Οι αγροτικές κινητοποιήσεις
είναι κινητοποιήσεις που αφορούν
κατά μείζονα λόγο το μέλλον των κοινωνιών μας,
δηλαδή σε ποιες πόλεις ζούμε, τι τρώμε,
αν και σε ποιο βαθμό θα υπάρχουν κοινότητες στην ύπαιθρο
- από το προφίλ του Βασίλη Παπαστεργίου -
Οι αγροτικές κινητοποιήσεις που συγκλονίζουν όλη την Ευρώπη θέτουν μια σειρά από ζητήματα, που κοινός τους παρονομαστής νομίζω ότι είναι η διαπίστωση ότι και σε αυτό το θέμα- όπως και σε άλλα – το αόρατο χέρι της αγοράς αδυνατεί να δώσει λύσεις και ότι αντίθετα χρειάζονται ισχυρές κεντρικά σχεδιασμένες δημόσιες πολιτικές.
Παραδοσιακά, αλλά και σήμερα, ένα κεντρικό ζήτημα που έθεταν οι αγροτικές κινητοποιήσεις ήταν αυτό των επιδοτήσεων. Οι επιδοτήσεις θεωρούνται από την νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία ως στρέβλωση του ελεύθερου εμπορίου και τα τελευταία (πολλά) χρόνια συμπιέζονται με σκοπό την εξαφάνισή τους. Προς τον σκοπό αυτό πιέζει κυρίως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και άλλοι συναφείς παράγοντες. Στην πιο “αριστερή” του εκδοχή αυτό το επιχείρημα επικαλείται τα δικαιώματα των αγροτών των χωρών του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου που χάνουν την θέση τους στις ευρωπαϊκές αλλά και στις άλλες αγορές λόγω της προστασίας που παρέχουν στους Ευρωπαίους αγρότες οι επιδοτήσεις της ΕΕ.
Ας πω την θέση μου: κατά την γνώμη μου οι επιδοτήσεις ήταν και παραμένουν αναγκαίες. Η αγροτική δραστηριότητα είναι όχι μόνο εκτεθειμένη σε μείζονες απροσδόκητους κινδύνους (φυσικές καταστροφές, ασθένειες των φυτών, κακές σοδειές), αλλά κυρίως είναι υποτιμημένη από την ίδια την λειτουργία της αγοράς.
Ένα κιλό πατάτες πληρώνεται 35 λεπτά στο παραγωγό για να το αγοράσουμε 80 λεπτά ή και ένα ευρώ στο σούπερ μάρκετ ή στην λαϊκή. Και βέβαια η ίδια ποσότητα ελαφρώς επεξεργασμένη πωλείται ακόμα και 30 ευρώ σε ένα φαστ φουντ (10 μερίδες πατάτες των 100 γραμμαρίων προς 3 ευρώ).
Το αγροτικό προϊόν είναι λοιπόν δομικά υποτιμημένο.
Ένα κιλό ροδάκινα (που θα αποφέρουν 30 λεπτά στον παραγωγό) κοστίζει σαράντα φορές λιγότερο από ένα κιλό χαλκό, ας πούμε, αν και ο τελευταίος δεν τρώγεται.
Αν αφεθεί το αόρατο χέρι της αγοράς να ενεργήσει “χωρίς στρεβλώσεις”, όπως χρόνια τώρα συνηγορούν οι άνθρωποι των διεθνών οργανισμών, η μικρή αγροτική παραγωγή θα πέθαινε ακαριαία και η βιομηχανοποιημένη γεωργία θα επικρατούσε πλήρως.
Όμως οι ευρωπαϊκές – όπως και οι άλλες – κοινωνίες χρειάζεται να προστατεύσουν τον – όλο και μειούμενο εξάλλου – αγροτικό πληθυσμό τους. Η επιβίωση του αγροτικού πληθυσμού είναι όρος για την επιβίωση πολιτικών και πολιτισμικών μονάδων όπως το χωριό και η κωμόπολη, αλλά και για την εξασφάλιση μιας συγκεκριμένης ποιότητας στην παραγωγή των αγαθών που συνεπάγεται η μικρή κλίμακα και η μη βιομηχανοποιημένη γεωργία.
Η κλιματική κρίση τροποποιεί έτσι κι αλλιώς αρκετά τους παραδοσιακούς όρους συζήτησης και αυτού του ζητήματος.
Το μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα της αεροπορικής μεταφοράς αγροτικών προϊόντων σχετικοποιεί πολύ το ήδη συζητήσιμο παλιό επιχείρημα της προστασίας των αγροτών της Νότιας Αμερικής και της Αφρικής. Όταν το μείζον είναι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ίσως δεν είναι ούτως ή άλλως η καλύτερη λύση να βρίσκουμε λεμόνια Αργεντινής, ακτινίδια Νέας Ζηλανδίας και ντομάτες Βελγίου στις λαϊκές και τα σούπερ μάρκετ μας.
Ακόμα περισσότερο, ενώ η νέα ΚΑΠ υποτίθεται ότι κατατείνει σε μια πιο πράσινη γεωργία στις χώρες της ΕΕ, είναι απορίας άξιο πως μπορεί να γίνει αυτή η μετάβαση χωρίς την επένδυση πόρων και χωρίς την στήριξη (ναι, την στήριξη) των παραγωγών. Ας σκεφτούμε την πολυεπίπεδη στήριξη που παρέχεται στους παραγωγούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Με αυτά τα δεδομένα, μπορεί οι κινητοποιήσεις των αγροτών να μοιάζουν σαν μια παρωχημένη κινητοποίηση ενός κλάδου που ετοιμάζεται να περάσει στο περιθώριο της ιστορίας, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια κινητοποίηση που αφορά κατά μείζονα λόγο το μέλλον των κοινωνιών μας, δηλαδή σε ποιες πόλεις ζούμε, τι τρώμε, αν και σε ποιο βαθμό θα υπάρχουν κοινότητες στην ύπαιθρο.
Τα ενυπόγραφα κείμενα που δημοσιεύουμε εκφράζουν τον συντάκτη τους,
χωρίς να συμπίπτουν εξ ολοκλήρου και κατ’ ανάγκη με την άποψη μας
Διαβάστε περισσότερα στην ενότητα
με click στο Posted in Αλιεύματα
