28 Οκτωβρίου 2023
Είναι η 301η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 64 ημέρες για τη λήξη του
🌅 Ανατολή ήλιου: 07:46 – Δύση ήλιου: 18:31 – Διάρκεια ημέρας: 10 ώρες 45 λεπτά
🌕 Σελήνη 14.3 ημερών
Χρόνια πολλά στους: Ανάξαρχο, Αναξιμένη, Δημάρατο, Δημοκλή, Δημόκλεια, Δημοσθένης, Δημοσθενία, Επαμεινώνδα, Ετεοκλή, Ηρακλή, Ηφαιστίωνα, Ήφαιστο, Θεόφραστο, Θησέα, Ισοκράτη, Μιλτιάδη, Νεφέλη, Βήλη, Βίλια, Ευνίκη, Ευνίκα, Μνήσαρχο, Όμηρο, Παρμενίωνα, Πελοπίδα, Περικλή, Περίκλεια, Πίνδαρο, Πολύβιο, Πολυβία, Πολύνικο, Πολυνίκη, Προμηθέα, Σοφοκλή, Σοφόκλεια, Φιλοποίμηνα, Φωκίωνα, Χρόνιο και Χρονία.
Γεγονότα
312 – Ο ρωμαίος αυτοκράτορας Μέγας Κωνσταντίνος νικά το στρατό του διεκδικητή του θρόνου Μαξέντιου στη μάχη της Μουλβίας Γεφύρας στη δεξιά όχθη του Τίβερη.
Η Μάχη της Γέφυρας Μιλβίας έλαβε χώρα μεταξύ των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων Κωνσταντίνου Α΄ και Μαξεντίου στις 28 Οκτωβρίου 312. Πήρε το όνομά της από τη Μιλβία γέφυρα, μία σημαντική διαδρομή επάνω από τον Τίβερη. Ο Κωνσταντίνος κέρδισε τη μάχη και ξεκίνησε την πορεία, που τον οδήγησε να τερματίσει την Τετραρχία και να γίνει ο μοναδικός κυρίαρχος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Μαξέντιος πνίγηκε στον Τίβερη κατά τη διάρκεια της μάχης. Το σώμα του αργότερα ανασύρθηκε από το ποτάμι και αποκεφαλίστηκε· το κεφάλι του παρήλασε στους δρόμους της Ρώμης την επόμενη ημέρα της μάχης, και μετά επιδείχθηκε στην Αφρική.
Σύμφωνα με χρονικογράφους όπως ο Ευσέβιος Καισαρείας και ο Λακτάντιος, η μάχη σηματοδότησε την αρχή της μεταστροφής του Κωνσταντίνου στον Χριστιανισμό. Ο Ευσέβιος Καισαρείας αφηγείται ότι ο Κωνσταντίνος και οι στρατιώτες του είχαν ένα όραμα, που έστειλε ο Θεός των Χριστιανών. Αυτό ερμηνεύτηκε ως υπόσχεση νίκης, αρκεί το σημάδι ΧΡ, τα δύο πρώτα γράμματα του ονόματος του Χριστού, να ήταν ζωγραφισμένο στις ασπίδες των στρατιωτών. Η Αψίδα του Κωνσταντίνου που ανεγέρθηκε για τον εορτασμό της νίκης, αποδίδει σίγουρα την επιτυχία του Κωνσταντίνου σε θεϊκή παρέμβαση. Ωστόσο το μνημείο δεν εμφανίζει φανερά χριστιανικό συμβολισμό.
