Καλεντάρι της 10ης Οκτωβρίου:
(Έρευνα – Κείμενα: Λ. Τηλιγάδας)
1898: Από το «βήμα» της 2ης Συνόδου του Σταφιδικού Συνεδρίου
ο δικηγόρος του Μεσολογγίου Τριγώνης προτείνει
να διακανονίστουν με νόμο τα χρέη των σταφιδοπαραγωγών
1944: Το πρωτοσέλιδο της Φωνής του Λαού της 10/10/1944
10 Οκτωβρίου 1898
Στις αρχές του Οκτώβρη (4/10/98) ξεκίνησε τις εργασίες της στην Πάτρα η 2η Σύνοδος του Σταφιδικού Συνεδρίου, που διοργάνωσαν η «Ένωσις Σταφιδοκτημόνων» και ο Δήμος Πατρέων, στο Δημαρχιακό μέγαρο της Πάτρας. Σ’ αυτό παραβρέθηκαν σύνεδροι από όλες τις σταφιδοπαραγωγικές περιοχές της νοτιοδυτικής Ελλάδας, ο Άγγλος πρόξενος με το συμπατριώτη του οικονομολόγο Λόου, καθώς και εκπρόσωποι των τοπικών και πανελλαδικών εφημερίδων. Τους σταφιδοπαραγωγούς του Αγρινίου στη σύνοδο εκπροσώπησε ο δικηγόρος του Μεσολογγίου Τριγώνης, ο οποίος παραβρέθηκε ως εκπρόσωπος της επαρχίας Τριχωνίας.
Ο Τριγώνης, πήρε το λόγο την έβδομη μέρα της συνόδου και αναφέρθηκε σε όλα τα θέματα που απασχολούσαν τον κλάδο. Σημείωσε ότι η παρακράτηση (μέθοδος που επιλέχθηκε για τη διατήρηση της τιμής σε υψηλά επίπεδα) δεν μπορεί να αποτελεί τη μοναδική λύση του προβλήματος και ζήτησε διακανονισμό των χρεών των σταφιδοπαραγωγών. Πρότεινε στο σώμα να συστήσει στο Κοινοβούλιο, να διακανονίσει με νόμο τα χρέη των σταφιδοπαραγωγών. (ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ, φυλ. 11.10.1898, Σελ. 2)
Να σημειώσουμε στο σημείο αυτό ότι «η κορινθιακή σταφίδα[1] καλλιεργήθηκε κατά κόρον στη Νότια Αιτωλία. Tην περίοδο του 17ου-18ου αιώνα οι κάτοικοι των περιοχών αυτών καταγίνονταν αποκλειστικά µε την καλλιέργεια της σταφίδας, ενώ υπήρξε περίοδος που η σταφιδοκαλλιέργεια αποτέλεσε µονοκαλλιέργεια τα έτη 1742-1770 λόγω της µεγάλης ζήτησης από τις ξένες αγορές (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία, ∆ανία). Σύμφωνα με την εκτίµηση περιηγητών της εποχής ήταν «ωραία σε εµφάνιση, καλή σε ποιότητα και δυο φορές πιο χοντρή από τη σταφίδα της Ζακύνθου», που φηµιζόταν για τη σταφίδα της (Spon & Wheler, 1678, τ. Ι:144).
Οι Άγγλοι έµποροι δάνειζαν άτοκα τους Αιτωλούς παραγωγούς και µάλιστα άτοκα σε οµάδες των 5-10 καλλιεργητών, χωρίς να προσδιορίζεται η εξόφληση την εποχή της συγκοµιδής ούτε να υποδηλώνεται στη δικαιοπραξία το δάνειο ως είδος προαγοράς. Οπωσδήποτε όµως η άτοκη δανειοδότηση αποτελούσε δέσµευση για τους παραγωγούς που επιβαλλόταν από το µονοπωλιακό τρόπο διενέργειας του σταφιδεµπορίου και άφηνε περιθώρια κερδοσκοπίας κατά την αγορά του προϊόντος. Με αυτό τον τρόπο χρηµατοδοτούνταν εµφυτεύσεις σταφιδοφυτειών ή παρέχονταν διευκολύνσεις ενόψει της συγκοµιδής (Γιαννακοπούλου, 1991).
