Πάνος Καλτσάς

Η Συνέντευξη της Κυριακής 1/12/2024

– του Λευτέρη Τηλιγάδα –

Είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι ένας άνθρωπος, από μόνος του, δεν μπορεί να «σηκώσει στις πλάτες του» την ευθύνη ενός θεσμού που φιλοδοξεί να δώσει υπόσταση στην εξωστρέφεια ενός επαρχιακού ή και μητροπολιτικού πολιτιστικού γεγονότος.

Η ισχύς της παραπάνω βεβαιότητας όμως, απαιτεί μια «ικανή και αναγκαία» προϋπόθεση για την ύπαρξη αυτού του γεγονότος: να υπάρχει τουλάχιστον ένας άνθρωπος, ο οποίος κάθε φορά που παρουσιάζεται ένα εμπόδιο, μια δυσκολία, ένα ζήτημα, που πρέπει να λυθεί οπωσδήποτε, να είναι πρόθυμος και έτοιμος, να αναλάβει κάθε ευθύνη και να φροντίσει, έστω και μόνος του, να δώσει λύση.

Έχω την αίσθηση ότι, για το «Photopolis», αυτός ο άνθρωπος είναι ο Πάνος Καλτσάς.

Ο Πάνος ζει στο Αγρίνιο και ασχολείται ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία από το δημοτικό σχολείο. Από το 2012 και μετά αυτό το χόμπι, που ήδη είχε γίνει βίωμα, τον οδήγησε να ασχοληθεί με πιο ουσιαστικό και επίμονο τρόπο με την αποτύπωση της στιγμής και να δομήσει το βλέμμα του με τη γνώση της δημιουργικής ματιάς.

Πήρε μέρος σε πολλά σεμινάρια φωτογραφικής και καλλιτεχνικής ανάπτυξης στο Αγρίνιo και την Αθήνα και συμμετείχε σε σημαντικά φωτογραφικά εργαστήρια στην Αιθιοπία, την Κούβα, την Τανζανία και την Γερμανία, δημιουργώντας ένα πλούσιο και αξιόλογο portfolio, το οποίο περιλαμβάνει αρκετές φωτογραφίες που έχουν διακριθεί και δημοσιευθεί σε φωτογραφικές ιστοσελίδες και σε φωτογραφικά περιοδικά. Είναι μέλος και εισηγητής της φωτογραφικής ομάδαςArt8 και ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος του PhotopolisAgrinio Photo Festival.

Έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και την Κύπρο και έχει στο ενεργητικό του τρεις προσωπικές εκθέσεις το 2016, και το 2019 με υλικό από το φωτογραφικό του ταξίδι στην Αιθιοπία: 2016 – «ΑΙΘΙΟΠΙΑ, ένας άγνωστος χριστιανικός πολιτισμός», στο Αγρίνιο» | 2019 – «ΑΙΘΙΟΠΙΑ: Οδοιπορικό στην “εποχή των πριγκίπων”, GalleriIfocus, Αθήνα». | 2019 – «ΑΙΘΙΟΠΙΑ: Οδοιπορικό στην “εποχή των πριγκίπων”, Προξενείο Αιθιοπίας, Αθήνα». Τέλος, το 2014 είχε εκδώσει τη φωτογραφική ιστορία «Alatenightstory».

Αυτή την περίοδο ασχολείται με το μοντάζ ενός ντοκιμαντέρ για την ιστορία του καπνού στην περιοχή, σε παραγωγή της ΔΡΩ και παράλληλα μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του Δ.Σ. του «Photopolis» σχεδιάζουν τις δράσεις του επόμενου φεστιβάλ. Ήδη έχει δρομολογηθεί η πρώτη προφεστιβαλική παρουσίαση, η οποία είναι προγραμματισμένη από τις 23 Απριλίου ως τις 14 Μαΐου 2025 με θέμα: «Μητέρα Φύση- Μητέρα Γη».

