Υπάρχουν καλλιτέχνες που κάνουν να φαίνεται
εντελώς θαρραλέο το να ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο.
Για τον Neil Young, αυτή δεν ήταν καν επιλογή, ήταν μονόδρομος!
Κι αυτό γιατί εδώ και 45 ολόκληρα χρόνια ο σπουδαίος τραγουδοποιός και ερμηνευτής δεν κοντοστάθηκε ποτέ ξεψαχνίζοντας τους δρόμους που μπορούσε να πάρει, καθώς ακολουθούσε πάντα την καρδιά του. Είναι από το είδος των μουσικών που αφήνουν πάντα τους οπαδούς τους να αναρωτιούνται για τις επόμενες κινήσεις τους, καθώς έχει διατρέξει με χάρη ζηλευτή πάμπολλα είδη μουσικής, μπολιάζοντάς τα φυσικά με το ιδιαίτερο και αναγνωρίσιμο στιλ του. Συναισθηματικός, λυρικός αλλά και σκοτεινός ταυτοχρόνως, ο μεγάλος ροκάς συνύφανε τη μουσική του πορεία με την ίδια την εξέλιξη του αμερικανικού ροκ από τη δεκαετία του ’60 ως και τις μέρες μας.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι είναι ένας σωστός ογκόλιθος της μουσικής, με τις συνεχείς ωθήσεις που δίνει στη μουσική παράδοση της Αμερικής σπέρνοντας φολκ σπόρους στη ροκ διαδρομή του. Και βέβαια παραμένει ένας από τους ελάχιστους μουσικούς του παρελθόντος που γίνεται αποδεκτός από τη νέα γενιά. Τρανό παράδειγμα εδώ είναι το γκραντζ, που όταν ξεκινούσε από το Σιάτλ στις αρχές της δεκαετίας του ’90 για να κατακτήσει τον κόσμο και να επαναφέρει το ροκ στη θέση που του αξίζει, ο Νιλ Γιανγκ βρήκε μια νέα αγκαλιά στους νεότερους συναδέλφους του, ως «νονός του γκραντζ» πλέον και συνεργαζόμενος ακόμα και με τους Pearl Jam!
Ο μόνιμος «ερευνητής» της μουσικής βιομηχανίας με τα 45 χρόνια συνεπούς μουσικής διαδρομής και δημιουργικής ανησυχίας στις πλάτες του, κάτι που τον έκανε να δοκιμάσει μουσικά είδη έξω από τους βασικούς του στόχους, είναι για τους φίλους του μια χρυσή καρδιά γεμάτη μουσική!
Σήμερα, με το πρόσωπό του γεμάτο χρόνια, συνεχίζει να μας μαγεύει όσο κι αν μοιάζει με παλιό τροβαδούρο της Άγριας Δύσης ή με τον τρελαμένο θείο μας, αν ο θείος μας ήταν βέβαια μουσική διάνοια! Μιλάμε για τον τύπο που μας χάρισε τα αλησμόνητα και κλασικά πια «Old Man», «Harvest Moon», «Hey Hey, My My», «The Needle and the Damage Done», «Rockin’ in the Free World» και «Heart of Gold», για τον τρελό Καναδό που έχει ήδη περιληφθεί δύο φορές στο Rock and Roll Hall of Fame, για τον καλλιτέχνη που ο μελωδικός ήχος της κιθάρας του και η ακατέργαστη χροιά της φωνής του έχουν ήδη γίνει σήματα-κατατεθέν και κυρίως για τον άνθρωπο που δεν φαίνεται να έχει διάθεση να σταματήσει ποτέ να δημιουργεί…
Μια ζωή Neil Young
Ο Νιλ Πέρσιβαλ Γιανγκ (Neil Perceival Young) γεννήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1945 στο Τορόντο του Καναδά. Ο πατέρας του ήταν ένας από τους πιο γνωστούς αθλητικογράφους της χώρας και η μητέρα του ήταν απόγονος αγωνιστή της Αμερικανικής Επανάστασης. Οι γονείς του χώρισαν όταν ήταν 12 χρονών και το νεαρό αγόρι έζησε τα εφηβικά του χρόνια με τη μητέρα του στο Γουίνιπεγκ. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’50 άρχισε να μαθαίνει κιθάρα και να παίζει σε διάφορα σχολικά συγκροτήματα.