1822 – Στολίσκος των Ψαρών, αποτελούμενος από δύο πλοία και δύο πυρπολικά, επιτίθεται στον τουρκικό στόλο στο λιμάνι της Τενέδου. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ανατινάζει ένα δίκροτο, που είναι η υποναυαρχίδα του στόλου τους. Μετά την Ναυμαχία των Σπετσών στις 8 του Σεπτέμβρη του 1822 η τουρκική αρμάδα βρήκε καταφύγιο στη Σούδα της Κρήτης. Στις 8 του Οκτώβρη η αρμάδα έβαλε πλώρη για τα Στενά και στις 16 του Οκτώβρη αγκυροβόλησε ανοιχτά της Τενέδου. Οι Ψαριανοί αποφάσισαν να επαναλάβουν το κατόρθωμα της Χίου. Στείλανε 2 πυρπολικά: το ένα το κυβερνούσε ο Γεώργιος Βρατσάνος και το δεύτερο ο Κωνσταντίνος Κανάρης. Τα πυρπολικά φέραν τουρκική σημαία, τα πληρώματα φορούσαν τουρκικές φορεσιές. Δυο άλλα ψαριανά πλοία παρίσταναν ότι τα κυνηγούσαν. Με αυτό το τέχνασμα τα πυρπολικά βρέθηκαν στο αγκυροβόλιο του τουρκικού στόλου έξω από το λιμάνι της Τενέδου. Την νύχτα, 28 του Οκτώβρη του 1822 ο Κανάρης επιτέθηκε στην υποναυαρχίδα του τουρκικού στόλου, καθώς η ναυαρχίδα κατόρθωσε να μπει στα Στενά. Ο Κανάρης κατάφερε να κάψει την υποναυαρχίδα. Ήταν το δεύτερο κατόρθωμα του. Από τα 800 άτομα του πληρώματος της τουρκικής υποναυαρχίδας ελάχιστοι σώθηκαν. Ο Βρατσάνος απέτυχε. Αλλά ο πανικός πού ξέσπασε στην αρμάδα είχε ως αποτέλεσμα πολλά τουρκικά πλοία, στην προσπάθεια τους να κρυφτούν στα Στενά, να πέσουν σε ξέρες.
1886 – Γίνονται τα αποκαλυπτήρια του Αγάλματος της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη από τον πρόεδρο Κλίβελαντ. Το έργο του γλύπτη Φρεντρίκ Μπαρτολντί δωρίθηκε από τους Γάλλους στον αμερικανικό λαό, με την ευκαιρία της 100ης επετείου της αμερικανικής ανεξαρτησίας.
Η ιδέα του αγάλματος ανήκει στον Γάλλο ιστορικό Εντουάρ ντε Λαμπουλέ, ο οποίος πρότεινε να κατασκευαστεί ένα μνημείο προς τιμήν της γαλλοαμερικανικής φιλίας. Το 1874, ο Φρεντερίκ Μπαρτολντί, έμπειρος γλύπτης, άρχισε να εργάζεται στο Παρίσι για την κατασκευή του χρησιμοποιώντας ένα παλιότερο σχέδιό του που είχε απορριφθεί. Συγκεκριμένα ο Μπαρτολντί είχε προτείνει στην κυβέρνηση της Αιγύπτου να χρηματοδοτήσει την κατασκευή ενός γιγάντiου αγάλματος στο πνεύμα του αρχαίου ελληνικού Κολοσσού της Ρόδου με αφορμή τα εγκαίνια της διώρυγας του Σουέζ. Το άγαλμα θα αναπαριστούσε μια νεαρή Αιγύπτια χωρική με μαντήλα που θα κρατούσε έναν πυρσό, θα τοποθετούνταν στο Πορτ Σάιντ και θα είχε τίτλο «η Αίγυπτος διαφωτίζει την Ασία». Αλλά η Αίγυπτος που είχε ήδη επενδύσει τεράστια χρηματικά ποσά και πολύ χρόνο για την κατασκευή της διώρυγας αρνήθηκε να χρηματοδοτήσει το άγαλμα και προτίμησε να χτίσει στη θέση του έναν φάρο ύψους 55 μέτρων. Όταν ο Λαμπουλέ πρότεινε στον Μπαρτολντί να κατασκευάσει ένα άγαλμα για την γαλλοαμερικανική φιλία, ο Μπαρτολντί βρήκε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει το σχέδιό του και η Αιγύπτια φελάχα μετατράπηκε σε κολοσσιαία θεά ενώ ο τίτλος του αγάλματος άλλαξε και έγινε «η Ελευθερία διαφωτίζει τον κόσμο».
Τη στατική δομή του αγάλματος μελέτησε ο μηχανικός Γκυστάβ Άιφελ, για την κατασκευή ενός τεράστιου χαλύβδινου σκελετού. Τον σκελετό αυτό κάλυψε ο Μπαρτολντί με φύλλα χαλκού σφυρηλατημένα στο χέρι για να δώσει στο άγαλμα την μορφή που ήθελε. Το κολοσσιαίο άγαλμα αποσυναρμολογήθηκε σε 350 κομμάτια και μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ το 1885, όπου συναρμολογήθηκε ξανά.
