Η δημιουργία Πρωτοδικείου,
υπήρξε για χρόνια αίτημα
της πόλης του Αγρινίου και της γύρω περιοχής
Το να αποδοθεί δικαστηριακή ανεξαρτησία στην πόλη του Αγρινίου με τη δημιουργία Πρωτοδικείου, υπήρξε για χρόνια αίτημα της πόλης του Αγρινίου και της γύρω περιοχής. Για το λόγο αυτό συντάχθηκε ένα υπόμνημα, το οποίο η επιτροπή που είχε ορισθεί για τη σύνταξή του, απέστειλε στις 20 Απριλίου του 1934, προς τον πρόεδρο της κυβέρνησης, Παναγή Τσαλδάρη, τον υπουργό δικαιοσύνης, Σπυρίδωνα Ταλιαδούρο, τους αρχηγούς των κομμάτων, τους προέδρους της Βουλής και της Γερουσίας, τους βουλευτές και τους γερουσιαστές του Νομού Αιτωλοακαρνανίας στις 20 Μαρτίου του 1934.
Το υπόμνημα αυτό ανέφερε ότι αρκετά χρόνια πριν ο μόνιμος και διακαής πόθος της πόλης του Αγρινίου ήταν η σύσταση Πρωτοδικείου στο Αγρίνιο. Αυτός ο πόθος δεν απόρρεε από το γεγονός της πολύ μεγαλής πρόοδου και την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και από ένα ηθικό κεφάλαιο τους παρελθόντος που στήριζε και δικαιολογούσε αυτή την αξίωση.
Αν ανατρέξει κάποιος σε παλιότερες εποχές και δει τις πρώτες ημέρες της συγκρότησης του ελληνικού κράτους θα βρει ότι η πόλη του Αγρινίου ήταν η πρώτη πρωτεύουσα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας και παρέμεινε έτσι για τα πρώτα 12 χρόνια από τη σύσταση του.
Με δεδομένο ότι καμία ιδιαίτερη ιστορική δόξα δεν ακολουθούσε από τότε το Αγρίνιο, αφού και πρωθυπουργός κατά τη δημοσίευση του παραπάνω διατάγματος διατελούσε ο μέγας πολιτικός από το Μεσολόγγι Σπυρίδωνας Τρικούπης,πρέπει να εξηγήσουμε, ότι στην προτίμηση του καθορισμού του Αγρινίου ως πρωτεύουσας του νομού, όσοι το αποφάσισαν οδηγήθηκαν σ΄αυτό, από τη μελέτη των γεωγραφικών συνθηκών και των οικονομικών όρων κάτω από τους οποίους τελούσε το Αγρίνιο σε σχέση με τις υπόλοιπες πόλεις της Αιτωλοακαρνανίας.
Και ορθά, μπορεί να πει κάποιος, εκτίμησαν τότε την κατάσταση, κρίνοντας από τη σημερινή ακμή και την πρόοδο της πόλης του Αγρινίου, η οποία από απλή πολίχνη 8.000 κατοίκων εξελίχθηκε σε μία από τις δευτερεύουσες πόλεις της σημερινής Ελλάδας.
Και θα εξακολουθούσε αναμφισβήτητα το Αγρίνιο να είναι πρωτεύουσα του νομού, εάν το 1845 με τον νόμου ΚΕ που πραγματοποιήθηκε η νέα διοικητική διαίρεση στο κράτος με το βασιλικό διάταγμα της 5/20 Δεκεμβρίου 1845, «περί των εδρών των νομαρχών και των επάρχων», δεν τύχαινε να είναι μέλος εκείνης της κυβέρνησης ο Μεσολογγίτης Ζώης Βάλβης.
Άσχετα όμως από το περασμένο ηθικό κεφάλαιο, εάν εξετάσει κάποιος αντικειμενικά σήμερα τα πράγματα, βρίσκει να συνηγορούν για τη σύσταση του πρωτοδικείου στο Αγρίνιο οι παρακάτω λόγοι:
Πληθυσμός: Από την απογραφή του έτους 1928 προκύπτει ότι ο πληθυσμός ανέρχεται σε 16.735 κατοίκους, έναντι 9.635 κατοίκων του Μεσολογγίου. Πρέπει εδώ να σημειωθεί, ότι η απογραφή των κατοίκων του Αγρινίου λόγω της απασχόλησης του περισσότερου πληθυσμού στην καπνοκαλλιέργεια κατά το χρόνο της πραγματοποίησής της, από 15 έως 16 Μαΐου, αυτή έγινε ατελώς και δεν περιέλαβε τον ακριβή αριθμό των κατοίκων, ο οποίος υπερβαίνει τις 20.000. Οπωσδήποτε και με τον αριθμό των 16.735 που προέκυψε από την επίσημη στατιστική το Αγρίνιο είναι η πρώτη σε πληθυσμό πόλη της Ακαρνανίας, η οποία έχει πληθυσμό διπλάσιο του Μεσολογγίου.
