Άη Βλάσης – Από την Αιτωλ/νία στην Ευρυτανία

Άη-Βλάσης: Ένα χωριό της Αιτωλίας, που -διοικητικά-
«πήδαγε» τον Αχελώο, όπως ο Κατσαντώνης

Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Βλάσιος, ο εν Σκλαβαίνοις, στον οποίο οφείλει το όνομά του το χωριό είναι νεοφανής, και λίγα δυστυχώς είναι τα στοιχεία για τον οσιακό βίο του. Σύμφωνα με τους συναξαριστές της Εκκλησίας μας, μαρτύρησε το 1006 μ.Χ.

Κατά την Τουρκοκρατία και σύμφωνα με την μαρτυρία του Γάλλου περιηγητού Πουκεβίλ, ο Άγιος Βλάσιος υπαγόταν διοικητικά στην Ευρυτανία και ήταν ένα από τα δέκα έξι χωριά της περιφέρειας Σοβολάκου της Επαρχίας Καρπενησιού: 1) Μπρουσός, 2) Αντράνοβα, 3) Βελωτά, 4) Σωχώρια, 5) Κορίνιτσα, 6) Ντιβίτζινα, 7) Σαρκίνι, 8) Αλέστια, 9) Σοβολάκου, 10) Χούνη, 11) Αγ. Βλάσιος, 12) Αράχωβα, 13) Τέροβα, 14) Σαργιάδα, 15) Κελάκια, και 16) Καστανούλα.

Με την ίδρυση του Νεοελληνικού κράτους το 1833 άνηκε στο Νομό Ακαρνανίας και Αιτωλίας και στην Επαρχία Καλλιδρόμης (Καρπενησιού). Το 1836 η Επαρχία Καλλιδρόμης είχε δεκατρείς (13) Δήμους και ένας εξ’ αυτών ήταν και ο Δήμος ΑΓΙΟΒΛΑΣΙΤΩΝ και περιλάμβανε τα χωρία: Αγ. Βλάσιο (έδρα), Αράχωβα (Πεντάκορφο), Καστανούλα, Σαργιάδα, Τέρνοβο (Κυπάρισσος), Σοβολάκο (Ψηλόβραχος), Αγιο Βασίλειο. Κελάκια, και Χαράτζου.

Το γεφυράκι στο ρέμα του Χωριού που οδηγεί προς Παλιοχώρι.

Σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα τον Οκτώβριο του 1836 (ΦΕΚ 62) ο Δήμος Αγιοβλασιτών προσαρτίστηκε στον Δήμο Παρακαμπυλίων με έδρα τον Αγιο Βλάσιο. Ο Αγ. Βλάσιος και ολόκληρος ο διευρυμένος Δήμος Παρακαμπυλίων από το 1899 – 1909 άνηκε στον νεοιδρυμένο Νομό Ευρυτανίας και από το 1909 – 1922 στην επαρχία Ευρυτανίας του νομού Αιτ/νιας. Η αρχική σφραγίδα του Δήμου ήταν κυκλική χωρίς έμβλημα.

Το 1883 – όπως μας πληροφορεί ο Ελ. Γ. Σκιαδάς στο βιβλίο του «Ιστορικό διάγραμμα των Δήμων της Ελλάδας 1833 – 1912» – το Δημοτικό Συμβούλιο ζήτησε ως έμβλημα τον Θεό Αρη! Τελικά εγκρίθηκε η θεά του κυνηγιού Αρτέμιδα, που κρατούσε δόρυ στο δεξί χέρι και στο αριστερό λαγό κρεμασμένο από τα πισινά πόδια!

Το μονοπάτι προς το ξωκκλήσι του Αη Λια!

Ονόματα Δημάρχων πριν το 1912 αναφέρονται μερικά όπως Γωγούσης, Μάλαινος και Σερπάνος. Το 1912 με την κατάργηση των Δήμων και την δημιουργία Κοινοτήτων ο Αγ. Βλάσιος έγινε Κοινότητα Αγ. Βλασίου. (ΦΕΚ 261 τεύχος Α7 1912). Μέχρι το 1922 η Κοινότητα Αγ. Βλασίου ανήκε στην Επαρχία Ευρυτανίας. Με τον νόμο 3004/1922, ΦΕΚ 143 / Α’ / 1922 υπήχθη στην Επαρχία Τριχωνίδος.