Το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών αποφάσισε να τοποθετηθεί στη συγκεκριμένη νησίδα, από όπου είναι ορατό σε όποιον μπαίνει ή βγαίνει από το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Εγκαινιάστηκε στις 28 Οκτωβρίου του 1886 υπό την παρουσία μόνο δύο γυναικών, της συζύγου του Μπαρτολντί και την κόρη του προέδρου της γαλλικής επιτροπής, γεγονός που θεωρήθηκε οξύμωρο αφού το άγαλμα απεικόνιζε μία γυναίκα. Η επίσημη δικαιολογία ήταν ότι δεν είχαν προσκληθεί γυναίκες για λόγους ασφαλείας αλλά ορισμένες σουφραζέτες κατάφεραν να πλησιάσουν με πλοίο που είχαν ναυλώσει για αυτόν τον σκοπό. Επικεφαλής της πορείας διαμαρτυρίας που είχαν οργανώσει οι σουφραζέτες για την περίσταση ήταν η φεμινίστρια Ματίλντα Τζόσλιν Γκέιτζ καθώς θεωρούσε υποκρισία να παρουσιάζεται η «ελευθερία» ως γυναίκα τη στιγμή που οι αληθινές γυναίκες στην Αμερική στερούνταν πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Το 1903, μετά από πρωτοβουλία της φιλάνθρωπου Τζορτζίνα Σκάιλερ, τοποθετήθηκε στη βάση του αγάλματος πλακέτα που αναγράφει το σονέτο της ποιήτριας και ακτιβίστριας Έμμα Λάζαρους «Ο Νέος Κολοσσός» που είχε γραφτεί το 1883 με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την ανέγερση του αγάλματος. Το ποίημα αντιπαρέβαλε στο αρρενωπό αρχαίο ελληνικό άγαλμα του Κολοσσού της Ρόδου το Άγαλμα της Ελευθερίας ως σύμβολο μητρικής ισχύoς και ισότητας που αντί να στέκεται φρουρός όπως ο αρχαίος Κολοσσός εκείνη, η «Μητέρα των εξόριστων», στέκεται στο λιμάνι καλοσωρίζοντας τους ξένους κραυγάζοντας «με χείλη βουβά» το καλωσήρθες. Το ποίημα της Λάζαρους που μέχρι σήμερα παραμένει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα ποιήματα της σύγχρονης εποχής, μετέτρεψε το άγαλμα της ελευθερίας από σύμβολο του διεθνούς ρεπουμπλικανισμού, όπως ήταν η πρόθεση του Μπαρτολντί, σε σύμβολο μητρικής φιλοξενίας και ελπίδας για τους απανταχού κατατρεγμένους. Η φράση του ποιήματος «δώστε σε μένα τους φτωχούς, τους καταφρονεμένους σας» έγινε σύμβολο των Η.Π.Α. ως χώρα που προωθεί την ελευθερία και τα τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και ως χώρα υποδοχής μεταναστών η εργασία των οποίων συνέβαλλε στην ανάπτυξή της.
1912 – Η Θεσσαλονίκη παραδίδεται στους Έλληνες. Επίσημη είσοδος του διαδόχου Κωνσταντίνου στην πόλη, όπου του επιφυλάσσεται παλλαϊκή υποδοχή. Ο Κωνσταντίνος φτάνει στη Θεσσαλονίκη το πρωι της 28ης Οκτωβρίου και μία ημέρα αργότερα φτάνει στη Θεσσαλονίκη και ο Βασιλιάς Γεώργιοςλ όπου γίνεται και η επίσημη υποδοχή του. Οι χιλιάδες Έλληνες της πόλης τον υποδέχονται με ενθουσιασμό. Είχε φθάσει επιτέλους η ώρα και της δικής τους πολυπόθητης απελευθέρωσης, που λίγο όμως έλειψε να χαθεί.
Μια μικρή και σχετικά άγνωστη λεπτομέρεια: Η συμφωνία για την παράδοση της Θεσσαλονίκης είχε επιτευχθεί μετά τα μεσάνυχτα της 26ης προς 27η Οκτωβρίου. Η ελληνική πλευρά όμως ζήτησε στο έγγραφο του πρωτοκόλλου να γραφτεί ως ημερομηνία η 26η Οκτωβρίου και όχι η 27η.
