23 Σεπτεμβρίου 2023
Είναι η 266η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 99 ημέρες για τη λήξη του
🌅 Ανατολή ήλιου: 07:13 – Δύση ήλιου: 19:21 – Διάρκεια ημέρας: 12 ώρες 8 λεπτά
🌘 Σελήνη 27.1 ημερών
Χρόνια πολλά στους: Ξανθίππη, Ξανθή, Ξανθούλα, Ξάνθιππο, Πολυξένη, Ξένη, Ξένια, Ραΐδα, Ίριδα.
Γεγονότα
1529 – Αρχίζει η Πολιορκία της Βιέννης από τις δυνάμεις του οθωμανού σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Ο Σουλεϊμάν ξεκίνησε με δέκα χιλιάδες στρατό από την Κωνσταντινούπολη. Πέρασε από τη νοτιοανατολική Ευρώπη, συγκεντρώνοντας επιπλέον στρατό. Η πορεία μέσα από την Ουγγαρία ήταν δύσκολη, λόγω αντίξοων καιρικών συνθηκών και λόγω του ότι δεν υπήρχε αξιόλογο οδικό σύστημα. Στη Βιέννη έφτασαν πρώτοι είκοσι χιλιάδες δελήδες, οι οποίοι λεηλάτησαν όλα τα μέρη και φόνευσαν τον άμαχο πληθυσμό με τον πλέον φρικιαστικό τρόπο. Έσφαξαν τους άμαχους, βίασαν τα ανήλικα κορίτσια, ξεκοίλιασαν τις εγκύους γυναίκες, παλούκωσαν τα έμβρυα που έβγαλαν από τις κοιλιές των μανάδων τους ή τα τρύπησαν με τα δόρατά τους και τα περιφέραν εν είδη τρόπαιου. Οι σκηνές αυτές σώθηκαν από αυτόπτες μάρτυρες και μεταφέρθηκαν σε όλη την Ευρώπη, ενώ επιβεβαιώνονται από τούρκικα χρονικά της εποχής.
Στη συνέχεια, έφτασε και ο Τούρκικος στρατός, ο οποίος στρατοπέδευσε γύρω από τη Βιέννη. Τόσο πολυάριθμος ήταν ο στρατός, που το στρατόπεδο των Τούρκων ήταν επταπλάσιο της πόλης. Ο Σουλεϊμάν διεμήνυσε στους πολιορκημένους ότι αν αλλαξοπιστήσουν δεν θα είχαν κάτι να φοβηθούν. Αν όμως αρνούνταν, θα τους σκότωνε όλους. Οι πολιορκημένοι απάντησαν ότι προτιμούν να πεθάνουν, αλλά δεν αλλάζουν πίστη. Ο Σουλεϊμάν δεν διέταξε την έφοδο, διότι σύμφωνα με την πολεμική τακτική των Μουσουλμάνων, οι στρατιώτες θα λεηλατούσαν την πόλη επί τρεις ημέρες και δεν θα άφηναν τίποτα. Αν όμως η πόλη παραδίδονταν, τότε όλα τα λάφυρα θα ήταν δικά του.
Άρχισε τότε την πολιορκία. Έβαλε κανόνια να βομβαρδίζουν την πόλη. Τα βλήματα αρχικά έκαναν μεγάλες ζημιές, διότι έπεφταν στα πέτρινα σοκάκια της Βιέννης, αντανακλούσαν και χτυπούσαν τους τοίχους των σπιτιών. Οι πολιορκημένοι τότε γρήγορα ξέστρωσαν όλα τα σοκάκια, και έτσι τα βλήματα έπεφταν στο μαλακό χώμα και βούλιαζαν. Ο Σουλεϊμάν τότε έβαλε να σκάβουν βαθιά χαντάκια, για να πλησιάζουν στα τείχη, χωρίς να τους πιάνουν τα βλήματα. Από εκεί έσκαβαν υπόγειες σήραγγες μέχρι κάτω από τα τείχη για να τα ανατινάξουν. Οι Ευρωπαίοι αρχικά δεν είχαν εμπειρία με αυτή την πολιορκητική δράση και δεν κατανοούσαν σε τι ωφελούσε το σκάψιμο των Τούρκων. Αποφάσισαν να κάνουν έξοδο, και αιφνιδίασαν τους Τούρκους, σκοτώνοντας πολλούς, και πιάνοντας έναν αιχμάλωτο. Με τα βασανιστήρια που του έκαναν έμαθαν ότι το σχέδιο ήταν να ανατινάξουν τα τείχη κάτω από τα θεμέλια. Οι πολιορκημένοι τότε έστησαν βάρδιες στα υπόγεια των σπιτιών κοντά στα τείχη και αφουγκράζονταν μέρα νύχτα. Έβαζαν και κουβάδες με νερό, διότι η επιφάνεια του νερού ήταν πιο ευαίσθητη από την ακοή. Έτσι κατόρθωσαν να ανακαλύψουν τα κοντινότερα λαγούμια και κάνοντας εξόδους άρχισαν να τα καταστρέφουν.
