Το Βραχώρι έδρα της Συνέλευσης Δυτικής Χέρσου Ελλάδος

«εκρίναμε εύλογον
ότι η συνέλευσις να γίνη εις το Βραχώρι
διά περισσοτέραν ευκολίαν σας»

του Λευτέρη Τηλιγάδα

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, με το που πάτησε το πόδι του στο Μεσολόγγι και αφού πρώτα προσπάθησε, αλλά απέτυχε, να αναγνωρισθεί ως αρχηγός της επανάστασης στην Πελοπόννησο, άρχισε να μεθοδεύει τη συγκρότηση μιας συνέλευσης από προκρίτους και οπλαρχηγούς της περιοχής, έτσι ώστε να καταστεί το Κάρλελι οργανωμένο επαναστατικό κέντρο για να μπορεί και ο ίδιος να εκμεταλλευτεί τη θέση του στο παιχνίδι εξουσίας που ήδη είχε αρχίσει να στήνεται. Εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι η περιοχή ήταν διαιρημένη σε ένα σωρό καπετανάτα, τα οποία συνιστούσαν μια εύθραυστη «πολυαρχία», η οποία κινδύνευε κάθε στιγμή να θέσει σε κίνδυνο τη συνοχή της επανάστασης, καθώς και το ζητούμενο από όλους ενός αρχηγού, που να έχει το σεβασμό και την εκτίμηση όλων των προκρίτων και των αρματολών της περιοχής, ανέλαβε να παίξει αυτόν το ρόλο, έχοντας και τις ευλογίες του Υψηλάντη, ο οποίος καθόλου δεν τον ήθελε μέσα στα πόδια του στην Πελοπόννησο. Ούτε αο Υχηλάντης, ούτε φυσικά και ο Κολοκοτρώνης, ο οποίος είχε κατοχυρώσει άτυπα ακόμα την αρχιστρατηγία στο Μοριά.

Ο ισχυρότερος από τους αρματολούς της Δυτικής Ρούμελης ήταν ο Ξηρομερίτης Γιωργάκης Νικολού Βαρνακιώτης, τον οποίο ο Μαυροκορδάτος άρχισε να τον πολιορκεί με πληθώρα επιστολών για να τον πείσει να συναινέσει στις επιδιώξεις του. Η σπουδαιότερη από αυτές είναι η επιστολή που έστειλε στις 23 Σεπτεμβρίου του 1821 στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρει τα παρακάτω: «[…] προσκαλώ εις εν μέρος όλους τους προκρίτους της επαρχίας σου, ώστε δι’ αυτών να γίνη η εκλογή των υποκειμένων, τα οποία μέλλουν να παρευρεθούν εις την κοινήν συνέλευσιν, η οποία όταν συσταθή και με τους τω όντι να ονομαστή συνέλευση εθνική, αφού συνεννοηθή και με τους απεσταλμένους των λοιπών επαρχιών και τότε ειμπορούμεν να ελπίσωμεν και έθνος να ονομασθώμεν από τας ξένας διοικήσεις και κρέτινον να αποκτήσωμεν δα μεγάλας ποσότητας δανείου και πρεσβείας να στείλωμεν και πολλούς αξιόλογους και λαμπρούς ομογενείς, αναγκαίους εις τας παρούσας περιστάσεις να προσκαλέσωμεν και προς τον εχθρόν να φανώμεν τολμηρότεροι, όντες ηνωμένοι διά της κεντρικής διοικήσεως και συμμαχίας αληθείς και στενάς να πραματευθώμεν. […]

Δυο μέρες αργότερα ο Μαυροκορδάτος στέλνει άλλη μία επιστολή στο Βαρνακιώτη, με την οποία ορίζει και τον τόπο της συνάντησής τους. Την επιστολή αυτή την συνυπογράφει και ο Κώστης Καρατζάς.

