...
Ο γέγονε… Γέγονε
| Γεγονότα
1492 – Οι βασιλείς της Ισπανίας Φερδινάνδος και Ισαβέλλα εκδίδουν το διάταγμα της Αλάμπρας, με το οποίο διατάσσονται οι 150.000 Εβραίοι που ζουν στη χώρα, είτε να μεταστραφούν στο Χριστιανισμό, είτε να εγκαταλείψουν την Ισπανία. Στις 31 Μαρτίου 1492 ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα υπέγραψαν και εξέδωσαν το διάταγμα της Αλάμπρα.
Το διάταγμα υπογράφηκε στο επιβλητικό ανάκτορο Αλάμπρα της Γρανάδας, παλιό διοικητικό κέντρο των Μαυριτανών κατακτητών. Το διάταγμα όριζε ότι δινόταν μια προθεσμία 120 ημερών (ήτοι 4 μηνών) στους Εβραίους και στους υπόλοιπους ετερόδοξους της Ισπανίας να ασπαστούν τη χριστιανική πίστη του Καθολικισμού ή να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Αν δεν εγκατέλειπαν τη χώρα, θα τους περίμενε η τρομερή τιμωρία της Ιεράς Εξέτασης. Περίπου 200.000 Εβραίοι εγκατέλειψαν την Ισπανία. Κατέφυγαν στην Πορτογαλία (όπου επίσης εκδιώχθηκαν), τη Βόρεια Αφρική, την Ιταλία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Θεσσαλονίκη και στην Κωνσταντινούπολη δημιουργώντας μακροχρόνιες και ακμάζουσες κοινότητες. Ο Σουλτάνος Βαγιαζήτ Β’ τους υποδέχθηκε με θέρμη, βλέποντας στο επιχειρηματικό δαιμόνιο των Εβραίων εμπόρων την ευκαιρία για οικονομική ανάπτυξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Πολλοί Εβραίοι και άλλοι διωκόμενοι από το διάταγμα της Αλάμπρα βρήκαν την ευκαιρία και μπάρκαραν στα καράβια των εξερευνητικών αποστολών για το Νέο Κόσμο που πραγματοποιούνταν εκείνη την εποχή από τον Χριστόφορο Κολόμβο και άλλους θαλασσοπόρους. Βεβαίως, υπήρξαν κι εκείνοι που υπάκουσαν το διάταγμα της Αλάμπρα για τους τύπους και για λόγους επιβίωσης.
Την ίδια χρονιά, το 1492, ο βασιλιάς Φερδινάνδος με επιστολή του καλούσε πίσω όλους εκείνους που εγκατέλειψαν την Αραγωνία και την Καστίλη εξαιτίας του διατάγματος της Αλάμπρα. Θα γίνονταν δεκτοί πίσω στην Ισπανία μόνο με την προϋπόθεση να έχουν ασπαστεί τον Χριστιανισμό. Μέσα από τις ενέργειές τους (Ανακατάκτηση της Ισπανίας, Ιερά Εξέταση, διάταγμα της Αλάμπρα), ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα εδραίωσαν τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στην Ισπανία. Για το λόγο αυτό, ο Πάπας Αλέξανδρος ΣΤ’ Βοργίας τους απένειμε τιμητικά τον τίτλο των Καθολικών Βασιλέων το 1493.
1889 – Γίνεται η επίσημη τελετή εγκαινίων του Πύργου του Άιφελ. Το πρώτο σχέδιο του Πύργου συντάχθηκε από τον Κεσλέν στις 6 Ιουνίου 1884 και παρ’ όλο που διέφερε αρκετά από τον μεταγενέστερο δημιούργημα του Άιφελ περιλάμβανε αρκετά από τα βασικά χαρακτηριστικά του. Το 1886 ο Άιφελ επανήλθε στην ιδέα για τον πύργο των 300 μέτρων. Παρουσίασε στον υπουργό Βιομηχανίας και Εμπορίου Εντουάρ Λοκρουά ένα σχέδιο, που εγκρίθηκε στις 12 Ιουνίου 1886.
