Κωνωπίνα: Είναι πανέμορφο,
είναι καταπράσινο κι έχει και σπηλιά
Το πανέμορφο και καταπράσινο χωριό της Κωνωπίνας (Κωνοπίνας ή Κονοπίνας) είναι χτισμένο στη λοφοσειρά πάνω από τη λίμνη Αμβρακία σε υψόμετρο περίπου 300μ στο κέντρο του ορεινού Ξηρομέρου, στο νομό Αιτωλοακαρνανίας και ανήκει ως Τοπικό Διαμέρισμα στο διευρυμένο Δήμο Ακτίου – Βόνιτσας από το 2010 με έκταση 24.470 στρέμματα και πληθυσμό 496 άτομα κατά την τελευταία απογραφή του 2011. Περιβάλλεται από τα χωριά Κατούνα, Κομπωτή, Αετό, Παπαδάτου. Είναι χτισμένο ανατολικά”από τα Ακαρνανικά όρη και δυτικά της λίμνη Αμβρακίας.
Το όνομά του αποδίδεται σε μυθικό βασιλιά με το όνομα Κώνωπας, άλλοι το αποδίδουν στην Αιτωλική πόλη Κωνώπη, τίποτα δεν είναι σίγουρο όμως για την ονομασία. Στην περιοχή της Κωνωπίνας υπάρχουν ίχνη αρχαίων οικισμών και κάστρο, η περιοχή του οποίου ονομάζεται Παλιοχώρι και ο λόφος Καλίτσα. Το χωριό αναφέρεται από το 1521, που είχε 51 οικογένειες. Από το χωριό πέρασε ο Άγγλος περιηγητής Λήκ (18 Μαρτίου 1809), ερχόμενος από το Άννινο και κατευθυνόμενος στην Κατούνα.
Μετά την Επανάσταση του 1821 η Κωπωπίνα εντάχθηκε στο Δήμο Εχίνου, όπου έμεινε μέχρι το 1912, που έγινε Κοινότητα (ΦΕΚ 261/Α΄ 1912). Το 1828-30 κατοικούσαν στο χωριό 24 οικογένειες, ενώ το 1844 αποτελούνταν από δύο οικισμούς, την Κωνωπίνα και την Καλίτσα. Στα τέλη του 19ου αιώνα το χωριό είχε Γραμματοδιδασκαλείο. Ελληνικό Σχολείο είχε μόνο στην έδρα του Δήμου, στην Κατούνα.
Η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν μέχρι πρόσφατα η καπνοκαλλιέργεια και η κτηνοτροφία. Τα καπνά της Κωνωπίνας, όπως και ολόκληρου του Ξηρομέρου, ήταν πολύ καλής ποιότητας. Το αρδευτικό έργο, που έγινε από τη λίμνη Αμβρακία, δεν λειτουργεί πλέον, δεν υπάρχουν καλλιέργειες και η τοπική οικονομία στηρίζεται μόνο στην κτηνοτροφία και λίγοι Κωνωπινιώτες εργάζονται στο εργοστάσιο της knauf.
Στην Κωνωπίνα εκτός από τους υπέροχους και φιλόξενους ανθρώπους της, ο επισκέπτης μπορεί να δει και τη λαογραφική συλλογή του Νικολάου Ράπου, την μικρή της αγορά που έχει ψιλικατζίδικο, σούπερ μάρκετ, καφεπαντοπωλείο, ψησταριά και καφενεία. Δυστυχώς σήμερα στην Κωνωπίνα δεν λειτουργεί το Δημοτικό Σχολείο, και τα πρωινά δεν ακούγονται οι φωνές των μικρών παιδιών στο προαύλιό του, αφού έκλεισε πρόσφατα και οι μαθητές παρακολουθούν τα μαθήματά τους στα σχολεία της Κατούνας. Η ύδρευση του χωριού γίνεται από το Κεφαλόβρυσο Αχυρών.