Συνέχισε να εμφανίζεται σε κλαμπ και μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο, παίζοντας κάντρι και φολκ μουσική. Σε μια από τις συναυλίες του γνώρισε την Τζόνι Μίτσελ, τη μετέπειτα σπουδαία συνθέτρια και ερμηνεύτρια με την οποία συνεργάστηκε αργότερα. Το 1967 είχε την πρώτη μεγάλη επιτυχία, όταν το τραγούδι του «Flying on the Ground is Wrong», ερμηνευμένο από τους συμπατριώτες του Guess Who, ανέβηκε στο Νο 36 του καναδικού πίνακα επιτυχιών.
Από το 1966 είχε μεταναστεύσει παράνομα στις Ηνωμένες Πολιτείες και όπως δήλωσε αργότερα χρειάστηκε να περιμένει ως το 1970 για να πάρει την πράσινη κάρτα. Εγκαταστάθηκε στο Λος Άντζελες και σχημάτισε μαζί με τον Στίβεν Στιλς τους Buffalo Springfield, μία βραχύβια, αλλά επιδραστική μπάντα στην ιστορία του ροκ. Στο συγκρότημα κυριαρχούσε η τραγουδοποιία του Στιλς, αλλά ο Γιανγκ έγραψε και ερμήνευσε συνθέσεις του, όπως τα «I Am A Child», «Mr. Soul», «Expecting to Fly» και «Broken Arrow».
Μετά τη διάλυση του συγκροτήματος κυκλοφόρησε το πρώτο σόλο άλμπουμ του με τίτλο το όνομά του (1968), που περιλάμβανε το τραγούδι «The Loner». Για το δεύτερο, το «Everybody Knows This Is Nowhere» (1969), κάλεσε ως συνοδευτικό γκρουπ τους καλιφορνέζους «Crazy Horse». Το άλμπουμ περιείχε τα κλασικά τραγούδια «Cinnamon Girl», «Down By The River» και «Cowgirl In The Sand».
To 1969 ξανασυνάντησε τον Στίβεν Στιλς στο τρίο των Crosby, Stills & Nash κι έγινε το τέταρτο μέλος τους. Οι Crosby, Stills, Nash & Young ή CSNY εμφανίστηκαν στο ιστορικό φεστιβάλ του Γούντστοκ και ηχογράφησαν τρία άλμπουμ σε αραιά χρονικά διαστήματα. Από τη συνεργασία τους ξεχώρισαν οι συνθέσεις του Γιανγκ «Helpless» και το τραγούδι διαμαρτυρίας «Ohio».
O Γιανγκ συνέχισε τη μουσική του πορεία με σπουδαία άλμπουμ, όπως τα «After The Goldrush» (1970), «Harvest»(1972), «Tonight’s The Night» (1975) και «Zuma» (1975), άλλοτε με τους Crazy Horse και άλλοτε όχι. Το 1979 ηχογράφησαν από κοινού το «Rust Never Sleeps», η μία πλευρά του οποίου ήταν ακουστική, ενώ η άλλη ηλεκτρική, άγρια και ακατέργαστη.
Στη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 η μουσική του περιπλανήθηκε στιλιστικά μεταξύ του χαρντ ροκ («Re-ac-tor», 1981), του ηλεκτρονικού ροκ («Trans», 1983), του ροκαμπίλι («Everybody’s Rockin», 1983), της κάντρι («Old Ways», 1985) και των μπλουζ («This Note’s For You», 1988).
Τη δεκαετία του 20ου αιώνα αναγνωρίστηκε ως «πατριάρχης του γκραντζ», ηχογραφώντας μάλιστα μαζί με τους Pearl Jam το «Mirror Ball» (1995). Ακολούθησαν κυκλοφορίες με σταθερά υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο, όπως το «Dead Man» (1996, σάουντρακ του ομώνυμου φιλμ του Τζιμ Τζάρμους), το «Broken Arrow» (1996), το λάιβ «Year Of The Horse» (1997), το «Silver & Gold» (2000), το λάιβ «Road Rock, Vol.l» (2000) και το «Are You Passionate?» (2002). Παραμένει μουσικά ενεργός και σχεδόν κάθε χρόνο κυκλοφορεί ένα άλμπουμ, που μπορεί να μην έχουν την εμπορική επιτυχία του παρελθόντος, αλλά διατηρούν την υψηλή καλλιτεχνική τους αξία.
Ο Νιλ Γιανγκ ασχολείται ενεργά με το οικολογικό κίνημα και με τα προβλήματα των μικροαγροτών, ενώ δεν διστάζει να καταγγέλλει με κάθε ευκαιρία τους αμερικανικούς κολοσσούς της βιοτεχνολογίας. Είναι από τους συνιδρυτές το 1985 του Farm Aid, μιας σειράς ετήσιων συναυλιών για την ενίσχυση των δεινοπαθούντων αγροτών στις ΗΠΑ. Υπήρξε δεινός επικριτής της πολιτικής του πρώην αμερικανού προέδρου Τζορτζ Μπους και των αμερικανικών στρατιωτικών επεμβάσεων στο εξωτερικό μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001.