Η σύμβαση για την κατασκευή του μνημείου υπογράφτηκε στις 8 Ιανουαρίου 1887 και οι εργασίες ξεκίνησαν χωρίς χρονοτριβή, για να προλάβει να είναι έτοιμο την άνοιξη του 1889, όταν θα άνοιγε τις πύλες της η Διεθνής Έκθεση και η Γαλλία θα γιόρταζε την εκατονταετηρίδα της Γαλλικής Επανάστασης.
Στις 26 Ιανουαρίου άρχισαν οι εκσκαφές των θεμελίων που ολοκληρώθηκαν τον Ιούνιο του 1887 και αμέσως ξεκίνησε η κατασκευή του μεταλλικού σκελετού που τελείωσε τον Μάρτιο του 1889.
Η εγκατάσταση του πύργου άρχισε την 1η Ιουλίου 1887. Ο πρώτος όροφος ολοκληρώθηκε την 1η Απριλίου 1888, ο δεύτερος στις 14 Αυγούστου 1888 και ο τρίτος στις 24 Φεβρουάριου 1889. Κατά τη διάρκεια μιας επίσημης τελετής την 31η Μαρτίου 1889 ο Άιφελ ύψωσε για πρώτη φορά τη γαλλική σημαία στην κορυφή του μνημείου.
Το επιβλητικό μνημείο θα ξάφνιαζε τους επισκέπτες της Διεθνούς Έκθεσης, καθώς ήταν το υψηλότερο κτίριο στο κόσμο και θα κρατούσε τον τίτλο αυτό έως τις 30 Απριλίου 1931, οπότε θα του το αφαιρέσει ο ουρανοξύστης της Κράισλερ στη Νέα Υόρκη (319 μέτρα). Εξακολουθεί, πάντως, να παραμένει το υψηλότερο κτίριο στο Παρίσι.
Ο Πύργος του Άιφελ έχει κατασκευαστεί από σίδηρο και ζυγίζει 7.175 τόνους. Η μελέτη κατασκευής του περιλάμβανε τη σύνταξη περισσότερων από 5.300 σχεδίων που δείχνουν τις λεπτομέρειες των 18.038 διαφορετικών εξαρτημάτων του. Για τη συναρμολόγησή του χρησιμοποιήθηκαν 1.050.846 καρφιά. Έχει σχήμα τετραγωνικής πυραμίδας με κοίλες έδρες και διαθέτει τρεις ορόφους: ο πρώτος βρίσκεται σε ύψος 57,63 μέτρων από την επιφάνεια του εδάφους, ο δεύτερος σε ύψος 115,73 μέτρων και ο τρίτος στα 276,13 μέτρα.
Ο τελευταίος αυτός όροφος φέρει τον τρούλο που αποτελεί το επιστέγασμά του, καθώς κι ένα φάρο εγκατεστημένο το 1889 σε ύψος 300,51 μέτρων. Το ύψος αυτό αυξήθηκε στα 320,755 μέτρα από την εποχή της εγκατάστασης ραδιοτηλεοπτικής κεραίας (1959) και σήμερα φθάνει τα 324 μέτρα. Οι υδραυλικοί ανελκυστήρες που υπάρχουν στον πύργο επιτρέπουν την άνοδο των επισκεπτών στους διαφόρους ορόφους.
1946 – Στην Ελλάδα διεξάγονται οι πρώτες μεταπολεμικές εκλογές, από τις οποίες απέχει το ΚΚΕ. Οι εθνικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946 ήταν οι πρώτες εκλογές στη χώρα μας, μετά το 1936. Είχαν μεσολαβήσει η δικτατορία Μεταξά, το έπος του ’40, η Κατοχή, η Αντίσταση, η Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και η Συμφωνία της Βάρκιζας. Αποδείχτηκαν μοιραίες, επειδή η έλλειψη συνεννόησης των πολιτικών δυνάμεων σηματοδότησε την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, οι επιπτώσεις του οποίου ταλαιπώρησαν τη χώρα για τα επόμενα τριάντα χρόνια.
