Η δουλεία καταργήθηκε στην Ελλάδα
στις 25 Φεβρουαρίου 1822
σύμφωνα με διάταξη του Συντάγματος της Επιδαύρου
«Γνωστοποιείται κατ’ επιταγήν της Διοικήσεως προς το Μινιστέριον του Πολέμου,
ότι, επειδή η Διοίκησις αρχήν θεμελιώδη έχει την κατάργησιν της δουλείας:
Α΄. Είναι απηγορευμένον άχρις εκδόσεων ειδικού νόμου
να πωλώνται και ν’ αγοράζωνται, καθ’ όλην την ελληνικήν επικράτειαν,
άνθρωποι εκατέρωθεν των γενών παντός έθνους.
Β΄. Αν τυχόν ευρίσκωνται ή ακολούθως ευρεθώσιν αργυρώνητοι ,
από αυτήν την ώραν είναι ελεύθεροι και από τους ιδίους δεσπότας ακαταζήτητοι.
Το Μινιστέριον του Πολέμου να ενεργήσει ταύτην την επιταγήν,
εφ’ όσον ανήκει των αυτώ Μινιστερίω»
Το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας υιοθετήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1822, από την Α’Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου, η οποία ψήφισε και το προσωρινό πολίτευμα της χώρας μας. Αποτελούνταν από 11 σύντομες παραγράφους που χωρίζονταν σε τίτλους και εδάφια, ενώ περιείχε διατάξεις σχετικές με την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και την αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Εκεί προβλεπόταν η προστασία της ατομικής ιδιοκτησίας, της τιμής και της ασφαλείας όλων των ανθρώπων που βρίσκονταν στην Ελληνική επικράτεια. Το κυριότερο όμως ήταν αυτό της κατάργησης «δουλεία». Αυτή αποτέλεσε τη σημαντική κατάκτηση και δικαίωμα, αφού εκείνη την εποχή η αγοραπωλησία ανθρώπων στην «Πολιτισμένη Ευρώπη», δυστυχώς επιτρεπόταν.
Η διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου αποκαθιστούσε ξεκάθαρα την αλήθεια σχετική με την επανάσταση των Ελλήνων το 1821 κατά των Τούρκων: Ο πόλεμος κατά των Τούρκων ήταν ιερός, καθώς ο σκοπός του ήταν η ανάκτηση του δικαίου της ελευθερίας των Ελλήνων. Αφού στα 400 χρόνια σκλαβιάς οι άνθρωποι αγοράζονταν και πωλούνταν κατά κόρον. Άλλωστε, η φράση «Ελευθερία ή Θάνατος» ήταν και το σύνθημα της επανάστασης του 1821.
Η δουλεία γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση επί τουρκοκρατίας
Τον πόθο για ελευθερία την καλλιεργούσε η κτηνωδία του τουρκικού ζυγού, η οποία επέφερε οικονομική εξαθλίωση, υποσιτισμό και πνευματική οπισθοδρόμηση. Πολλοί Έλληνες σκλάβοι δεν έβρισκαν πουθενά το δίκαιο τους και την προστασία τους. Όλα αυτά δημιουργούσαν μια κατάσταση συνεχούς τρομοκρατίας αλλά ταυτόχρονα αποδυνάμωνε και τα ένστικτα της αυτοσυντήρησης. Οι βαριές φορολογίες, οι κακοποιήσεις, οι φυλακίσεις, οι εκτελέσεις οι αρπαγές των παιδιών ήταν πλέον καθημερινό φαινόμενο και πρόσβαλε το αίσθημα ηθικής και τιμής.