Έχει παντρευτεί τρεις φορές κι έχει αποκτήσει τρία παιδιά, δύο από τα οποία πάσχουν από εγκεφαλική παραλυσία και το τρίτο από επιληψία, όπως και ο ίδιος. Γι’ αυτό, μία άλλη πτυχή της φιλανθρωπικής του δραστηριότητας επικεντρώνεται στα παιδιά με ειδικές ανάγκες, μέσα από το ίδρυμα «Bridge School» και από τη σειρά συναυλιών με τον τίτλο «Bridge School Benefit». Αν και ζει χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν έχει απαρνηθεί την καναδική υπηκοότητα και πρόσφατα τιμήθηκε με το ανώτατο παράσημο του Καναδά.
Neil Perceival Young σε πρώτο πρόσωπο
Μερικές φορές, όταν παίζω την κιθάρα μου, φτάνω σε ένα σημείο πολύ κρύο και παγωμένο μέσα μου. Είναι πολύ αναζωογονητικό. Κάθε ανάσα είναι σαν να βρίσκεσαι στο Βόρειο Πόλο. Το κεφάλι σου αρχίζει να παγώνει. Οι εισπνοές σου είναι μεγάλες – περισσότερος αέρας απ’ ό,τι νόμιζες ότι υπάρχει αρχίζει να εισρέει. Υπάρχει κάτι μαγικό σε αυτό. Μερικές φορές, όταν συμβαίνει αυτό, αναρωτιέσαι αν θα είσαι καλά. Μπορείς να το αντέξεις;
Ναι, υπήρξε κάτι καλό που προέκυψε από την πολιομυελίτιδα που είχα ως παιδί. Το περπάτημα.
Ο ήχος μίας φυσαρμόνικας σε χτυπάει κατευθείαν. Δεν υπάρχει γλωσσικό εμπόδιο.
Το θάρρος είναι εύκολο πράγμα. Οι άνθρωποι λένε, “Ουάου! Πώς μπόρεσες να το κάνεις αυτό;” Και εσύ λες, “Πώς θα μπορούσα να μην το κάνω;”
Η πυγμαχία έχει κάτι το ειρηνικό. Αν ρημάξεις στο ξύλο έναν σάκο ή αν πας κόντρα σε έναν ανταγωνιστή σου, εσύ και τα αντανακλαστικά σου θα είστε τόσο ένα, που δε θα έχεις χρόνο να σκεφτείς τίποτα άλλο. Πρέπει να είσαι εντελώς ο εαυτός σου για να πυγμαχήσεις.
Όταν ήμουν έξι ετών, δεν ήξερα πραγματικά τι ήταν ο Θεός. Αλλά ήξερα για το κατηχητικό σχολείο. Διάβαζα πολύ για τον Θεό, αλλά βαριόμουν. Ανυπομονούσα να φύγω από το κατηχητικό. Ο Θεός ήταν δευτερεύων στην όλη υπόθεση. Όσο περνούσε όμως ο καιρός, θύμωνα όλο και περισσότερο, σε σημείο που δε μου άρεσε η θρησκεία. Το μίσος είναι μια δυνατή λέξη. Αλλά συνέχισα να γίνομαι όλο και πιο θυμωμένος… μέχρι που τελικά δεν ήμουν. Ήμουν απλά ήρεμος, επειδή σκεφτόμουν: Αυτό δεν είναι αποδοτικό για μένα. Το απέρριψα όλο αυτό και βρήκα γαλήνη στον παγανισμό. Ο Ιησούς δεν πήγαινε στην εκκλησία. Πήγα πολύ πίσω, πριν από τον Ιησού. Πίσω στο δάσος, στα χωράφια με το σιτάρι, στο ποτάμι, στον ωκεανό. Πηγαίνω εκεί που φυσάει ο άνεμος. Αυτή είναι η εκκλησία μου.
Η επιληψία μου δίδαξε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο του εαυτού μας.
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι συμβαίνει το αντίθετο: Ότι ο χρόνος περνάει πιο γρήγορα και εμείς κάνουμε λιγότερα. Αλλά στην πραγματικότητα ο χρόνος φαίνεται να περνάει πιο γρήγορα επειδή στριμώχνουμε τόσα πολλά σε αυτόν.
