Στο δοκίμιο του 1995
Αιώνιος Φασισμός, ο Ουμπέρτο Έκο παραθέτει
δεκατέσσερεις γενικές ιδιότητες της φασιστικής ιδεολογίας.
Υποστηρίζει ότι δεν είναι δυνατόν να οργανώσει αυτές τις ιδιότητες σε ένα συνεκτικό σύστημα, αλλά ότι «αρκεί να υπάρχει μία από αυτές για να συμβεί η σύμπηξη του φασισμού γύρω της». Χρησιμοποιεί τον όρο «Ur-φασισμός» (πρωτογενής φασισμός) ως γενική περιγραφή των διαφόρων ιστορικών μορφών του φασισμού:
- «Η λατρεία της παράδοσης», που χαρακτηρίζεται από πολιτισμικό συγκρητισμό, ακόμη και με κίνδυνο εσωτερικών αντιφάσεων. Όταν όλη η αλήθεια αποκαλυφθεί από την Παράδοση, καμία νέα μάθηση μπορεί να συμβεί, μόνο περαιτέρω ερμηνεία και εκλέπτυνση.
- «Η απόρριψη του μοντερνισμού», η οποία θεωρεί την ορθολογιστική ανάπτυξη του δυτικού πολιτισμού από τον Διαφωτισμό, ως κάθοδο στην διαφθορά. Ο Eκo ξεχωρίζει αυτό το στοιχείο από την απόρριψη της επιφανειακής τεχνολογικής προόδου, καθώς πολλά φασιστικά καθεστώτα προβάλλουν τη βιομηχανική τους ισχύ ως απόδειξη της ζωτικότητας του συστήματός τους.
- «Η λατρεία της δράσης για τη δράση», η οποία υπαγορεύει ότι η δράση είναι αξία από μόνη της και θα πρέπει να γίνεται χωρίς να είναι αντανάκλαση της διανόησης. Αυτό, λέει ο Eκo, συνδέεται με τον αντιδιανοουμενισμό και τον ανορθολογισμό των φασιστών και συχνά εκδηλώνεται με επιθέσεις στο σύγχρονο πολιτισμό και την επιστήμη.
- «Η διαφωνία είναι προδοσία»: Ο φασισμός απαξιώνει την πνευματική συζήτηση και την κριτική συλλογιστική ως εμπόδια στη δράση, καθώς και από φόβο ότι μια τέτοια ανάλυση θα εκθέσει τις αντιφάσεις που ενσωματώνονται σε μια συγκριτιστική πίστη.
- «Ο φόβος της διαφοράς», την οποία ο φασισμός επιδιώκει να εκμεταλλευτεί και να επιδεινώσει, συχνά με τη μορφή ρατσισμού ή επικρίσεων κατά των ξένων και των μεταναστών.
- «Επίκληση προς μια απογοητευμένη μεσαία τάξη», η οποία ζει φοβούμενη την οικονομική πίεση από τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των κατώτερων κοινωνικών ομάδων.
- «Η εμμονή με τη συνωμοσία» και τη διόγκωση μιας απειλής από εχθρό. Αυτό συχνά συνδυάζεται με επίκληση προς την ξενοφοβία, με φόβο για απιστία και σαμποτάζ από στοχοποιημένες ομάδες της κοινωνίας (π.χ. ο φόβος της γερμανικής ελίτ της δεκαετίας του 1930 για τις επιχειρήσεις και την ευμάρεια των Εβραίων). Ο Eκo αναφέρει, επίσης, το βιβλίο του Πατ Ρόμπερτσον “Η Νέα Παγκόσμια Τάξη” ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εμμονής σε θεωρίες συνωμοσίας.
- Οι φασιστικές κοινωνίες εμφανίζουν τους εχθρούς τους ως «ταυτόχρονα πολύ ισχυρούς και πολύ αδύναμους». Από τη μία πλευρά, οι φασίστες υπερπροβάλλουν τη δύναμη ορισμένων ελίτ σε δυσμένεια, για να ενισχύσουν, στους οπαδούς τους, την αίσθηση της αδικίας και της ταπείνωσης. Από την άλλη πλευρά, παρουσιάζουν την παρακμή αυτών των ελίτ ως απόδειξη της απόλυτης αδυναμίας τους μπροστά στη συντριπτική λαϊκή βούληση.