Η εξήγηση που προβάλλεται συχνότερα είναι ότι θέλησαν για λόγους συμβολισμού να ταυτίσουν την απελευθέρωση της πόλης με τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου. Οι Έλληνες όμως ήθελαν και κάτι άλλο: να είναι βέβαιο ότι η πόλη έχει παραδοθεί σε αυτούς πριν την άφιξη των Βουλγάρων.
1940 – Η φασιστική Ιταλία επιτίθεται κατά της Ελλάδας. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου του 1940, ο Ιταλός Πρέσβης στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι, επέδωσε ιδιόχειρα στον Έλληνα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, στην οικία του δεύτερου, στην Κηφισιά, τελεσίγραφο. Το τελεσίγραφο αυτό απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την ελληνοαλβανική μεθόριο, προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Ελληνικού Βασιλείου, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.), για τις ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του για τη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική. Μετά την άρνηση του Μεταξά (το γνωστό «όχι»), ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις άρχισαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εισβολής στην Ελλάδα μέσω των ελληνοαλβανικών συνόρων.
Ο Ελληνικός Στρατός αντεπιτέθηκε και ανάγκασε τον ιταλικό στρατό σε υποχώρηση. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, οι ελληνικές δυνάμεις είχαν προωθηθεί στο ένα τέταρτο σχεδόν του εδάφους της Αλβανίας, καταλαμβάνοντας κατά σειρά τις πόλεις: Κορυτσά, Πόγραδετς, Άγιοι Σαράντα, Αργυρόκαστρο και Χειμάρρα. Η αντεπίθεση των Ιταλών, το Μάρτιο του 1941, απέτυχε, με κέρδος μόνο μικρές εδαφικές εκτάσεις στην περιοχή βόρεια της Χειμάρρας[5]. Τις πρώτες μέρες του Απριλίου, με την έναρξη της γερμανικής επίθεσης, οι Ιταλοί ξεκίνησαν και αυτοί νέα επίθεση. Από τις 12 Απριλίου, ο Ελληνικός Στρατός άρχισε να υποχωρεί από την Αλβανία, για να μην περικυκλωθεί από τους προελαύνοντες Γερμανούς. Ακολούθησε η συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, στις 20 Απριλίου και με τους Ιταλούς, τρεις μέρες αργότερα, οι οποίες περαίωσαν τυπικά τον ελληνοϊταλικόγερμανικό πόλεμο.
1943 – Υποτίθεται ότι διεξάγεται το αποκληθέν «Πείραμα της Φιλαδέλφειας» στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ.
Το Πείραμα της Φιλαδέλφειας είναι, σύμφωνα με σχετικό αστικό μύθο, υποτιθέμενο στρατιωτικό πείραμα που πραγματοποιήθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ στο Ναυπηγείο της Φιλαδέλφειας στην Πενσυλβάνια, περίπου στις 28 Οκτωβρίου 1943. Το αντιτορπιλικό USS Eldridge με το πλήρωμά του υποτίθεται ότι έγινε αόρατο στις εχθρικές συσκευές.
Η πρώτη αναφορά στο σχετικό πείραμα εμφανίστηκε το 1966, σε γράμμα άγνωστης προέλευσης με αποδέκτη τον συγγραφέα και αστρονόμο Μόρις Κ. Τζέσαπ (Morris K. Jessup). Είναι σήμερα ευρέως αποδεκτό πως ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας. Σύμφωνα με το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ουδέποτε πραγματοποιήθηκε τέτοιο πείραμα, ενώ οι λεπτομέρειες του μύθου έρχονται σε αντίθεση με όσα είναι γνωστά για το USS Eldridge καθώς και με τους γνωστούς φυσικούς νόμους.
Το ίδιο πλοίο παραχωρήθηκε το 1951 στην Ελλάδα και υπηρέτησε στο Πολεμικό Ναυτικό της ως το 1991 με το όνομα Λέων.
