Οι «Γυναίκες παρηγοριάς» στην Ιαπωνία


.

Είναι μια ιστορία

«Γυναίκες παρηγοριάς» στην Ιαπωνία

Στεγασμένες σε στενάχωρα διαμερίσματα
με ελάχιστη έως καθόλου ιδιωτικότητα ή υγιεινή,
υπέστησαν ανελέητη εκμετάλλευση από τους Ιάπωνες στρατιώτες.


Οι «γυναίκες παρηγοριάς» είναι ένα παράδειγμα του πόσο διαδεδομένα εξακολουθούν να είναι ορισμένα μεταποικιακά προβλήματα στην ανατολική Ασία. Η ιαπωνική κυβέρνηση όχι μόνο ισχυρίζεται ότι το ζήτημα των γυναικών που απάγονταν από τις κατεχόμενες χώρες επί Iαπωνικής Aυτοκρατορίας «επιλύεται οριστικά και αμετάκλητα» με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στη συνάντηση του 2015 μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας, αλλά υποστηρίζει ότι η «βίαιη απαγωγή» γυναικών από τον ιαπωνικό στρατό και τις κυβερνητικές αρχές δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί από κανένα ιστορικό έγγραφο. Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η έκφραση «σκλάβοι του σεξ» έρχεται σε αντίθεση με τα γεγονότα και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται.

Οι αναθεωρητές ιστορικοί στην Ιαπωνία ισχυρίστηκαν ότι οι «γυναίκες παρηγοριάς» ήταν απλώς πόρνες και καθώς η πορνεία ήταν νόμιμη στην προπολεμική Ιαπωνία δεν υπάρχει τίποτε κακό στους στρατιωτικούς οίκους ανοχής. Σύμφωνα με αυτήν τη λογική, η ιαπωνική κυβέρνηση δεν χρειάζεται να προσφέρει αποζημίωση ούτε συγγνώμη. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι οι «γυναίκες παρηγοριάς» οδηγήθηκαν στο εξωτερικό, στην πρώτη γραμμή, και δεν είχαν την ελευθερία να φύγουν κατά βούληση, μια κατάσταση που ακόμη και σύμφωνα με τους νόμους της προπολεμικής Ιαπωνίας αποτελούσε σκλαβιά και ως εκ τούτου ήταν παράνομη.

Περίπου το 10% των «γυναικών παρηγοριάς» ήταν Ιαπωνίδες. Οι περισσότερες από αυτές είχαν πουληθεί σε σπίτια με γκέισες και οίκους ανοχής και ήξεραν ότι έπρεπε να κάνουν σεξ με τους στρατιώτες. Η ύπαρξη Ιαπωνίδων «γυναικών παρηγοριάς» απεικονίζει τις δομές καταπίεσης εντός της Ιαπωνίας –καθώς και στις αποικίες της– όπου οι πιο ευάλωτες από άποψη φύλου και τάξης παραβιάστηκαν και κακοποιήθηκαν προς όφελος της αποικιακής τάξης. Το ευρύτερο ζήτημα των «γυναικών παρηγοριάς» δεν μπορεί να περιοριστεί σε διμερές ζήτημα μεταξύ των κυβερνήσεων της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας. Ελλοχεύει ο κίνδυνος απλούστευσης και σχετικοποίησης του θέματος που συμβάλλει στο να αποφεύγουν οι νεότεροι Ιάπωνες κάθε συζήτηση για τις «γυναίκες παρηγοριάς». Γι’ αυτούς έχει γίνει απλώς ένα ιστορικό ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί από το Τόκιο και τη Σεούλ.

Ωστόσο, καθώς το κίνημα #MeΤoo απέκτησε δυναμική διεθνώς τα τελευταία χρόνια, η σεξουαλική βία κατά των γυναικών έγινε επιτέλους θέμα πολιτικής συζήτησης στην Ιαπωνία. Αυτό καθιστά ολοένα πιο σημαντικό να παρουσιάζεται το ζήτημα των «γυναικών παρηγοριάς» με τρόπο που είναι σημαντικός για την ιαπωνική κοινωνία σήμερα: όχι μόνο ως ιστορικό ζήτημα, αλλά ως παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των γυναικών.