- «Ο ειρηνισμός είναι συναλλαγή με τον εχθρό» επειδή «η ζωή είναι ένας μόνιμος πόλεμος» – πρέπει να υπάρχει πάντα ένας πολεμικός αντίπαλος. Και η φασιστική Γερμανία υπό τον Χίτλερ και η Ιταλία του Μουσολίνι εργάστηκαν πρώτα για να οργανώσουν και να εκκαθαρίσουν τον εσωτερικό εχθρό από τις χώρες τους. Στη συνέχεια οικοδόμησαν τις πολεμικές μηχανές που χρησιμοποίησαν αργότερα, παρ’ ότι η Γερμανία δεσμευόταν από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών να μην αναπτύξει στρατιωτική ισχύ. Η αρχή αυτή οδηγεί σε μια θεμελιώδη αντίφαση εντός του φασισμού: την ασυμβατότητα του απόλυτου θριάμβου με τον διαρκή πόλεμο.
- «Περιφρόνηση για τους αδύναμους», η οποία είναι προβληματικά συνδυασμένη με τον λαΙκό σοβινισμό, κατά τον οποίο κάθε ιθαγενές μέλος της κοινωνίας είναι ανώτερο από τους ξένους, λόγω του ότι ανήκει στην εθνική ομάδα. Ο Eκo βλέπει σ’ αυτές τις στάσεις τη ρίζα της βαθιάς έντασης στην ιεραρχική δομή των φασιστικών πολιτευμάτων. Τα πολιτεύματα αυτά ενθαρρύνουν τους ηγέτες να υποτιμούν τους υφισταμένους τους, με αποκορύφωμα τον απόλυτο Ηγέτη που υποτιμά το σύνολο του λαού επειδή του επέτρεψε να πάρει την εξουσία με τη βία.
- «Ο καθένας εκπαιδεύεται να γίνει ήρωας», στοιχείο που οδηγεί στην αγκαλιά της λατρείας του θανάτου. Ο ήρωας του Ur-Φασισμού ανυπομονεί να πεθάνει. Στην ανυπομονησία του, πιο συχνά στέλνει άλλους ανθρώπους στο θάνατο.
- «Macho αρσενικό», που μεταφέρει τα ζόρικα παιχνίδια του διαρκούς πολέμου και του ηρωισμού και στη σεξουαλική ζωή. Έτσι, οι φασίστες υποτιμούν τις γυναίκες ενώ ταυτόχρονα δεν ανέχονται τις αντισυμβατικές σεξουαλικές συνήθειες, από την αγνότητα μέχρι την ομοφυλοφιλία.
- «Αυταρχικός λαϊκισμός» Ο λαός, αντιληπτός από τους φασίστες ως ενιαίο σώμα, έχει και μια ενιαία βούληση, ξεχωριστή και ανώτερη από τη βουληση του κάθε ατόμου. Καθώς, όμως, κανένα σύνολο ανθρώπων δεν μπορεί ποτέ να έχει ενιαία βούληση, ο Ηγέτης προβάλλεται ως ο ερμηνευτής της λαϊκής βούλησης, αν και στην πραγματικότητα την υπαγορεύει. Οι φασίστες χρησιμοποιούν αυτή την ιδέα για να απονομιμοποιήσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς λέγοντας ότι «δεν αντιπροσωπεύουν πλέον τη φωνή του λαού».
- «Νέα ομιλία» (Newspeak, ο όρος προέρχεται από το έργο του Τζώρτζ Όργουελ “1984”) ο φασισμός χρησιμοποιεί και προωθεί ένα απλό και φτωχό λεξιλόγιο, ώστε να περιοριστεί η κριτική σκέψη. Όλα τα σχολικά κείμενα των Ναζί και των Φασιστών χρησιμοποιούν φτωχό λεξιλόγιο και στοιχειώδη σύνταξη για να περιορίσουν τα εργαλεία της σύνθετης και κριτικής σκέψης.