Από το 1912 – 1997, όπως διασώζουν τα αρχεία, Πρόεδροι της Κοινότητας Αγ. Βλασίου διετέλεσαν οι εξής: Καινούργιος Δημήτριος, Κούτρης Ιωάννης, Κοντογιώργος Κων/νος, Τσαλάκος Γεώργιος, Παπαδημητρίου Δημήτριος, Πλυταργιάς Επαμεινώνδας, Σαφαρίκας Γεώργιος, Σαφαρί- κας Δημήτριος, Πολίτης Κων/νος, Μπουρλής Σπυρίδων, Κούρος Αντώνιος, Παπαδήμας Αχιλλέας, Παρθένης Κων/νος. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι μέχρι το 1946 στην Κοινότητα Αγ. Βλασίου άνηκε και το χωριό Αμπέλια, Βαίνάρι και Πλατ-μύλ τα οποία με το Ν. Δ. 107/26-9-1946, ΦΕΚ 290/Α/1946 έγιναν ξεχωριστή Κοινότητα με το όνομα Κοινότης Αμπελιών. Αναφέρουμε, επίσης, ότι και τα χωριά Καραμαναίϊκα και Αγ. Παρασκευή διοικητικά, πολιτικώς και θρησκευτικώς, ανήκαν πάντα στην Κοινότητα Αγ. Βλασίου.

Μετά το 1997 με το σχέδιο «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ» και την επανασύσταση των Δήμων ο Αγ. Βλάσιος έγινε πάλι έδρα του Δήμου Παρακαμπυλίων και ένα από τα δέκα Δημοτικά Διαμερίσματα τα οποία είναι τα εξής: 1) Αγ. Βλάσιος, 2) Αγαλιανός. 3) Αμπέλια. 4) Κυπάρισσος, 5) Πεντάκορφο, 6) Ποταμούλα. 7) Σαργιάδα. 8) Σίδηρα, 9) Χούνη, 10) ψηλό- βραχο. Το χωριό μας ανήκει στα Παρακαμπύλια χωριά. Ο παραπόταμος του Αχελώου Ταυρωπός ή Μέγδοβας στην αρχαιότητα λεγόταν Καμπύλος. Το αναφέρει ο αρχ. Ιστορικός Διόδωρός στο κεφ. XIX 67. Ως εκ τούτου τα χωριά που είναι κοντά στο ποτάμι λέγονταν Παρακαμπύλια χωριά και ο εξ’ αυτών αποτελούμενος Δήμος, ονομάζεται «Δήμος Παρακαμπυλίων».

Από το 1997 μέχρι σήμερα διετέλεσαν Δήμαρχοι οι εξής: 1) Σκιαδάς Δημήτριος από τα Αμπέλια, 2) Γκέκας Γεώργιος από Ποταμούλα και 3) Παπαθανασίου Λάμπρος από Πεντάκορφο (Αράχωβα). Σήμερα ο Δήμος μας στεγάζεται σε ένα πολύ εντυπωσιακό και καλαίσθητο ιδιόκτητο κτίριο στο κέντρο του χωριού και αξίζουν συγχαρητήρια σε όσους φρόντισαν και κουράστηκαν για την δημιουργία του διότι θα εξυπηρετεί τους δημότες και θα στολίζει το χωριό για πολλά χρόνια.

Καταρράκτης στην Αγία Παρασκευή Αγίου Βλασίου

Πληθυσμιακή διακύμανση Αγίου Βλασίου

Οπως αποδεικνύεται από τις λίγες πηγές που έχουμε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ο Αγιος Βλάσιος ήταν ένα αρκετά μεγάλο χωριό. Ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλ στο έργο του «Voyage de la Grece» Παρίσι 1826, γράφει ότι ο Αγ. Βλάσιος είχε τότε 100 χριστιανικές οικογένειες, που σημαίνει για τα δεδομένα της εποχής γύρω στα οκτακόσια άτομα. Αυτό επαληθεύεται από την πληροφορία που μας δίνει ο Ν. Σκιαδάς ότι λίγο μετά την απελευθέρωση το 1846, είχε 793 κατοίκους και ίο 1890 είχε 921 κατοίκους. Στην συνέχεια θα παραθέσουμε ότι στοιχεία υπάρχουν γύρω από την πληθυσμιακή εξέλιξη του χωριού μας και, όπου υπάρχουν, ξεχωριστά για κάθε οικισμό, ώστε να φαίνεται η εξέλιξη του.

