Μνήμη χρονολογίου της 5ης Σεπτεμβρίου


...

Η ταυτότητα της ημέρας
και τα γεγονότα που την «σημάδεψαν»

| 5η Σεπτεμβρίου 2025 |

Είναι η 247η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 118 ημέρες για τη λήξη του.
🌅  Ανατολή ήλιου: 06:58 – Δύση ήλιου: 19:49 – Διάρκεια ημέρας: 12 ώρες 50 λεπτά
🌔  Σελήνη 12.2 ημερών.

| Χρόνια πολλά στους: Ζαχαρία, Ζάχαρη, Ζάχαρο, Ζάκη,
Ζαχαρένια, Ζαχάρω, Ζαχαρούλα και Ζαχαρίτσα |


Γεγονότα

 

1899 – Ο Κωστής Παλαμάς ολοκληρώνει το ποίημά του «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου». Ο Παλαμάς και δημοτικισμός αποτελούν μια επανάσταση για την αρχαΐζουσα πνευματική ζωή, που είχε επικρατήσει στην Ελλάδα ύστερα από την εθνική απελευθέρωση.

Η αρχαΐζουσα νοοτροπία δε φανερωνόταν μόνο στη γλώσσα, παρά και στο σύνολο της Παιδείας και στα σπουδαιότερα φανερώματα της ελληνικής σκέψης. Με τον Παλαμά και τους δημοτικιστές για πρώτη φορά η Ελλάδα, ύστερα από αιώνες, μέσα σ’ ένα πλατύ κίνημα, αναζητάει τις πνευματικές αξίες της στο σύγχρονο κόσμο και στρέφεται αποφασιστικά και συστηματικά προς τα προβλήματα που προβάλλει η σημερινή ζωή.

Ο Παλαμάς αποτελεί το κέντρο αυτό της πνευματικής κίνησης, που δείχνει μια πρωτοφανέρωτη εχθρότητα στο μιμητικό και αρχαϊκό πολιτισμό, στον πνευματικό φορμαλισμό και στην ουτοπική στροφή προς τα περασμένα, προς τα αρχαία και ανεπίστροφα πρότυπα.

Μπροστά στην αρχαϊκή και καθυστερημένη αυτή αντίληψη, ο Παλαμάς και ο δημοτικισμός παρουσιάζονται σα μια επανάσταση. Το κήρυγμά τους είναι η ίδια η ολοφάνερη πραγματικότητα της ζωής: «δεν μπορείς να πας μπροστά κοιτάζοντας πίσω, δεν μπορείς να προχωρήσεις γρήγορα και να πας μακριά με τους παλιούς αρχαϊκούς τρόπους σαν έθνος και σαν πολιτισμός, μ’ αυτό το δρόμο που ακολουθούμε σήμερα θα κουτσαίνουμε στην ουρά των λαών που προχωρούν». Για πρώτη φορά η πνευματική Ελλάδα θέλει να συνταιριάσει το βήμα της με το βήμα της σημερινής πραγματικότητας και ατενίζει τολμηρά προς ένα καινούργιο νεοελληνικό μέλλον.

Ο Παλαμάς, μεταφέροντας στην τέχνη τις αντιλήψεις του δημοτικισμού, διατυπώνει μέσα στον «Δωδεκάλογο» μια σειρά αξιώματα.

 

 

1972 – Το πρωί της 5ης Σεπτεμβρίου 1972, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Μονάχου μετατράπηκαν σε πεδίο αίματος. Οκτώ μέλη της παλαιστινιακής οργάνωσης «Μαύρος Σεπτέμβρης» πέρασαν ανενόχλητα τον φράχτη του Ολυμπιακού Χωριού και εισέβαλαν στα διαμερίσματα της ισραηλινής αποστολής. Με τις πόρτες ξεκλείδωτες και τα μέτρα ασφαλείας ελάχιστα, συνέλαβαν 11 αθλητές και προπονητές. Δύο από τα μέλη της ομάδας δολοφονήθηκαν αμέσως στην προσπάθειά τους να αντισταθούν ή να διαφύγουν.

Οι απαγωγείς ζήτησαν την απελευθέρωση 232 Παλαιστινίων και γνωστών μελών ένοπλων οργανώσεων, μεταξύ αυτών της RAF και του Ιάπωνα Κόζο Οκαμότο. Η κυβέρνηση της Γκόλντα Μέιρ απάντησε πως δεν εκβιάζεται. Στο Μόναχο, οι διαπραγματεύσεις τραβούσαν ώρα με ώρα, ενώ σχέδια εφόδου ναυάγησαν, καθώς μεταδόθηκαν από τα ΜΜΕ και έγιναν γνωστά στους ίδιους τους τρομοκράτες.

Η κρίση κορυφώθηκε όταν αποφασίστηκε οι όμηροι και οι δράστες να μεταφερθούν με ελικόπτερα στο αεροδρόμιο, υποτίθεται για πτήση προς το Κάιρο. Εκεί στήθηκε ενέδρα με την αστυνομία να περιμένει δίπλα σε ένα άδειο Boeing. Όμως η επιχείρηση αποδείχθηκε καταστροφική: οι δυνάμεις ασφαλείας δεν γνώριζαν τον πραγματικό αριθμό των τρομοκρατών, υπήρξε σύγχυση στις εντολές και ένας αστυνομικός τραυματίστηκε από φίλια πυρά.