Στρατολόγηση και εξαναγκασμός

 

Κινέζες και Μαλαισιανές που οι Ιάπωνες πήραν με τη βία από την Πενάνγκ για να εργαστούν ως “κορίτσια παρηγοριάς” για τα στρατεύματα. Πηγή εικόνας: wikimedia.org

 

Οι μέθοδοι στρατολόγησης που εφάρμοζε ο ιαπωνικός στρατός διέφεραν, αλλά όλες είχαν ως κοινή συνισταμένη την εξαπάτηση, τον εξαναγκασμό και τη βία. Πολλές γυναίκες δελεάζονταν με ψεύτικες υποσχέσεις για νόμιμη εργασία ή εκπαιδευτικές ευκαιρίες, μόνο και μόνο για να βρεθούν παγιδευμένες σε οίκους ανοχής μακριά από την πατρίδα τους. Άλλες απήχθησαν εντελώς ή πουλήθηκαν σε σεξουαλική δουλεία από τις ίδιες τους τις οικογένειες ή από τοπικούς συνεργάτες. Μόλις βρέθηκαν στα χέρια του στρατού, οι γυναίκες αυτές υπέστησαν σωματική και ψυχολογική κακοποίηση, συμπεριλαμβανομένων βιασμών, ξυλοδαρμών και βασανιστηρίων, για να εξασφαλίσουν τη συμμόρφωσή τους.

Η ζωή στους στρατιωτικούς οίκους ανοχής ήταν ένας εφιάλτης συνεχούς φόβου, ταπείνωσης και εξευτελισμού για τις γυναίκες παρηγοριάς. Στεγασμένες σε στενάχωρα διαμερίσματα με ελάχιστη έως καθόλου ιδιωτικότητα ή υγιεινή, υπέστησαν ανελέητη εκμετάλλευση από τους Ιάπωνες στρατιώτες. Αναγκασμένες να υπομένουν πολλαπλούς πελάτες κάθε μέρα, συχνά χωρίς επαρκή τροφή, ξεκούραση ή ιατρική περίθαλψη, πολλές υπέφεραν από σωματικές παθήσεις, υποσιτισμό και σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Όσοι αντιστέκονταν ή επιχειρούσαν να δραπετεύσουν αντιμετώπιζαν αυστηρή τιμωρία, συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων, φυλάκισης ή ακόμη και θανάτου.

Για δεκαετίες, οι φωνές των γυναικών της παρηγοριάς παρέμειναν αποσιωπημένες λόγω της ντροπής, του στίγματος και των κοινωνικών ταμπού που περιβάλλουν τη σεξουαλική βία. Πολλές επιζήσασες δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους, φοβούμενες τον «εξοστρακισμό» ή την τιμωρία από τις κοινότητές τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, πιέστηκαν να υπογράψουν συμφωνίες εμπιστευτικότητας ή εξαναγκάστηκαν να δεχτούν πενιχρή αποζημίωση σε αντάλλαγμα για τη σιωπή τους. Ως αποτέλεσμα, οι ιστορίες τους έμειναν στην αφάνεια, υποβαθμισμένες στις υποσημειώσεις της ιστορίας, ενώ οι δράστες έμειναν ατιμώρητοι.

Και το χειρότερο; Το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν έκλεισε και τους στρατιωτικούς οίκους ανοχής στην Ιαπωνία. Το 2007, δημοσιογράφοι του Associated Press ανακάλυψαν ότι οι αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών επέτρεψαν να λειτουργήσουν «σταθμοί παρηγοριάς» πολλούς μήνες μετά το τέλος του πολέμου και ότι δεκάδες χιλιάδες γυναίκες που βρίσκονταν στους οίκους ανοχής υποχρεώθηκαν να κάνουν σεξ και με αμερικανούς στρατιώτες έως ότου ο στρατηγός Ντάγκλας Μακ Άρθουρ έκλεισε την υπόθεση γύρω στο 1946.

Η ζωή των γυναικών εκείνων δεν άλλαξε μετά τη λήξη του πολέμου· πολλές εγκαταλείφθηκαν σε όποιον οίκο ανοχής έτυχε να βρεθούν με το τέλος του πολέμου· πολλές από τις οικογένειες αυτών των γυναικών ντρέπονταν τόσο πολύ για τις κόρες τους που τις εγκατέλειψαν επίσης!

Το παρακάτω σύντομο βίντεο, σύμφωνα με ερευνητές του θέματος των «γυναικών παρηγοριάς»,
είναι το μοναδικό που υπάρχει από εκείνη την εποχή, του Β’ παγκοσμίου πολέμου.
Στο βίντεο καταγράφονται «γυναίκες παρηγοριάς» από την Κορέα, και Ιάπωνες στρατιώτες.

