Στα αποκαΐδια του εκλογικού αποτελέσματος
των εκλογών της 21ης Μαΐου,
όλοι αναζητούν στις στάχτες των αποτελεσμάτων
τα αίτια της συντριβής του ΣΥΡΙΖΑ και της θριαμβευτικής,
ηγεμονικής νίκης της Νέας Δημοκρατίας
- του Μιχάλη Παναγιωτάκη
Πολλές αιτίες προτείνονται, που έχουν να κάνουν με τον θολό προεκλογικό λόγο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, την εμμονή σε ένα σχέδιο που απαιτούσε την συμμετοχή ορκισμένων αντιπάλων του για να κερδίσει, τις επικοινωνιακές γκάφες, την αμήχανη παρουσία των στελεχών του στα προεκλογικά πάνελ, την αίσθηση ασάφειας που είχε όλη η προεκλογική εκστρατεία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Θεωρώ όμως πως τέτοια θέματα επικοινωνιακής τακτικής και επάρκειας, αλλά ακόμα και πολιτικής στρατηγικής και προγραμματικού λόγου, ελάχιστα επηρέασαν. Το πιο σωστό πρόγραμμα (που ανάλογα με τον εκάστοτε αναλυτή θα ήταν πιο αριστερό, ή πιο ριζοσπαστικό, ή πιο κεντρώο, ή πιο δεξιό, ή πιο τεχνοκρατικό κτλ) να είχε ο ΣΥΡΙΖΑ και τους πιο συντεταγμένους, ετοιμόλογους και ενημερωμένους πανελίστες (σε ένα τηλεοπτικό πεδίο που αξίζει να σημειωθεί πως δεν έχει πολιτικές εκπομπές πλέον στα εθνικής εμβέλειας κανάλια του), η ήττα του – ίσως λίγο λιγότερο βαριά, ίσως και όχι – ήταν προδιαγεγραμμένη, και τα αίτιά της ήταν διπλά, και δεν βρίσκονται πάντως στο επίπεδο της τηλεοπτικής εμφάνισης, του προγράμματος (που κανένας δεν διάβασε και δεν θα διάβαζε) ή του TikTok.
Εκλογές #107
Ένα είναι φυσικά το «Σύστημα 107» των ΜΜΕ το οποίο επί τέσσερα χρόνια, έθαβε κάθε κακό νέο για την κυβέρνηση ή το σπίναρε, και έβαζε την αντιπολίτευση στο σκαμνί χωρίς καν ουσιαστική αφορμή: σκεφτείτε τα Τέμπη όπου ένα μοναδικό στην ιστορία των Ελληνικών σιδηροδρόμων δυστύχημα με άμεσα και σημερινά αίτια, πάνω στον κεντρικό σιδηροδρομικό άξονα, αποδόθηκε σε «όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις» και εκλήθη ο… Σπίρτζης σε απολογία. Ή τις υποκλοπές: για τις ανάγκες του αφηγήματος «όλοι ίδιοι είναι» (στρατηγικό χαρτί της ΝΔ), επινοήθηκε -απέναντι στην παρακολούθηση της μισής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας και επιχειρηματιών με παράνομα μέσα, από το γραφείο του πρωθυπουργού με πλήρη εποπτεία και ευθύνη του πρωθυπουργού- μια ιστορία για κάποια παρακολούθηση του Πιτσιόρλα με μάλλον σύννομο τρόπο από την ΕΥΠ το 2016…
Απέναντι σε αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ – κάθε κόμμα της αριστεράς- έχει μία προφανή άμυνα (πέρα από το μην δίνει, όταν έχει τη δυνατότητα, σε ολιγάρχες να έχουν κανάλια): τις μαζικές οργανώσεις, τα συνδικάτα, τα σωματεία και τις συλλογικότητες, την τοπική αυτοδιοίκηση και μια συνοδευτική σταθερή και ελκυστική παρουσία στα ΜΚΔ. Κάτι τέτοιο δεν υπήρχε: ο ΣΥΡΙΖΑ περιορίστηκε ακόμα περισσότερο συνδικαλιστικά ενώ η ΔΑΚΕ ανέβαινε (και