Μετά έπιασε μεγάλη βροχή και χειμώνιασε, και οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να σταματήσουν. Αλλά ο καιρός ξανάφτιαξε και οι Τούρκοι συνέχισαν, και τελικά στις 12 Οκτωβρίου κατόρθωσαν να ανατινάξουν ένα λαγούμι και να γκρεμίσουν τα τείχη κάνοντας άνοιγμα τριάντα μέτρων. Οι Τούρκοι ΄ξεχύθηκαν στην πόλη, αλλά οι πολιορκημένοι άντεξαν με γενναιότητα. Οι Τούρκοι έπαθαν μεγάλη ζημιά, και υποχώρησαν άτακτα. Ο Σουλεϊμάν έκανε έκτακτο συμβούλιο και έταξε στους Γενίτσαρους πλούσια λάφυρα αν κατόρθωναν να πάρουν το «κόκκινο μήλο». Ακολούθησε νέα έκρηξη στα τείχη στις 14 Οκτωβρίου και νέα επίθεση των Τούρκων. Και πάλι οι πολιορκημένοι αμύνθηκαν γενναία, απωθώντας τους Τούρκους, μέχρι που υποχώρησαν με μεγάλες απώλειες. Οι Τούρκοι τελικά αποχώρησαν και δεν επέστρεψαν.
1821 – Η Τριπολιτσά (Τρίπολη) πέφτει στα χέρια των ελλήνων επαναστατών. 32.000 τούρκοι και εβραίοι πέφτουν νεκροί, σύμφωνα με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Από τα χαράματα της 23ης όλη η Τριπολιτσά ήταν σε μεγάλη αναστάτωση: οι Αλβανοί ετοιμάζονταν να βγουν ενώ οι Πελοποννήσιοι Τούρκοι συζητούσαν για νέες διαπραγματεύσεις με τους Έλληνες. Συνέπεια αυτής της αναστάτωσης ήταν να μείνει αφρούρητο το κανονοστάσιο της πύλης της Ναυπλίας.
Σύμφωνα με τον Τρικούπη, τις εννέα η ώρα το πρωί πενήντα άντρες, με δική τους πρωτοβουλία, ανέβηκαν στο τείχος πατώντας ο ένας στους ώμους του άλλου, άνοιξαν την πύλη και ύψωσαν την ελληνική σημαία. Οι Τούρκοι σήμαναν συναγερμό, οι Έλληνες άνοιξαν κι άλλες πύλες, κι όρμησαν όλοι μέσα στην πόλη. Από αυτούς που «εισεπήδησαν το τείχος» ο Τρικούπης αναφέρει μόνο το όνομα του αγωνιστή Παναγιώτη Κεφάλα.
Δερμάτινο πορτοφόλι με ιδιόγραφες σημειώσεις του Ιωάννη Πύρλα, από την Τριπολιτσά. “Στις 24 Σεπτέμβρη κάναμε το ρεσάλτο Τριπολιτσάς”. Ιστορικό Αρχείο Ευγενίας Αντωνίου Σκιαθά.
Κατά τον Φιλήμονα πρωτεργάτης της άλωσης ήταν ο Εμμανουήλ Δούνιας και κατά τον Φωτάκο οι Εμμανουήλ Δούνιας και ο Σπετσιώτης Αυραντίνης. Αυτοί είχαν συνδεθεί με φιλία με ένα Τούρκο πυροβολητή που τους ανεβοκατέβαζε συχνά στο τείχος με σχοινιά. Επωφελούμενος της αναστάτωσης της ημέρας ο Δούνιας ανέβηκε πάλι με σχοινί που του έρριξε ο Τούρκος φίλος του, τον συνέλαβε και κάλεσε με χειρονομίες τους Έλληνες που βρίσκονταν κοντά, οι οποίοι ανέβηκαν στο τείχος όπως περιγράφει και ο Τρικούπης. Ύστερα έστρεψε τα πυροβόλα κατά της πόλης και άρχισε να κτυπά το σαράι.
Παραπλήσια, ή με συνδυασμό των δύο εκδοχών, ή κάπως διαφορετικά, αφηγούνται τα γεγονότα οι άλλοι συγγραφείς. Κατά τον Τούρκο ιστορικό Αχμέτ Δζεβδέτ πασά, οι πολιορκητές μπήκαν στην πόλη όταν άνοιξαν οι πύλες για να βγουν οι Αλβανοί.
Όταν οι Έλληνες πλημμύρισαν την πόλη, οι Αλβανοί συγκεντρώθηκαν όλοι στο σαράι, αμέτοχοι των συγκρούσεων, επικαλούμενοι τη συνθήκη που είχαν κάνει. Παρά το ότι η συνθήκη αυτή μπορούσε να θεωρηθεί άκυρη μετά την άλωση, ο Κολοκοτρώνης φρόντισε για την ασφαλή αποχώρησή τους υπό τον Πλαπούτα που τούς είχε δοθεί ως όμηρος, παραδίδοντάς τους και την αποσκευή τους που ήταν στην φύλαξή του.
