Η περιφορά των επιταφίων
«επετράπη εις την Αιτωλοακαρνανίαν,
με όρους και προυποθέσεις»
Στο Αγρίνιο η οργή των πιστών ήταν τεράστια
του Λ. Τηλιγάδα
Όπως γράψαμε σε παλαιότερη ανάρτησή μας (Δείτε ΕΔΩ), ο μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας Ιερόθεος είχε πάρει το Μάρτιο του 1952 μία απόφαση, η οποία απαγόρευε την περιφορά του επιταφίου σ’ όλες τις ενορίες της δικαιοδοσίας του. Η απόφαση αυτή οδήγησε τους χριστιανούς της Αιτωλοακαρνανίας σε ξένες προς τα χριστιανικά ήθη και έθιμα δράσεις και πρακτικές, που εξάντλησαν όλο το εύρος της δυναμικής των διαμαρτυριών: από τις απλές και θεσμικές γραπτές προσφυγές των πιστών του νομού και των θεσμικών εκπροσώπων τους, στους εκκλησιαστικούς και πολιτικούς κύκλους της χώρας, μέχρι τους ξυλοδαρμούς, το σπάσιμο των επιταφίων και ένα σωρό όλα «παρατράγουδα», που καθόλου δεν τιμούσαν το σύνηθες κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Παρασκευής.
Σαν να μην είχε συμβεί τίποτα από όλα αυτά, ένα χρόνο μετά (1953) ο Ιερόθεος επέμενε στην απόφασή του, με κίνδυνο οι αντιδράσεις των πιστών να ξεφύγουν πέρα από κάθε έλεγχο.
Στην 1η σελίδα της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ και στη στήλη ΕΛΕΥΘΕΡΑ διαβάζουμε ένα χρόνο αργότερα: «Μεγάλην έξαψιν πνευμάτων έχει προκαλέσει εις την Αιτωλοακαρνανίαν η επιμονή του μητροπολίτου όπως καταργήση τα τοπικά έθιμα, που συνοδεύουν την περιφοράν του επιταφίου. Η ιστορία αυτή ήρχισεν πέρυσι και λόγω της εμμονής του λαού εις τας συνήθειάς του προκλήθησαν δυσάρεστα επεισόδια, εκινδύνευσε δε να καταστραφή και ο επιτάφιος του Αιτωλικού, ο οποίος είναι βυζαντινόν κειμήλιον μεγάλης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας.
Εφέτος οι κίνδυνοι είναι ακόμα μεγαλύτεροι, διότι ο μητροπολίτης εζήτησεν όπως αποσταλούν και στρατιωτικά τμήματα ίνα επιβάλουν τας απόψεις του. Δεν εξετάζομεν ποίος έχει θεωρητικώς δίκαιον. Είναι αναμφισβήτητον πάντως ότι παλαιά και βαθέως ριζωμένα έθιμα -και αν ακόμα προσφέρουν στόχον επικρίσεως- δεν καταργούνται διά τετράδων και στρατιωτικών αποσπασμάτων αλλά διά της υπομονητικής πειθούς και διδασκαλίας. Και εφόσον ο μητροπολίτης δεν ακολουθεί την οδόν αυτήν έχει άδικον. Ανεξαρτήτως όμως αυτού, οφείλουν και η εκκλησία και η πολιτεία να επέμβουν εγκαίρως και να ρυθμίσουν το ζήτημα διά να προληφθούν έκτροπα». (Δείτε ΕΔΩτο πρωτοσέλιδο)
Τι ήταν εκείνο όμως που υποστήριζε ο Ιερόθεος, για να επιβάλει την απόφασή του. Η επιχειρηματολογία του στις ανακοινώσεις απαγόρευσης που εξέδιδε, εστίαζε στο γεγονός, ότι κατά την περιφορά του επιταφίου δημιουργούνταν επεισόδια με πυροβολισμούς και βαρελότα. Ταυτόχρονα ακουγόταν από το περιβάλλον του και το πέρα από κάθε λογική επιχείρημα, ότι οι ενορίες περιέφεραν τους επιταφίους όλη τη νύκτα, ενώ οι πιστοί κάθε λίγο σταματούσαν στις ταβέρνες και τα έπιναν με τρόπο που όλη η μεταφορά να δίνει την εντύπωση καρναβάλου.