Στις αρχές του 1946 την Ελλάδα κυβερνά ο κεντρώος Θεμιστοκλής Σοφούλης. Με την προτροπή των Άγγλων προκηρύσσει εκλογές για τις 31 Μαρτίου. Τα ΕΑΜικά κόμματα, με επικεφαλής το ΚΚΕ και οι αριστεροί φιλελεύθεροι υπό τον Γεώργιο Καφαντάρη αντιδρούν. Ζητούν δίμηνη αναβολή και εγγυήσεις, επειδή θεωρούν τις εκλογές σημαδεμένες υπέρ της δεξιάς, η οποία είχε εξαπολύσει ένα κύμα «λευκής τρομοκρατίας» στη χώρα, μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας και τον αφοπλισμό του ΕΑΜ. Στο στόχαστρο των ακροδεξιών ομάδων ήταν όχι μόνο οι αριστεροί πολίτες, αλλά και οι κεντρώοι αντιμοναρχικοί.
Δεν εισακούονται και τελικά το ΚΚΕ, που φλερτάρει με την ένοπλη κατάληψη της εξουσίας, και η κεντροαριστερά θα ανακοινώσουν αποχή από τις εκλογές. Στις εκλογές θα λάβουν μέρος μόνο δεξιοί και κεντρώοι πολιτικοί σχηματισμοί. Οι παλιοί αντίπαλοι της προπολεμικής περιόδου είναι παρόντες, αλλά κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Το φιλομοναρχικό Λαϊκό Κόμμα, συμπαγές και ενωμένο, αποτελεί τον άξονα της δεξιάς συμμαχίας «Ηνωμένη Παράταξις Εθνικοφρόνων», ενώ το Κόμμα των Φιλελευθέρων, που ίδρυσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, είναι διασπασμένο σε έξι τμήματα (Κόμμα Εθνικών Φιλελευθέρων, Μεταρρυθμιστικόν Κόμμα, Κόμμα Βενιζελικών Φιλευθέρων, Δημοκρατικόν Σοσιαλιστικόν Κόμμα, Κόμμα των Φιλελευθέρων και οι Φιλελεύθεροι του Καφαντάρη που απέχουν).
Το πρωί της 31ης Μαρτίου οι ψηφοφόροι πηγαίνουν στις κάλπες με το άγγελμα ότι τα ξημερώματα κομμουνιστές αντάρτες υπό τον Καπετάν Μπαρούτα επιτέθηκαν στο Σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου, με διαταγή του ηγέτη του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη. Κατά τη συμπλοκή σκοτώθηκαν 9 χωροφύλακες και 2 στρατιώτες, που συμμετείχαν στη φρουρά των εκλογικών τμημάτων. Η επίθεση αυτή θεωρείται από πολλούς ως το προοίμιο του Εμφυλίου Πολέμου.
Οι εκλογές θα γίνουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, με αναλογικό εκλογικό σύστημα και θα τις κερδίσει η δεξιά και βασιλόφρων «Ηνωμένη Παράταξις Εθνικοφρόνων» με το 55,12% των ψήφων.
Οι δύο κεντρώοι σχηματισμού, «Εθνική Πολιτική Ένωσις» και «Κόμμα των Φιλελευθέρων», θα συγκεντρώσουν το 34,67% των ψήφων. Όσον αφορά στο ποσοστό της αποχής, που πρέπει να θεωρείται «πολιτική», οι απόψεις διίστανται, επειδή δεν ανακοινώθηκε ο αριθμός των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων: Το ΚΚΕ την ανεβάζει στο 50%, οι διεθνείς παρατηρητές την κατεβάζουν στο 9,3%. Η αλήθεια πρέπει να βρίσκεται κάπου στη μέση. Νεώτερες έρευνες την υπολογίζουν γύρω στο 20-25%. Πολύ αργότερα, το ΚΚΕ θα κάνει την αυτοκριτική του και θα θεωρήσει μεγάλο πολιτικό λάθος την αποχή (Καθαίρεση Ζαχαριάδη το 1956, 8ο Συνέδριο του 1961).