1974 – Νομιμοποιείται το Κομουνιστικό Κόμμα Ελλάδος (ΚΚΕ), με νομοθετικό διάταγμα της κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Το ν.δ. 59/1974 «Περί συστάσεως και επαναλειτουργίας πολιτικών κομμάτων» εκδόθηκε και δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την 23η Σεπτεμβρίου 1974, δύο σχεδόν μήνες μετά την πτώση της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Πρόκειται για νομοθετικό διάταγμα, δηλαδή για θέσπιση κανόνων δικαίου από την εκτελεστική εξουσία, και υπογράφεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και το σύνολο των μελών του υπουργικού συμβουλίου. Η έκδοσή του στηρίχθηκε στο άρθρο 10 παρ. 1 και 2 της Συντακτικής Πράξης της 1ης Αυγούστου 1974, σύμφωνα με την οποία μέχρι τη σύγκληση της Βουλής τη νομοθετική εξουσία θα την ασκούσε το υπουργικό συμβούλιο με νομοθετικά διατάγματα.
Προβεβλημένα στελέχη της Αριστεράς ο Μίκης Θεοδωράκης (αριστερά) και ο Δημήτρης Παρτσαλίδης (δεξιά) επιστρέφουν στην Αθήνα, ο πρώτος από το Παρίσι και ο δεύτερος από τη Γυάρο.
Από την άποψη του περιεχομένου του, το ν.δ. 59/1974 επικαλείται το άρθρο 11 του Συντάγματος του 1952 περί του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι, αφού πριν από το Σύνταγμα του 1975 (άρθρο 29) δεν υπήρχε ειδική συνταγματική διάταξη για την ελευθερία ίδρυσης πολιτικών κομμάτων και αυτή συμπεριλαμβανόταν στη γενικότερη ελευθερία της ενώσεως. Παρότι εκδόθηκε στη μεταβατική περίοδο της αποκατάστασης της Δημοκρατίας, το ν.δ. 59/1974 επιβίωσε για είκοσι οκτώ χρόνια. Κρίθηκε, μάλιστα, από τον Αρειο Πάγο ότι δεν αντίκειται στις διατάξεις του Συντάγματος του 1975, με αποτέλεσμα να μην τίθεται ζήτημα σιωπηρής κατάργησής του. Καταργήθηκε ρητώς μόλις το 2002, με το άρθρο 31 του ν. 3023/2002.
Με μια μόνον παράγραφό του (άρθρο 1 παρ. 1), το ν.δ. 59/1974 «γυρίζει σελίδα» στην πολιτική και συνταγματική μας ιστορία: Καταργεί τον α.ν. 509/1947 «περί μέτρων ασφαλείας του κράτους κ.λπ.» περί διάλυσης του ΚΚΕ και του ΕΑΜ και ορίζει: «Από της ενάρξεως της ισχύος του παρόντος νομοθετικού διατάγματος [δηλαδή από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως] επιτρέπεται ελευθέρως η σύστασις πολιτικών κομμάτων ως και η επαναλειτουργία τοιούτων διαλυθέντων κατά το παρελθόν καθ’ οιονδήποτε τρόπον ή των οποίων η λειτουργία και δράσις διεκόπη ή ανεστάλη». Εφεξής «ουδείς περιορισμός υφίσταται ως προς την λειτουργίαν και την δράσιν των πολιτικών κομμάτων, εντός του πλαισίου του πολιτεύματος πλην των απορρεόντων εκ των εκάστοτε γενικώς ισχυουσών συνταγματικών και νομοθετικών διατάξεων».
Παρά τη θεμελιώδη σημασία της διάταξης περί επαναλειτουργίας των πολιτικών κομμάτων, αξιοσημείωτη ήταν και μια άλλη ρύθμιση του ν.δ. 59/1974: «Τα πολιτικά κόμματα, υφιστάμενα ή εφεξής ιδρυόμενα, υποχρεούνται όπως προ της αναλήψεως οιασδήποτε δραστηριότητας καταθέσουν εις τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου δήλωσιν του Αρχηγού ή της Διοικούσης Επιτροπής αυτών περιλαμβάνουσαν ότι αι αρχαί του κόμματος αντιτίθενται προς πάσαν ενέργειαν αποσκοπούσαν εις την βία κατάληψιν της εξουσίας ή την ανατροπήν του ελευθέρου δημοκρατικού πολιτεύματος» (άρθρο 1 παρ. 2).
Το πρώτο Φεστιβάλ της Νεολαίας του ΚΚΕ διοργανώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1975 στου Ζωγράφου.
