16 Νοεμβρίου 2023
Είναι η 320η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 45 ημέρες για τη λήξη του
🌅 Ανατολή ήλιου: 07:06 – Δύση ήλιου: 17:13 – Διάρκεια ημέρας: 10 ώρες 7 λεπτά
🌒 Σελήνη 3.1 ημερών
Χρόνια πολλά στους: Ιφιγένεια, Ματθαίο, Μαθιό, Μαθαίο, Ματθούλα, Ματθίλδη, Θίλδα, Τίτα και Μαθούλα
Γεγονότα
1532 -Ο ισπανός κονκισταδόρ Φρανθίσκο Πιθάρο συλλαμβάνει τον αυτοκράτορα των Ίνκας Αταχουάλπα και καταλύει την αυτοκρατορία τους. Εκείνο το χρονικό διάστημα η Αυτοκρατορία των Ίνκα βρίσκονταν σε εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των δύο αδελφών, Ουάσκαρ και Αταουάλπα, διεκδικητών για την εξουσία της Αυτοκρατορίας. Ο Πιθάρρο, ενώ διέθετε πενιχρή αριθμητικά δύναμη, συνολικά 180 άτομα, ένα πυροβόλο και 27 άλογα, αποφάσισε να επιτεθεί. Με τολμηρή στρατιωτική επίθεση στην Καχαμάρκα, κατάφερε να συλλάβει τον Αταουάλπα. Οι Ισπανοί στην πορεία εκμεταλλεύθηκαν τις διάφορες φατρίες μέσα στο κράτος των Ίνκας. Ήταν σε θέση να ενισχύσουν τις διάφορες συμμαχίες τους μεταξύ των ντόπιων πληθυσμών και προώθησαν τελικά επιτυχή επίθεση στην πρωτεύουσα Κούσκο. Όταν εξουδετερώθηκε ο Ουάσκαρ, ο Πιθάρρο απαίτησε από τον Αταουάλπα οι Ίνκας να δεχτούν επίσημα την υποτέλεια της Ισπανίας και να ασπαστούν τον Χριστιανισμό Ο Αταούαλπα, ενώ πρόσφερε στους Ισπανούς ό,τι του ζητήθηκε: χρυσό σε τέτοια ποσότητα ώστε να γεμίσει το δωμάτιο όπου τον φυλάκισαν και δύο φορές την ίδια ποσότητα ασημιού, δεν απελευθερώθηκε. Ο Πιθάρρο διέταξε να τον εκτελέσουν ως αιρετικό.
Ο Φρανθίσκο Πιθάρρο ήρθε σε ευθεία ρήξη με τον σύντροφό του Ντιέγο ντε Αλμάγρο, ο οποίος θεωρούσε ότι ο διαμοιρασμός της λείας καθώς και των διοικητικών αρμοδιοτήτων στις κατακτηθείσες περιοχές δεν ήταν δίκαιος και απαιτούσε επιπλέον πλούτη και αξιώματα. Το 1528 ο Πιθάρρο διέταξε την εκτέλεσή του. Τελικά, ο ίδιος δολοφονήθηκε το 1541 από τον γιο του Αλμάγρο, Ντιέγο “ελ Μόθο”, που ήθελε να εκδικηθεί για τον θάνατο του πατέρα του.
1849 -Ο ρώσος συγγραφέας Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι γλιτώνει την τελευταία στιγμή την εκτέλεση. Είχε καταδικαστεί για αντιτσαρική προπαγάνδα. Το 1849 ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι ήταν ένας πολλά υποσχόμενος συγγραφέας. Σε ηλικία 28 ετών είχε εγκαταλείψει τη στρατιωτική καριέρα για να αφοσιωθεί στα γράμματα.
Στις 23 Απριλίου συνελήφθη από την τσαρική αστυνομία και φυλακίστηκε ως μέλος μιας ομάδας σοσιαλφιλέλευθερων διανοουμένων της Αγίας Πετρούπολης, γνωστής ως «Κύκλος του Πετρασέφσκι». Ο Τσάρος Νικόλαος Α’ φοβόταν ότι ο φιλελεύθερος άνεμος που σάρωνε τις μοναρχίες της Ευρώπης γρήγορα θα πέρναγε και τα σύνορα της επικράτειάς του και βάλθηκε να διαλύσει τις ομάδες διανοουμένων, που πίστευε ότι υπονόμευαν την εξουσία του.
Στις 16 Νοεμβρίου 1849 ο Ντοστογιέφσκι και οι σύντροφοί του δικάστηκαν και καταδικάσθηκαν σε θάνατο. Ακολούθησε ένας πόλεμος νεύρων με εικονικές εκτελέσεις και ατέλειωτες ώρες παραμονής στην παγωμένη ύπαιθρο, σε αναμονή του εκτελεστικού αποσπάσματος. Η ποινή του μετατράπηκε τελικά σε τετραετή εξορία και καταναγκαστικά έργα στο Ομσκ της Σιβηρίας.
Οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης λύγισαν τον Ντοστογιέφσκι, παρότι ήταν μαθημένος στη σκληρή στρατιωτική ζωή. Έγραφε στον αδελφό του:
…Το καλοκαίρι ανυπόφορη κλεισούρα, το χειμώνα αβάσταχτο κρύο. Η βρωμιά στο πάτωμα, μία ίντσα πάχος. Θα μπορούσε κάποιος να γλιστρήσει και να πέσει… Είμαστε παστωμένοι σαν τις ρέγγες στο βαρέλι. Από την αυγή έως το σούρουπο ζούμε σαν τα γουρούνια. Ψύλλοι, ψείρες, και κατσαρίδες με το τσουβάλι…
Ο Ντοστογιέφσκι απολύθηκε από το κάτεργο της Σιβηρίας το 1854, αλλά αναγκάστηκε να επανέλθει στο στράτευμα για μια πενταετία, στην αρχή ως στρατιώτης και στη συνέχεια ως υπολοχαγός. Τοποθετήθηκε σ’ ένα απόμερο οχυρό στο Σεμιπαλατίνσκ του Καζακστάν. Εκεί γνωρίστηκε και σύναψε δεσμό με τη Μαρία Ισάγεβα, γυναίκα ενός τοπικού αξιωματούχου. Στις 6 Φεβρουαρίου 1857 έγινε γυναίκα του, μετά το θάνατο του συζύγου της.
Πιστεύεται ευρέως ότι η εμπειρία της φυλακής και του στρατού προκάλεσε μεγάλες αλλαγές στις κοσμοθεωρητικές αντιλήψεις του Ντοστογιέφσκι. Άρχισε να ασπάζεται τις παραδοσιακές ρωσικές αξίες και να απομακρύνεται από τις Δυτικές ιδέες. Στράφηκε προς την ορθόδοξη χριστιανική πίστη και άρχισε να αντιμετωπίζει με εχθρότητα τους Νιχιλιστές και τους Σοσιαλιστές.