Γεννήσεις
1912 – Ρίτσαρντ Ντολ, Βρετανός επιδημιολόγος, από τους κορυφαίους της ιατρικής επιστήμης τον 20ο αιώνα. Υπήρξε ο πρώτος επιστήμονας που απέδειξε τη σύνδεση του καπνίσματος με τον καρκίνο των πνευμόνων. Ο σερ Ρίτσαρντ Ντολ (Richard Doll) γεννήθηκε στα περίχωρα του Λονδίνου στις 28 Οκτωβρίου 1912. Σπούδασε ιατρική στο Λονδίνο και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε στο Υγειονομικό Σώμα του Βρετανικού Στρατού. Μετά τον πόλεμο άρχισε να εργάζεται στο Συμβούλιο Ιατρικών Ερευνών και το 1969 έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Το 1954 προκάλεσε αίσθηση στην ιατρική κοινότητα με τη δημοσίευση μιας πρωτοποριακής μελέτης, με την οποία αποδείκνυε ότι το κάπνισμα συνδέεται με τον καρκίνο των πνευμόνων. Για να φθάσει στο συμπέρασμα αυτό, ο Ντολ με τους συνεργάτες του εξέτασαν περισσότερους από 700 ασθενείς.
Η συνεισφορά του στο αντικαπνιστικό κίνημα υπήρξε τεράστια. Στα μέσα της δεκαετίας ο αριθμός των καπνιστών στη Μεγάλη Βρετανία έφθανε το 80% του ενηλίκου πληθυσμού, όταν ο Ντολ αποκάλυψε τις βλαβερές συνέπειες του καπνού, ενώ στις μέρες μας μόλις το 26%.
Ο σερ Ρίτσαρντ δημοσίευσε εκατοντάδες μελέτες ποικίλης θεματολογίας, όπως για το αντισυλληπτικό χάπι, τη σχέση του στομαχικού έλκους με τις γραμμές του ηλεκτρικού, την ασπιρίνη και την προστασία που παρέχει από καρδιοπάθειες και τη σχέση αλκοόλ και καρκίνου του μαστού.
Παρέμεινε στις επάλξεις της ιατρικής επιστήμης μέχρι βαθέως γήρατος. Το 2004 δημοσίευσε μια μελέτη, η οποία δείχνει ότι τουλάχιστον οι μισοί και ίσως τα 2/3 από τους ανθρώπους που αρχίζουν το κάπνισμα σε νεαρή ηλικία συνήθως πέφτουν θύματα της αγαπημένης τους συνήθειας.
Ο Ρίτσαρντ Ντολ έλαβε τιμητικά διπλώματα για το έργο του από 13 πανεπιστήμια, κέρδισε αναρίθμητα βραβεία και χρίστηκε «σερ» από τη βασίλισσα Ελισάβετ το 1971. Πέθανε στις 24 Ιουλίου του 2005.
1955 – Μπιλ Γκέιτς. Ο Γουίλλιαμ Χένρυ “Μπιλ” Γκέιτς (William Henry “Bill” Gates III, 28 Οκτωβρίου 1955) είναι Αμερικανός επιχειρηματίας, φιλάνθρωπος, επενδυτής, προγραμματιστής υπολογιστών, και εφευρέτης. Το 1975, ο Γκέιτς και ο Πολ Άλεν συνίδρυσαν την εταιρεία Microsoft, η οποία εξελίχτηκε στην μεγαλύτερη εταιρεία λογισμικού για ηλεκτρονικούς υπολογιστές παγκοσμίως. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του στη Microsoft, ο Γκέιτς έχει διατελέσει πρόεδρος, Διευθύνων Σύμβουλος και επικεφαλής αρχιτέκτονας λογισμικού. Μέχρι τον Μάιο του 2014 ήταν ο μεγαλύτερος φυσικός μέτοχος της εταιρείας. Ο Γκέιτς συνέγραψε και συμμετείχε στη συγγραφή αρκετών βιβλίων.
Αρχίζοντας από το 1987, ο Γκέιτς συμπεριλαμβάνεται στην λίστα του Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους παγκοσμίως και ήταν ο πλουσιότερος συνεχόμενα από το 1995 έως το 2014 – με μόνη εξαίρεση κάποια χρόνια μετά την οικονομική κρίση της περιόδου 2007–08. Μεταξύ των ετών 2009 και 2014, η περιουσία του διπλασιάστηκε από US$40 δισ. δολάρια σε περισσότερα από US$82 δισ. δολάρια. Κατά τα έτη 2013 και 2014, η περιουσία αυξήθηκε κατά US$15 δισ. δολάρια.