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα ουσιαστικά επιδιώκει το φυσιολογικό – και αυτό είναι πολύ κακό. Μερικές φορές το εξαιρετικό χαρακτηρίζεται ως μη φυσιολογικό και παραμερίζεται.
Ένα πράγμα που προέκυψε από την ύπαρξη παιδιών με εγκεφαλική παράλυση είναι η δύναμη. Στην αρχή με έκανε να θυμώνω πολύ. Σχεδόν πήγαινα γυρεύοντας για καβγά. Πάντα έψαχνα κάποιον να επικρίνει τον γιο μου παρουσία μου. Οραματιζόμουν διάφορα σενάρια στα οποία θα γινόμουν βίαιος αποκρινόμενος στις αντιδράσεις των ανθρώπων απέναντι στα παιδιά μου -ιδιαίτερα απέναντι στο παιδί μου που πάσχει από νοητική υστέρηση. Τελικά, με δίδαξε ότι αυτό δεν ήταν απαραίτητο. Απλά με το να είναι ο εαυτός του. Με το να είναι ένα δώρο για εμάς. Μας έδειξε πώς να έχουμε πίστη και εμπιστοσύνη και εσωτερική δύναμη και να μην τα παρατάμε ποτέ.
Κοιτάζω γύρω μου και βλέπω ανθρώπους να αυτοτραυματίζονται χωρίς λόγο. Πίνουν πάρα πολύ. Παίρνουν ναρκωτικά. Χτυπούν τον εαυτό τους με κάποιο ψυχολογικό τρόπο. Αυτό με ενοχλεί πραγματικά, γνωρίζοντας ότι αυτοί οι άνθρωποι έχουν όλα όσα χρειάζονται για να πετύχουν. Το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να πιστέψουν στον εαυτό τους και στα χαρίσματα που σπαταλούν. Και όμως υπάρχουν όλοι αυτοί οι άλλοι άνθρωποι στον πλανήτη που δεν έχουν κανένα από τα χαρίσματα που είναι εμφανή. Τα χαρίσματα είναι όλα κλειδωμένα μέσα τους, όμως το πνεύμα τους είναι τόσο δυνατό που απλά συνεχίζουν να προχωρούν. Και σκέφτομαι: Αυτό το άτομο που έχει αυτό το πνεύμα, γιατί δεν μπορεί να έχει κάποια από τα εξωτερικά χαρίσματα;
Ίσως αυτό να είναι λίγο υπερβολικά στοχαστικό, αλλά όλοι είμαστε απλώς περαστικοί κατά κάποιον τρόπο.
Τα καλύτερα πλησιάζουν. Έχω τα πάντα – καλά, όχι τα πάντα, αλλά πολλά πράγματα που έχω συσσωρεύσει μέσα από τις εμπειρίες της ζωής μου. Είναι πιο εύκολο να επικοινωνήσω μέσω της μουσικής από ό,τι ήταν ποτέ πριν. Είναι ευκολότερο να παίξεις. Είναι ευκολότερο να τραγουδάς. Είναι πιο εύκολο να συνθέσεις. Τίποτα δεν είναι επιβεβλημένο.
Όταν ο γιατρός μου ανακάλυψε το ανεύρυσμα στον εγκέφαλό μου, είπε ότι το είχα για περίπου εκατό χρόνια. Μου είπε ότι το είχα για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα που δε θα έπρεπε να ανησυχώ γι’ αυτό… αλλά ότι θα έπρεπε να το ξεφορτωθούμε αμέσως. Ναι, αυτή είναι η ιατρική του Ζεν. Είναι πολύ σοφός. Τον εμπιστεύτηκα απόλυτα. Όλοι οι άνθρωποι που με φρόντισαν ήταν απολύτως οι καλύτεροι σε αυτό που κάνουν – παρόλο που υπήρξε μία επιπλοκή, μία επιπλοκή που έχει μία στις 270 πιθανότητες να συμβεί στο δικό μου είδος επέμβασης. Μπαίνουν στον εγκέφαλό σου μέσω μίας αρτηρίας στον μηρό σου.
Αργότερα, όταν βγήκα από το νοσοκομείο, το πόδι μου εξερράγη. Ήμουν έξω στο δρόμο και απλά έσκασε. Το παπούτσι μου ήταν γεμάτο αίμα. Είχα σοβαρό πρόβλημα. Ήμουν περίπου πενήντα μέτρα από το ξενοδοχείο και μετά βίας τα κατάφερα. Το ασθενοφόρο ήρθε περίπου δέκα λεπτά αργότερα.