1945 – Ιδρύεται η UNESCO, ο εκπαιδευτικός, επιστημονικός και πολιτιστικός οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών. H UNESCO είναι διεθνής οργανισμός που ανήκει στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών. Έχει την έδρα της στο Παρίσι και αντικείμενό της είναι η Εκπαίδευση, ο Πολιτισμός οι Επιστήμες και η Επικοινωνία και Πληροφόρηση . Το ακρωνύμιό της άλλωστε είναι επεξηγηματικό: United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. Έμβλημά της είναι η πρόσοψη ενός αρχαίου ελληνικού ναού (του Παρθενώνα) όπου τη θέση των δωρικών κιόνων έχουν πάρει τα αρχικά του ονόματός της. Ο συμβολισμός μιλάει από μόνος του και δε χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση.
Η UNESCO ιδρύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1945 με κύριο στόχο την παγίωση της ειρήνης μέσω πολιτιστικών δράσεων και εκφράσεων. Είναι κέντρο επικοινωνίας και συνάντησης λαών και πολιτισμών, αλλά είναι επίσης και κέντρο στο οποίο συνομολογούνται ή και τίθενται σε εφαρμογή διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες, καταβάλλονται προσπάθειες για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη διασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης, την περιφρούρηση της παγκόσμιας κληρονομιάς, υλικής και άυλης, την ενίσχυση και διάδοση της εκπαίδευσης, ιδίως σε λιγότερο ευνοημένες ζώνες του πλανήτη, την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης και εμπορίας των πολιτιστικών αγαθών κτλ.
Η UNESCO αριθμεί 196 χώρες- μέλη (όλες περίπου τις χώρες-μέλη του ΟΗΕ), οι οποίες κατανέμονται καταρχάς σε γεωγραφικές ομάδες. Η Ελλάδα ανήκει στην Ομάδα 1, μαζί με τις ευρωπαϊκές χώρες της Δύσης (προ της διάλυσης της ΕΣΣΔ), τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Μετέχει επίσης και στην ομάδα των χωρών-μελών της ΕΕ. Πέρα από αυτό, οι χώρες-μέλη μετέχουν (είτε εκλεγμένες, είτε οριζόμενες από τη γεωγραφική ομάδα τους εφόσον οι υποψηφιότητες δεν υπερβαίνουν σε αριθμό το ποσοστό το οποίο αντιστοίχως δικαιούται κάθε ομάδα), σε επιμέρους εξειδικευμένες Διακυβερνητικές και Επικουρικές Επιτροπές, στο πλαίσιο των οποίων επιδιώκεται η εφαρμογή των διεθνών συμβάσεων των ΗΕ που αφορούν το αντικείμενο της UNESCO.
1973 – Για δεύτερη ημέρα συνεχίζεται η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Γύρω από το εκπαιδευτικό ίδρυμα γίνονται πραγματικές μάχες. Η Αστυνομία με δακρυγόνα και πυροβολισμούς προσπαθεί να διαλύσει τον κόσμο. Ο ραδιοφωνικός σταθμός των φοιτητών κάνει έκκληση για φάρμακα, ιατρικά εργαλεία, γιατρούς και ασθενοφόρα. Γύρω στα μεσάνυχτα μπαίνουν στην Αθήνα στρατός και τανκς. «Το δράμα των γεγονότων του Πολυτεχνείου οδηγείται εις την τραγικήν του κορύφωσιν και την αιματηράν του κατάληξιν. Εντός μεν του Πολυτεχνείου η θέσις των ως είρηται, ποικιλώνυμων φατριών και πολιτικών τάσεων σκληρύνεται, ενώ τα δια του Ρ / Σ
εκπεμπόμενα συνθήματα συγκινούν, προκαλούν, διεγείρουν και κινητοποιούν μάζας λαού εις ομαδικός συγκεντρώσεις. Κατά τας μεσημβρινός ώρας πραγματοποιούνται αι πρώτοι μεγάλοι πορείαι προς Ομόνοιαν και Πολυτεχνείον δια των μεγάλων αρτηριών: Αιόλου, Σταδίου, Πανεπιστημίου, Πατησίων και Αλεξάνδρας. Την 18.00 ώραν μέγα πλήθος διαδηλωτών πορεύεται προς το Σύνταγμα. Ανακόπτεται όμως υπό αστυνομικών δυνάμεων η πορεία του και εις την συμβολήν των οδών Σταδίου – Δραγατσανίου και Κοραή επιχειρείται η βιαία διάλυσίς του. Κατά την επανακολουθήσασαν συμπλοκήν ρέει το πρώτον αίμα, διότι υπήρξαν εκατέρωθεν τραυματίαι. Κατά τινας μάλιστα μαρτυρίας, μη πλήρως εξελεγχθείσας, ετραυματίσθησαν θανασίμως νεαρά διαδηλώτρια και διαδηλωτής και επυροβολήθη δις Υπαστυνόμος ανεπιτυχώς (καταθέσεις υπ’ αριθ. 215, 216 και 217). Στοιχεία ύποπτα και ανεύθυνα, ομαδικώς ή και ατομικώς ενεργούντα, προβαίνουν εις πράξεις βιαιοπραγίας κατά πολιτών και εις καταστροφάς περιουσιών (θραύσεις βιτρινών και προθηκών καταστημάτων – κατάθεσις 239). Ομάς διαδηλωτών επέτυχε και εισήλθε εις το επί της οδού Αιόλου αρ. 104 Μέγαρον της Νομαρχίας Αττικής και μετά κόπου εξεβλήθη υπό των αστυνομικών. Η κατάοτασις συνεχώς εκτραχύνεται και καθίσταται επικίνδυνος. Την 19.30 ώραν ζητείται υπό της Αστυνομίας η επικουρία της Χωροφυλακής, ήτις και αναλαμβάνει
την φρούρησιν διαφόρων δημοσίων καταστημάτων, (έγγραφον της υπ’ αρ. Ε 34356 Φ 0025 / 16-11-1973). Περί ώραν 20.30 αρχίζουν αι πρώτοι συγκεντρώσεις και επιθέσεις των διαδηλωτών κατά του επί της συμβολής των οδών Γ Σεπτεμβρίου και Μάρνη κτιρίου του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, αίτινες και κατά τρεις διαδοχικός φάσεις συνεχίζονται μέχρι της 22.30 ώρας. Επιτυγχάνεται αρχικώς η απόκρουσις και διάλυσίς των διαδηλωτών δι’ απλών απωθήσεων και χρήσεως αστυνομικών ράβδων, ως και δακρυγόνων αερίων. Κατά τας τελικάς όμως φάσεις των επιθέσεων τούτων γίνεται χρήσις πυροβόλων όπλων, τη εντολή του Διοικητού του Μικτού Επιτελείου του Υπουργείου Στρατηγού Βαρνάβα. Ως προς τον χαρακτήρα της τοιαύτης χρήσεως των όπλων τα υπό των αρμοδίων υποστηριζόμενα σοβαρώς προς την πραγματικότητα αντιτίθενται.». ((Απόσπασμα από τo πόρισμα του ανακριτή Δημήτρη Τσεβά για τα γεγονότα κατά την εξέγερση του Πολυτεχνείου) Δείτε περισσότερα ΕΔΩ
1980 – Δυο νεαρά παιδιά, ο 26χρονος φοιτητής Ιάκωβος Κουμής και η 20χρονη εργάτρια Ματούλα Κανελλοπούλου, χάνουν τη ζωή τους, όταν παρασύρονται από «αύρα» της αστυνομίας, κατά τη διάρκεια επεισοδίων που σημαδεύουν την 7η επέτειο του Πολυτεχνείου. Παραμονές της επετείου του Πολυτεχνείου το 1980, η Αθήνα «έβραζε». Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, με πρωθυπουργό τον Γέωργιο Ράλλη, είχε απαγορεύσει την πραγματοποίηση της πορείας ως την αμερικάνικη πρεσβεία – ως επιτρεπτό όριο όσων θα διαδήλωναν ορίστηκε η πλατεία Συντάγματος. Την ίδια περίοδο, ο αντιαμερικανισμός ήταν έντονος, ιδιαίτερα μεταξύ των ζωντανών τμημάτων της νεολαίας, εξαιτίας μιας σειρών πρωτοβουλιών της κυβέρνησης, όπως η επανένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και η εδραίωση των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα.