Στο Αγρίνιο η οργή των πιστών ήταν τεράστια. Το απόγευμα μια επιτροπή από καταξιωμένους δημότες της πόλης επισκέφθηκε τον Ιερόθεο και κατάφερε να του αποσπάσει ένα μικρό συμβιβασμό, αφού ο Αιτωλίας και Ακαρνανίας άφησε να εννοηθεί[1], ότι θα επιτρέψει την περιφορά μόνο του «Σώματος του Ιησού», χωρίς το κουβούκλιο και για απόσταση ενός τετραγώνου μόνο μακριά από τους ναούς. Την απόφασή του αυτή ο λαός της περιοχής την εξέλαβε ως πολύ μεγάλη νίκη[2].
Το Πάσχα εκείνη τη χρονιά (1953) έπεφτε στις 5 Απριλίου και η Μεγάλη Παρασκευή στις 3 του ίδιου μήνα. Τελικά την τελευταία στιγμή ο Ιερόθεος με εγκύκλιο που εξέδωσε το πρωί της Μεγάλης Παρασκυής, (Δείτε ΕΔΩ) ανακάλεσε την απαγόρευσή του και η περιφορά των επιταφίων «επετράπη εις την Αιτωλοακαρνανίαν, με όρους και προυποθέσεις». Η Ελευθερία μάλιστα, στο φύλλο του Μεγάλου Σαββάτου (4 Απριλίου 1953 αναφέρει χαρακτηριστικά: «Υπό κουστωδίαν στρατιωτών και χωροφυλάκων διά την πρόληψιν επεισοδίων εγένετο η περιφορά των επιταφίων χθες εις την Αιτωλοακαρνανίαν» (Δείτε ΕΔΩ)
Γεγονός είναι ότι εκείνη τη Μεγάλη Παρασκευή, όταν οι ναοί του Αγρινίου άδειασαν, με τους πιστούς να ακολουθούν την περιφορά του «Σώματος» του Επιταφίου, έξω από αυτούς, καθώς και στο εσωτερικό αναπτύχθηκαν χωροφύλακες και στρατιώτες μέχρι να επιστρέψει η πομπή από φόβο μήπως μπούνε μέσα οι πιστοί και αρπάξουν τα κουβούκλια των επιταφίων. Παράλληλα στην πλατεία Μπέλλου συγκεντρώθηκαν περίπου 5.000 άτομα, τα οποία, παρά την απαγόρευση της Χωροφυλακής, παρακολούθησαν την καύση των χαλκουνιών και έριξαν κροτίδες.
Το ίδιο συνέβη και στο Μεσολόγγι. Βέβαια, εκεί υπήρχε το έθιμο να συναντιούνται όλοι οι επιτάφιοι στον Κήπο των Ηρώων και να γίνεται δέηση μέσα στο Ηρώο, εκείνη όμως τη Μ. Παρασκευή ο μητροπολίτης επέτρεψε να μπει στον κήπο μόνο ο επιτάφιος της Αγίας Παρασκευής, ενώ στους άλλους δύο τους επέτρεψε να περάσουν από την πλατεία, αλλά με διαφορά μεταξύ τους ένα τέταρτο[3].
Τελικά, όπως έγραψε το ΕΜΠΡΟΣ εκείνης της μέρας (4/4/1953), στο Αγρίνιο, στο Αιτωλικό και το Μεσολόγγι η περιφορά του επιταφίου έγινε χωρίς να σημειωθούν έκτροπα «λόγω της τηρηθείσης ψυχραιμίας υπό των αρχών και του λαού».
Στην Αγία Τριάδα του Παναιτωλίου μάλιστα, αφού το εκκλησίασμα δεν κατόρθωσε να αρπάξει τον επιτάφιο, έφυγε από την εκκλησία και η περιφορά του «Σώματος» έγινε με πάρα πολύ λίγους Παναιτωλιώτες[4].
1. ΕΜΠΡΟΣ, Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 3/4/1953, Αρ. Φύλ. 225, σελ. 1. | 2. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 3/4/1953, Αρ. Φύλ. 2.627, σελ. 1. | 3. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, Μ. ΣΑΒΒΑΤΟ 4/4/1953, Αρ. Φύλ. 2.628, σελ. 4. | 4. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ό.π..
Φωτογραφία: α) Επιτάφιος Αγίου Γεωργίου μέσα τις δεκαετίας του ΄50
(Πηγή: ΡΙΖΑ ΑΓΡΙΝΙΩΤΩΝ, τεύχος 10, Μάρτιος 1992),
β) Ιερόθεος Παρασκευόπουλος κατά τη διάρκεια της θητείας του
στην Μητρόπολη της Παραναξίας (24 Ιουλίου 1914 – 23 Μαΐου 1934)
Διαβάστε περισσότερα στην ενότητα Μαρτυρίες
με click πάνω στην κάρτα που ακολουθεί
ή στο Posted in Μαρτυρίες