πήρε μέχρι και τη ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ), έχασε δυνάμεις ακόμα και στους νοσοκομειακούς γιατρούς εν μέσω της πανδημικής διάλυσης, ενώ οι παρατάξεις του κατάφεραν να περιορίσουν και την εκπροσώπησή τους στην ΓΣΕΕ. Στον δικηγορικό σύλλογο και στο ΤΕΕ, οι επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ για να το πούμε γλυκά, ήταν μάλλον αποσυσπειρωτικές, στη δε τοπική αυτοδιοίκηση ενδέχεται ο πάλαι ποτέ Συνασπισμός του 3% να είχε καλύτερα αποτελέσματα από τον ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2019 . Στον φοιτητικό χώρο ήταν και παραμένει περίπου ανύπαρκτος, ενώ η σχέση του με κινήματα πόλης, ελεύθερων χώρων, αλληλεγγύης κτλ, πλήν ίσως του πολιτισμού, ακολουθεί από το 2015 και μετά μια σταθερά φθίνουσα πορεία, που δεν ανακόπηκε μετά το 2019. Η φυσική παρουσία και επαφή και ο διάλογος, οι εκπρόσωποι της αριστεράς μέσα στην κοινωνία, απουσίαζαν, δεν δόθηκε καμία προτεραιότητα στην συγκρότηση και την δημιουργία τέτοιων οργανώσεων, στη σύνδεση με υπαρκτά κινήματα, στην παρουσία στις γειτονιές. Αντ’ αυτού το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης απασχολήθηκε με το να κατασκευάσει ένα τεράστιο mailing list και τηλεφωνικό κατάλογο επαφών και φίλων, που τα είπε «μέλη», για να λέει πως έχει 170.000 μέλη, χωρίς εσωκομματική ζωή, χωρίς κοινή δράση, με μέση ηλικία μελών άγνωστη, αλλά σίγουρα αρκετά πάνω από το ηλικιακό διάμεσο (46 χρόνια) της χώρας, χωρίς καθήκοντα και χωρίς διαβούλευση ή λόγο. Η δε φυσική παρουσία και δράση υποκαταστάθηκε από την αμφίδρομη χρήση των ΜΚΔ, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ υιοθέτησε την – συχνά προβληματική- ατζέντα των χρηστών του Twitter π.χ. και δρούσε σε αυτά φαντασιωνόμενος την δράση αυτή ως σύγχρονη εκδοχή και υποκατάστατο της παρέμβασης σε μαζικό χώρο.
Ο μόνος τρόπος συνεπώς να σταθεί όρθιος και να βγει στην επίθεση, απέναντι στο οργανωμένο σύστημα παραπληροφόρησης του Μαξίμου και των καναλαρχών, είχε πρακτικά αποκλειστεί, δεν υπήρχε ο χρόνος, δεν υπήρχε η γνώση – και δεν αναζητήθηκε – δεν υπήρχε η νεότητα, δεν υπήρχε η επινοητικότητα του προ του 2012 ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά αυτό ήταν ένα σύμπτωμα μιας γενικότερης αποστασιοποίησης από την ταξική του βάση.
Αντίο εργατική τάξη
Μια παράμετρος του εκλογικού αποτελέσματος που δεν έχει τονιστεί αν και είναι κρίσιμη για την εξήγηση της κατάρρευσης του ΣΥΡΙΖΑ, είναι η κατάλυση της ταξικότητας της ψήφου στον ΣΥΡΙΖΑ. Το 2019 είχα περιγράψει σε άρθρο μου, την στενή, αντίστροφη, συσχέτιση της ψήφου στον ΣΥΡΙΖΑ στο λεκανοπέδιο με το μέσο εισόδημα κάθε δήμου, σε σημείο τέτοιας συσχέτισης που μπορούσε να εκτιμήσει κανείς το εισόδημα ενός δήμου με βάση το ποσοστό που είχε πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτόν.