—————————————————————————————————————-

Πάνος Καλτσάς | O «ικανός
και αναγκαίος» άνθρωπος του «Photopolis»

«Εργαζόμαστε για τη δημιουργία μιας διεθνούς ομοσπονδίας φεστιβάλ,
όπου το “Photopolis” θα είναι ιδρυτικό μέλος»

Με την ευκαιρία της επιτυχούς και φέτος ολοκλήρωσης το φεστιβάλ, καθώς και της προετοιμασίας της προφεστιβαλικής δράσης «που τρέχει», του θέσαμε δέκα ερωτήματα που αφορούν αυτόν τον αξιόλογο θεσμό, που χρόνο με το χρόνο θεμελιώνει το καλλιτεχνικό αποτύπωμά του στην περιοχή.

Λ.Τ.: Ολοκληρώθηκε και φέτος, Πάνο, άλλο ένα «Photopolis» ανεβάζοντας αρκετά, κατά την εκτίμηση μου, τον πήχη της διοργάνωσης. Ποια είναι η δική σου αίσθηση και ποιο θεωρείς ότι ήταν το πιο ισχυρό στοιχείο της φετινού φεστιβάλ;

Π.Κ.: Φέτος ο πήχης ανέβηκε πράγματι πολύ ψηλά, κάτι που επιβεβαιώνει πως το «Photopolis» έχει πλέον καθιερωθεί ως θεσμός. Καταλυτική ήταν η συμβολή της καλλιτεχνικής διευθύντριάς μας, Ελένης Μουζακίτη, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Το πιο ισχυρό στοιχείο της φετινής διοργάνωσης ήταν η διεθνής απήχηση, με πολλούς φωτογράφους, Έλληνες και ξένους, να δίνουν το “παρών” στο διήμερο των εγκαινίων. Ξεχώρισε η συμμετοχή του HosseinFarmani, προέδρου του LucieFoundation, αλλά και η μεγάλη έκθεση του Ιδρύματος, που εκτέθηκε στο Παπαστράτειο Μέγαρο, με θέμα την Κλιματική Αλλαγή.

Λ.Τ.: Κάνοντας έναν συνοπτικό απολογισμό όλης της μέχρι σήμερα διαδρομής του «Photopolis», ποιο στοιχείο είναι εκείνο που θεωρείς ότι χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τη διοργάνωση του φεστιβάλ και δυναμώνει το καλλιτεχνικό του αποτύπωμα;

Π.Κ.: Αυτό που κάνει το «Photopolis» ξεχωριστό είναι η σταθερή ανάπτυξη του από το 2019. Ξεκίνησε ως μία τοπική προσπάθεια και εξελίχθηκε σε διεθνές φεστιβάλ αναγνωρισμένο με την ευρωπαϊκή ετικέτα «EFFE LABEL» για τρίτη συνεχόμενη χρονιά – μια διάκριση που απονέμεται μόνο σε φεστιβάλ που πληρούν αυστηρά ευρωπαϊκά κριτήρια. Το 2024 συμμετείχαν 115 φωτογράφοι στην μεγάλη προφεστιβαλικήομαδική έκθεση στο Μουσείο Καπράλου, ενώ στις κεντρικές εκδηλώσεις 86 φωτογράφοι από 27 χώρες, σε 23 εκθέσεις, γεγονός που αποδεικνύει την απήχησή του φεστιβάλ στην παγκόσμια φωτογραφική κοινότητα.

Λ.Τ.: Πόσο κοντά είναι η διοργάνωση στους στόχους που θέσατε στο ξεκίνημα της και ποια είναι τα σημαντικότερα εμπόδια – αν υπάρχουν – με τα οποία βρεθήκατε αντιμέτωποι όσοι έχετε την ευθύνη της ετήσιας υλοποίησης του; Υπάρχει κάτι που επιχειρήσατε και δεν έγινε ή κάτι που έγινε και δεν πήγε καλά;

Π.Κ.: Οι στόχοι μας όχι μόνο επιτεύχθηκαν αλλά ξεπεράστηκαν. Ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια είναι η έλλειψη διαθέσιμων χώρων για φιλοξενία εκθέσεων. Για τον λόγο αυτό, από φέτος ξεκινήσαμε να διοργανώνουμε προφεστιβαλική έκθεση στο Μουσείο Καπράλου κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Επιπλέον, υπήρξαν και υπάρχουν αντιδράσεις από κάποιους «ειδικούς» της πόλης που δεν βλέπουν θετικά την ανάπτυξη του φεστιβάλ, κάτι που για μας αποτελεί κίνητρο να συνεχίσουμε πιο δυναμικά.