Όπως συνέβαινε τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, η κεντρική πορεία για την επέτειο του Πολυτεχνείου πραγματοποιήθηκε στις 16 Νοεμβρίου. Έτσι κι εκείνη τη χρονιά, στις 16 Νοεμβρίου 1980, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στο κέντρο της Αθήνας. Ο κύριος όγκος της διαδήλωσης ανηφόρισε τη Σταδίου και πράγματι διαλύθηκε στο Σύνταγμα.
Ένα επίσης μεγάλο τμήμα των διαδηλωτών, όμως, κυρίως μέλη της λεγόμενης «αριστερής μειοψηφίας» της ΕΦΕΕ, δηλαδή οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς που ήταν ιδιαίτερα δυναμική εκείνη την εποχή, ήταν αποφασισμένοι να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό που είχε στηθεί στη Β. Σοφίας και να συνεχίσουν προς την αμερικάνικη πρεσβεία.
Οι διαδηλωτές φθάνουν στον κλοιό και μετά από μια μικρή υποχώρηση των ΜΑΤ, καταγράφεται ένα πρωτοφανές έως και σήμερα ξέσπασμα αστυνομικής βίας. Δεν είναι μόνο η αύρα της Αστυνομίας που προσπαθεί να διαλύσει το πυκνό πλήθος, τα δακρυγόνα, τα πισώπλατα χτυπήματα με κλομπ αδιακρίτως στον σωρό, αλλά ακόμη και η χρήση αληθινών πυρών από την πλευρά των χωροφυλάκων. Ο κόσμος τρέχει πανικόβλητος πίσω προς το Σύνταγμα και την Πανεπιστημίου, επικρατεί πανδαιμόνιο.
Η εργάτρια από το Περιστέρι, Σταματίνα Κανελλοπούλου, 21 ετών, πέφτει αναίσθητη στην οδό Πανεπιστημίου, κοντά στη «Μεγάλη Βρετανία». Αστυνομικοί την ξυλοκοπούν αλύπητα και για ώρα, αν και βρίσκεται ακίνητη και αιμόφυρτη στον δρόμο. Μεταφέρεται στο «Ιπποκράτειο», όπου καταλήγει την ίδια νύχτα. Η αστυνομική μανία ήταν πρωτοφανής. Το ιατροδικαστικό πόρισμα δείχνει ότι η Κανελλοπούλου είχε 20 τραύματα, τα περισσότερα στο κεφάλι, και ως αιτία θανάτου αναφέρεται η κρανιοεγκεφαλική κάκωση.
Δεν θα ήταν το μοναδικό θύμα εκείνης της άγριας νύχτας, κατά την οποία αναφέρθηκαν περισσότεροι από 150 τραυματίες σε διάφορα σημεία του κέντρου της πρωτεύουσας. Ο 26χρονος Κύπριος φοιτητής Ιάκωβος Κουμής είχε κατέβει για πρώτη φορά σε διαδήλωση για το Πολυτεχνείο. Μαρτυρίες φίλων του αναφέρουν ότι βρισκόταν μεταξύ όσων κινήθηκαν προς τον αστυνομικό κλοιό, όμως υποχώρησαν αμέσως. Η παρέα έφθασε στο Σύνταγμα και συμφώνησαν ότι έπρεπε να φύγουν για τα σπίτια τους, καθώς η κατάσταση είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο.
Ο Κουμής κάθισε σε ένα καφέ. Δέχτηκε πισώπλατη επίθεση από διμοιρία των ΜΑΤ, που εφόρμησε στην πλατεία και ισοπέδωσε τα παρακείμενα καταστήματα και όσους βρίσκονταν εκεί. Μεταφέρθηκε αναίσθητος στο «Λαϊκό», όμως ήταν κλινικά νεκρός. Κατέληξε μετά από περίπου δέκα μέρες και ο ιατροδικαστής που εξέτασε τη σορό του περιέγραψε ως αιτία θανάτου ένα καίριο «πλήγμα αποκοπής του εγκεφάλου», δείγμα της σφοδρότητας των χτυπημάτων. Υπήρξαν αναφορές ότι ο Κουμής χτυπήθηκε από σφαίρα, όμως δεν ερευνήθηκε ποτέ και ο φάκελος έκλεισε με συνοπτικές διαδικασίες. Ο φοιτητής κηδεύτηκε στην Κύπρο, όπου την ίδια μέρα πραγματοποιήθηκε αυθόρμητη διαδήλωση προς την ελληνική πρεσβεία.
Η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης ήταν το ίδιο κυνική. Απέδωσε τα επεισόδια σε «οργανωμένες ομάδες αναρχικών» και «εξτρεμιστικά στοιχεία». Στα ρεπορτάζ της εποχής καταγράφεται ότι πολιτική κάλυψη παρείχε και ο Αντρέας Παπανδρέου, αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος θα γινόταν πρωθυπουργός έναν χρόνο αργότερα – μίλησε το ίδιο βράδυ για «προβοκάτορες» που «θέλησαν να αμαυρώσουν την επέτειο». Παρόμοια ήταν και η στάση των περισσότερων ΜΜΕ.
Μια εβδομάδα αργότερα κι ενώ το κλίμα στην Αθήνα παρέμενε τεταμένο, ο πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης μίλησε στη Βουλή. Δικαιολόγησε το αιματοκύλισμα και είπε μια τόσο κυνική φράση, που θα έμενε ιστορική: «Και ο Αρχάγγελος Μιχαήλ σπάθην κρατεί στα χέρια του για να αμυνθεί εναντίον των δαιμόνων. Δεν κρατεί άνθη».