Ένα απλό βλέμμα στο χάρτη αποδεικνύει ότι το Αγρίνιο βρίσκεται στο κέντρο της επαρχίας Τριχωνίδας, η οποία επίσης βρίσκεται στο κέντρο του Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Αντίθετα το Μεσολόγγι βρίσκεται στην άκρη του νόμου. Και επειδή το Αγρίνιο βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του νόμου αποτελεί κόμβο διασταυρούμενων συγκοινωνιών σε αυτό όλων των οδών που διασχίζουν την Αιτωλοακαρνανία.
Οικονομική ζωή: Λόγω του γόνιμου εδάφους του, το οποίο είναι πρόσφορο σε κάθε είδους καλλιέργεια και ειδικά των ονομαστών καπνών και ελιών, το Αγρίνιο έχει οικονομική ζωή πάρα πολύ ανεπτυγμένη. Διεξάγεται σ’ αυτό σε μεγάλη κλίμακα εμπόριο, όχι μόνο με το εσωτερικό αλλά και με το εξωτερικό. Ξένες εταιρείες έχουν εγκαταστήσει από χρόνια μόνιμα υποκαταστήματα αγοραπωλησιών καπνού και εγκαταστάσεις επεξεργασίας, εκτός από τις καπνοβιομηχανίες του εσωτερικού που δραστηριοποιούνται κυρίως σ’ αυτό. Τέτοια υποκαταστήματα έχουν η εταιρεία εξαγωγής καπνών Γκερυ Ταμπάκο Κόμπανυ, Αυστροελληνική Εταιρεία Καπνών, Σουηδικό μονοπώλιο, Παπαστράτος, Καραβασίλης, Ματσάγγος, Καπερνάρος, Μαργαρίτης κ.λπ. Η επεξεργασία των καπνών των εταιρειών αυτών απασχολεί σήμερα γύρω στους 2.000 εργάτες. Στο παρελθόν και στα προηγούμενα χρόνια από την τελευταία κρίση απασχόλησε πολύ περισσότερους. Έχει επίσης στο Αγρίνιο σοβαρό εξαγωγικό εμπόριο ελαιών, δεδομένο ότι η παραγωγή σε βρώσιμες ελιές υπερβαίνει τις 1.000.000 οκάδες ετησίως. Χαρακτηριστικό του μεγέθους και της έκτασης των πολλών και διαφορετικών εμπορικών σχέσεων και συναλλαγών είναι ότι όλες οι τράπεζες έχουν αντιπροσωπείες στο Αγρίνιο, οι σοβαρότερες μάλιστα από αυτές υποκαταστήματα (Τράπεζα Ελλάδος, Τράπεζα Αθηνών, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Τράπεζα Καραβασίλη, τελευταία δε και η Αγροτική Τράπεζα αποφάσισε την ίδρυση υποκαταστήματος).
Στο Μεσολόγγι υποκαταστήματα έχουν μόνο δύο τράπεζες: η Εθνική Τράπεζα και η Τράπεζα Αθηνών. Εδρεύει επίσης στο Αγρίνιο το Περιφερειακό Εμπορικό και Επαγγελματικό Επιμελητήριο του, καθώς και γενικές αποθήκες.
Δημοσιονομική συμβολή στον προϋπολογισμό: Μόνο από τον έγγειο φόρο καπνού το 1933 το Δημόσιο εισέπραξε μέσα από το γραφείο φορολογίας καπνού Αγρινίου, στο οποίο υπάγεται η επαρχία Τριχωνίδας και ελάχιστο τμήμα της επαρχίας Βάλτου, 9.886.626 δραχμές, πέρα από τα 2.472.182 δραχμές που δόθηκαν υπέρ των δήμων και των κοινοτήτων. Και ήταν το έτος 1933 από τα χειρότερα καπνικά έτη, δεδομένου ότι κατ’ αυτό, και χαλαρή υπήρξε η αγοραστική κίνηση, και οι τιμές πώλησης των καπνών ήταν χαμηλές, πράγμα το οποίο επιδρά και πάνω στο ποσό του φόρου, που είναι 19 έως 20% στην τιμή πώλησης. Ότι στο παραπάνω ποσό τη μερίδα του λέοντος την έχει η πόλη του Αγρινίου λόγω των μεγάλων και εκλεκτής ποιότητας ποσοτήτων που παράγει η πεδιάδα είναι πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Και δεν αποτελεί υπερβολή, αν ειπωθεί, ότι από τον φόρου καπνού τον μισό, δηλαδή 5.000.00 δραχμές, εισέφερε η πόλις του Αγρινίου. Σημαντικό επίσης πόσο προσφέρει η πόλη από το φόρο ελαίου και ελαιών, υπόψη ότι ο ελαιώνας της πεδιάδας της ανέρχεται σε 5.700 στρέμματα και η ετήσια παραγωγή σε οκάδες. Περίπου 1. 500.000 βρώσιμων ελιών και 2.000.000 οκάδων εκθλιβωμένων.