Του έχουν ασκηθεί κριτικές για τις επιχειρηματικές του τακτικές, οι οποίες έχουν θεωρηθεί αντι-ανταγωνιστικές, μια άποψη η οποία σε πολλές περιπτώσεις έχει εκδικαστεί στα δικαστήρια. Αργότερα κατά τη διάρκεια της καριέρας του ο Gates ανέλαβε μια σειρά από φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες, προσφέροντας σημαντικά χρηματικά ποσά σε διάφορες φιλανθρωπικές οργανώσεις και επιστημονικά ερευνητικά προγράμματα μέσω του Ιδρύματος Bill & Melinda Gates, που ιδρύθηκε το 2000.
Ο Γκέιτς παραιτήθηκε από Διευθύνων Σύμβουλος της Microsoft τον Ιανουάριο του 2000. Παρέμεινε ως πρόεδρος και δημιούργησε τη θέση του επικεφαλής Αρχιτέκτονα Λογισμικού για τον εαυτό του. Τον Ιούνιο του 2006, ο Gates ανακοίνωσε ότι θα μεταβεί σε καθεστώς εργασίας μερικής απασχόλησης στη Microsoft, και σε εργασία πλήρους απασχόλησης στο ίδρυμα Bill & Melinda. Σταδιακά μετέφερε τα καθήκοντά του προς τον Ray Ozzie, επικεφαλής αρχιτέκτονα λογισμικού και στον Craig Mundie, υπεύθυνο έρευνας και στέλεχος στρατηγικής. Ο Ozzie άφησε αργότερα την εταιρεία. Η τελευταία μέρα πλήρους απασχόλησης του Γκέιτς στη Microsoft ήταν η 27 Ιουνίου 2008. Παραιτήθηκε από πρόεδρος της Microsoft τον Φεβρουάριο του 2014, κατέχοντας μια νέα θέση ως σύμβουλος τεχνολογίας για την υποστήριξη του νεοδιορισθέντα Διευθύνοντος Συμβούλου, Satya Nadella.
Θάνατοι
1704 – Τζον Λοκ (John Locke, 29 Αυγούστου 1632 – 28 Οκτωβρίου 1704) ήταν Άγγλος φιλόσοφος και ιατρός, ο οποίος θεωρείται ένας από τους πλέον σημαίνοντες στοχαστές του Διαφωτισμού και είναι ευρύτερα γνωστός ως ο Πατέρας του Κλασικού Φιλελευθερισμού.
Ο Λοκ αποτελεί τον κύριο αντιπρόσωπο του αγγλικού κινήματος του εμπειρισμού. Μαζί με τον Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776) και τον Τζωρτζ Μπέρκλεϋ (1684-1753) σχηματίζει το τρίπτυχο των φιλοσόφων του αγγλικού Διαφωτισμού και του επερχόμενου εμπειρισμού.
Η πολιτική του φιλοσοφία ότι ο λαός έχει το δικαίωμα της αντίστασης επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την Αμερικανική Επανάσταση, το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, την Γαλλική Επανάσταση καθώς και το πρώτο Σύνταγμα της Γαλλίας, και με αυτόν τον τρόπο τα Συντάγματα των περισσοτέρων φιλελευθέρων κρατών. Αυτή η πολιτική του φιλοσοφία είχε επιφανειακά τον χαρακτήρα μίας επιφανειακής επίδοσης. Είχε περιληφθεί σε δύο δοκίμια, που δημοσιεύθηκαν το 1690 με το συγκεκριμένο σκοπό να υπεραμυνθούν της επανάστασης. Από τα δοκίμια αυτά, το πρώτο όπου αντέκρουσε τον Filmer, είχε παραδοσιακό χαρακτήρα. Η δεύτερη διατριβή του όμως είχε τόση σημασία που δεν περιοριζόταν στα πράγματα του καιρού του. Ξεκινούσε από το παρελθόν, περνούσε όλη την περίοδο των εμφυλίων πολέμων, και διασταυρωνόταν με το έργο του Hooker, Ecclesiastical Polity, που συνόψιζε την πολιτική σκέψη της Αγγλίας ως την εποχή της παλινόρθωσης, και πριν από τη ρήξη μεταξύ κοινοβουλίου και βασιλιά. Χάρη στον Hooker, ο Locke γνώρισε όλη την μακρά παράδοση της μεσαιωνικής πολιτικής σκέψης, ως τον Θωμά Ακινάτη, όπου οι ηθικοί περιορισμοί της εξουσίας, η ευθύνη των ηγετών προς τις κοινότητες που κυβερνούν και η υποταγή της κυβέρνησης στους νόμους αποτελούσαν αξιώματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Locke ήταν στραμμένος προς το παρελθόν. Το κύριο χαρακτηριστικό της ιδιοφυΐας του δεν ήταν ούτε η ευρυθμία ούτε η λογική, αλλά ένας ασύγκριτος κοινός νους που μπόρεσε να περισυλλέξει τις σημαντικότερες πεποιθήσεις στη φιλοσοφία, την πολιτική, την ηθική και την παιδεία, όσες είχε κληροδοτήσει το παρελθόν στα φωτεινότερα πνεύματα της γενεάς του.