Για τις δολοφονίες των Κουμή και Κανελλοπούλου διατάχθηκαν ΕΔΕ, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. Οι αστυνομικοί που σκότωσαν στο ξύλο δύο νέους ανθρώπους, δεν βρέθηκαν ποτέ για να λογοδοτήσουν.
1994 -Τίθεται σε ισχύ η νέα διεθνής σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που επιτρέπει την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Η Τουρκία ανακοινώνει ότι θεωρεί αιτία πολέμου την ενδεχόμενη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Στις 16 Νοεμβρίου 1994 τέθηκε σε ισχύ η νέα διεθνής σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που επιτρέπει την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Η Τουρκία ανακοινώνει ότι θεωρεί αιτία πολέμου την ενδεχόμενη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.
Στις 30 Ιουλίου 1994 η Ελλάδα υπέγραψε μαζί με άλλες χώρες τη διεθνή σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας, η οποία της δίνει το δικαίωμα για μονομερή επέκταση των χωρικών της υδάτων από έξι σε δώδεκα ναυτικά μίλια.
Λίγους μήνες μετά (16 Νοεμβρίου του 1994), η Τουρκία θα ανακοινώσει ότι θεωρεί αιτία πολέμου ενδεχόμενη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων και η θέση αυτή 8α ψηφιστεί το επόμενο καλοκαίρι στην τουρκική Βουλή..
Το 1982 δημιουργήθηκαν νέα δεδομένα στο Δίκαιο της Θάλασσας με τη Σύμβαση του ΟΗΕ στο Montego Bay της Τζαμάικα όπου οριοθετήθηκαν εκ νέου οι έννοιες: αιγιαλίτιδα ζώνη ή χωρικά ύδατα, η συνορεύουσα ή παρακείμενη ζώνη και η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).
Η νέα Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNLOSC) τέθηκε σε εφαρμογή στις 16 Νοεμβρίου 1994, αντικαθιστώντας τέσσερις παλαιότερες Συμβάσεις.
Η νέα Σύμβαση ψηφίστηκε στη Νέα Υόρκη στις 30 Απριλίου 1982 από 130 κράτη (17 κράτη απείχαν και 4 κράτη την καταψήφισαν, μεταξύ αυτών και η Τουρκία). Μέχρι το τέλος του 2008 η Σύμβαση επικυρώθηκε από 157 χώρες, μεταξύ αυτών η Κύπρος (12 Δεκεμβρίου 1988).
Μία από τις βασικές καινοτομίες της Νέας Σύμβασης είναι η ΑΟΖ. Τα άρθρα 56 και 57 καθορίζουν τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις και τις αρμοδιότητες του παράκτιου κράτους, καθώς και την έκταση που φτάνει μέχρι 200 μίλια από την ακτογραμμή.
Τα νέα χαρακτηριστικά της ΑΟΖ σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα είναι η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, ζώντων και μη, όχι μόνο στο βυθό και στο υπέδαφος αλλά και στα υπερκείμενα ύδατα.
Σημαντικό είναι, επίσης, το άρθρο 121 παρ. ζ, που αναγνωρίζει ΑΟΖ και στα νησιά, η οποία προσδιορίζεται με τον ίδιο τρόπο, όπως και στις ηπειρωτικές περιοχές.
Στο χώρο της ΑΟΖ το παράκτιο κράτος εκμεταλλεύεται τους φυσικούς πόρους, την αλιεία, την ενέργεια από αέρα ή ύδατα, το υπέδαφος, κ.ά. Στήνει τεχνητές νησίδες ή άλλες κατασκευές.
Διατηρείται το δικαίωμα ελεύθερης διέλευσης για όλα τα κράτη, υπέρπτησης, πόντισης καλωδίων, σύμφωνα πάντα με το Διεθνές Δίκαιο, αρκεί τα παραπάνω να μην απειλούν την ασφάλεια του παράκτιου κράτους.
Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη έχουν μόνο τα νησιά που κατοικούνται, στοιχείο που προκύπτει από μία οικογένεια, ένα φαροφύλακα, κατοικίδια, καλλιέργειες και οτιδήποτε άλλο αποδεικνύει οικονομική δραστηριότητα. Για όλα τα άλλα νησιά και τις βραχονησίδες, όμως, ισχύει κανονικά η διάταξη των 12 ναυτικών μιλίων της αιγιαλίτιδας ζώνης.
Στην οριοθέτηση της ΑΟΖ ακολουθείται κατά κανόνα η «μέση γραμμή» για απόσταση μικρότερη των 400 μιλίων και προϋποθέτει σχετική συμφωνία μεταξύ των κρατών με έναντι ακτές.
Αν αυτή δεν επιτευχθεί, όπως και στην υφαλοκρηπίδα, προβλέπεται προσφυγή σε όργανα επίλυσης διεθνών διαφορών (π.χ. στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης).
Γεννήσεις
42 π.Χ. – Τιβέριος (Tiberius Iulius Caesar Augustus, 16 Νοεμβρίου 42 π.Χ. – 16 Μαρτίου 37) από την Ιουλιο-Κλαυδιανή δυναστεία ήταν Ρωμαίος Αυτοκράτορας από το 14 έως το 37, ο οποίος διαδέχθηκε τον πρώτο Αυτοκράτορα, Αύγουστο. Γεννημένος ως Τιβέριος Κλαύδιος Νέρων, ανήκε στο γένος των Κλαυδίων και ήταν γιος του Τιβέριου Κλαύδιου Νέρωνα και της Λιβίας Δρουσίλλας. Η μητέρα του χώρισε τον Τιβέριο Κλαύδιο Νέρωνα και παντρεύτηκε τον Οκταβιανό, γνωστό αργότερα ως Αύγουστο, το 39 π.Χ.· η Λιβία και ο Οκταβιανός δεν απέκτησαν τέκνα και ο Τιβέριος υιοθετήθηκε από τον Οκταβιανό.
Ο Τιβέριος νυμφεύτηκε αργότερα την κόρη του Αυγούστου (από προηγούμενο γάμο εκείνου με την Σκριβωνία), την Ιουλία την Πρεσβύτερη και όταν υιοθετήθηκε από τον Αύγουστο, πήρε επίσημα το όνομα Τιβέριος Ιούλιος Καίσαρας. Οι επόμενοι Αυτοκράτορες μετά τον Τιβέριο συνέχισαν αυτή τις επιγαμίες και υιοθεσίες των απογόνων τού Οκταβιανού με το γένος των Κλαυδίων για τα επόμενα τριάντα χρόνια, με τους ιστορικούς να την ονομάζουν Ιουλιο-Κλαυδιανή δυναστεία. Σε σχέση με τους άλλους Αυτοκράτορες αυτής της δυναστείας, ο Τιβέριος ήταν θετός γιος του Αυγούστου, θείος του Κλαύδιου, μεγάλος θείος του Καλιγούλα και της Αγριππίνας της Νεότερης, μητέρας του Νέρωνα.