Λ.Τ.: Αυτή τη στιγμή που μιλάμε τρέχει μια ανοιχτή πρόσκληση του «Photopolis», για μια έκθεση που θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο και τον Απρίλιο στο Μουσείο Καπράλου με θέμα «Μητέρα Φύση – Μητέρα Γη» και είναι ενταγμένη στο πλαίσιο των προφεστιβαλικών εκδηλώσεων. Αν θυμάμαι καλά, η υποβολή των συμμετοχών είναι έως 31 Δεκεμβρίου 2024. Πόσες συμμετοχές έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα και ποια τα κριτήρια της επιλογής τους για την έκθεση;

Π.Κ.: Η έκθεση αυτή, που θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Καπράλου, στοχεύει στην ανάδειξη της ομορφιάς και της ευθραυστότητας της φύσης. Θέλουμε να εμπνεύσουμε μέσα από φωτογραφίες τη σύνδεση του ανθρώπου με τη φύση και να προωθήσουμε την προστασία της. Οι συμμετοχές θα κριθούν βάσει της καλλιτεχνικής τους αρτιότητας αλλά και του τρόπου με τον οποίο εκφράζουν αυτό το όραμα. Μέχρι στιγμής, οι υποβολές είναι ενθαρρυντικές και συνεχίζονται δυναμικά.

Λ.Τ.: Η συνεργασία του «Photopolis» με το υπουργείο Πολιτισμού, τον Δήμο Αγρινίου και την Γυμναστική Εταιρεία Αγρινίου αποτελεί ένα δυναμικό στοιχείο ανάπτυξης της διοργάνωσης. Που εστιάζεται αυτή η συνεργασία και ποιες οι προοπτικές της;

Π.Κ.: Το Υπουργείο Πολιτισμού έχει θέσει το φεστιβάλ υπό την αιγίδα του και μας επιχορηγεί, αν και η χρηματοδότηση εφέτος κάλυψε μόλις το 25% του συνολικού κόστους. Ο Δήμος Αγρινίου προσφέρει δωρεάν τους χώρους και καλύπτει ένα μικρό μέρος των εξόδων, ενώ η Γυμναστική Εταιρεία και η ΚΟΙΝΣΕΠ Ταξιδεύουσα παρέχουν επιπλέον χώρους. Παρά τις δυσκολίες, η στήριξή τους είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη του φεστιβάλ.

Λ.Τ.: Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να έρθουν στο Αγρίνιο καταξιωμένοι Έλληνες και ξένοι φωτογράφοι, οι οποίοι πέρα από τη συμμετοχή τους στις εκθεσιακές ενότητες της διοργάνωσης, θα είχαν το ζήλο να δημιουργήσουν και να καθοδηγήσουν πιο συγκροτημένα εργαστήρια της φωτογραφικής τέχνης στην πόλη;

Π.Κ.: Η διεθνής φήμη του «Photopolis», ως ένα από τα κορυφαία φεστιβάλ της Ελλάδας, καθιστά την προσέλκυση διακεκριμένων φωτογράφων εφικτή. Ωστόσο, η τοπική ανταπόκριση στα εργαστήρια και παρουσιάσεις υστερεί, καθώς οι συμμετέχοντεςσε αυτές προέρχονται περισσότερο από γειτονικούς νομούς παρά από την πόλη μας. Αυτό είναι ένα σημείο που προσπαθούμε να ενισχύσουμε στο μέλλον.