Γεννήσεις
1596 – Ρενέ Ντεκάρτ (Γαλλικά: René Descartes προφέρεται: [ʁəˈne deˈkaʁt], Λατινικά: Renatus Cartesius, Λα Άι ον Τουρέν, Αντρ-ε-Λουάρ (La Haye en Touraine, Indre-et-Loire) 31 Μαρτίου 1596 – Στοκχόλμη, 11 Φεβρουαρίου 1650), πολύ γνωστός και με το εξελληνισμένο όνομα Καρτέσιος, ήταν Γάλλος φιλόσοφος, μαθηματικός και επιστήμονας φυσικών επιστημών.
Θεωρείται σταθμός στην ιστορία της φιλοσοφίας, καθώς φέρεται ως δάσκαλος και ταυτόχρονα θύμα του Διαφωτισμού. Αναφέρεται συχνά ως εκείνος που συνέλαβε την πιο ακραία μορφή σκεπτικισμού. Προσπάθησε και κατόρθωσε να απεγκλωβίσει τη φιλοσοφία από τον σχολαστικισμό, να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στις νοητικές δυνάμεις του ανθρώπου και να απελευθερώσει το ανθρώπινο πνεύμα από την αυθεντία του παρελθόντος.
Υπήρξε μια από τις σημαντικότερες μορφές του ηπειρωτικού-ευρωπαϊκού ορθολογισμού. Οι ιδέες του, όμως, έγιναν στόχος του εμπειρισμού που επικράτησε μακροπρόθεσμα. Αλλά και οι βασικές ιδέες του λειτούργησαν σε πείσμα των προθέσεών του. Θέτοντας τα όρια μεταξύ πνευματικού και υλικού κόσμου και αντιμετωπίζοντάς τον ως επαρκές και αυτόνομο αντικείμενο μελέτης, βοήθησε στην επικράτηση του υλισμού έναντι της πνευματοκρατίας.
Υλιστές του 18ου αιώνα όπως ο Ντήτριχ Χόλμπαχ (Dietriech von Holbach, 1723–89) και ο εγκυκλοπαιδιστής Ντενί Ντιντερό, χρησιμοποίησαν τη γεωμετρική αντίληψη του Θεού που αποσύρεται μετά τη δημιουργία. Συνδυάζοντας την άποψή του με τη μηχανιστική ερμηνεία του ζωικού βασιλείου, προώθησαν την υλιστική θεώρηση του κόσμου.
1732 – Γιόζεφ Χάιντν (γερμανικά: Franz Joseph Haydn· 31 Μαρτίου ή 1 Απριλίου 1732 – 31 Μαΐου 1809) (αναφέρεται και γράφεται και ως Χάυδν), ήταν Αυστριακός συνθέτης, ένας από τους σημαντικότερους της κλασικής εποχής της μουσικής. Θεωρείται ο “πατέρας” της συμφωνίας και του κουαρτέτου εγχόρδων.
Το έργο του περιλαμβάνει κυρίως οργανική μουσική — συμφωνίες και μουσική δωματίου — καθώς και φωνητικά έργα στα οποία περιλαμβάνονται κωμικές και δραματικές όπερες. Ο Χάυντν γεννήθηκε το 1732 στο χωριό Ρόραου (Rohrau) της Αυστρίας κοντά στα σύνορα με την Ουγγαρία. Οι γονείς του δεν είχαν ιδιαίτερη σχέση με τη μουσική, αν και ο πατέρας του έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση για την παραδοσιακή μουσική και ήταν αυτοδίδακτος στην άρπα.