Από το 1998 μέχρι το 2010 η Κωνωπίνα ήταν Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Μεδεώνος, ενώ από το 2010 το χωριό εντάχθηκε στο Δήμο Ακτίου-Βόνιτσας. Η ενοριακή εκκλησία έχει την ονομασία τα Εισόδια της Θεοτόκου που βρίσκεται στην πλατεία του χωριού.
Σπήλαιο Κωνωπίνας
(είναι υπό εξερεύνηση)
Στο κέντρο της Κωνωπίνας κάτω από τον λόφο στα θεμέλια ενός σπιτιού το 1982 ανακαλύφθηκε ένα σπήλαιο. Το σπήλαιο είναι υπό εξερεύνηση και μόνο από τα πορίσματα των σπηλαιολόγων ξέρουμε πως η είσοδος του σπηλαίου είναι ένα μικρό άνοιγμα 1Χ1 μέτρα περίπου και προχωρεί σε βάθος περίπου 20 μέτρων όπου φθάνει στην αίθουσα η οποία είναι 15χ20 μέτρα, βαθύτερα υπάρχει εσωτερικός διάκοσμος από σπηλαιοαποθέσεις, σταλακτίτες, σταλαγμίτες διαφόρων ειδών.
Όλα αυτά φαίνονται στην χαρτογράφηση και τις φωτογραφίες των σπηλαιολόγων που επεσκέφθησαν το σπήλαιο αρκετές φορές. Για τους σεισμολόγους και τους γεωλόγους η επιστημονική αξία του σπηλαίου μπορεί να είναι μεγάλη. Όσον αφορά την ομορφιά του είναι εξαιρετική μιας και το χρυσαφένιο χρώμα κυριαρχεί.
Η είσοδος στο σπήλαιο γίνεται από μικρό άνοιγμα 1Χ1 μέτρα περίπου, το οποίο έχει ανοιχθεί σε χαλαρά επιφανειακά πετρώματα. Για να βρεθούμε στην αίθουσα του σπηλαίου που είναι η μοναδική κατεβαίνουμε από βάραθρο 20 μέτρων. Το βάραθρο κατά τα 2/3 είναι ανοιγμένο σε χαλαρά επιφανειακά πετρώματα και μόνο στο τελευταίο του τμήμα συναντάμε ασβεστολιθικά. Η αίθουσα είναι 20Χ15 μέτρα περίπου . Στο πρώτο τμήμα της υπάρχουν πεσμένοι ογκόλιθοι από την οροφή. Βαθύτερα υπάρχει ένας καταπληκτικός διάκοσμος, από σπηλαιοαποθέσεις. Βλέπουμε πολλών ειδών σταλακτίτες όπως: παραπετοειδείς, “μακαρόνια” βοτρυοειδείς και σταλαγμίτες, κολώνες κ.α, παρά το γεγονός ότι ο χώρος είναι μικρός παρατηρούμε μεγάλη πολυμορφία στα είδη των σταλαγμιτών και σταλακτιτών. Στο σπήλαιο επικρατεί το άσπρο χρώμα αλλά υπάρχει και διάκοσμος σε κόκκινο και καφέ από προσμίξεις τοιχίων όπως Fe (Σίδηρος) Mh (Μαγνήσιο) και Mg (Μαγγάνιο). Γενικά η ομορφιά του, εντυπωσιάζει τον επισκέπτη.
Το Σπήλαιο της Κωνωπίνας είναι ένα γεωλογικό εργαστήρι. Παρατηρούμε πρόσφατα ρήγματα και διακλάσεις που έχουν αφήσει τα ίχνη τους πάνω στο διάκοσμο του σπηλαίου. Υπάρχει επίσης, μία σειρά διαρρήξεων που έχουν επικαλυφθεί από πρόσφατες αποθέσεις CaCo3 (ανθρακικού ασβεστίου). Οι διαρρήξεις αυτές δεν υπήρχαν πριν δύο χρόνια όταν είχαμε ξαναεπισκεφθεί το σπήλαιο. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει ένα μεγάλος αριθμός σταλακτιτών, οι οποίοι έχουν μετακινηθεί και έχουν πάρει μία γωνία 30 έως 40 μοιρών. Πιστεύουμε ότι το γεγονός αυτό χρειάζεται μελέτη. Άλλες μετακινήσεις επίσης έχουν παρατηρηθεί και σε κολώνες του σπηλαίου.