Λ.Τ.: Πόσο πρόθυμη είναι η «αγορά» της πόλης να στηρίξει οικονομικά αυτή την πολιτιστική παρακαταθήκη που χτίζει χρόνο με το χρόνο το «Photopolis» και ποιο θεωρείς ότι μπορεί να είναι το δικό της όφελος από αυτή τη δραστηριότητα; Πόσο εύκολες ή δύσκολες ήταν σε αυτό το επίπεδο μέχρι σήμερα οι συνθήκες.

Π.Κ.: Η οικονομική κρίση επηρεάζει την ικανότητα των τοπικών επιχειρήσεων να υποστηρίξουν το φεστιβάλ. Παρόλα αυτά, η πόλη ωφελείται από την επισκεψιμότητα, με επισκέπτες από διάφορες χώρες,οι οποίοι ενισχύουν την τοπική οικονομία και γίνονται «διαφημιστές» της περιοχής μας. Στόχος μας είναι να ενδυναμώσουμε τη συνεργασία με την τοπική αγορά, προς αμοιβαίο όφελος.

Λ.Τ.: Σε ποιο βαθμό έχει επιτευχθεί η επιθυμητή εξωστρέφεια του καλλιτεχνικού αποτελέσματος που από τη φύση τους καλλιεργούν αυτού του είδους οι διοργανώσεις, τι περισσότερο και με ποιους συνεργούς θεωρείς ότι μπορεί να μεγαλώσει η δυναμική της προς αυτή την κατεύθυνση;

Π.Κ.: Εργαζόμαστε για τη δημιουργία μιας διεθνούς ομοσπονδίας φεστιβάλ, όπου το «Photopolis» θα είναι ιδρυτικό μέλος. Μέσα από αυτή την πρωτοβουλία, θα διευρύνουμε τη δικτύωση με φεστιβάλ άλλων χωρών, ενισχύοντας την ανταλλαγή εκδηλώσεων και τη διεθνή συνεργασία.

Λ.Τ.: Ποιες είναι οι σκέψεις και οι κατευθύνσεις της διοικητικού συμβουλίου για το 7^οPhotopolis; Υπάρχουν συγκεκριμένα φωτογραφικά γεγονότα που δρομολογούνται ή είναι νωρίς ακόμα;

Π.Κ.: Αυτή την περίοδο σχεδιάζουμε το πρόγραμμα για το 2025 και συνομιλούμε με διάφορους καλλιτέχνες. Είναι νωρίς για ανακοινώσεις, αλλά στόχος μας είναι να συνεχίσουμε να ανεβάζουμε τον πήχη.

Λ.Τ.: Μετά από 6 χρόνια αδιάλειπτης προσπάθειας και λειτουργίας του «Photopolis», τι είναι εκείνο που έχει εισπράξει ως θετικό μέγεθος, ο Πάνος Καλτσάς, και τι είναι εκείνο που τον έχει αγχώσει πιο πολύ;

Π.Κ.: Η μεγαλύτερη χαρά μου είναι η αναγνώριση του φεστιβάλ από την καλλιτεχνική κοινότητα, με πολλούς καλλιτέχνες να επιδιώκουν να συμμετάσχουν. Η ενασχόληση η δική μου αλλά και όσων ασχολούνται με την διενέργεια του φεστιβάλ είναι καθαρά εθελοντική, χωρίς καμία οικονομική απολαβή.

Ως άνθρωπος που δίνω μεγάλη σημασία στον προγραμματισμό και την τήρηση χρονοδιαγραμμάτων, με αγχώνει ιδιαίτερα η ασυνέπεια από πλευράς συνεργατών. Όταν δεν τηρούνται τα συμφωνηθέντα, αυτό μπορεί να δημιουργήσει καθυστερήσεις και να «τρέχουμε την τελευταία στιγμή», κάτι που προσωπικά με πιέζει αρκετά.

Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η έλλειψη αρκετών συνεργατών και εθελοντών, κάτι που δυσχεραίνει την οργάνωση. Είμαστε ανοιχτοί σε όποιον θέλει να βοηθήσει, για το καλό του φεστιβάλ και της πόλης μας.