ΤΟ πλακόστρωτο μονοπάτι (φτιαγμένο από τους Ιταλούς το 1940) πριν διαμορφωθεί από τις εργασίες για την πλατεία του Χωριού.

- - Το 1920 το χωριό, (με όλους τους οικισμούς) είχε 940 κατ.
  - Το 1928: Άνω Άγιος Βλάσιος 275, Κάτω Αγ Βλάσιος 132, Βαρειές 30, Κάμπος 31, και Προύλπος 46. Σύνολο 514 κατ.
  - Το 1940: Άνω και Κάτω Άγιος Βλάσιος 370, Βαρειές 122, Προύλπος 62, Σκαλιτίνα 64. Σύνολο 618 κατ.
  - Το 1951: Άνω Άγιος Βλάσιος 185, Κάτω Αγ. Βλάσιος 76, Βαρειές 48, Προύλπος 104, Σκαλιτίνα 84. Σύνολο 497 κατ.
  - Το 1961: Άνω Άγιος Βλάσιος 290, Κάτω Άγιος Βλάσιος 112, Σκαλιτίνα 150, Πήδημα (τ. Προύλπος) 61, Βαρειές 45, Σύνολο 658 κατ.
  - Το 1971: Ανω Άγιος Βλάσιος 224, Κάτω Άγιος Βλάσιος 106, Κάτω Κά- απος 22, Σκαλιτίνα 30, Σύνολο 382 κατ.
  - Το 1981: Άνω Άγιος Βλάσιος 251 και. (για τους υπόλοιπους οικισμούς δεν βρήκα στοιχεία).
  - Το 1991: όλοι οι οικισμοί μαζί 445 κατ.
  - Και το 2001: όλοι οι οικισμοί μαζί 434 κατ.

Στις δύο τελευταίες αυτές απογραφές συμπεριλαμβάνονται και οι κάτοικοι από τα χωριά Καραμαναίϊκα και Αγ. Παρασκευή. Αν ρίξεις μια συγκριτική ματιά στους παραπάνω αριθμούς θα διαπιστώσεις ότι από την απελευθέρωση μέχρι το 1920 δεν έχουμε ουσιαστική αλλαγή του πληθυσμού του χωριού. Από κει και μετά που άνοιξαν οι δίαυλοι της εξωτερικής μετανάστευσης έχουμε μία ουσιαστική κάμψη του πληθυσμού. Επίσης την δύσκολη δεκαετία του 1940 με την ταλογερμανική κατοχή και την ακόμη μεγαλύτερη μάστιγα του εμφύλιου εθνικού σπαραγμού, πολλοί συγχωριανοί μας ε νκατέλειψαν το χωριό και αναζήτησαν πιο ασφαλή διαμονή στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα. Την περίοδο όμως 1950 – ‘970 υπήρξε μία μικρή ανάκαμψη του πληθυσμού λόγω του ότι τελείωσαν οι εχθροπραξίες και το κυριότερο ότι άρχισαν τα έργα κατασκευής του μεγάλου υδροηλεκτρικού φράγματος των Κρεμαστών στο οποίο βρίσκανε δουλειά οι νέοι χωριανοί μας.

Επίσης ένας ακόμη ανασχετικός παράγοντας ήταν και η λειτουργία του Γυμνασίου Αγ. Βλασίου (1963) που κράτησε το χωριό και ολόκληρη την περιοχή! Η Κωνσταντία Σκανδάλου στο λεύκωμα της «Γυμνάσιο Αγίου Βλασίου Αιτ/νίας» μας πληροφορεί ότι από το 1963 – 2007 φοίτησαν στο Γυμνάσιο και Λύκειο 383 παιδιά από το χωριό μας. Στα επίσημα χαρτιά μας φαίνεται ότι το χωριό μας ζει ακόμη αλλά δυστυχώς η πραγματικότητα είναι διαφορετική.