Ενέδρα σε απόσπασμα ταγματασφαλιτών
που περιπολούσε στις όχθες του χειμάρρου της Ερμίτσας
έστησαναντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ και της Ο.Π.Λ.Α.
του Λευτέρη Τηλιγάδα
Γύρω στις 3:00 το μεσημέρι της 9ης Απριλίου 1944 οι άνδρες του εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ. Παναιτωλίου, σε συνεργασία με αντάρτες του τακτικού Ε.Λ.Α.Σ έστησαν ενέδρα σε ένα απόσπασμα ταγματασφαλιτών που περιπολούσε στις όχθες του χειμάρρου της Ερμίτσα[1] και διαρρέει το βορειοανατολικό κάμπο του Παναιτωλίου (Ρουπακιάς). Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Κώστας Νικολακόπουλος, ο οποίος υπήρξε αυτήκοος μάρτυρας της ενέδρας αυτής, καθώς και της εξέλιξής της, «… οι πυροβολισμοί δεν ακούγονταν σαν να έπεφταν τίποτα λιανοτούφεκα. Οι πυροβολισμοί ήταν έντονοι, πυκνοί και συνεχείς σαν να γινόταν πραγματική μάχη και διήρκησαν περίπου ένα τέταρτο της ώρας»[2].
Σ’ αυτό του το βιβλίο ο Κώστας Νικολακόπουλος έχει καταγράψει μεταξύ άλλων και μία σειρά από συνεντεύξεις που πήρε από τους πρωταγωνιστές εκείνης της μάχης. Αυτοί ήταν ο Χρήστος Σχισμένος, ο Κωστής Ντζιμάνης, ο Γρηγόρης Χειμώνας και ο Γιώργος Καραγιαννόπουλος (αδελφός του Νίκου Καραγιαννόπουλου, που είχε πάρει μέρος σ’ αυτή).
Σύμφωνα με όσα είπαν οι παραπάνω κοντά στο μεσημέρι της Κυριακής των Βαΐων του 1944 έφτασε στο Παναιτώλιο «σύνδεσμος» από το Ελαιόφυτο (Σμόλιανα), όπου είχε την έδρα της η Οργάνωση Περιφρούρησης Λαϊκού Αγώνα (Ο.Π.Λ.Α), με επικεφαλής τον Χριστόφορο Ζαχείλα και συναντήθηκε με τον υπεύθυνο του εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ στο χωριό, Χρήστο Σχισμένο. Όπως τον πληροφόρησε ο «σύνδεσμος», ένα απόσπασμα Ράλληδων[3], «το έχουν πιάσει και κινούνται από τον Αη-Γιάννη μέχρι τη γέφυρα της Ερμίτσας κοντά στην όχθη από το Αγρινιώτικο. Πρέπει να τους κτυπήσουμε», του είπε. Και συνέχισε: «Δεκαπέντε με είκοσι περίπου αντάρτες βρίσκονται ήδη στην περιοχή από το σπίτι του Κανή ως του Μαυρομάτη, στο μικρό αυλάκι. Θα βγείτε κι εσείς του εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ του Παναιτωλίου στην περιοχή και θα το πιάσετε από του Κανή, μέχρι το ύψος της Αγίας Παρασκευής. Θα ταμπουρωθείτε πίσω από το προστατευτικό ανάχωμα. Όταν πιάσετε θέσεις θα έλθει ένας προσεχτικά, ο πλησιέστερος, πίσω από το σπίτι του Κανή και θα ειδοποιήσει τον αντάρτη που θα βρει εκεί. Μετά θα επιστρέψει στη θέση του. Και μόλις πέσει η πρώτη τουφεκιά τότε θα χτυπήσουμε όλοι μαζί»[4].
Ο Χρήστος Σχισμένος συμφώνησε και ειδοποίησε τους άντρες του εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ. Παναιτωλίου, οι οποίοι σε αριθμό ήταν 15 με 17 άντρες. Τα πρώτα εννιά ονόματα, τα οποία θυμήθηκε ο Σχισμένος και κατέγραψε ο Νικολόπουλος ήταν οι: Κώστας Ντζιμάνης, Νίκος Καραγιαννόπουλος, Κώστας Καλαμπόκης, Κώστας Ντζάλας, Γρηγόρης Χειμώνας, Γιώργος Τσέλιος, Δημήτρης Κουκουμέλας, Γιώργος Μπεσίρης, Βασίλης Τσιλιμπώκος, Γιάννης Λιαμέτης, Νίκος Κονδύλης, Κώστας Ρεπάνης, Δημήτρης Πλάγκας, Κώστας Τσέλιος (Κρας) και φυσικά ο Χρήστος Σχισμένος. Σε μια άλλη συνάντησή τους, όπως αναφέρει ο συγγραφέας, ο Σχισμένος του έδωσε άλλα έξι ονόματα, τα οποία όμως δεν αναφέρονται πουθενά στο βιβλίο. Τα όπλα που είχαν στη διάθεσή τους οι αντάρτες του εφεδρικού Ε.Λ.Α.Σ ήταν ένα sten που είχε στην κατοχή του ο Σχισμένος και όλοι οι υπόλοιποι είχαν απλά τουφέκια. Οι 15 περίπου αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ που αποτελούσαν το βασικό κορμό των μαχητών, όσων επιτέθηκαν στην περίπολο των Ράλληδων ήταν εφοδιασμένοι με μυδράλια και sten.