Ο Λαμπράκης αναφέρει το 1894: «Το 1732 απέθανον πολλοί άνθρωποι εις όλον τον κόσμον από ανάγκην. Το σημαίωμα της Μονής Βαρλαάμ σελίδα 145 αναφέρει: «17791783. Πείνα έγινε μεγάλη εις ετούτα τα μέρη, όπου επουλήθηκε το καλαμπόκι το λουτσέκι [μονάδα μέτρησης δημητριακών] γρόσια 3… και εις της Αλβανητιάς τα μέρη έγινε το χειρότερον, όπου επούλησαν τα άρματά τους και τα έφαγαν και επούλησαν και κορίτσια και παιδιά και μετ’ αυτό εγλύτωσαν», Ενώ στο χρονικό του Παπά Συναδινού γράφει: Τω αυτώ χρόνω Δεκεμβρίου κζ’ [17] (χρόνος ζρμζ-1637) ήλθεν ο Σκλάβος ντεβή στιγας για το γενιτσαρομάζομα εις τας Σέρρας…».
Η δουλεία στην Ελλάδα γεννήθηκε κατά τη Μυκηναϊκή εποχή. Οι δούλοι χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες: στους κοινούς θνητούς και στους δούλους του Θεού. Η δεύτερη κατηγορία μπορούσε να έχει στην κατοχή της γη και δικαιώματα, τα οποία ήταν ίσα με εκείνα των ελεύθερων ανθρώπων. Στην Ιλιάδα οι δούλοι ανήκουν κυρίως στο γυναικείο φύλο και αποτελούν λάφυρα πολέμου. Οι άνδρες δούλοι ανταλλάσσονταν με λύτρα ή χρησιμοποιούνταν ως αναλώσιμοι στο πεδίο της μάχης.
Κανείς δεν μπορεί να πει ως σήμερα με βεβαιότητα αν η εμπορία των δούλων ξεκίνησε κατά την αρχαϊκή περίοδο. Επιβεβαιώνεται ωστόσο από λυρικούς ποιητές όπως ο Αρχίλοχος και ο Θέογνης από τα Μέγαρα, καθώς και με επιγραφές από την νομοθεσία του Δράκοντα 620 π.Χ. Ο δε Πλούταρχος αναφέρει πως ο Σόλων 594 -593 π.Χ. απαγόρευε στους δούλους να γυμνάζονται ή να είναι παιδεραστές.
Η δουλεία νομιμοποιούσε την μετατροπή του ανθρώπου σε αντικείμενο και ανδράποδον
Στην αρχαία ελληνική γλώσσα υπάρχουν πολλές συνώνυμες λέξεις της λέξης «δούλος», όπως «δμως» (οι αιχμάλωτοι που λήφθηκαν ως λάφυρο), «ανδράποδον», «do-e-ro» (ο άνθρωπος που δεν είναι ελεύθερος), «οικέτης» ( ο κατ’ οίκον δούλος) και η πιο κοινή λέξη «δούλος». Η δουλεία ικανοποιούσε κυρίως την ανάγκη για εργατικά χέρια στις αγροτικές δραστηριότητες, είτε ως εργάτες είτε ως εργοδηγοί, ενώ ήταν μια πρακτική πολύ συνηθισμένη στην Αθήνα. Επίσης, τους χρησιμοποιούσαν σε μεταλλεία, σε λατομεία και μάλιστα οι πλούσιοι κάτοχοι τους τους νοίκιαζαν. Επιπροσθέτως, οι δούλοι απασχολούνταν ως τεχνίτες και ως έμποροι. Για παράδειγμα, η βιοτεχνία ασπίδων του Λυσία απασχολούσε 120 δούλους αλλά και αυτή του Δημοσθένη είχε 32 κατασκευαστές μαχαιριών και 20 τεχνίτες κλινών. Οι δούλοι μπορούσαν να ασχοληθούν με όλες τις καθημερινές δραστηριότητες εκτός από την άσκηση των πολιτικών δικαιωμάτων. Η πολιτική άρμοζε μόνους στους ελεύθερους ανθρώπους!