 

 

Η δακρύβρεχτη δήλωση Kono

Μια συγνώμη που ειπώθηκε, αλλά δεν εννοήθηκε ποτέ

Για πολλές δεκαετίες το ζήτημα εθεωρείτο ταμπού στην πατριαρχική κοινωνία της Κορέας όπου τα θύματα σεξουαλικής βίας υπήρξαν κατά κανόνα αντικείμενα στιγματισμού και περιθωριοποίησης. Εκεί κάπου στη δεκαετία του ‘80, κάποιες γυναίκες άρχισαν να μοιράζονται τις ιστορίες τους. Το 1987, αφού η Νότια Κορέα έγινε φιλελεύθερη δημοκρατία, οι γυναίκες που είχαν επιζήσει από τα κολαστήρια άρχισαν να περιγράφουν δημόσια τις κακουχίες τους.

Σαν αποτέλεσμα της συνεχούς άρνησης της Ιαπωνίας για διάλογο και ανάληψη ευθυνών, το 1990 ιδρύθηκε στη Ν. Κορέα το  Κορεατικό Συμβούλιο για την υπεράσπιση των γυναικών που εξαναγκάστηκαν να ζήσουν σε καθεστώς σεξουαλικής δουλείας από τον  Ιαπωνικό Αυτοκρατορικό Στρατό. Πρωταρχικά αιτήματα του Συμβουλίου ήταν η παραδοχή της ενοχής από το Ιαπωνικό Κράτος, η επίσημη απολογία, η χρηματική αποζημίωση των θυμάτων και η ηθική αποκατάσταση της αξιοπρέπειας τους μέσω της διδαχής των φρικαλεοτήτων που τελέσθηκαν εναντίον τους στα Ιαπωνικά σχολικά βιβλία. Η Ιαπωνική Κυβέρνηση απέρριψε τα αιτήματα προς αποζημίωση, ισχυριζόμενη πως οι διακρατικές διαφορές ικανοποιήθηκαν με την  Συνθήκη του 1965 μεταξύ των δύο χωρών.

Το 1993, η Ιαπωνία εξέδωσε τη δακρύβρεχτη δήλωση Kono, με την οποία παραδεχόταν την εμπλοκή του Αυτοκρατορικού Στρατού στους «Σταθμούς Αναψυχής» και στην στρατολόγηση γυναικών «ενάντια στη θέλησή τους», ομολογώντας πως «ζούσαν (οι γυναίκες) υπό θλιβερές συνθήκες και υπό μία εξαναγκαστική ατμόσφαιρα (στους σταθμούς αναψυχής). Η Ιαπωνία προσέφερε «ειλικρινείς απολογίες και μετάνοια», ενώ υποσχέθηκε να «αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο τα ιστορικά γεγονότα», με «ακλόνητη βεβαιότητα να μην επαναλάβει το ίδιο λάθος χαράζοντας για πάντα στην μνήμη αυτά τα ζητήματα μέσα από την μελέτη και τη διδαχή της ιστορίας».

Αφού όμως ανέλαβε την εξουσία ο Πρωθυπουργός Shinzō Abe , το 2006, η Ιαπωνία, εγκαινίασε μία πολιτική διαφορετική από την απολογητική στάση που είχε υιοθετήσει το 1993. Υπό την ηγεσία του Abe, η ατμόσφαιρα στην Ιαπωνία έγινε «μη φιλική στην αντικειμενική ιστορική έρευνα» σε σχέση με το ζήτημα των γυναικών παρηγοριάς- σύμφωνα με την ιστορικό Alexis Dudden. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απόπειρα του Ιαπωνικού Υπουργείου Εξωτερικών, το 2014, να ασκήσει πίεση στην εταιρία McGraw Hill να εξαλείψει πολλές παραγράφους σχετικά με τις Γυναίκες Αναψυχής από τα διδακτικά της βιβλία Παγκόσμιας Ιστορίας. Πολλοί ιστορικοί μάλιστα έχουν χαρακτηρίσει τις προσπάθειες του Ιαπωνικού Κράτους να αποκρύψουν μέρη της ιστορίας ανάλογες με τις προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών να μετατρέψουν τον αποτρόπαιο θεσμό της σκλαβιάς σε παιδικό παραμύθι ευχάριστης εργασίας και τη συστηματική εξόντωση των Ιθαγενών Πληθυσμών σε ιστορία Ευχαριστιών

 