Μικρό σημείωμα για το Photopolis

Πριν από έξι χρόνια μια καινοφανής πολιτιστική πρόκληση έκανε την εμφάνισή της στο πολιτιστικό καλεντάρι του Αγρινίου και της ευρύτερης περιοχής. Ήταν το φωτογραφικό φεστιβάλ «Photopolis», το οποίο από το 2019 μέχρι και φέτος διοργανώνεται ανελλιπώς κάθε χρόνο. Αποτελεί τη φυσική εξέλιξη των ετήσιων φωτογραφικών εκθέσεων της φωτογραφικής ομάδας «art8», στην οποία οφείλει την γενεσιουργό αναφορά του και από την οποία έχει καταφέρει, τα τελευταία χρόνια, να «απογαλακτιστεί» με αξιοθαύμαστη επιτυχία, διατηρώντας ταυτόχρονα και αναδεικνύοντας τη συνεκτικότητα μαζί της.

Και πως θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, όταν το σύνολο των μελών του «Πoλιτιστικού Συλλόγου Photopolis» (από αυτό το σημείο και μετά «Σύλλογος») καθώς και τα μέλη του Διοικητικού του Συμβουλίου [Πάνος Καλτσάς (Πρόεδρος), Θεώνη Λειβαδίτη (Αντιπρόεδρος), Επαμεινώνδας Λαμπρακόπουλος (Γραμματέας), Κωνσταντίνος Τσόλκας (Ταμίας), Δημήτριος Κούρτης (Μέλος)] φέρουν ακόμα την ιδιότητα των μελών της «art8».

Στόχος όλων όσων στελεχώνουν τη νέα συλλογικότητα, όπως αναφέρεται και στο καταστατικό, είναι να δώσει έμφαση στην ανάδειξη και προβολή της φωτογραφικής καλλιτεχνικής παραγωγής, με το φεστιβάλ να λειτουργεί ως μοχλός συσπείρωσης και συνεργασίας πολιτιστικών φορέων και θεσμών και απώτερο στόχο τις καλλιτεχνικές συνέργειες και ανταλλαγές.

Σε αυτό το πλαίσιο συνεργάζεται με ανθρώπους της φωτογραφικής τέχνης και του κινηματογράφου, πολιτιστικούς φορείς άλλων δήμων καθώς και με άλλα φωτογραφικά φεστιβάλ. Απευθύνεται σε ένα ευρύ κοινό και ειδικότερα στους νέους με κυρίαρχη επιδίωξη να προσδώσει στις δράσεις του υπερτοπικό χαρακτήρα με τη συμμετοχή καλλιτεχνών από διαφορετικές χώρες, και βασική κατεύθυνση την παραγωγή πολιτιστικής υπεραξίας προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, μεγεθύνοντας με αυτό τον τρόπο το καλλιτεχνικό αποτύπωμά της, όχι μόνο στην ευρύτερη περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας αλλά έξω και πέρα απ’ αυτή.

Ήδη το φεστιβάλ φέρει επάξια την ιδιότητα του «Διεθνούς» και η συνεχώς αυξανόμενη αποδοχή του από το κοινό της πόλης και τον κόσμο της φωτογραφίας το έχει καθιερώσει ως σημαντικό θεσμικό πολιτιστικό γεγονός στα καλλιτεχνικά δρώμενα του Δήμου Αγρινίου, της Περιφέρειας και της χώρας.

Το φεστιβάλ πραγματοποιείται από το 2024 το πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου κάθε χρονιάς σε ταυτοτικούς χώρους της πόλης του Αγρινίου, όπως το κτίριο της παλαιάς Λαχαναγοράς, η Γλυπτοθήκη «Χρήστος Καπράλος», ο θερινός δημοτικός κινηματογράφος «Ελληνίς», το Παπαστράτειο Μέγαρο (πρώην καπναποθήκες Παπαστράτου) και η κεντρική πλατεία της πόλης

Αξιοσημείωτο και ελπιδοφόρο είναι το γεγονός ότι έχει τεθεί από την αρχή της λειτουργίας του υπό την αιγίδα του Δήμου Αγρινίου και πρόσφατα υπό την αιγίδα και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.