Το Αιτωλικό θεωρείται το λίκνο της σταφιδοκαλλιέργειας (Γιαννακοπούλου, 1991). Τον 17ο αιώνα η καλύτερης ποιότητας σταφίδα περιοχής Αιτωλικού και Μεσολογγίου αναφέρεται ότι εξαγόταν στη Γαλλία και την Αγγλία, ενώ στα µέσα του 18ου αιώνα η παραγωγή της περιοχής – µεγαλύτερη στο Αιτωλικό – είχε τριπλασιαστεί. Το 1742 ο Μεσολογγίτης Αθανάσιος Τζάλας άνοιξε πρώτος και την αγορά της Τεργέστης για το προϊόν, ενώ σύντοµα τον ακολούθησαν και άλλοι συµπατριώτες του. Η σταφίδα από την Αιτωλοακαρνανία πωλείται πλέον σε εµπορικούς οίκους της Τεργέστης, του Λιβόρνου και της Μασσαλίας ή εξάγεται κατευθείαν στην Αγγλία, την Ολλανδία και τη ∆ανία. Η παραγωγή στο Μεσολόγγι κυµαινόταν από 75.000 κιλά τα έτη αφθονίας έως 30.000 κιλά τα έτη ξηρασίας, ενώ στο Αιτωλικό οι τιµές αυτές κυµαίνονταν αντίστοιχα από 400.000 το χρόνο έως 200.000 κιλά (Γιαννακοπούλου, 1991). Η πώληση της σταφίδας γινόταν συλλογικά από όλους τους σταφιδοπαραγωγούς µε επικεφαλή το Βοεβόδα (διοικητής περιφέρειας) Μεσολογγίου και Αιτωλικού, γεγονός που υποδηλώνει προηγµένη διαµόρφωση συλλογικής δράσης.
Επόµενο ήταν η αύξηση της ζήτησης να µετατρέψει την Αιτωλοακαρνανία σε πόλο έλξης εργατικών χεριών. Έτσι, εκτός από τους εποχιακούς επτανήσιους εργάτες – ενδηµικό φαινόµενο στην περιοχή ως τις αρχές του εικοστού αιώνα – µαρτυρείται µετοικεσία Κεφαλλήνων και Ζακυνθινών στο Μεσολόγγι, που επιδίδονταν συστηµατικά στη σταφιδοκαλλιέργεια. Κι εκτός από την ντόπια παραγωγή, το Μεσολόγγι, ως εξαγωγικό κέντρο λόγω της ναυτιλίας του συγκέντρωνε και την παραγωγή της ενδοχώρας από την κοιλάδα του Βραχωριού ως τη Ναύπακτο, όπου είχε επίσης αρχίσει να διαδίδεται η σταφιδοκαλλιέργεια.
Η άνθηση ωστόσο της σταφιδοκαλλιέργειας θα διακοπεί απότοµα εξαιτίας των Ορλωφικών, που θα αποτελέσουν οριακό σηµείο για το σταφιδεµπόριο. Αφενός η πυρπόληση του Μεσολογγίτικου στόλου που θα στερήσει τη δυνατότητα εξαγωγικού εµπορίου, αφετέρου οι πυρπολήσεις των αγρών που θα καταστρέψουν τις φυτείες και θα µειώσουν την παραγωγή, θα αλλάξουν το τοπίο και θα προκαλέσουν στην κυριολεξία ανακοπή του σταφιδεµπορίου, το οποίο θα αρχίσει να βρίσκει διέξοδο στις απέναντι ακτές της Πελοποννήσου (Γιαννακοπούλου, 1991). Το ξερίζωµα της σταφίδας και η προοδευτική αντικατάστασή της από την ελιά κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και ως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου θα σηµάνουν το τέλος µιας εποχής για τη Νότια Αιτωλία µε απόλυτη κυρίαρχο την άµπελο.
Έκτοτε, οι όποιες αναφορές περιηγητών κάνουν λόγο για παραγωγή σταφίδας που προερχόταν κυρίως από το Βραχώρι (Αγρίνιο) (Leake, 1830:105, Pouqueville, 1826:544), ενώ ήδη από τις παραµονές της Ελληνικής Επανάστασης αναφέρεται καλλιέργεια κυρίως καλαµποκιού (Dodwell, 1819:95) καπνού, βαµβακιού και σουσαµιού για την περιοχή του Μεσολογγίου και του Αιτωλικού.»
10 Οκτωβρίου 1944
Κυκλοφορεί το με αριθμό 44 φύλλο (2η Περίοδος) της εφημερίδας «Φωνή του λαού», η οποία ήταν όργανο του ΕΑΜ της Δυτικής Ελλάδας, με ένα πρωτοσέλιδο άρθρο για τις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στην πρώτη σελίδα επίσης διαβάζουμε: «Εμπρός! 4000 νέοι αντάρτες απ΄τη Δυτική Ρούμελη πρέπει να μπουν στον ΕΛΑΣ», «Η πρώτη λεύτερη πανεργατική συγκέντρωση», «Η μάχη της Αθήνας», «Οι προδότες πληρώνουν», «Κάτω ατα χέρια από τη Μακεδονία και τη Θράκη», «Οι εγκληματίες πολέμου», «Για το βασιλιά», «Στη μάχη του ψωμιού».
Φωτογραφία ανάρτησης: Το ατμόπλοιο που μετέφερε σταφίδα στο Λονδίνο
1.Το κείμενο για την σταφίδα αναδημοσιεύεται από το άρθρο της Όλγας Γιαννακογεώργου, «Το κρασί και τα αμπέλια από τον Οινέα μέχρι σήμερα!» (Πηγή)
AgrinioStories