«Φιλογενέστατοι κύριοι καπεταναίοι Γεωργάκη Νικολού Βαρνακιώτη και προεστώτες Ξηρομέρου. Σας ειδοποιήσαμε δι’ άλλης μιας (επιστολής) τας αιτίας που μας επαρακίνησαν να προσλάβωμεν μίαν συνέλευσιν διά να συσκεφθώμεν περί της διατάξεως των νυν πραγμάτων. Επειδή κανένας των πληρεξουσίων μας έως τώρα δεν εφέρθη εδώ και επειδή αι χρείαι μας αυξάνουσι και επειδή δεν επιδέχονται πλέον άργητα, εκρίναμε εύλογον ότι η συνέλευσις να γίνη εις το Βραχώρι διά περισσοτέραν ευκολίαν σας και να αρχίση εις την πρώτην Οκτωβρίου όπου θέλωμεν ευρεθή και ημείς εις την αυτήν ημέραν.[…]

Οι Πατριώται
Κ. Καρατζάς – Α. Μαυροκορδάτος»

Αφού ο Μαυροκορδάτος διαπίστωσε ότι όλες αυτές οι επιστολές του προς τον Βαρνακιώτη δεν είχαν κανένα πρακτικό αποτέλεσμα, ανέβηκε στο Βραχώρι και από το σπίτι του Πάνου Γαλάνη (Μεγαπάνου) του έστειλε καινούργια επιστολή, ζητώντας του μια μεταξύ τους συνάντηση, για να του διασκεδάσει κάπως τις υποψίες που έτρεφε για τον ίδιο, όπως είχε γράψει στο Μεγαπάνο.

Η συνάντηση αυτή δεν πραγματοποιήθηκε, αλλά ο φιλόδοξος Φαναριώτης με διάφορες δολοπλοκίες κατάφερε στις 4 Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς να συγκροτήσει Συνέλευση των Αντιπροσώπων των επαρχιών στο Μεσολόγγι, για την εκλογή προσωρινής διοίκησης, χωρίς την παρουσία του Βαρνακιώτη, αλλά με την παρουσία εκπροσώπου του. Το ίδιο έπραξε και ο καπετάνιος του Απόκουρου Σιαδήμας καθώς και οι Σουλιώτες καπεταναίοι. Ας δούμε όμως ποιοι συμμετείχαν σε αυτή την πρώτη συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στο Μεσολόγγι.

Από το Βλοχό ήταν οι: Αλεξάκης Βλαχόπουλος και Χρηστάκης Στάικος, από το Βραχώρι ο Πάνος Γαλάνης (Μεγαπάνος), από το Ζυγό οι: Δημήτρης Μακρής, Αναστάσιος Τζιμπουράκης, Αντωνάκης Αντωνίου (Γαβαλιώτης), Γρηγόρης Ανδρέα (Κερασοβίτης), από το Ξηρόμερο οι: Νικολάκης Θάνου (επίτροπος του καπετάν Γιωργάκη Βαρνακιώτη), Επαμεινώνδας Μαυρομμάτης, Γιώργος Φαράντος, Πέτρος Μπαμπίνης, Γιάννης Μπάλμπης, Πάνος Γουλιμής και Φώτης Καραπάνος, από το Σούλι ο Φώτης Μπόμπορης (εκπροσωπώντας τους καπετάνιους του Σουλίου), από το Βάλτο οι: Αναγνώστης Καραγιάννης και Δημήτρης Καραθανάσης, από τον Απόκουρο οι: Γιώργος Δημητριού (επίτροπος του καπετάν Κώστα Σιαδήμα), Αναγνώστης Μακρυσεγγούνας, Αναγνώστης Γεωργίου, Γιαννάκης Πλακοτής και Κωσταντής Πλακοτής, από το Αιτωλικό οι: Σπύρος Κουρκουμέλης, Κωνσταντίνος Τζάλας, Ευθύμιος Βασιλάκης, Μίτζιος (Μήτσος) Φραγκούλης, από το Μεσολόγγι οι: Ιωάννης Τρικούπης, Δημήτρης Πλάτικας, Βενδραμής Οικονόμος και Ιωάννης Βαλτινός[3].