Από τα παραπάνω μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα για τις τεκτονικές και σεισμικές κινήσεις της περιοχής. Γι’ αυτό έχουμε υποχρέωση όλοι να το προστατέψουμε όχι μόνο για την εξαιρετική του ομορφιά αλλά και για την επιστημονική τους αξία. Αξίζει λοιπόν να μελετηθεί από διάφορες ειδικότητες επιστημόνων: Γεωλόγους, Βιολόγους, Σεισμολόγους κ.α.
Άγιοι Απόστολοι
Είναι ο Nαός του νεκροταφείου και βρίσκεται σε μικρή απόσταση βόρεια από το χωριό. Οικοδομήθηκε το 1928 στη θέση παλαιότερου και μικρότερου ναού του 16ου αι. πού ήταν βυζαντινού ρυθμού. Λέγεται, ότι ο παλαιός ναός χτίστηκε το 500 μ.Χ. Το 1928 εντοιχίστηκαν στο ναό τρεις επιγραφές: η πρώτη σήμερα δεν διαβάζεται, αλλά διαβάστηκε το 1930 από το Σωφρόνιο Παπακυριακού και αναφέρεται στον κτήτορα Δημήτριο Αναγνώστη και το έτος κατασκευής της 1595.
Το κάτω βόρειο τμήμα του τοίχου είναι το αρχικό του ναού και έχει τοιχογραφίες, που πιθανότατα είναι του 18ου αι. με εκφυλισμένα ανθέμια. Μερικές τοιχογραφίες του είναι έργα υψηλής τέχνης και μπορούν να συγκριθούν ποιοτικά με οποιοδήποτε μνημείο των Μετεώρων ή του Αγίου Όρους που τοιχογραφήθηκε την ίδια εποχή. Πολλοί είναι οι θρύλοι των κατοίκων για τον παλαιό ναό και για το χτίσιμο του νέου. Το χωριό ήταν πάντα υπό την προστασία των Αγίων Αποστόλων.
Το χωριό κάθε χρόνο Πανηγυρίζει στην μνήμη τους στις 29 Ιουνίου, παλιότερα τα «όργανα» ακούγονταν μέχρι την Κατούνα και πολλοί Κατουνιώτες αλλά και κάτοικοι των γύρω χωριών πήγαιναν με τα πόδια από τον παλιό δρόμο και προσκυνούσαν την ημέρα της γιορτής των. Κι εδώ πέρασαν πάρα πολλοί παραδοσιακοί δημοτικοί καλλιτέχνες που άφησαν την ανεξίτηλη σφραγίδα στο πέρασμα του χρόνου.
Άγιος Ευθύμιος
Η εκκλησία του Αγίου Ευθυμίου βρίσκεται μέσα στο χωριό. Πρόκειται για ένα αξιόλογο αρχιτεκτονικό και ιστορικό μνημείο. Από την κτητορική του επιγραφή φαίνεται ότι κτίστηκε το 1650 από τον ηγούμενο Δημήτριο από τον Αετό. Ο Δημήτριος είχε δημιουργήσει τη Μονή Αετού και έχτισε τον Άγιο Ευθύμιο ως μετόχι της Μονής.
Στην τοιχογραφία της Άκρας Ταπείνωσης αναφέρονται τα ονόματα: ιερομόναχος Ιερώνυμος και οι μοναχοί: Σαμουήλ, Κωνσταντίνος και Δήμος. Το 2004 ο Σύλλογος Κωνωπινιωτών Αθήνας, με τη βοήθεια Κωνωπινιωτών και φίλων του, αναπαλαίωσε την εκκλησία και διαμόρφωσε τον περιβάλλοντα χώρο. Εορτάζεται στις 20 Ιανουαρίου.