Η δουλεία, στην Αθήνα προ Σόλωνα, μπορούσε να επιβληθεί αν κάποιος πολίτης είχε χρέη. Έτσι, αν δεν μπορούσε να ξεπληρώσει τον δανειστή του τότε έχανε την ελευθερία του. Θεωρητικά μπορούσαν να απελευθερωθούν όταν θα αποπλήρωναν το χρέος τους. Οι χωρικοί που οδηγούνταν σε αυτή τη μορφή δουλείας ονομάζονταν «εκτήμοροι», όρος που δηλώνει εκείνους που ενοικίαζαν εκτάσεις πλουσίων και δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν το χρέος τους. Ευτυχώς ο Σόλων, με την εισήγηση της «σεισάχθειας» έβαλε οριστικό τέλος στην πώληση των ελευθέρων πολιτών, ακόμη και αν εκείνοι το επιθυμούσαν. Οι μεταρρυθμίσεις όμως του Σόλωνα είχαν δύο εξαιρέσεις οι οποίες επέτρεπαν την δουλεία:
- Η άγαμη γυναίκα που είχε χάσει την παρθενία της μπορούσε να πωληθεί ως δούλη από τον κηδεμόνα της.
- Ένας πολίτης μπορούσε να αφήσει έκθετο ένα νεογέννητο το οποίο δεν επιθυμούσε.
Η απελευθέρωση των δούλων φαίνεται να γίνεται πραγματικότητα από τον 6ο αιώνα π.Χ. και έπειτα, αρκεί να υπήρχαν μάρτυρες που θα συνόδευαν τον πολίτη στην δημόσια απελευθέρωση του, η οποία γινόταν προφορικά σε θέατρο ή σε κάποιο δικαστικό σώμα. Βέβαια, υπάρχουν αναφορές πως τέτοιες πρακτικές λάμβαναν χώρα και στον 1ο και 2ο αιώνα π.Χ. Με αυτό τον τρόπο, αν ο αφέντης το επιθυμούσε και εφόσον ο δούλος κατέβαλε ένα χρηματικό ποσό ίσο με αυτό της πώλησης του, θα απελευθερωνόταν. Όμως, ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ο πρώην δούλος δεν θα αποκτούσε ποτέ τα ίδια δικαιώματα με έναν ελεύθερο πολίτη. Η δουλεία ήταν κοινωνικά ανεκτή και πολύ λίγοι καταφέρονταν εναντίον της.
«Ο πόλεμος είναι ο πατέρας όλων, ο βασιλιάς όλων… μετατρέπει ορισμένους σε δούλους και σε άλλους χαρίζει την ελευθερία.» – Ηράκλειτος
Το έγγραφο της Βιβλιοθήκης της Βουλής που πιστοποιεί την κατάργηση της δουλείας στην Ελλάδα το 1822 Στα αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας στην βιβλιοθήκη της Βουλής με αριθμό 151, υπάρχει ένα έγγραφο, το οποίο πιστοποιεί την κατάργηση της δουλείας στη χώρα. Το έγγραφο υπογράγεται με ημερομηνία 25 Φεβρουαρίου 1825 και με σφραγίδα έκδοσης στην Κόρινθο, από τον Αρχιγραμματέα της Επικρατείας, Θεόδωρο Νέγρη.
«Γνωστοποιείται κατ’ επιταγήν της Διοικήσεως προς το Μινιστέριον του Πολέμου, ότι, επειδή η Διοίκησις αρχήν θεμελιώδη έχει την κατάργησιν της δουλείας: Α΄. Είναι απηγορευμένον άχρις εκδόσεων ειδικού νόμου να πωλώνται και ν’ αγοράζωνται, καθ’ όλην την ελληνικήν επικράτειαν, άνθρωποι εκατέρωθεν των γενών παντός έθνους. Β΄. Αν τυχόν ευρίσκωνται ή ακολούθως ευρεθώσιν αργυρώνητοι , από αυτήν την ώραν είναι ελεύθεροι και από τους ιδίους δεσπότας ακαταζήτητοι. Το Μινιστέριον του Πολέμου να ενεργήσει ταύτην την επιταγήν, εφ’ όσον ανήκει των αυτώ Μινιστερίω.