Η διάταξη αυτή κατέστη αντικείμενο κριτικής στη νομική θεωρία και υποστηρίχθηκε ακόμη και η αντισυνταγματικότητά της. Ωστόσο, ο Αρειος Πάγος δέχθηκε τη συνταγματικότητά της, με το σκεπτικό ότι πρόκειται για «την στοιχειώδη υποχρέωση» των πολιτικών κομμάτων «που απορρέει ευθέως από το άρθρο 29 παρ. 1 του Συντάγματος να μην επιδιώξουν την επιβολή των αρχών τους με βίαιη κατάληψη της εξουσίας ή ανατροπή του ελεύθερου δημοκρατικού πολιτεύματος». Σε κάθε πάντως περίπτωση, το ν.δ. 59/1974 δεν προέβλεπε κανέναν απολύτως έλεγχο της δήλωσης αυτής. Αρκούσε μόνον η κατάθεσή της για να λειτουργήσει και να δράσει ελεύθερα το πολιτικό κόμμα. Κυρίως όμως πρέπει να τονισθεί ότι το περιεχόμενο της δήλωσης δεν αφορούσε το φρόνημα και την ιδεολογία του κόμματος, απαιτούσε δε μόνο να δηλώνεται η αντίθεση «προς πάσαν ενέργειαν» που αποσκοπούσε στη βίαιη κατάληψη της εξουσίας ή στην ανατροπή του ελεύθερου δημοκρατικού πολιτεύματος.
1999 – Αρχίζει η πτώση της τιμής των μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών, που θα οδηγήσει στο αποκληθέν «Σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου». Πολλές από τις μετοχές που έχουν εισαχθεί στο Χρηματιστήριο θα αποδειχτούν «φούσκες», δηλαδή άνευ αντικρίσματος, με εταιρίες χωρίς έργο, αλλά μόνο σκοπό την ελκυστική εικόνα στο χρηματιστήριο. Η ραγδαία άνοδος των τιμών των μετοχών στο ΧΑΑ, γνωστή και ως «φούσκα του Χρηματιστηρίου» είχε ξεκινήσει ήδη από το 1997. Όπως περιγράφουν τα συμπεριφορικά οικονομικά, οι οικονομικές φούσκες οφείλονται σε ένα συνδυασμό προκαταλήψεων που οδηγούν σε ομαδική απερισκεψία και αγελαία συμπεριφορά. Στην περίπτωση της ελλαδικής χρηματιστηριακής φούσκας 1997-1999, ένας συνδυασμός οικονομικών παραγόντων, όπως η άρση πολλών διεθνών περιορισμών στην διακίνηση κεφαλαίων, η ψηφιακή επανάσταση και το διαδίκτυο, η μείωση των καταθετικών επιτοκίων, η ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ, η ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, η μείωση του πληθωρισμού, η βελτιωμένη δημοσιονομική εικόνα της χώρας, μεταξύ άλλων, δημιούργησαν την εντύπωση μιας σημαντικής βελτίωσης των θεμελιωδών παραμέτρων της ελλαδικής οικονομίας. Η διεθνής εικόνα των αγόρων συνέβαλε επίσης σε μεγάλο βαθμό στην φούσκα του ΧΑΑ, εφόσον παρατηρήθηκαν παρόμοιες φούσκες στα περισσότερα μεγάλα χρηματιστήρια του εξωτερικού.
Η έναρξη της φούσκας απέφερε υψηλά κέρδη σε μικρό αριθμό επενδυτών μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα την προσέλκυση ολοένα και περισσότερων επενδυτών που επεδίωκαν να αντιγράψουν αυτή την επιτυχία. Το καλοκαίρι του 1999, η ενασχόληση με το χρηματιστήριο είχε φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ. Ακόμη και σε μικρά χωριά υπήρχαν ΕΛΔΕ (εταιρείες λήψης και διαβίβασης εντολών) που λειτουργούσαν ως γραφεία διαμεσολάβησης για την αγορά και πώληση μετοχών. Υπολογίζεται ότι πάνω από 1.300 εταιρείες δραστηριοποιούνταν στο Χρηματιστήριο. Έτσι λοιπόν, ο γενικός δείκτης του ΧΑΑ που βρισκόταν στις 933 μονάδες τον Δεκέμβριο του 1996 έφτασε στο ιστορικο υψηλό των 6.335 μονάδων στις 17 Σεπτεμβρίου 1999 (αύξηση 579%). Ο όγκος των ημερήσιων συναλλαγών είχε ξεπεράσει τα 570 δισεκατομμύρια δραχμές (1,8 δισεκατομμύρια ευρώ), ενώ η συνολική κεφαλαιοποίηση του Χρηματιστηρίου έφτασε τα 212,8 δις ευρώ, που αντιστοιχούσε στο 182% του ΑΕΠ.
Η πτώση ξεκίνησε την Δευτέρα, 20 Σεπτεμβρίου 1999 αλλά έγινε ιδιαίτερα αισθητή από τις 23 Σεπτεμβρίου και μετά, με τον γενικό δείκτη να σημειώνει πτώση 12,7% σε 3 ημέρες[7] και πτώση άνω των 1.000 μονάδων σε μία βδομάδα. Η καθοδική πορεία συνεχίστηκε μέχρι τον Μάρτιο του 2003, με τον γενικό δείκτη να έχει πέσει στις 1.467 μονάδες.[2] Το κραχ ενισχύθηκε από την μαζική συνειδητοποίηση ότι υπήρχαν μετοχές–«φούσκες», οι οποίες είχαν μεν υψηλή ονομαστική αξία, αλλά αυτό δεν είχε αντίκρυσμα σε πραγματική αξία βάσει της οικονομικής δραστηριοτήτας της εταιρείας.
