Κάθε οριζόντιο μέτρο
είναι εξ ορισμού ένα άδικο μέτρο,
καθώς ρυθμίζει με όμοιο τρόπο ανόμοιες καταστάσεις
- από το προφιλ του
Βασίλη Παπαστεργίου
Σχεδόν το 35% των δικηγόρων της Αθήνας δεν είχε καμία παράσταση σε δικαστήρια την χρονιά που πέρασε (2022), ενώ περίπου το 50% των δικηγόρων της Αθήνας (συμπεριλαμβανομένου του προηγούμενου ποσοστού) είχε έως 2 παραστάσεις. Χιλιάδες δικηγόροι της Αθήνας δηλώνουν ως επαγγελματική τους έδρα την κατοικία τους, δηλαδή στην πραγματικότητα δεν έχουν γραφείο.
Πολλοί και πολλές από αυτούς/ές είναι πολύ νέοι/ες στην δικηγορία και αυτό μπορεί και να αλλάξει. Άλλοι/ες όμως όχι.
Κάποιοι/ες από αυτούς/ές έχουν μια μόνιμη συνεργασία, μια πάγια αντιμισθία, με κάποια εταιρεία και αυτό τους εξασφαλίζει τα προς το ζην. Πολλοί/ές όμως όχι. Γνωρίζω πολλούς/ές συναδέλφους που ανήκουν στις πιο πάνω κατηγορίες.
Ανθρώπους που δεν ασκούν συστηματικά την δικηγορία και ζουν κάνοντας μεταφράσεις (όχι πάντα καλοπληρωμένες), επιμέλειες κειμένων ή άλλες άσχετες με την δικηγορία δουλειές ή βοηθώντας τον/την – συνήθως τον – δικηγόρο σύζυγο στις δικές του δουλειές ή απλώς έχοντας λίγες δικηγορικές δουλειές κάθε μήνα που τους εξασφαλίζουν ένα μικρό εισόδημα χάρη στο οποίο μπορούν και επιβιώνουν. Για τους ανθρώπους, τους/τις συναδέλφους μας αυτούς/ές, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι θα έπρεπε ίσως να σκεφτούν μια αλλαγή προσανατολισμού στην ζωή τους.
Θα μπορούσε ίσως να τους υποδείξει άλλες λύσεις, ακόμα και να τους πει ότι ματαιοπονούν διατηρώντας μια ιδιότητα που δεν τους εξασφαλίζει ένα ικανό εισόδημα.
Θα μπορούσε κανείς να τα σκεφτεί όλα αυτά.
Ένα πράγμα ωστόσο είναι αδιανόητο να κάνει. Να τους φορολογήσει για εισοδήματα που είναι βέβαιο ότι δεν αποκομίζουν από την δικηγορία.
Δυστυχώς αυτό είναι ακριβώς αυτό που κάνει το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών. Πρόκειται για ένα ισοπεδωτικό νομοθέτημα που φαίνεται να πατά αφενός στην ελλιπή γνώση της κοινωνικής πραγματικότητας και αφετέρου στον ιδιότυπο λαϊκισμό του κοινωνικού αυτοματισμού.
Τον επιτελείο του Υπουργείου (παριστάνει ότι) δεν γνωρίζει ότι μεγάλο μέρος των ελευθέρων επαγγελματιών είναι ουσιαστικά εκτός παιχνιδιού αγοράς και τα κουτσοκαταφέρνει – ζώντας και ψευτοζώντας – με ελάχιστες δουλειές τον χρόνο.
Αποσιωπώντας λοιπόν αυτόν τον μεγάλο αριθμό πρακτικά ανενεργών επαγγελματιών, το Υπουργείο επιλέγει να βαφτίσει τους πάντες ως φοροφυγάδες προκειμένου να ενεργοποιήσει τα πιο ταπεινά αντανακλαστικά του υπολοίπου της κοινωνίας.
Όταν το Υπουργείο μας λέει ότι το 80% των δικηγόρων δηλώνει ετήσια (καθαρά) εισοδήματα κάτω από 10.000 ευρώ το χρόνο, προφανώς παραλείπει να μας πει ότι σε αυτό το ποσοστό συμπεριλαμβάνεται όλος αυτός ο κόσμος τον οποίο περιέγραψα πιο πριν.
Κάθε οριζόντιο μέτρο είναι εξ ορισμού ένα άδικο μέτρο, καθώς ρυθμίζει με όμοιο τρόπο ανόμοιες καταστάσεις.
Σκέφτομαι λοιπόν πόσο άδικα – αλλά και κάτι παραπάνω από άδικα – είναι τα φορολογικά μέτρα που απεργάζεται η παρούσα κυβέρνηση.
Άδικα κατ’αρχάς για όλους αυτούς/ες τους παραπάνω συναδέλφους που μίλησα προηγουμένως, για τους/τις οποίους/ες η κυβέρνηση – με μόνο κριτήριο την επαγγελματική τους ιδιότητα και την ηλικία τους – θεσπίζει ένα τεκμήριο εισοδήματος που δεν αντιστοιχεί σε καμία πραγματικότητα, σε κανένα πραγματικό κέρδος.
