Η κατοχή (στο Αγρίνιο) ανατέθηκε στους Ιταλούς,
οι οποίοι έβαλαν σε εφαρμογή
ένα σχέδιο μακρόχρονης παραμονής τους
έγραψε ο Χρήστος Χατζηαγάπης
Το έτος 1942 υπήρξε μεγάλος σταθμός για την έκβαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η σθεναρή αντίσταση των Ρώσων στο Στάλινγκραντ, ανέκοψε την προέλαση των Γερμανών προς τις πετρελαιοφόρες περιοχές του Καυκάσου και της Κασπίας Θάλασσας και ήταν η αρχή του τέλους της Γερμανικής κυριαρχίας στην Ευρώπη ενώ συγχρόνως γκρέμισε το μύθο του αήττητου του γερμανικού στρατού.
Εδώ στην περιοχή μας, η Κατοχή ανατέθηκε στους Ιταλούς, οι οποίοι έβαλαν σε εφαρμογή ένα σχέδιο μακρόχρονης παραμονής τους. Καταρχάς επέταξαν όλα τα καλοδιατηρημένα σπίτια στα οποία εγκατέστησαν δικές τους υπηρεσίες και φρουρές. Στη γειτονιά μας, λίγο πιο κάτω από κει που είναι σήμερα τα φανάρια της Χαριλάου Τρικούπη είχαν φυλάκιο με μπάρες (πόστο ντι μπλοκ) και έλεγχαν την είσοδο και την έξοδο ανθρώπων, ζώων και πραγμάτων. Ακριβώς απέναντι στο κτήμα Μακρή έφτιαξαν για τα άλογα και τα μουλάρια τους συστηματικούς στάβλους με καλντερίμια, φάτνες, χωρίσματα, αποχετευτικά αυλάκια που έφταναν στο μεγάλο ρέμα κ.λπ. Τα κτίρια του καπνικού σταθμού τα χρησιμοποιούσαν για αποθήκες εφοδίων (τροφίμων – ρουχισμού κ.ά.).
Το χωράφι που ο καπνικός σταθμός το καλλιεργούσε με καπνά για τα πειράματά του, κάπου είκοσι στρέμματα, το περιέφραξαν και το οργάνωσαν σε ιππόδρομο, όπου προπονούνταν στην ιππασία. Πιο κάτω που χώριζε ο δρόμος για τη Γιανούζι, ήταν η αποθήκη καυσίμων του Σουμέλη. Ήταν το μοναδικό κτίριο που είχε τσιμεντένια ταράτσα. Πάνω στην ταράτσα του οι Ιταλοί είχαν στήσει τρία αντιαεροπορικά πολυβόλα. Απέναντι στο χωράφι του Ρήκα είχαν φτιάξει παραπήγματα που τα χρησιμοποιούσαν για γραφεία.
Η κίνηση στην πόλη ήταν ελάχιστη έως μηδαμινή. Τα μαγαζιά ήταν τα περισσότερα κλειστά ελλείψει εμπορευμάτων. Το χαρτονόμισμα δεν είχε καμία αξία, αφού με τρία δισεκατομμύρια δραχμές έπαιρνες μια χούφτα σταφίδα. Οι συναλλαγές γίνονταν σε είδος, όπως και η αμοιβή της εργασίας. Δούλευες, δηλαδή στο μάζεμα της ελιάς, έπαιρνες λάδι, δούλευες στο θερισμό έπαιρνες σιτάρι κ.ο.κ. Το θετικό της χρονιάς του 1942 ήταν ότι, επειδή ο κόσμος πείνασε πολύ την προηγούμενη χρονιά, όλα τα χωράφια, που καλλιεργούνταν πρώτα με καπνά, σπαρθήκανε με σιτάρια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το 1942 να είναι μια πλούσια χρονιά σε παραγωγή σιταριού και έτσι ο κόσμος χόρτασε ψωμάκι. Σ’ αυτό συνετέλεσε και η διεθνής οργάνωση UNRA, που μοίρασε στους παραγωγούς βελτιωμένους σπόρους.
Αυτοκίνητα δεν υπήρχαν και η μεταφορά των προϊόντων (κυρίως κηπευτικά) από τα γύρω χωριά στην πόλη γινόταν με τα ζώα (άλογα και γαϊδούρια), ενώ των ανθρώπων με «σούστες». Μπροστά στο σπίτι μας ήταν το φυλάκιο των φορατζήδων, που εισέπρατταν τα διόδια για τα τροχοφόρα (κάρα και σούστες) και το δημοτικό φόρο για τα εισαγώμενα προϊόντα.
Το πιο κραυγαλέο έργο που φανέρωνε τα σχέδια του Μουσουλίνι για μακροχρόνια κατοχή της χώρας μας ήταν η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής από το Αγρίνιο στην Αλβανία. Στο έργο αυτό που έφτασε μέχρι τη Μεγάλη Χώρα δούλεψαν πολλοί από το Αγρίνιο, ακόμα και μικρά παιδιά, όπως ο αδερφός μου ο Γιάννης που ήταν τότε δώδεκα χρονών. Εκτός από το ημερομίσθιο τούς έδιναν και ένα πιάτο φαΐ, το οποίο αποτελούνταν από όσπρια με διάφορα… μαμούδια.
Το 1942 επίσης άρχισε να οργανώνεται στις γειτονιές του Αγρινίου η αντίσταση του ΕΑΜ. Ο πατέρας μου είχε στο ισόγειο του Φρούτζου, δίπλα στο σπίτι μας, κρασοπουλιό και εκεί έρχονταν πολλοί που ήταν στην οργάνωση του ΕΑΜ και συζητούσαν στα κρυφά για τις εξελίξεις του πολέμου. Δεν έλειψαν όμως και οι προδότες, όπως συνέβαινε πάντα στην Ελλάδα με τον περιβόητο «Κορκίδα», που είχε γίνει το συνώνυμο της προδοσίας.«Την προδοσία», όμως, «πολλοί ηγάπησαν, τον προδότη ουδείς», γι’ αυτό και οι Γερμανοί φεύγοντας, εκεί κοντά στα Ρουσέικα, κρεμάσανε τρεις στις κολώνες του τηλεφώνου.
Φωτογραφία: Ιταλοί στρατιώτες την περίοδο της κατοχής στο Αγρίνιο.
(Αρχείο της Maria Rixinger πηγή: agriniomemories.blogspot.com)
Διαβάστε περισσότερα στην ενότητα με click στο Posted in Μαρτυρίες