Γεννήσεις
63 π.Χ. – Οκταβιανός Αύγουστος. Γεννήθηκε στη Ρώμη στις 23 Σεπτεμβρίου 63 π.Χ. και του δόθηκε το όνομα Γάιος Οκτάβιος. Ήταν μέλος του παλαιού και πλούσιου κλάδου της πληβείας οικογένειας των Οκταβίων από την πλευρά του πατέρα του. Η μητέρα του, που ονομαζόταν Ατία Βάλβα Καισονία, ήταν ανιψιά του Ρωμαίου πολιτικού και στρατιωτικού Γάιου Ιουλίου Καίσαρα. Ο νεαρός Οκτάβιος είχε δύο μεγαλύτερα αδέλφια: μια ετεροθαλή αδελφή, από τον πρώτο γάμο του πατέρα του, την Οκταβία την Πρεσβύτερη και μια όμαιμη αδελφή, την Οκταβία τη Νεότερη. Η οικογένεια ήταν εύπορη, χάρη στις τραπεζικές της επιχειρήσεις στο Βέλετρι, στην τοπική αριστοκρατία του οποίου ανήκαν. Ο πατέρας του Οκταβίου ήταν ο πρώτος της οικογενείας, που αποτέλεσε μέλος της Ρωμαϊκής Συγκλήτου (novus homo), προνόμιο που του αποδόθηκε, όταν ανακηρύχτηκε ταμίας (quaestor) το 70 π.Χ.
Ο νεαρός Οκτάβιος δεν πρέπει να είχε στενή επαφή με τον πατέρα του, δεδομένης της ενασχόλησης του τελευταίου με την πολιτική (το 61 π.Χ. εξελέγη πραίτωρ). Ένα από τα πρόσωπα που άσκησαν επάνω του επιρροή, ήταν ένας από τους δούλους της μητέρας του, ο Σφαίρος. Είναι πιθανόν ο Σφαίρος να τον συνόδευε στις σχολικές του υποχρεώσεις, είτε στον τόπο διαμονής του, είτε στη Ρώμη. Είχε τόσο θετική επιρροή στον μικρό του κύριο, που τελικά κέρδισε την ελευθερία του.
Όταν ολοκλήρωσε την πραιτωρική του θητεία, ο πατέρας Οκτάβιος υπηρέτησε για δύο χρόνια ως κυβερνήτης της επαρχίας της Μακεδονίας. Εκεί αποδείχτηκε ικανός διοικητής. Μετά την επιστροφή του στην Ιταλία το 59 π.Χ., πριν προλάβει να θέσει υποψηφιότητα για ύπατος, απεβίωσε ξαφνικά στη Νώλα. Έτσι ο Οκτάβιος, έμεινε ορφανός από πατέρα στην ηλικία των τεσσάρων ετών.
Η μητέρα του Ατία Βάλβα ανέλαβε την εκπαίδευση του γιου της, παρέχοντάς του τη μόρφωση τού μέσου Ρωμαίου αριστοκράτη. Ο Οκτάβιος διδάχτηκε τα λατινικά και τα ελληνικά, ενώ παράλληλα εκπαιδεύτηκε στη ρητορική. Η Ατία παντρεύτηκε ξανά, όταν ο Οκτάβιος ήταν έξι ετών, αυτή τη φορά με τον Λεύκιο Μάρκιο Φίλιππο, υποστηρικτή του Ιουλίου Καίσαρα και πρώην κυβερνήτη της Συρίας. Ο Φίλιππος φρόντισε τα παιδιά της σαν να ήταν πραγματικά δικά του. Εξελέγη ύπατος το 56 π.Χ. μαζί με τον Γναίο Κορνήλιο Λέντουλο Μαρκελλίνο.
Την περίοδο αυτή άρχιζε η κατάρρευση της Πρώτης Τριανδρίας, μίας πολιτικής συμμαχίας ανάμεσα στον Ιούλιο Καίσαρα, τον Πομπήιο τον Μεγάλο και τον Μάρκο Λικίνιο Κράσσο. Ο συνασπισμός αυτός έλαβε οριστικά τέλος το 53 π.Χ. με τον θάνατο του Κράσσου στην Παρθία, ενώ ο Οκτάβιος ήταν περίπου δέκα ετών. Λίγο αργότερα ο τελευταίος έκανε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση, όταν πρωτοστάτησε στην κηδεία της γιαγιάς του Ιουλίας της Νεότερης, αδελφής του Καίσαρα. Τότε τράβηξε για πρώτη φορά την προσοχή του θείου του.
Το 50 π.Χ. η Σύγκλητος, υποκινούμενη από τον Πομπήιο, αρνήθηκε να επιτρέψει στον Καίσαρα να θέσει για δεύτερη φορά υποψηφιότητα για το αξίωμα του υπάτου in absentia (ενώ απουσίαζε από την Ρώμη), τον διέταξε να διαλύσει τον στρατό του στη Γαλατία και θα τον κήρυττε εχθρό του κράτους αν δεν συμμορφωνόταν. Ο Καίσαρ πέρασε τον Ρουβίκωνα με μία μόνο λεγεώνα αρχικά και μπήκε στην Ρώμη χωρίς μάχη, ενώ ο Πομπήιος και το συγκλητικό κόμμα κατέφυγαν στην Ελλάδα. Ο Καίσαρ τους ακολούθησε και επέτυχε καθοριστική νίκη στη μάχη των Φαρσάλων, σε μια σύντομη σύρραξη το 48 π.Χ.