Η Συνέλευση συνεδρίασε για έξι συνεχόμενες μέρες και στις 9 Νοεμβρίου του 1821 ολοκληρώθηκε και επικυρώθηκε ο οργανισμός «Συνέλευση Δυτικής Χέρσου Ελλάδος». Σύμφωνα με αυτόν ο Μαυροκορδάτος ονομάστηκε πρόεδρος της «Γερουσίας Δυτικής Χέρσου Ελλάδος» και ο Νίκος Λουριώτης, Αρχιγραμματέας της.

«Η Συνέλευσης της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος», αναφέρει το θέσπισμα «ομογνωμόνως αποφασίζει: Ο Εκλαμπρότατος Πρίγκιψ Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, του οποίου όχι μόνον εγνωρίσθησαν ο ζήλος και αι προς την πατρίδα εκδουλεύσεις, αλλά και για την όσον δικαίως χαίρει κοινήν υπόληψιν, παρεκλήθη διά γραμμάτων κοινών των Προκρίτων και Καπιτάνων των επαρχιών μας να λάβη την φροντίδα του να ρυθμίση την παρούσαν μας Συνέλευσιν: Ωνομάσθη Πρόεδρος του Συνεδρίου και θέλει Προεδρεύει εις όλας μας τας Εκκλησίας.

Ψηφίζει προσέτι. Ο κύριος Νικόλαος Λουριώτης αν και ξένος του σώματός μας ως επίτροπος του λαού, αλλά διά τον γνωστόν ζήλον του ωνομάσθη μυστικός του Συνεδρίου και θέλει είναι εις χρέος να σημειώνη όλας τας αποφάσεις των εκκλησιών μας»[4].

Στη συνέχεια ψηφίστηκε ο οργανισμός της διοίκησης, η οποία χαρακτηρίστηκε προσωρινή, ορίζοντας ταυτόχρονα ότι η θητεία της θα λήξει όταν οργανωθεί η «σταθερά διοίκησις. Στο πρώτο κεφάλαιο αυτού του οργανισμού διαβάζουμε:

«Οι Έφοροι των πόλεων και των τμημάτων (Ναχεγέδων) μετά των Καπιτάνων συνηγμένοι εκλέγουσι τα μέλη της τοπικής διοίκησης των Επαρχιών, ήτις ονομάζεται ΓΕΡΟΥΣΙΑ· αυτά τα μέλη εκλεχθέντα, συνάγονται εις την αρμοδιοτέραν θέσιν, διά να θεωρούν τας υποθέσεις» [5].

Μέλη της «Γερουσίας» εκλέχτηκαν ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Πάνος Γαλάνης, ο Αναγνώστης Καραγιάννης, ο Χρηστάκης Στάικος, ο Αντώνης Αναστασίου, ο Κωνσταντίνος Λογοθέτης, ο Αναγνώστης Μακρυσεγγούνας, ο Ιωάννης Τρικούπης και ο Μήτσος Φραγκούλης.

Σύμφωνα με τον οργανισμό, η «Γερουσία» ασκούσε περιορισμένη νομοθετική εξουσία, απόλυτη εκτελεστική και μερική δικαστική.

«Η Γερουσία της Δυτικής Ελλάδος συστηθείσα διά του τετάρτου θεσπίσματος των πρακτικών της συνελεύσεως, τελειοποιηθέντων εν Μεσολογγίω κατά την 9ην Νοεμβρίου 1821. Παρατηρούσα ότι η θέσις της πόλεως του Βραχωρίου συμφέρει μάλλον προς ώραν ως αρμοδιοτέρα διά την διακυβέρνησιν των διοικητικών υποθέσεων, ώστε να εκτανθώσι προς όλα τα ανήκοντα μέρη της Δυτικής Ελλάδος και να κυβερνηθώσι τα του πολέμου χρεώδη, ψηφίζει τα ακόλουθα:

α. Η κατοικία της Γερουσίας εδιορίσθη προς ώραν εις Βραχώρι μέχρι δευτέρας σκέψεως.
β. Το παρόν ψήφισμα θέλει κοινοποιηθή, τυπωθή και βληθή εις τας πράξεις της Γερουσίας.

Εκ του Παλατίου
Εν Μεσολογγίω τη 18 Νοεμβρίου 1821»[6].