Ο Χάυντν λαμβάνει τα πρώτα μαθήματα μουσικής κοντά στον συγγενή της οικογένειας Γιόχαν Ματίας Φρανκ και ειδικότερα στο πιάνο και το βιολί. Σε ηλικία επτά ετών γίνεται μέλος της παιδικής χορωδίας στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου στη Βιέννη, ωστόσο γενικά δεν λαμβάνει μία συστηματική μουσική εκπαίδευση κατά τα νεανικά του χρόνια.
Εγκαταλείποντας την παιδική χορωδία, ο Χάυντν αναγκάζεται να εργαστεί ως ελεύθερος επαγγελματίας μουσικός, παίζοντας βιολί και πληκτροφόρα όργανα ή διδάσκοντας μουσική. Αυτή την περίοδο, που διαρκεί περίπου δέκα χρόνια, καταγράφονται κάποια επιπλέον μαθήματα μουσικής σύνθεσης με τον Νίκολα Πόρπορα (Nicola Porpora), σημαντικό Ιταλό συνθέτη και δάσκαλο τραγουδιού.
Θάνατοι
1917 – Εμίλ Άντολφ φον Μπέρινγκ. Ο Μπέρινγκ γεννήθηκε ως Άντολφ Έμιλ Μπέρινγκ στο Χάνσντορφ (σήμερα Γουαβίτσε), στην επαρχία της Πρωσίας, σήμερα Πολωνία. Μεταξύ 1874 και 1878 σπούδασε ιατρική στην στρατιωτική ιατρική ακαδημία του Βερολίνου.
Ήταν κυρίως στρατιωτικός γιατρός και στη συνέχεια έγινε καθηγητής της Υγιεινής στο Τμήμα Ιατρικής, στο Πανεπιστήμιο του Μάρμπουργκ (παρά την αρχική έντονη αντίθεσή του συμβουλίου της σχολής), μια θέση στην οποία παρέμεινε για το υπόλοιπο της ζωής του. Αυτός και η φαρμακολόγος Χανς Χορστ Μέγιερ είχαν τα εργαστήριά τους στο ίδιο κτήριο και ο Μπέρινγκ κέντρισε το ενδιαφέρον του Μέγιερ στον τρόπο δράσης της τοξίνης του τετάνου.
Ο Μπέρινγκ ανακάλυψε το 1890 την αντιτοξίνη της διφθερίτιδας και απέκτησε φήμη με αυτό τον τρόπο και με τη συμβολή του στη μελέτη της ανοσίας. Κέρδισε το πρώτο βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής το 1901 για την ανάπτυξη θεραπειών ορού κατά της διφθερίτιδας (στην οποία συνεισφέραν και ο Κιτασάτο Σιμπασαμπούρο και ο Εμίλ Ρου) και του τετάνου. Η πρώτη ήταν μάστιγα του πληθυσμού, ιδιαίτερα των παιδιών, ενώ η άλλη ήταν η κύρια αιτία θανάτου σε πολέμους, σκοτώνοντας τους τραυματισμένους.
Εξελέγη εξωτερικό επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών το 1902. Στο Διεθνές Συνέδριο της φυματίωσης το 1905 ανακοίνωσε ότι είχε ανακαλύψει «μια ουσία που προερχόταν από τον ιό της φυματίωσης». Αυτή η ουσία, την οποία ονόμασε “TC” , παίζει σημαντικό ρόλο στην δράση της ανοσοποίησης έναντι της φυματίωσης στα βοοειδή. Προσπάθησε ανεπιτυχώς να λάβει ένα προστατευτικό και θεραπευτικό παράγοντα για τον άνθρωπο. Δημιούργησε μια αντιτοξίνη.