1926 – Τζον Κολτρέιν (αγγλικά: John William Coltrane, Χάμλετ Βόρειας Καρολίνας, 23 Σεπτεμβρίου 1926 – Νέα Υόρκη, 17 Ιουλίου 1967) ήταν Αμερικανός σαξοφωνίστας και συνθέτης της τζαζ. Το έργο του σημάδεψε την αφροαμερικανική μουσική παράδοση στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Ο Κολτρέιν θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους τζαζ συνθέτες και σαξοφωνίστες μαζί με τον Κόλμαν Χόκινς, τον Λέστερ Γιανγκ ή τον Σόνι Ρόλινς που επίσης καινοτόμησαν με το παίξιμό τους. Αν και το πέρασμά του από τη μουσική σκηνή ήταν σύντομο, η προσωπική του καριέρα κράτησε μόλις επτά χρόνια — κατάφερε να αφήσει πίσω του μια πλούσια δισκογραφία, με περισσότερες από 50 ηχογραφήσεις. Το παίξιμό του αρχικά χαρακτηρίστηκε νεοτερικό, και σταδιακά ξέφυγε από τα όρια του συμβατικού αυτοσχεδιασμού, διχάζοντας κοινό και κριτικούς, ενώ κατά τα τελευταία χρόνια της δημιουργίας και της ζωής του ξεπέρασε τα όρια και πορεύτηκε σε μια σχεδόν μοναχική πορεία θρησκευτικής έκστασης.
Ο Κολτρέιν γεννήθηκε στη Βόρεια Καρολίνα, σε μια εποχή έντονων φυλετικών διακρίσεων στην Αμερική. Στο περιβάλλον μέσα στο οποίο γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Τζον Κολτρέιν κυριαρχούσαν δύο στοιχεία: η μουσική, αφού και οι δυο γονείς του — έστω και ερασιτεχνικά — είχαν σχετική ενασχόληση, και η θρησκευτικότητα, καθώς ο παππούς του ήταν πρεσβύτερος της African Methodist Episcopal Zion Αφρικανικής Επισκοπικής Χριστιανικής Εκκλησίας Μεθοδιστών της Σιών. Σε πολύ νεαρή ηλικία, αντιμετώπισε τον θάνατο του πατέρα του, του παππού του και της θείας του, ενώ αυτή η περίοδος ταυτίζεται με την αρχή της ενασχόλησής του με τη μουσική.
Η πρώτη συμμετοχή του Κολτρέιν σε μουσικό σύνολο ήταν το 1939, σε μια ορχήστρα της Κοινότητας, όπου έπαιζε κλαρινέτο και γαλλικό κόρνο, ενώ στο άλτο σαξόφωνο στράφηκε όταν εντάχθηκε στη γυμνασιακή ορχήστρα. Τον Ιούνιο του 1943, μετακόμισε την Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνιας και την περίοδο αυτή ξεκινά το ενδιαφέρον του για την τζαζ. Στο διάστημα 1945 – 1946 υπηρέτησε στο ναυτικό. Έχει ανακηρυχθεί άγιος από την Αφρικανική Ορθόδοξη Εκκλησία (African Orthodox Church) των ΗΠΑ, ως Saint John William Coltrane (Άγιος Ιωάννης Γουλιέλμος Καλτρέιν).
1949 – Μπρους Σπρίνγκστιν (Bruce Frederick Joseph Springsteen, 23 Σεπτεμβρίου 1949), αποκαλούμενος “Το Αφεντικό” (The Boss), είναι Αμερικανός τραγουδιστής και συνθέτης. Ηχογραφεί τα τραγούδια του και κάνει περιοδείες με το συγκρότημα E Street Band και είναι γνωστός για το είδος heartland rock, το οποίο σημαίνει πως ο ίδιος θεωρεί ότι η ροκ μουσική έχει και κοινωνικό σκοπό, πέρα από την ψυχαγωγία.
Τα τραγούδια του κυμαίνονται από έντονες μπαλάντες ως δυνατά και γρήγορα ροκ εν ρολ κομμάτια.
Τα δύο πιο επιτυχημένα άλμπουμ του, το Born to Run (1975) και το Born in the U.S.A. (1984) αποτελούν την επιτομή τής περιγραφής των καθημερινών “μαχών” των απλών πολιτών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Born in the U.S.A. τον έκανε έναν απ’ τους πιο γνωστούς και δημοφιλείς καλλιτέχνες στη δεκαετία τού ’80 εντός των συνόρων. Είναι γνωστός για τις Δημοκρατικές πεποιθήσεις του και έχει στηρίξει τον Γερουσιαστή Τζον Κέρρυ, τον τέως πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και τη Χίλαρι Κλίντον. Έχει προσφέρει και κοινωνικό έργο στη γενέτειρά του, το Νιου Τζέρσεϊ, αλλά και αλλού, ενώ επίσης “απάντησε” στις επιθέσεις τής 11ης Σεπτεμβρίου με το άλμπουμ του The Rising.