Ο Τιβέριος ήταν ικανός στρατηγός και οι εκστρατείες του διασφάλισαν τα παραδουνάβια σύνορα του κράτους, ενώ ανακηρύχθηκε Αυτοκράτορας μετά τον θάνατο του Οκταβιανού το 14 μ.Χ.. Η διακυβέρνησή του χωρίζεται σε δύο περιόδους, καθώς ύστερα από τον χαμό του γιου του σταδιακά αποτραβήχτηκε από τον δημόσιο βίο και άφησε τη διαχείριση των κρατικών υποθέσεων στα χέρια της Πραιτωριανής Φρουράς και της Συγκλήτου.
1922 – Ζοζέ Σαραμάγκου. Ο Σαραμάγκου ήταν εγγονός ακτημόνων χωρικών από το χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας, ένα μικρό χωριό στην επαρχία Ριμπατέζου, 100 περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λισσαβώνας. Ο πατέρας του λεγόταν Ζοζέ ντε Σόζα και η μητέρα του Μαρία ντε Πιεδάδε. Το «σαραμάγκου», ένα άγριο ποώδες φυτό, το γνωστό άγριο ραδίκι, ήταν ψευδώνυμο της οικογένειας του πατέρα του, το οποίο ενσωματώθηκε τυχαία στο επώνυμό του κατά την επίσημη καταγραφή του στα μητρώα γέννησης. Το 1924, η οικογένεια Σαραμάγκου μετακόμισε στη Λισσαβώνα, όπου ο πατέρας του ξεκίνησε τη δουλειά του αστυνομικού. Μερικούς μήνες μετά τη μετακόμιση της οικογένειας στη Λισσαβώνα, ο μεγαλύτερος κατά δύο χρόνια αδελφός του συγγραφέα, Φρανσίσκο, πεθαίνει.
Ο συγγραφέας περνούσε τις διακοπές του στο χωριό των γονιών του, Αζινιάγκα, μαζί με τους παππούδες του. Όταν ο παππούς του υπέστη σοβαρό πρόβλημα στην καρδιά του και έπρεπε να πάει στη Λισσαβώνα για θεραπεία, ο Σαραμάγκου θυμάται: «Πήγε στην αυλή του σπιτιού, όπου υπήρχαν λίγα δέντρα, μερικές ελιές και συκιές. Και πέρασε από όλα αγκαλιάζοντάς τα με τη σειρά, κλαίγοντας, λέγοντάς τους αντίο μιας και ήξερε πως δε θα επέστρεφε». Το να βλέπεις και να ζεις κάτι τέτοιο, λέει ο Σαραμάγκου, αν αυτό δε σε σημαδεύει για την υπόλοιπη ζωή σου, τότε δεν έχεις αισθήματα. Παρόλο που ο Σαραμάγκου ήταν καλός μαθητής, οι γονείς του δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να τον στείλουν στο κλασικό γυμνάσιο και έτσι ο Ζοζέ τελειώνοντας το δημοτικό γράφτηκε στην ηλικία των 12 σε τεχνικό γυμνάσιο. Μετά την αποφοίτησή του, εργάστηκε για δύο χρόνια ως μηχανικός αυτοκινήτων. Αργότερα ξεκίνησε να εργάζεται σε εκδοτική επιχείρηση όπου και συνέχισε ως μεταφραστής και έπειτα ως δημοσιογράφος. Υπήρξε διευθυντής έκδοσης της εφημερίδας Diário de Notícias, θέση που αναγκάστηκε να αφήσει μετά τα πολιτικά γεγονότα του 1974-75 (Επανάσταση των Γαρυφάλλων) και την εγκαθίδρυση δημοκρατίας στην Πορτογαλία, ελεγχόμενης όμως από τη συντηρητική παράταξη. Μετά από μια περίοδο εργασίας ως μεταφραστής, ήταν έτοιμος να συντηρήσει τον εαυτό του ως συγγραφέας. Στην προσωπική του ζωή ο Σαραμάγκου παντρεύτηκε το 1944 την Ίλντα Ρέις. Το μοναδικό τους παιδί, η Βιολάντε, γεννήθηκε το 1947. Το 1988, ο συγγραφέας παντρεύτηκε την αρκετά νεότερή του Ισπανίδα δημοσιογράφο Πιλάρ δελ Ρίο, η οποία είναι και η επίσημη μεταφράστρια των βιβλίων του στα ισπανικά.
Πρώτο του μυθιστόρημα ήταν η “Γη της Αμαρτίας” (1947), εκδοθέν μεσούσης της δικτατορίας του Αντόνιο Σαλαζάρ, το οποίο πέρασε σχεδόν απαρατήρητο. Κέρδισε τη διεθνή αναγνώριση όταν η έκδοση του μυθιστορήματος «Το Χρονικό του Μοναστηριού» έθελξε την προσοχή του παγκόσμιου αναγνωστικού κοινού. Ο Σαραμάγκου υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Πορτογαλίας από το 1969 ως το θάνατό του, ενώ ήταν επίσης άθεος, και όπως περιγράφει ο ίδιος τον εαυτό του, πεσιμιστής. Οι απόψεις του προκάλεσαν αξιοσημείωτη αμφισβήτηση στην Πορτογαλία, ειδικά μετά την έκδοση του μυθιστορήματος “Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον”. Μέλη της Καθολικής Κοινότητας της χώρας εξοργίστηκαν με την παρουσίαση του Ιησού από τον συγγραφέα ως σφαλερού ανθρώπινου όντος. Η τότε συντηρητική κυβέρνηση της Πορτογαλίας απέρριψε την υποψηφιότητά του για το ΕυρωπαΪκό βραβείο Λογοτεχνίας, διατεινόμενη ότι το έργο αυτό προσέβαλλε την Καθολική Εκκλησία και τους πιστούς της. Ως αποτέλεσμα, και για να ξεπεράσει τη στενοχώρια του, ο συγγραφέας και η γυναίκα του μετακόμισαν στο Λανθαρότε, νησί του συμπλέγματος των Καναρίων Νήσων.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου στον Λίβανο το 2006, υπέγραψε μια δήλωση μαζί με άλλους διανοούμενους καταδικάζοντας αυτό που χαρακτηρίζει ως “πολύχρονη στρατιωτική, οικονομική και γεωπολιτική πρακτική της οποίας ο πολιτικός σκοπός δεν είναι τίποτα λιγότερο παρά η εξολόθρευση του Παλαιστινιακού Λαού”. Στις Ευρωεκλογές του 2009 ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής, δεν κατόρθωσε όμως να εκλεγεί.
1964 – Νταϊάνα Κραλ. Η Νταϊάνα Κραλ γεννήθηκε το 1964 στον Καναδά. Η μητέρα της ήταν δασκάλα και τραγουδούσε ερασιτεχνικά στη χορωδία της κοινότητας, ενώ ο πατέρας της ήταν επαγγελματίας λογιστής που ταυτόχρονα έπαιζε και καλό πιάνο, κι έτσι η μικρή Νταϊάνα μεγάλωσε σ’ ένα σπίτι όπου η μουσική έπαιζε σημαντικό ρόλο στην καθημερινή ζωή της οικογένειας, στις χαρές και τις λύπες.