Ο Μπέριγνκ απέδειξε ότι η έγχυση των τοξινών ήταν σε θέση να μεταδοθεί σε άλλο ζώο με ενέσεις ορού αίματος ενός θεραπευμένου ζώου και να χρησιμοποιηθεί ως μέσο για την θεραπεία.
Ο Μπέρινγκ πέθανε στο Μάρμπουργκ στις 31 Μαρτίου 1917. Το μετάλλιο του βραβείου Νόμπελ του σήμερα φυλάσσεται σε προθήκη στο Μουσείο του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου στη Γενεύη.
Ο φον Μπέρινγκ πιστεύεται ότι εξαπάτησε τον Πάουλ Έρλιχ λαμβάνοντας εκείνος την αναγνώριση και την οικονομική επιβράβευση σε σχέση με τη συνεργατική έρευνα στη διφθερίτιδα. Οι δύο άνδρες ανέπτυξαν έναν ορό της διφθερίτιδας ενίοντας επανειλημμένως θανατηφόρα τοξίνη σε ένα άλογο. Ο ορός χρησιμοποιήθηκε αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας στη Γερμανία.
1980 – Τζέσε Όουενς Ο Τζέιμς Κλίβελαντ Όουενς γεννήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1913 στο Όουκβιλ της Αλαμπάμα και ήταν το έβδομο από έντεκα παιδιά των Χένρι και Έμμα Αλεξάντερ Όουενς. Αναγνωρίστηκε σε εθνικό επίπεδο το 1933 στους Εθνικούς Αγώνες Στίβου Λυκείων των ΗΠΑ που διεξαγόταν στο Σικάγο, όπου ισοφάρισε το παγκόσμιο ρεκόρ των 100 γιαρδών (91 μέτρα) και πήδηξε 24 πόδια και ½ της ίντσας (7,56 μέτρα) στο άλμα εις μήκος. Αργότερα, ο Όουενς μπήκε στο Πανεπιστήμιο Οχάιο Στέιτ με αθλητική υποτροφία.
Στις 25 Μαΐου 1935, στο Ανν Άρμπορ του Μίσιγκαν κατέρριψε 3 παγκόσμια ρεκόρ και ισοφάρισε ένα τέταρτο. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1936, ο Τζέσε Όουενς κέρδισε 4 χρυσά ολυμπιακά μετάλλια, προκαλώντας έκπληξη και θαυμασμό, αλλά και την οργή των φυλετιστών του Γ’ Ράιχ, κυρίως του Χίτλερ.
Βέβαια ο ίδιος, ο Τζέσε Όουενς δήλωσε: Ο Χίτλερ έπρεπε να έρθει και να φύγει απ’ το στάδιο πολύ συγκεκριμένες ώρες. Χρειάστηκε να αποχωρήσει πριν την απονομή των μεταλλίων για τα 100 μέτρα, αλλά πριν φύγει έτυχε να περάσω δίπλα απ’ τις θέσεις του επιτελείου του. Με χαιρέτησε από μακριά και τον χαιρέτησα κι εγώ.
Στο βιβλίο του Τζέρεμι Σαπ, για τους Ολυμπιακούς του ’36, υπάρχει η εξής δήλωση του Όουενς: Δεν με σνόμπαρε ο Χίτλερ, αλλά ο Φράνκλιν Ρούσβελτ. Ο Πρόεδρος δεν μου έστειλε ούτε ένα τηλεγράφημα…
Σημείωσε και παγκόσμιο ρεκόρ στο άλμα σε μήκος, το οποίο έμεινε ακατάρριπτο για 25 χρόνια (καταρρίφθηκε το 1960 από τον Ραλφ Μπόστον). Ο Τζέσε Όουενς εγκατέλειψε τον αθλητισμό, ενώ ύστερα από 35 χρόνια καπνίσματος πέθανε στις 31 Μαρτίου 1980 στο Τούσον της Αριζόνα, σε ηλικία 66 ετών.