Εν Κορίνθω τη κε΄ Φεβρουαρίου 1822».
Σήμερα δυστυχώς η δουλεία αντικαταστάθηκε από την διακίνηση ανθρώπων με σκοπό την σεξουαλική – οικονομική εκμετάλλευση τους
Εν έτει 2021, το σύνταγμα της Ελλάδος αλλά και η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου απαγορεύουν ρητά οποιαδήποτε μορφή δουλείας. Σύμφωνα με το άρθρο 4: «Κανείς δεν επιτρέπεται να ζει υπό καθεστώς δουλείας ή καταναγκαστικής εργασίας. Η δουλεία και το δουλεμπόριο υπό οποιαδήποτε μορφή απαγορεύονται». Δυστυχώς όμως η δουλεία έχει αντικατασταθεί με το φαινόμενο του trafficking. Ο όρος trafficking ορίζεται ως «η παράνομη διακίνηση και εμπορία ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική- οικονομική εκμετάλλευση, η στρατολόγηση, η μεταφορά, μετακίνηση, εγκατάσταση ή παραλαβή προσώπων, μέσω της απειλής ή χρήσης βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού».
Το trafficking περιλαμβάνει την εκμετάλλευση της πορνείας των άλλων ή άλλες μορφές σεξουαλικής εκμετάλλευσης, την εξαναγκαστική εργασία ή παροχή υπηρεσιών, τη διαμόρφωση συνθηκών σκλαβιάς και δουλείας. Αποστροφή προκαλούν οι υποθέσεις της λήψης οργάνων του ανθρώπινου σώματος. Σύμφωνα με την οργάνωση Stop Now οι συνθήκες ζωής των θυμάτων σωματεμπορίας περιλαμβάνει: βιασμούς και κάθε είδους βασανιστήρια, εκφοβισμούς και ψυχολογική κακοποίηση, αμβλώσεις, υποσιτισμό και στέρηση ύπνου. Φυσικά, τα θύματα υφίστανται την απουσία κάθε είδους ιατρικής περίθαλψης.
Σύμφωνα με την σελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας, η διακίνηση των ανθρώπων με σκοπό την εκμετάλλευση τους, είναι ειδεχθές έγκλημα και είναι μια σύγχρονη μορφή δουλείας, αφού από άνθρωπος ανάγεται σε αντικείμενο εκμετάλλευσης με σκοπό το κέρδος. Τα υψηλά κέρδη εγκληματικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην εμπορία ανθρώπων, συχνά διοχετεύονται δραστηριότητες, που χρησιμοποιούνται ως «βιτρίνα» για τη νομιμοποίησή τους. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες επίσημες εκθέσεις και τις εκτιμήσεις απειλής, η εμπορία ανθρώπων καταγράφεται ως 3η κατά σειρά οργανωμένη μορφή εγκληματικής δραστηριότητας.
Η καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, κυρίως γυναικών και παιδιών με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση, αποτελεί πολιτική προτεραιότητα, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δραστηριοποιείται, για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης και πολύ-τομεακής στρατηγικής, με συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων, συμπεριλαμβανομένων: Μ.Κ.Ο., κοινωνικών υπηρεσιών, δικαστικών και αστυνομικών αρχών και υπηρεσιών μετανάστευσης, αποβλέποντας στην εξάλειψη του φαινομένου. Αυτά αναφέρονται και στην επίσημη ιστοσελίδα της αστυνομίας.
Πηγή
Διαβάστε περισσότερα στην ενότητα Της ημέρας με click πάνω στην κάρτα που ακολουθεί ή στο Posted in Της Ημέρας