Η Νταϊάνα, άρχισε να παίζει πιάνο στην ηλικία των 4 ετών, στο γυμνάσιο βρέθηκε να παίζει σ’ ένα πειραματικό συγκρότημα Jazz, κι αργότερα σπούδασε μουσική στο RoyalConservatoryofMusic, ενώ από την ηλικία των 16 ετών άρχισε να παίζει πιάνο επαγγελματικά σε διάφορα καλά εστιατόρια της περιοχής. Τελειώνοντας το λύκειο κέρδισε υποτροφία για το BerkleeCollegeofMusic, στη Βοστώνη, όπου και σπούδασε από το 1981 έως το 1984. Το επόμενο βήμα ήταν να πάει στο Λος Άντζελες, όπου συναναστράφηκε νέους μουσικούς και τελικά αφοσιώθηκε στη μουσική Jazz συμπληρώνοντας τις μουσικές της γνώσεις και οξύνοντας το καλλιτεχνικό της κριτήριο. Ο γνωστικός αυτός κύκλος ολοκληρώθηκε το 1992, και η Νταϊάνα Κραλ επέστρεψε στον Καναδά έτοιμη για το επόμενο βήμα της.
Φτάνοντας στον Καναδά, το 1992, η Νταϊάνα Κραλ άρχισε να δουλεύει εντατικά το πρώτο της άλμπουμ SteppingOut το οποίο κυκλοφόρησε το 1993 από την εταιρεία JustinTimeRecords, με την καλλιτεχνική συνδρομή του μπασίστα Τζον Κλέιτον, και του ντράμερ Τζεφ Χάμιλτον. Η πρώτη αυτή δισκογραφική δουλειά εντυπωσίασε τον έμπειρο παραγωγό Tommy LiPuma ο οποίος προχώρησε στην παραγωγή του δεύτερου άλμπουμ της Νταϊάνα Κραλ με τίτλο OnlyTrustYourHeart, το 1995.
Ακολουθεί το τρίτο άλμπουμ AllforYou: ADedicationtotheNatKingColeTrio (1996), το οποίο προτάθηκε για ένα Grammy, ενώ έμεινε για 70 εβδομάδες στα jazz charts, του περιοδικού Billboard. Οι συνθήκες είχαν πλέον ωριμάσει και το 1997 έρχεται το άλμπουμ LoveScenes, με τη συνδρομή του κιθαρίστα Ράσελ Μαλόουν και του μπασίστα Κρίστιαν Μακμπράϊντ, το οποίο έγινε χιτ σε χρόνο ρεκόρ.
Στη συνέχεια έρχεται το WhenILookinYourEyes (1999) πρώτη συνεργασία της Κραλ με την εταιρεία VerveRecords, το 2000 ακολουθεί μια περιοδεία 20 συναυλιών με τον βετεράνο τραγουδιστή Τόνι Μπένετ, και τον επόμενο χρόνο το άλμπουμ TheLookofLove (2001) το οποίο έγινε πλατινένιο και έφτασε στο τοπ 10 του περιοδικού Billboard. Τον Σεπτέμβριο του 2001, η Νταϊάνα Κραλ έκανε παγκόσμια περιοδεία, και η συναυλία της στο θέατρο ParisOlympia, στο Παρίσι ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε τον επόμενο χρόνο (2002) ως άλμπουμ LiveinParis, που είναι και ο πρώτος ζωντανός δίσκος της Κραλ.
Η νέα χιλιετία είχε μπει δυνατά για την Νταϊάνα Κραλ η οποία παντρεύτηκε τον μουσικό Έλβις Κοστέλο το 2003. Η γαμήλια τελετή και το πάρτι έγιναν στο σπίτι και τους κήπους του Έλτον Τζον. Με τη στήριξη του Κοστέλο η Κραλ άρχισε να γράφει τη δική της μουσική και τολμά να συνθέσει τα δικά της τραγούδια. Το πρώτο αμιγώς δικό της άλμπουμ TheGirlintheOtherRoom, κυκλοφόρησε το 2004, και είχε μεγάλη επιτυχία, φτάνοντας στο Νο 5 των τσαρτς της Μεγάλης Βρετανίας και της Αυστραλίας. Συνεργάστηκε με τον Ρέι Τσαρλς στο τραγούδι «YouDon’tKnowMe». Το 2007 έκανε μια διαφήμιση για τα αυτοκίνητα Lexus, κι αργότερα την ίδια χρονιά με τον πιανίστα Χανκ Τζόουνς, τραγούδησε το «DreamaLittleDreamofMe» συμμετέχοντας σ’ ένα δίσκο αφιέρωμα στην μεγάλη Έλα Φιτζέραλντ.
Η Νταϊάνα Κραλ, προχώρησε και στην παραγωγή του άλμπουμ LoveIstheAnswerτης Μπάρμπαρα Στρέιζαντ, που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2009. Το 2012 συνόδευσε τον Πολ Μακάρντνεϊ ηχογραφώντας ζωντανά το άλμπουμ KissesontheBottom, ενώ στις 13 Σεπτεμβρίου του 2012 τραγούδησε το τραγούδι «FlyMetotheMoon» στην κηδεία του αστροναύτη Νιλ Άρμστρονγκ στην Ουάσινγκτον. Ακολούθησαν το LoveisHeretoStay (2018) με τον Τόνι Μπένετ, και το άλμπουμ ThisDreamofYou, που πήρε το όνομά του από το ομώνυμο τραγούδι του Μπομπ Ντίλαν, που κυκλοφόρησε το 2020 και περιείχε και το εμφατικό κομμάτι «AutumninNewYork» του οποίου το βίντεο συνέφερε για τους σκοπούς της κοινωφελούς οργάνωσης NewYorkCares.
Θάνατοι
1831 – Καρλ Φίλιπ Γκότλιμπ Φον Κλαούζεβιτς (Carl Philipp Gottlieb von Clausewitz, 1 Ιουλίου 1780 – 16 Νοεμβρίου 1831) ήταν Πρώσος στρατιωτικός και συγγραφέας περί της θεωρίας και πρακτικής του πολέμου. Σημαντικό και κυριότερό του έργο είναι το δοκίμιο Vom Kriege (Περί Πολέμου), στο οποίο αναλύει την εξέλιξη της θεωρίας, στρατηγικής, τακτικής και φιλοσοφίας του πολέμου. Το έργο του αυτό είχε μεγάλη επιρροή στην εξέλιξη της θεωρίας του πολέμου σε όλα τα δυτικά κράτη και διδάσκεται μέχρι σήμερα στις στρατιωτικές ακαδημίες αλλά και σε σχολές διοίκησης επιχειρήσεων και μάρκετινγκ.