Όταν οι αντάρτες και οι εφεδροελασίτες πήραν τη θέση τους σύμφωνα με τον προηγούμενο σχεδιασμό, ακούστηκε η πρώτη τουφεκιά και ξεκίνησε μια μάχη εκ του συστάδην με τις δύο πλευρές να βρίσκονται ταμπουρωμένες εκατέρωθεν της Ερμίτσας, οι Ταγματασφαλίτες στην όχθη που βρίσκεται προς το μέρος του Αγρινίου και οι Παναιτωλιώτες με τους αντάρτες στην όχθη που βρίσκεται στην πλευρά του Παναιτωλίου. Τις δύο γραμμές της μάχης εκτός του γεγονότος ότι τις χώριζε μια απόσταση γύρω στα 150 μέτρα, όσο το πλάτος του χειμάρρου δηλαδή, σε εκείνο το σημείο είχαν και πολύ καλή κάλυψη με αποτέλεσμα κανείς να μην επιχειρεί να περάσει απέναντι. Αρκέσθηκαν μόνο σε ανταλλαγή πυροβολισμών εκατέρωθεν χωρίς κανένας από τις αντιμαχόμενους να τραυματιστεί ή να χάσει τη ζωή του. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σε απόσταση αναπνοής μέσα στα λιοστάσια του Ρουπακιά ήταν στρατοπεδευμένη ολόκληρη η γερμανική δύναμη της περιοχής του Αγρινίου μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η επίθεση αυτή κατά μιας μικρής περιπόλου Ράλληδων έγινε για καθαρά ψυχολογικούς λόγους καταρράκωσης του ηθικού των συνεργατών των γερμανικών στρατευμάτων, και για να αναδειχθεί ταυτόχρονα το θάρρος των Ελασίτικων ομάδων της αντίστασης, έτσι ώστε να περάσει το μήνυμα ότι ο ΕΛΑΣ δεν θα αρκεστεί σε νυχτερινές ενέδρες και σαμποτάζ, αλλά θα αντιμετωπίσει τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους μέσα στις φωλιές τους και μάλιστα κάτω από το άπλετο φως του ήλιου.
Όπως προαναφέραμε, η μάχη αυτή κράτησε περίπου ένα τέταρτο χωρίς νεκρούς ή τραυματίες από καμιά πλευρά και μέχρι τη στιγμή που οι Ράλληδες άρχισαν να υποχωρούν προς τη μεριά του Αγρινίου. Όταν η περίπολος των Ράλληδων απομακρύνθηκε αρκετά, οι τακτικοί του ΕΛΑΣ έφυγαν από το χώρο της μάχης επιστρέφοντας στις στρατοπεδεύσεις τους, ενώ από τους εφεδροελασίτες του Παναιτωλίου, άλλοι κρύφτηκαν σε απομακρυσμένες καλύβες του χωριού και άλλοι πέρασαν τη νύχτα τους στο Καινούργιο, μέχρι την άλλη μέρα το πρωί που όλοι περίμεναν τη δυναμική απάντηση των στρατού Κατοχής και των συνεργατών του και η οποία, όπως ήταν φυσικό, δεν άργησε να έρθει.
Κλείνοντας αυτή μας την ανάρτηση να σημειώσουμε, ότι αυτός ο φόβος των αντίποινων οδήγησε τους Ελασίτες τους Παναιτωλίου να ορίσουν βάρδιες παρατηρητών στη γέφυρα της Ερμίτσας, που βρίσκεται πάνω στο δρόμο Αγρινίου – Μεσολογγίου για να ειδοποιηθούν οι κάτοικοι του Παναιτωλίου και να κρυφτούν σε περίπτωση που αντιληφθούν γερμανικές φάλαγγες να έρχονται προς το χωριό.
1.Ερμίτσα: Χείμαρρος της Αιτωλοακαρνανίας που ξεκινάει από Παναιτωλικό και καταλήγει στη Λυσιμαχεία|2. Κωνσταντίνος Ι. Νικολακόπουλος, Αντιστασιακά και άλλα θέματα, Εκδόσεις Πασχέντη, Αγρίνιο 2006, σελ. 25. | 3. Ράλληδες: Τάγματα Ευζώνων, ευρέως γνωστά με τον απαξιωτικό χαρακτηρισμό Γερμανοτσολιάδες. ;Hταν χωροφυλακίστικες μονάδες που έδρασαν στην Ελλάδα κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε συνεργασία με τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής. |4. Κωνσταντίνος Ι. Νικολόπουλος, Αντιστασιακά και άλλα θέματα, ό.π., σελ. 49.
Φωτογραφία ανάρτησης: Τοπογραφία της μάχης
Έρευνα – Κείμενα: Λ. Τηλιγάδας
Διαβάστε περισσότερα στην ενότητα
με click πάνω στην κάρτα που ακολουθεί
ή στο Posted in Ημερολόγιο Αγρινίου