Μέχρι στιγμής, έχει κερδίσει πάμπολλα βραβεία για τη δουλειά του, μεταξύ αυτών 20 βραβεία Γκράμι, 3 Χρυσές Σφαίρες και ένα βραβείο Όσκαρ, ενώ συνεχίζει να διατηρεί έναν τεράστιο αριθμό θαυμαστών ανά τον κόσμο. Το 1999 εισήχθη στο Rock and Roll Hall of Fame. Όσον αφορά τις πωλήσεις, έχει πουλήσει περισσότερα από 65 εκατομμύρια άλμπουμ στις Ηνωμένες Πολιτείες και πάνω από 120 εκατομμύρια σε όλον τον κόσμο.
Θάνατοι
1939 – Σίγκμουντ Φρόιντ (γερμανικά Sigmund Freud, προφορά: [ˈziːkmʊnt ˈfrɔʏt], γεννημένος ως Σίγκισμουντ Σλόμο Φρόυντ, 6 Μαΐου 1856 – 23 Σεπτεμβρίου 1939) ήταν διακεκριμένος Αυστριακός φυσιολόγος, νευρολόγος και ψυχίατρος, ο οποίος υπήρξε ο θεμελιωτής της ψυχανάλυσης, μιας κλινικής μεθόδου ψυχοθεραπείας διαμέσου του διαλόγου μεταξύ ασθενούς και ψυχίατρου.
Αναγνωρίζεται ως ένας από τους πλέον βαθυστόχαστους αναλυτές του 20ού αιώνα που μελέτησε και προσδιόρισε έννοιες, όπως λ.χ., το ασυνείδητο, την απώθηση, τη λίμπιντο, την ερμηνεία των ονείρων και την παιδική σεξουαλικότητα.
Οι επιστημονικές θεωρίες του Φρόυντ και οι τεχνικές θεραπείας που ανέπτυξε θεωρήθηκαν ιδιαίτερα καινοτόμες και αποτέλεσαν αντικείμενα έντονης αμφισβήτησης όταν παρουσιάστηκαν στη Βιέννη του 19ου αιώνα. Ωστόσο και σήμερα συνεχίζουν να εγείρουν έντονο προβληματισμό και αντιπαραθέσεις. Η επίδραση του Φρόυντ δεν περιορίστηκε μόνο στην ψυχολογία και την ψυχιατρική, αλλά ταυτόχρονα απλώθηκε σε πολλούς τομείς της επιστήμης (ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, φιλοσοφία) και της τέχνης.
Από τις αρχές του 20ού αιώνα, η απομόνωση του Φρόυντ άρχισε να μειώνεται, καθώς αρκετοί διακεκριμένοι ψυχίατροι χρησιμοποιούσαν την ψυχαναλυτική μέθοδο για την αντιμετώπιση νευρώσεων. Στην ψυχιατρική κλινική της Ζυρίχης, το προσωπικό του καθηγητή ψυχιατρικής Eugen Bleuler, με εξέχουσα μορφή τον Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ, εφάρμοζε τις ιδέες του Φρόυντ προς διάφορες κατευθύνσεις και από τον Απρίλιο του 1906 ξεκίνησε μία τακτική αλληλογραφία μεταξύ του Γιουνγκ και του Φρόυντ, η οποία διατηρήθηκε για τα επόμενα επτά χρόνια. Συνεργασία ανέπτυξε επίσης με τον ψυχαναλυτή Καρλ Άμπραχαμ (Karl Abraham) και τον παθολόγο, με ενδιαφέρον στον υπνωτισμό, Σαντόρ Φερέντσι (Sandor Ferenczi), οι οποίοι μαζί με τους Όττο Ρανκ, Έρνεστ Τζόουνς, Μαξ Άιτινγκον (Max Eitingon) και Χανς Ζαξ (Hans Sachs), αποτέλεσαν μέλη ενός μικρού κύκλου συνεργατών του Φρόυντ, αποκαλούμενος στη Ζυρίχη και «κύκλος Φρόυντ». Τον Απρίλιο του 1908 πραγματοποιήθηκε στο Σάλτσμπουργκ μία διεθνής συνάντηση, ένα ιδιότυπο συνέδριο που ονομάστηκε «επισήμως» από τον Γιουνγκ Συνάντηση για τη Φροϋδική Ψυχολογία, στο οποίο συμμετείχαν 42 σύνεδροι που ασκούσαν ή άσκησαν αργότερα την ψυχανάλυση και παρουσιάστηκαν συνολικά εννέα εργασίες. Η συνάντηση αυτή θεωρείται μία από τις πρώτες δημόσιες αναγνωρίσεις του έργου του. Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο Φρόυντ, ο Γιουνγκ, ο Έρνεστ Τζόουνς και ο Άλφρεντ Άντλερ, ενώ στην ίδια συνάντηση αποφασίστηκε η έκδοση του πρώτου περιοδικού που θα ήταν αφιερωμένο στην ψυχανάλυση και ονομάστηκε Επετηρίδα Ψυχαναλυτικών και Ψυχοπαθολογικών Μελετών.