1971 – Στράτος Παγιουμτζής. Γεννήθηκε στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας το 1904. Ήρθε στην Ελλάδα πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Εργάστηκε από παιδική ηλικία, όμως η ενασχόληση με την μουσική και το τραγούδι ήταν το μεγάλο του πάθος. Σύντομα ήρθε σε επαφή με τους ρεμπέτες του Πειραιά. Μαζί με τους Μάρκο Βαμβακάρη, Ανέστη Δελιά και Γιώργο Μπάτη έφτιαξαν την πρώτη αμιγώς ρεμπέτικη ορχήστρα. Ήταν γνωστή ως «Τετράς του Πειραιώς», στην καθαρευουσιάνικη εκδοχή του Μπάτη.
Το 1934 η κομπανία πρωτοεμφανίζεται στη μάντρα του Σαραντόπουλου, στην Ανάσταση του Πειραιά και γνωρίζει πολύ μεγάλη επιτυχία. Στην κομπανία τραγουδούν όλοι, όμως ο Παγιουμτζής είναι ο κύριος τραγουδιστής. Την ίδια χρονιά, ο Βαμβακάρης ετοιμάζεται να ηχογραφήσει τον πρώτο του δίσκο. Πηγαίνει στην εταιρία για να παίξει τα τραγούδια του, αλλά όχι και να τα τραγουδήσει, καθώς η κομπανία είχε ως κύριο τραγουδιστή τον Παγιουμτζή, ενώ και ο ίδιος ο Βαμβακάρης δεν πίστευε στις φωνητικές του ικανότητες. Όμως, ο Σπύρος Περιστέρης, ο μαέστρος της εταιρίας, επιμένει να είναι ο Μάρκος ο ερμηνευτής των τραγουδιών του. Έτσι, λοιπόν, ενώ στο λαϊκό πάλκο τα τραγούδια του Βαμβακάρη ερμηνεύονταν από τον Παγιουμτζή, στη δισκογραφία τα τραγουδούσε ο ίδιος ο Βαμβακάρης.
Την ίδια περίοδο εμφανίζεται στη δισκογραφία και ο Γιώργος Μπάτης. Αρχικά ηχογραφεί το τραγούδι «Μπάτης ο δερβίσης», ενώ ετοιμάζεται να ηχογραφήσει και το «Ζεϊμπεκάνο σπανιόλο». Η κομπανία προβάρει το τραγούδι, ο Μπάτης όμως δεν μπορεί να τραγουδήσει κι έτσι ηχογραφείται με τη φωνή του Παγιουμτζή. Ακολουθούν τα τραγούδια «Οι σφουγγαράδες» και «Μάγκες καραβοτσακισμένοι» και το 1936 ο Στράτος ερμηνεύει τραγούδια και του τέταρτου της κομπανίας, του Ανέστη Δελιά («Μάγκες πιάστε τα βουνά», «Τον άντρα σου και μένα» κ.ά.).
Στα πρώτα χρόνια της δισκογραφικής παρουσίας των Πειραιωτών ο Παγιουμτζής συμμετέχει στις περισσότερες ηχογραφήσεις, ακόμα κι όταν δεν τραγουδάει. Σε πολλά απ’ τα πρώτα τραγούδια του Βαμβακάρη παίζει μπαγλαμά ή ποτηράκια, ενώ δεκάδες είναι οι δίσκοι όπου η φωνή του χαιρετίζει τους συμμετέχοντες στην ηχογράφηση («Γεια σου Μάρκο με τις ζωντανές σου τις πενιές σου», «Γεια σου Σπύρο μου με το μπουζουκάκι σου» κ.ά.). Μάλιστα, κάποιες φορές χαιρετίζει και τον εαυτό του («Γεια σου και σένα ρε Στράτο με τον τζουρά σου!»).
Στα μέσα της δεκαετίας του ’30 η φωνή του Στράτου Παγιουμτζή είναι πλέον εμβληματική. Από τότε αναφέρεται μόνο με το μικρό του όνομα, ακόμα και σε ετικέτες δίσκων. Το 1935 τον χρησιμοποιεί ως ερμηνευτή ο Βαγγέλης Παπάζογλου («Σαν εγύριζα απ’ την Πύλο») και από το 1937 και άλλοι μεγάλοι Μικρασιάτες δημιουργοί: Ο Παναγιώτης Τούντας («Περσεφόνη μου γλυκιά», «Είν’ ευτυχής ο άνθρωπος» κ.ά.), ο Κώστας Σκαρβέλης («Σε γελάσανε», «Ο κόσμος πλούτη λαχταρά» κ.ά.) και ο Σπύρος Περιστέρης («Θαλασσινό μεράκι», «Για σένα μαυρομάτα μου» κ.ά.).
Το 1938 ο Παγιουμτζής θα τραγουδήσει Μανώλη Χιώτη («Δε λες το ναι και συ») και μερικά απ’ τα πιο γνωστά τραγούδια του Μπαγιαντέρα («Γυρνώ σαν Νυχτερίδα», «Χατζηκυριάκειο»). Με τον Τσιτσάνη είχε γνωριστεί μερικούς μήνες νωρίτερα και μαζί του θα ξεκινήσει μια πολύχρονη συνεργασία. Δεκάδες γνωστά τραγούδια του Τσιτσάνη πρωτοηχογραφήθηκαν με τη φωνή του Στράτου Παγιουμτζή, κάτι που θεωρείται πως σχετίζεται και με την επιτυχία τους[εκκρεμεί παραπομπή].
Μετά την Γερμανική Κατοχή, ο Παγιουμτζής συνεχίζει τη συνεργασία του με τους παλιότερους λαϊκούς δημιουργούς (Βαμβακάρη, Τσιτσάνη, Χιώτη κλπ.) και με νέους, όπως ο Απόστολος Καλδάρας («Πάνω σ’ ένα βράχο») και ο Γιώργος Μητσάκης («Μάγκας βγήκε για σεργιάνι»). Θα συνεχίσει στη δισκογραφία έως τα μέσα της δεκαετίας του ’50, οπότε με την άνθηση του αρχοντορεμπέτικου η καριέρα του θα πάρει την κατιούσα.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ο Γιώργος Ζαμπέτας τον ξαναφέρνει στο προσκήνιο, εκμεταλλευόμενος τη σημαντική του επιρροή στις εταιρίες. Ο Παγιουμτζής ηχογραφεί προπολεμικά ρεμπέτικα του Απόστολου Χατζηχρήστου, του Τσιτσάνη και άλλων δημιουργών, τον περίφημο αμανέ «Μινόρε του Στράτου» καθώς και τον ύμνο του Ολυμπιακού «Ολυμπιακέ μεγάλε, Ολυμπιακέ τρανέ». Εκτός απ’ τη δισκογραφία, ο Παγιουμτζής επανέρχεται στα λαϊκά πάλκα, όπου δούλευε ασταμάτητα απ’ το 1934 έως το 1955.