1850 – Ιωάννης Δόμπολης ή Δομπόλλης. Ελληνορώσος εθνικός ευεργέτης, που διέθεσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ο Ιωάννης Δομπόλης γεννήθηκε στη Νίζνα της Ρωσίας (νυν Ουκρανίας) το 1769. Ήταν γιος του δερματέμπορου Τριαντάφυλλου Δομπόλη, με καταγωγή από την Κρεστούνιτσα (νυν Δεσποτικό) Ιωαννίνων. Τις εγκύκλιες σπουδές του τις ολοκλήρωσε στη γενέτειρά του, μαθαίνοντας, παράλληλα, γαλλικά και ρωσικά. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με το εμπόριο και με τραπεζικές επιχειρήσεις στην Αγία Πετρούπολη, επεκτείνοντας την ήδη μεγάλη περιουσία που είχε αποκτήσει ο πατέρας του.
Το 1809 γνώρισε τον Ιωάννη Καποδίστρια, ανώτερο διπλωματικό υπάλληλο της τσαρικής Ρωσίας, και συνδέθηκε μαζί του με στενή φιλία. Οι δυο άνδρες από κοινού έθεσαν ως στόχο την εκπαίδευση του υπόδουλου Γένους, απαραίτητη προϋπόθεση για την πνευματική αφύπνιση και την απόκτηση της εθνικής του ανεξαρτησίας.
Από το 1818 ανέλαβε ταμίας της Φιλομούσου Εταιρείας, που είχε ιδρύσει στη Βιέννη ο Καποδίστριας το 1814, μαζί με τον μητροπολίτη Ιγνάτιο και τον Άνθιμο Γαζή, με σκοπό τη μεταλαμπάδευση του ευρωπαϊκού πολιτισμού στην Ελλάδα. Οι Αυστριακοί δεν είδαν με καλό μάτι τη δράση της, επειδή διέβλεπαν επαναστατικούς σκοπούς κάτω από τους επιφανειακούς της στόχους.
Τον Ιανουάριο του 1828 ακολούθησε τον Καποδίστρια στην Ελλάδα και στις 7 Φεβρουαρίου διορίστηκε από τον Κυβερνήτη, Ταμίας της Ελλάδας (Υπουργός Οικονομικών). Τη θέση του αυτή τη διατήρησε αμισθί έως τις 18 Νοεμβρίου 1829, οπότε παραιτήθηκε για λόγους υγείας και επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη, όπου επανέλαβε τις εμπορικές του δραστηριότητες και τιμήθηκε με τίτλο ευγενείας από τον τσάρο.
Στις 4 Φεβρουαρίου 1849 συνέταξε τη διαθήκη του, με την οποία άφηνε στο ελληνικό δημόσιο το ποσό των 261.428 ρουβλίων, με σκοπό να ιδρυθεί από το 1906 πανεπιστημιακό ίδρυμα στη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους (διακαής του πόθος η Κωνσταντινούπολη) με την ονομασία Καποδιστριακό.
Ο Ιωάννης Δομπόλης πέθανε στις 28 Οκτωβρίου 1850 στην Αγία Πετρούπολη, σε ηλικία 81 ετών.
Το 1911 η ρωσική κυβέρνηση παρέδωσε ένα μέρος του ποσού του κληροδοτήματος Δομπόλη στην ελληνική κυβέρνηση, που ανερχόταν στα 7.700.00 δραχμές και ήταν κατατεθειμένο στην Αυτοκρατορική Τράπεζα. Για να εκπληρωθεί ο όρος της διαθήκης του, ιδρύθηκε στην Αθήνα το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο ως ιδιαίτερο νομικό πρόσωπο με δική του περιουσία και στο οποίο εντάχθηκαν οι θεωρητικές σχολές του υπάρχοντος Εθνικού Πανεπιστημίου. Με τον Οργανισμό του 1922 ορίσθηκε ότι τα δύο πανεπιστημιακά Ιδρύματα συναποτελούν το σημερινό «Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών» (ΕΚΠΑ). Τα ποσά του κληροδοτήματος, που δεν παραδόθηκαν από τη ρωσική κυβέρνηση μέχρι το 1918, εξανεμίσθηκαν με τον πληθωρισμό του ρουβλίου, αμέσως μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση.