Έτσι, συνάδελφοί μου χωρίς γραφείο και με ελάχιστες δουλειές ετησίως καλούνται να φορολογηθούν για τεκμαρτά – αλλά ανύπαρκτα – εισοδήματα 14000 ευρώ ετησίως (χωρίς κανένα αφορολόγητο βέβαια).
Καλούνται δηλαδή να καταβάλουν ένα χαράτσι 3000-4000 ευρώ ετησίως από το πουθενά που έρχεται να επιβαρύνει μια ήδη πολύ δύσκολη για αυτούς/ές συνθήκη.
Άδικα όμως και για τους πιο ενεργούς/ές δικηγόρους.
Εδώ ο πλήρης παραλογισμός του υπό ψήφιση νομοσχεδίου αναδεικνύεται ιδίως σε σχέση με την προσαύξηση φόρου που προβλέπει ανάλογα με το ποσοστό υπέρβασης του τζίρου του κάθε δικηγόρου σε σχέση με τον μέσο όριο του ΚΑΔ νομικών υπηρεσιών.
Το σχέδιο φτάνει στο σημείο να προσαυξάνει κατά 100% το τεκμαρτό εισόδημα – άρα και τον σχετικό φόρο – αν ο τζίρος του επαγγελματία υπερβαίνει κατά 200% τον μέσο ετήσιο τζίρο του ΚΑΔ.
Ενώ δηλαδή υποτίθεται ότι ο νέος νόμος προσπαθεί να καταπολεμήσει την φοροδιαφυγή, αποδεικνύεται ότι στην πράξη αυτοί που μάλλον θα δεινοπαθήσουν είναι οι ταλαίπωροι ενεργοί δικηγόροι που τυγχάνουν ειλικρινείς φορολογούμενοι και θα δηλώσουν τις πραγματικές συναλλαγές τους, με αποτέλεσμα – αντί για ανταμοιβή της ειλικρίνειάς τους – να εισπράξουν ένα εξοντωτικό πρόστιμο υπό την μορφή της γεωμετρικής αύξησης του φόρου που θα τους επιβληθεί.
Δεν ξέρω τι ακριβώς αναγκάζει την κυβέρνηση να πλήξει τόσο βάναυσα μια κοινωνική κατηγορία που τυγχάνει μάλλον εν γένει ευνοϊκή προς τις απόψεις της. Αν δηλαδή το κέρδος από αυτή την κοινωνικά άδικη – και αναδρομική – αφαίμαξη είναι τόσο κρίσιμο.
Ξέρω όμως ότι στις κοινωνίες μας αυτές οι επιλογές δεν είναι κοινωνικά ουδέτερες. Υπάρχει κόσμος που θα κλείσει βιβλία, που θα χάσει και αυτές τις λίγες δουλειές που είχε, που θα βυθιστεί στην απελπισία και την ήττα.
Στον αντίποδα, η κυβέρνηση κερδίζει δημοσιονομικό χώρο για να μειώσει πχ την φορολογία στα διανεμόμενα μερίσματα (που βέβαια τα εισπράττουν πολύ λίγοι), ενώ έχει ήδη κάνει αφορολόγητες τις γονικές παροχές μέχρι το ποσό των 800.000 ευρώ.
Κάποιος χάνει, κάποιος κερδίζει, όπως είπε – με άλλη αφορμή- ο πρακτικός σε αυτά τα θέματα πρωθυπουργός μας.
Ξέρω ότι όσα λέω είναι εκτεθειμένα σε κριτική ότι κλείνω τα μάτια και ανέχομαι την φοροδιαφυγή. Λυπάμαι, αλλά όχι.
Είμαι ήδη 26 χρόνια στο επάγγελμα, ξέρω πως είναι τα πράγματα, τα έχω δει.
Ξέρω πια ότι η φοροδιαφυγή υπάρχει, αλλά και ότι αυξάνεται γεωμετρικά όσο ανεβαίνουμε στην εισοδηματική κλίμακα. Στα πολύ μεγάλα εισοδήματα, εκεί είναι που πράγματι μπορεί κανείς να ανιχνεύσει τις μεγάλες αποφυγές στην φορολόγηση λόγω των – πολλές φορές κατά τα άλλα νόμιμων – διαδρομών στην διακίνηση του μαύρου χρήματος.
Και όχι, τα οριζόντια μέτρα δεν βοηθούν σε τίποτα την καταπολέμηση αυτής της κατάστασης. Η κυβέρνηση καταφεύγει σε αυτό που ξέρει καλά: στην ενεργοποίηση του κοινωνικού αυτοματισμού σε μια προσπάθεια κοινωνικής απομόνωσης των κινητοποιήσεων. Είναι παλιό κόλπο και ενίοτε αποτελεσματικό, Δεν πετυχαίνει ωστόσο πάντα.
Και – να μια πραγματική έκπληξη – μια τόσο απροκάλυπτα άδικη πολιτική, μπορεί να κάνει ακόμα και παροπλισμένους πολιτικά σκιτσογράφους να έχουν μια ανέλπιστη έκλαμψη μετά από αρκετά χρόνια.