Τον Οκτώβρη του 1971 καταφέρνει να βγάλει διαβατήριο (το 1937 είχε συλληφθεί για χρήση χασίς και πήγε εξορία με αποτέλεσμα να μην του εκδόσουν ποτέ διαβατήριο) και να πάει στη Νέα Υόρκη. Δούλεψε στη «Σπηλιά», όπου αποθεωνόταν απ’ τους ομογενείς. Στις 16 Νοεμβρίου 1971 «έσβησε» πάνω στο πάλκο, σε ηλικία 67 ετών. Για να τον γυρίσουν στην πατρίδα και να τον κηδέψουν, χρειάστηκε να γίνει έρανος από παλιούς φίλους και συνεργάτες του, ενώ τα έξοδα της κηδείας κάλυψε ο Γιώργος Ζαμπέτας.
2006 -Μίλτον Φρίντμαν (Milton Friedman, 31 Ιουλίου 1912 – 16 Νοεμβρίου 2006), ήταν επιφανής νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος, στατιστικός και συγγραφέας που δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου για περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Τιμήθηκε το 1976 με το Βραβείο Νόμπελ για τις Οικονομικές Επιστήμες και είναι γνωστός για την έρευνά του στην ανάλυση της συμπεριφοράς και τη νομισματική ιστορία και θεωρία, και για την πολυπλοκότητα της σταθεροποιητικής πολιτικής. Ως ηγέτης της Οικονομικής Σχολής του Σικάγου και των μονεταριστών και υπέρμαχος του φιλελευθερισμού, επηρέασε πάρα πολύ τις ερευνητικές κατευθύνσεις του επαγγέλματος των οικονομολόγων. Στους ακαδημαϊκούς κύκλους ήταν γνωστός για την συνεισφορά του στην μακροοικονομία, οικονομική ιστορία και στατιστική. Στους ευρύτερους κύκλους ήταν γνωστός ως μεγάλος υπέρμαχος της οικονομικής και κοινωνικής ελευθερίας. Μια έρευνα μεταξύ των οικονομολόγων κατέταξε τον Φρίντμαν ως τον δεύτερο πιο δημοφιλή οικονομολόγο του εικοστού αιώνα, πίσω από τον Τζων Μέυναρντ Κέυνς, και ο Εκόνομιστ τον περιέγραψε ως τον οικονομολόγο με τη μεγαλύτερη επιρροή στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα – ενδεχομένως σε όλο τον 20ό αιώνα.
Οι αντιρρήσεις του Φρίντμαν κατά αυτού που αργότερα απεκάλεσε «αφελή Κεϋνσιανισμό» (σε αντίθεση με τον Νέο-Κεϋνσιανισμό) ξεκίνησαν με την επανερμηνεία του, τη δεκαετία του 1950, της λειτουργίας της κατανάλωσης που τον ανέδειξε σε βασικό αντίπαλο των κεϋνσιανών κυβερνητικών πολιτικών. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 περιέγραψε τη δική του προσέγγιση (μαζί με αυτήν των περισσότερων συστημικών οικονομολόγων) ως ποιούμενη χρήση της «κεϋνσιανής γλώσσας και μηχανισμού», αλλά απέρριπτε τα «αρχικά» της συμπεράσματα.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 προώθησε μια εναλλακτική μακροοικονομική πολιτική που έγινε γνωστή ως «μονεταρισμός». Προέβαλε τη θεωρία ότι υπήρχε ένα «φυσικό» επίπεδο ανεργίας και υποστήριξε ότι τα κράτη δεν θα μπορούσαν να αυξήσουν την εργασία πάνω από αυτό το όριο, π.χ. με την αύξηση της συνολικής ζήτησης, παρά μόνο για όσο χρονικό διάστημα θα υπήρχε επιτάχυνση του πληθωρισμού. Αργότερα μάλιστα υποστήριξε ότι η αγορά θα προσαρμοστεί ακόμα και στην επιτάχυνση και θα απαιτείται θετική 3η, ίσως και 4η, παράγωγος προκειμένου να διατηρηθεί το επίπεδο της απασχόλησης. Ουσιαστικά υποστήριξε ότι η καμπύλη Φίλλιπς είναι μακροπρόθεσμα σταθερή και κατακόρυφη και προέβλεψε το φαινόμενο που έμελλε να γίνει γνωστό ως στασιμοπληθωρισμός. Παρ’ όλο που ήταν αντίθετος στην ύπαρξη του συστήματος της Ομοσπονδιακής (Κεντρικής) Τράπεζας, ο Φρίντμαν υποστήριξε ότι, δεδομένης της ύπαρξής της, μια σταθερή, μικρή επέκταση της προσφοράς χρήματος θα ήταν η μόνη σοφή πολιτική.
Ο Φρίντμαν ήταν οικονομικός σύμβουλος του ρεπουμπλικανού Προέδρου των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρέηγκαν. Η πολιτική του φιλοσοφία τόνιζε τα πλεονεκτήματα ενός οικονομικού συστήματος ελεύθερης αγοράς με ελάχιστη παρέμβαση. Κάποτε δήλωσε ότι ο ρόλος του στην κατάργηση της υποχρεωτικής θητείας στις ΗΠΑ ήταν το επίτευγμά του, για το οποίο ήταν περισσότερο υπερήφανος και η υποστήριξή του για τη σχολική επιλογή τον οδήγησε να συστήσει το Ίδρυμα Φρίντμαν για τη Σχολική Επιλογή. Στο βιβλίο του που εκδόθηκε το 1962, «Καπιταλισμός και Ελευθερία», ο Φρίντμαν υποστήριξε πολιτικές όπως ένας εθελοντικός στρατός, ισοτιμίες συναλλάγματος που καθορίζονται ελεύθερα, κατάργηση των ιατρικών αδειών, αρνητικό φόρο εισοδήματος και σχολικά κουπόνια. Οι ιδέες του για τη νομισματική πολιτική, τη φορολογία, τις ιδιωτικοποιήσεις και την απορρύθμιση επηρέασαν κυβερνητικές πολιτικές, ιδίως κατά τη δεκαετία του 1980. Η νομισματική του θεωρία επηρέασε την αντίδραση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας στην παγκόσμια οικονομική κρίση του 2007-2008. Στον τομέα της στατιστικής, ο Φρίντμαν ανέπτυξε τη μέθοδο ανάλυσης της δειγματοληψίας στις ακολουθίες.
Στα έργα του Μίλτον Φρίντμαν περιλαμβάνονται πολλές μονογραφίες, βιβλία, επιστημονικά άρθρα, μελέτες, στήλες σε περιοδικά, τηλεοπτικά προγράμματα, βίντεο και διαλέξεις και καλύπτουν μία ευρεία γκάμα από θέματα σχετικά με τη μακροοικονομική, τη μικροοικονομική, την οικονομική ιστορία και ζητήματα δημόσιας πολιτικής. Τα βιβλία και τα δοκίμιά του έχουν διαβασθεί πολύ και είχαν διεθνή επιρροή, μεταξύ άλλων και σε πρώην κομμουνιστικά κράτη.
Πηγές: Σαν σήμερα, el.wikipedia