Σημαντική συμβολή στην είσοδο του έργου του Φρόυντ σε έναν ευρύτερο κύκλο είχε επίσης η πρόσκληση που του απηύθυνε το 1909 ο Στάνλεϋ Χωλ, καθηγητής και πρόεδρος του Πανεπιστημίου Κλαρκ στη Μασσαχουσέτη, για μία σειρά διαλέξεων με αφορμή την εικοστή επέτειο από την ίδρυση του πανεπιστημίου. Ο Φρόυντ πραγματοποίησε πέντε ομιλίες και αναγορεύτηκε σε επίτιμο διδάκτορα, γεγονός που ο ίδιος χαρακτήρισε ως «πρώτη επίσημη αναγνώριση» των προσπαθειών του. Στο πλαίσιο ενός γενικευμένου «κινήματος» γύρω από την ψυχανάλυση, ιδρύθηκε το 1910 η Διεθνής Ψυχαναλυτική Εταιρεία, με πρόεδρο τον Γιουνγκ, την ίδια στιγμή που άλλες τοπικές εταιρείες εξελίσσονταν στη Βιέννη, στο Βερολίνο και στη Ζυρίχη, ενώ παράλληλα εκδίδονταν αρκετά νέα περιοδικά αφιερωμένα στην ψυχανάλυση. Την περίοδο αυτή, η ψυχανάλυση ήταν αντικείμενο συζήτησης σε πολυάριθμα συνέδρια, αν και ακόμη λίγες εργασίες τάσσονταν ευνοϊκά απέναντί της. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, είχε αντιθέτως πολύ ευρύτερη αποδοχή που οδήγησε στην ίδρυση της Αμερικανικής Ψυχαναλυτικής Ένωσης το 1911.
1973 – Πάμπλο Νερούδα (Pablo Neruda, φιλολογικό ψευδώνυμο του Ρικάρδο Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο, Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto, 12 Ιουλίου 1904 – 23 Σεπτεμβρίου 1973) ήταν Χιλιανός συγγραφέας και ποιητής. Σύμφωνα με τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, θεωρείται ο σημαντικότερος ποιητής του 20ού αιώνα. Το 1971 του απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις λόγω της πολιτικής του δραστηριότητας και των κομμουνιστικών του πεποιθήσεων.[19] Εξέδωσε πληθώρα ποιητικών συλλογών ποικίλου ύφους, όπως ερωτικά ποιήματα, έργα που διέπονται από τις αρχές του σουρεαλισμού, ακόμα και κάποια που θα μπορούσαν να θεωρηθούν πολιτικά μανιφέστα. Τον Απρίλιο του 2013, 40 χρόνια μετά το θάνατό του, έγινε εκταφή της σορού του, με σκοπό να διακριβωθεί αν είχε πέσει θύμα δολοφονικής επίθεσης με δηλητήριο από πράκτορες του δικτατορικού καθεστώτος που κυβερνούσε τη Χιλή κατά το θάνατό του.
2004 – Διδώ Σωτηρίου (Κιρκιντζές Αϊδινίου, 18 Φεβρουαρίου 1909 – Αθήνα, 23 Σεπτεμβρίου 2004) ήταν Ελληνίδα Μικρασιάτισσα συγγραφέας, δημοσιογράφος και αντιστασιακή ενταγμένη στο αριστερό κίνημα.
Γεννήθηκε στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας. Ήταν κόρη του Ευάγγελου Παππά και της Μαριάνθης Παπαδοπούλου. Είχε μία μικρότερη αδερφή την Έλλη Παππά. Το 1919 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή ήρθε ως πρόσφυγας στον Πειραιά και κατόπιν εγκαταστάθηκαν οικογενειακώς στην Αθήνα, όπου και σπούδασε γαλλική φιλολογία, συνεχίζοντας τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης στο Παρίσι. Εκεί συνδέθηκε στενά με τον Αντρέ Μαλρώ και τον Αντρέ Ζιντ. Το 1933 παντρεύτηκε τον Πλάτωνα Σωτηρίου, αδελφό της μητέρας της Άλκης Ζέη, για την οποία η Διδώ Σωτηρίου υπήρξε πρότυπο. Δώρισε το σπίτι της στην οδό Κοδριγκτώνος, απέναντι από το Πεδίον του Άρεως, που ανήκε σε εκείνη και τον κουνιάδο της Νίκο Μπελογιάννη, στο υπουργείο Πολιτισμού. Η παραχώρηση έγινε με τον όρο να είναι διά παντός τα γραφεία της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, της οποίας η Διδώ Σωτηρίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος. Μέχρι το θάνατό της νοίκιαζε ένα διαμέρισμα στην περιοχή Ζωγράφου.
Πηγές: Σαν σήμερα, el.wikipedia