Η Lee Yong – soo, αγγίζει με συγκίνηση ένα άγαλμα, σε εικαστική-γλυπτική σύνθεση προς τιμήν των «γυναικών παρηγοριάς», στην τελετή αποκάλυψης που πραγματοποιήθηκε κοντά στην Joseon Shingung στην περιοχή Jung-gu της Σεούλ. | Πηγή εικόνας: www.korea.net |

 

«Έγινε ήδη πολύ κακό από όσα εξαναγκάστηκα να κάνω, τότε.
Αλλά το χειρότερο είναι ότι με κατάντησαν στείρα εξαιτίας αυτής της δοκιμασίας.
Πικραίνομαι όταν το σκέφτομαι αυτό, αλλά δεν θα κατηγορήσω πια τους άλλους.
Αυτό που συνέβη ήταν το πεπρωμένο.
Τελειώσαμε και τα σώματά μας είναι άχρηστα μετά από τόση κακοποίηση.
Δεν έχει σημασία αν λαμβάνουμε αποζημίωση ή όχι.
Άλλωστε, τι θα μπορούσαμε να κάνουμε με τα λεφτά,
με τόσα λίγα χρόνια που μας απόμειναν να ζήσουμε;

Το μόνο που μπορώ, είναι να ευχηθώ, η χώρα μου και ο λαός μου, να ευημερούν
και να κάνουν το καλύτερο, ώστε η ιστορία να μην μπορεί να επαναληφθεί ποτέ ξανά».

[Lee Yong – soo | Ακτιβίστρια από την Νότια Κορέα | Σήμερα είναι 95 ετών.]

Στις 3 Μαρτίου του 2021, η Λι Γιονγκ Σου  συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών της Νότιας Κορέας Chung Eui-yong και ζήτησε από την κυβέρνηση της χώρας της να θέσει το ζήτημα της σεξουαλικής δουλείας από τους Ιάπωνες στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ενώ αναφέρθηκε και στον καθηγητή Nομικής του Χάρβαρντ, Μαρκ Ραμσέιερ, ο οποίος έγραφε σε προδημοσιευμένο άρθρο του για το βιβλίο «Συμβόλαιο για σεξ στον Πόλεμο του Ειρηνικού», ότι οι Κορεάτισσες επέλεξαν οικειοθελώς να είναι γυναίκες παρηγοριάς! Η Λι Γιονγκ Σου  δήλωσε: «Αυτός ο καθηγητής πρέπει να συρθεί στο Διεθνές Δικαστήριο».

Ο καθηγητής του Χάρβαρντ «ελέγχθηκε» και το βιβλίο του δεν εκδόθηκε ποτέ. Ο ίδιος χαρακτήρισε τους επικριτές του «σταλινικούς» και τους απάντησε με έωλα επιχειρήματα: «Οι Κορεάτισσες δεν επιστρατεύτηκαν συντονισμένα και βίαια από Ιάπωνες στρατιώτες. Θαρραλέοι μελετητές στην Κορέα κάνουν λόγο όλο και περισσότερο, ότι οι “γυναίκες παρηγοριάς” δεν εξαναγκάζονταν να εκπορνευτούν

 

——————————————————————————————
Πηγές
1. Παναγιώτης Τουρκοχωρίτης, Ιαπωνία: Φεμινιστικός απολογισμός για τις «γυναίκες παρηγοριάς», 18.8.2023 | Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.documentonews.gr | Τελευταία πρόσβαση: 12.1.2025
2. Χαρά Γρίβα, Αποκαλύπτοντας την τραγική αλήθεια: Γυναίκες παρηγοριάς στην Ιαπωνία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, 19.4.2024 | Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.offlinepost.gr/ | Τελευταία πρόσβαση: 12.1.2025
3. Newsroom, Η «συγγνώμη» της Ιαπωνίας για την εκπόρνευση γυναικών στον ΒΠΠ, δεν ακούστηκε από διάσημο καθηγητή του Χάρβαρντ, 11.01.2024 00:00 | Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.ethnos.gr | Τελευταία πρόσβαση: 12.1.2025
4. Σήλια Μάνου, Ένα κρυμμένο αποτρόπαιο έγκλημα: «Γυναίκες παρηγοριάς Jugun Ianfu» – Μια προσπάθεια προσέγγισης της αλήθειας ,1.4.2021 | Ανακτήθηκε από την ηλεκτρονική διεύθυνση: https://nomikospalmos.wordpress.com | Τελευταία πρόσβαση: 12.1.2025
————————————————————————————
Επιμέλεια: Λευτέρης Τηλιγάδας