1943 – Κώστας Δημητριάδης. Σπούδασε γλυπτική στο Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας (τη μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) με δάσκαλο τον Γεώργιο Βρούτο. Το 1903 έλαβε την Αβερώφειο υποτροφία για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Μόναχο. Τον επόμενο χρόνο, μετακόμισε στο Παρίσι, όπου σπούδασε στην Ακαδημία της Γκραντ Σωμιέρ (Académie de la Grande Chaumière) και στη Σχολή Καλών Τεχνών (École des Beaux-Arts). Το 1905 άνοιξε δικό του εργαστήριο στο Παρίσι, ενώ αργότερα άνοιξε και δεύτερο εργαστήριο στο Λονδίνο.
Παντρεύτηκε πρώτη φορά με πολιτικό γάμο τη Γαλλίδα Ανζέλ Μοντέιγ (Angele Monteil) το 1908, αλλά ο γάμος αυτός κατέληξε στο διαζύγιο το 1927. Το 1928 παντρεύτηκε στο Παρίσι, με ορθόδοξο γάμο, τη Σόνια Δ. Μαριέττη.
Συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 στο Παρίσι, όχι σε αθλητικό αγώνισμα αλλά στη γλυπτική, αφού το πρόγραμμα των αγώνων περιελάμβανε και καλλιτεχνικούς αγώνες. Το έργο του Ο δισκοβόλος (Discobole Finlandais) κέρδισε το χρυσό μετάλλιο. Το έργο αυτό σήμερα βρίσκεται στη Νέα Υόρκη[9], ενώ αντίγραφό του βρίσκεται στην Αθήνα, απέναντι από το Παναθηναϊκό Στάδιο.
Το 1930 επέστρεψε στην Αθήνα και, με παρέμβαση του Ελευθέριου Βενιζέλου, διορίστηκε πρώτος διευθυντής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και καθηγητής της γλυπτικής, θέση που διατήρησε έως το θάνατό του. Σ’ αυτόν οφείλεται η ίδρυση των πρώτων παραρτημάτων της Σχολής στους Δελφούς, την Ύδρα και τη Μύκονο, ενώ με δική του πρωτοβουλία πραγματοποιήθηκε η ελληνική συμμετοχή στην 20ή Μπιενάλε της Βενετίας το 1936.
Συνεργάστηκε επίσης με τους καλλιτέχνες Φωκίωνα Ρώκ και Θωμά Θωμόπουλο για το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου στην Πλατεία Συντάγματος της Αθήνας (1932). Το 1936 εκλέχτηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1937 τιμήθηκε με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών. Το 1938 συμμετείχε στην Πανελλήνια Έκθεση.
Οι προτομές και τα άλλα δημόσια μνημεία που δημιούργησε ο Δημητριάδης χαρακτηρίζονται ως έργα ρεαλιστικά και δεν διαφέρουν σημαντικά από άλλα έργα της εποχής του. Ωστόσο, το υπόλοιπο έργο του Δημητριάδη, το ιδιωτικό, είναι πολύ επηρεασμένο από το έργο του γάλλου γλύπτη Αύγουστου Ροντέν ως προς την επιλογή και την απόδοση των θεμάτων του. Στο ιδιωτικό του έργο, ο Δημητριάδης έδωσε έμφαση στην κίνηση και το στιγμιαίο και επεξεργάσθηκε την ανθρώπινη ανατομία σε βαθμό που να την κάνει αλληγορικό σύμβολο κατά τα πρότυπα του Ροντέν. Τέτοια έργα του ήταν Οι νικημένοι της ζωής (1905–1914), πολυπρόσωπη εικονογραφική σύνθεση με δώδεκα παραστάσεις που ο γλύπτης δεν ολοκλήρωσε εξαιτίας της κήρυξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γυναικείος κορμός (1920, Εθνική Πινακοθήκη, έργο 505) και η Χορεύτρια (1920, Εθνική Πινακοθήκη, έργο 1888).