Δικαστηριακή κίνηση: Στο Αγρίνιο εδρεύουν 6 συμβολαιογράφοι, ενώ στο Μεσολόγγι μόνο δύο. Το Ειρηνοδικείο Αγρινίου έχει κίνηση απείρως μεγαλύτερη του Ειρηνοδικείου Μεσολογγίου: το 1930 εξέδωσε 1.186 αποφάσεις ενώ αυτό του Μεσολογγίου 862, το 1931 το Ειρηνοδικείο Αγρινίου εξέδωσε 1.972, ενώ του Μεσολογγίου 629. Και το 1932 του Αγρινίου 1.558, ενώ του Μεσολογγίου 635. Στο Αγρίνιο βρίσκεται και ειδικό Πταισματοδικείο ενώ παρόμοιο δεν βρίσκεται στο Μεσολόγγι […]
Δώσαμε παραπάνω σε αδρές γραμμές, αναφέρει το υπόμνημα, τα στοιχεία εκείνα τα οποία θα χρησιμεύσουν για τη μελέτη του ζητήματος.
Και καταλήγει:
Εάν οδηγούμαστε στην ανάγκη να διατυπώσουμε την αξίωση μας για τη σύσταση Πρωτοδικείου και στο Αγρίνιο δεν το κάνουμε λόγω αισθηματικών και ρομαντισμού, για να εμπλουτιστεί η πόλη μας με ένα Πρωτοδικείο, αλλά φτάνουμε σ΄αυτή από την αδήριτη ανάγκη των πραγμάτων, αντικειμενικά εξεταζόμενων, τα οποία παρουσιάζουν κραυγάζοντας το δίκαιο της πόλης.
Δεν έχουμε την αφέλεια να πιστεύουμε ότι οι ιστορικοί λόγοι δεν συνηγορούν στην συμπάθεια υπέρ μιας πόλης και σε εξαιρετική φροντίδα γι’ αυτή, ούτε παραβλέπουμε τα δικαιώματα τα οποία έχει γι’ αυτό η γειτονική πόλη του Μεσολογγίου. Η διατήρηση του Πρωτοδικείου σε αυτή επιβάλλεται και λόγω της ιδιότητας της ως πρωτεύουσας και λόγω της φωτεινής της σελίδας, την οποία ο ελληνικός ηρωισμός έγραψε μαχόμενος στο έδαφος της κατά τον αγώνα της ανεξαρτησίας. Αλλά ενώ αυτό είναι αλήθεια από την άλλη δεν μπορεί το γεγονός αυτό να δώσει στις άλλες πόλεις, τα διακαιώματα που τους δίνει η ζωή.
Εάν το Μεσολόγγι είναι η ιστορική πόλη του παρελθόντος, στην οποία πρέπει όλοι να απονέμουν τον προσήκοντα σεβασμό, η δυναμικότητα της πόλης του Αγρινίου από την άλλη, η διαρκής εξέλιξη της ανάπτυξή της και οι πάρα πολλές ανάγκες της κοινωνίας, οι οποίες πρέπει να υπηρετούνται με τη λειτουργία του Πρωτοδικείου είναι μια επαρκής δικαιολογία, η οποία στηρίζει απόλυτα τις αξιώσεις μας.
Εάν ο σκοπός της πολιτείας δεν είναι μόνο η συμπάθεια και η εύνοια προς τις ιστορικές πόλεις, αλλά και η υπηρεσία προς τις ανάγκες μιας κοινωνίας που δημιουργεί τη ζωή, έχουμε την πεποίθηση ότι η κυβέρνηση θα εκτιμήσει όπως οφείλει τους λόγους αυτούς, θα αναγνωρίσει το δίκαιο της πόλης μας και θα σπεύσει να την ικανοποιήσει.
Αγρίνιο 20 Απριλίου 1934
με σεβασμό
Η επιτροπή της πόλης
Πηγή: Εφημερίδα ΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΑΓΡΙΝΙΟΥ, 27 Μαΐου 1934
Φωτογραφία: Το δικαστικό μέγαρο του Αγρινίου σήμερα
Διαβάστε περισσότερα στην ενότητα Μαρτυρίες
με click πάνω στην κάρτα που ακολουθεί
ή στο Posted in Μαρτυρίες
