Ο Φεβρουάριος ή Φλεβάρης
παράγεται από το λατινικό ρήμα februare,
που σημαίνει καθαίρω, αγνίζω, αποβάλλω τα καθάρματα.
Ο Φεβρουάριος προστέθηκε στο Ρωμαϊκό έτος σαν ο τελευταίος μήνας από τον Πομπίλιο Νουμά. Είναι μήνας διαβατήριος και αποκαθαρκτικός. Το 153 π.Χ μεταφέρθηκε στη θέση που έχει σήμερα (δεύτερος μήνας του έτους), και σε αυτή τη θέση διατηρήθηκε και στο Γρηγοριανό ημερολόγιο. Στη διάρκειά του οι Ρωμαίοι διοργάνωναν τελετές καθαρμών και εξαγνισμών. Ο μήνας λοιπόν που περιλάμβανε τους καθαρμούς ονομάστηκε Februarious mensis και μετά από παράλειψη του mensis (μήνας) έμεινε η λέξη Φεβρουάριος.Ο μήνας Φεβρουάριος ήταν αφιερωμένος λοιπόν από τους Ρωμαίους στον εξαγνισμό και επιπρόσθετα, επειδή ήταν πολύ βροχερός τον είχαν αφιερώσει στον Ποσειδώνα.Ο Φεβρουάριος αντιστοιχούσε προς τον αττικό μήνα Ανθεστηριώνα.
Με την καθιέρωση του Ιουλιανού ημερολόγιου (46 π.χ.) περιορίστηκαν οι μέρες του μήνα αυτού από 30 που ήταν ως τότε σε 29, και την εποχή του αυτοκράτορα Αυγούστου του αφαιρέθηκε μια ακόμη ημέρα, που προστέθηκε στον μήνα Αύγουστο προς τιμήν του Αυτοκράτορα.
Γεωργικές εργασίες
- Φυτεύουν πατάτες.
- Προετοιμάζουν τα χωράφια για να σπείρουν ανοιξιάτικα σιτηρά και ενισχύουν τα φθινοπωρινά λιπαίνοντάς τα.
- Κλαδεύουν αμπέλια και δέντρα.
- Καθαρίζουν τα μαντριά.
- Συντηρούν την κοπριά σε λάκκους.
- Σβαρνίζουν τα χωράφια.
Παροιμίες
- Χιόνια του Φλεβαριού, χρυσάφι του καλοκαιριού.
- Γενάρη γέννα το παιδί, Φλεβάρη, φλέβισέ το.
- Ο Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό.
- Καλοκαιριά της Παπαντής, Μαρτιάτικος χειμώνας.
- Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.
- Ο Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό.
- Ο Φλεβάρης κι αν χιονίσει, πάλι άνοιξη θ’ άνθίσει.
- Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, πάλι άνοιξη θ’ ανθίσει. | Μα αν κάμει και πεισμώσει, μες τα χιόνια θα μας χώσει.
- Παπαντή καλοβρεμμένη, ή κοφίνα γεμισμένη.
- Φλεβάρης ,κουτσοφλέβαρος, έρχεται κούτσα κούτσα, όλο νερά και λούτσα.
- Ο μήνας Φλεβάρης ή τις φλέβες (του νερού) ανοίγει ή τις φλέβες κλείνει.
- Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει και λησμόνησε να πάψει.
- Στις δέκα εφτά του Φλεβάρη θα ζεσταθεί το νύχι του βοδιού.
- Το Φλεβάρη μη φυτέψεις, ούτε να στεφανωθείς, | Τρίτη μέρα μη δουλέψεις, Σάββατο μη στολιστείς.
- Ο Φλεβάρης φλέβες ανοίγει και πόρτες σφαλάει.
- Η Παπαντή διώχνει τις γιορτές με τ’ αντί.
- Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει | μ’ αν τις φλέβες του ανοίξει ξεροπήγαδα γιομίζει.
- Στις δεκαπέντ’ από Φλεβάρη βαρεί το άλογο ποδάρι.
Γιορτές και Έθιμα
- Του Αγίου Τρύφωνα 1 Φεβρουαρίου. Ο άγιος Τρύφωνας θεωρείται φύλακας των αμπελιών.
- Της Υπαπαντής 2 Φεβρουαρίου. Γιορτάζεται σε ανάμνηση της συναντήσεως του Συμεών με το παιδίον Ιησού (Λουκ., 2.25).
- Τότε γίνονται προβλέψεις.
- «Ό,τι καιρό κάνει της Υπαπαντής, θα βαστάξει σαράντα ημέρες».
- Αν είναι καλός ο καιρός στις 2 Φεβρουαρίου, ο βαρύς χειμώνας θα διαρκέσει πολύ ακόμα.
- Από τις 2 Φλεβάρη σταματούν οι γιορτές και μαζί η αργία και η σχόλη.
- Του Αγίου Συμεών 3 Φεβρουαρίου. Ο Άγιος τιμάται από τις εγκύους, που έλεγαν παρετυμολογώντας: «για να μη γεννηθεί το παιδί σημειωμένο».
- Του Αγίου Χαραλάμπους 10 Φεβρουαρίου.
- Πρώτη Κυριακή της Αποκριάς «Οι μεταμφιέσεις και οι παράδοξοι χοροί των μασκαράδων γίνονται για να ξυπνήσουν τα πνεύματα της βλαστήσεως» .
- H Καθαρά Δευτέρα eίναι μια πανάρχαιη γιορτή που σχετίζεται κυρίως με τις πομπές των Κατ’ Αγρούς Διονυσίων αλλά και με ορισμένες Απολλώνιες ιδέες λατρευτικού περιεχομένου. Στις μέρες μας συνηθίζεται ο εορτασμός με ομαδική έξοδο στην εξοχή.
Αρχαίες γιορτές ήταν τα Ανθεστήρια, Χόες.
Στην Αττική γιόρταζαν τα πρώτα άνθη της αμυγδαλιάς με διαγωνισμούς οινοποσίας. Άνοιγαν τους πίθους με το κρασί (πιθοίγια) και γέμιζαν τις κρασοκανάτες (χόες). Νικητής ήταν όποιος άδειαζε πρώτος τον χουν που χώραγε περισσότερο από δύο λίτρα.