Το χάος ολοκληρώθηκε λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όταν οι τρομοκράτες αντιλήφθηκαν την παγίδα. Άνοιξαν πυρ κατά των ομήρων, σκότωσαν εννέα από αυτούς, ενώ άλλοι χάθηκαν σε εκρήξεις χειροβομβίδων. Τρεις από τους δράστες έπεσαν νεκροί, οι υπόλοιποι συνελήφθησαν, ενώ σκοτώθηκε και ο αρχηγός της Αστυνομίας του Μονάχου από αδέσποτη σφαίρα.

Παρά τις πρώτες επίσημες ανακοινώσεις περί «επιτυχούς διάσωσης», η αλήθεια αποκαλύφθηκε σύντομα: η σφαγή του Μονάχου στοίχισε τη ζωή σε 11 Ισραηλινούς και στιγμάτισε για πάντα την ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων.

 

Γεννήσεις

 

1946 – Φρέντι Μέρκιουρι. Ο Μέρκιουρι γεννήθηκε ως Φαρόχ Μπουλσάρα στη Ζανζιβάρη, ένα αφρικανικό νησί που τότε ήταν βρετανική αποικία και σήμερα μέρος της Τανζανίας.

Ο Φρέντι Μέρκιουρι, γεννημένος στη Ζανζιβάρη, έζησε από νωρίς ανατροπές. Το 1964, σε ηλικία μόλις 17 ετών, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει μαζί με την οικογένειά του το νησί μετά την αιματηρή επανάσταση κατά του σουλτάνου. Η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, όπου ο Φρέντι σπούδασε γραφιστική στο Ealing College of Art και αποφοίτησε το 1969.

Λίγο νωρίτερα, οι Μπράιαν Μέι και Ρότζερ Τέιλορ είχαν σχηματίσει το συγκρότημα Smile. Με την αποχώρηση του Τιμ Στάφελ, ο Μέρκιουρι ανέλαβε τη θέση του τραγουδιστή το 1970, ενώ έναν χρόνο αργότερα προστέθηκε ο Τζον Ντίκον. Ο ίδιος πρότεινε το όνομα Queen και σχεδίασε το περίφημο λογότυπο με τα αστρολογικά σύμβολα των μελών. Το πρώτο τους άλμπουμ το 1973 δεν εντυπωσίασε, ωστόσο η εκτόξευση ήρθε το 1975 με το A Night at the Opera και το θρυλικό Bohemian Rhapsody. Το τραγούδι, με το πρώτο σκηνοθετημένο βίντεοκλιπ στην ιστορία, έγραψε μουσική ιστορία και έμεινε εβδομάδες στην κορυφή των βρετανικών charts.

Ακολούθησαν άλμπουμ που έδωσαν στους Queen παγκόσμια αναγνώριση: A Day at the Races με το Somebody to Love, News of the World με τα εμβληματικά We Will Rock You και We Are the Champions, αλλά και το The Game με το Another One Bites the Dust. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 πειραματίστηκαν με ήχους ντίσκο στο Hot Space, ενώ ο Μέρκιουρι ξεκίνησε και προσωπικές δουλειές, όπως το Mr. Bad Guy και η συνεργασία του με τη Μονσερά Καμπαγιέ στο Barcelona.

Το 1989 κυκλοφόρησε το The Miracle, όπου ο Μέρκιουρι εμφανιζόταν εμφανώς καταπονημένος. Δύο χρόνια αργότερα, με το τελευταίο άλμπουμ Innuendo, οι στίχοι του The Show Must Go On αποκάλυπταν τη μάχη του με την ασθένεια. Στα τελευταία βίντεοκλιπ εμφανίστηκε αποστεωμένος, αλλά η φωνή του παρέμενε ακέραιη. Ο Φρέντι Μέρκιουρι, με την εκρηκτική του παρουσία και τη μοναδική του ερμηνεία, σφράγισε ανεξίτηλα την ιστορία της ροκ μουσικής.

 

Θάνατοι

2007 – Νίκος Νικολαΐδης. Γεννήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 1939 στην Αθήνα, όπου έζησε και δούλεψε μέχρι το θάνατό του. Σεναριογράφος και παραγωγός των κινηματογραφικών ταινιών που σκηνοθέτησε. Έγραψε και σενάρια για άλλους σκηνοθέτες, όπως στην ταινία του Ορέστη Λάσκου Πράκτορες 005 εναντίον Χρυσοπόδαρου.

Για μεγάλο μέρος της ζωής του εργάστηκε στη διαφήμιση και σκηνοθέτησε 200 τηλεοπτικές διαφημίσεις. Σπούδασε σκηνοθεσία στη Σχολή Ελληνικού Κινηματογράφου και Τηλεόρασης Σταυράκου και απέκτησε γραφικές δεξιότητες σχεδίασης στο Vakalo College of Art and Design, μια ιδιωτική σχολή τέχνης. Το 1960 άρχισε να εργάζεται ως πρώτος βοηθός σκηνοθέτη για τον Βασίλη Γεωργιάδη και το 1962 σκηνοθέτησε την πρώτη μικρού μήκους ταινία Lacrimae Rerum.

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του ήταν η ταινία Ευρυδίκη Β.Α. 2037 η οποία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στις 29 Σεπτεμβρίου 1975, όπου κέρδισε το Βραβείο Καλύτερου Σκηνοθέτη, το βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού και το Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου της Αθήνας. Παρά την χλιαρή αντίδραση των θεατών, οι κριτικοί εκτίμησαν την καινοτόμο προοπτική της κλασσικής ελληνικής τραγωδίας του Ορφέα και της Ευρυδίκης και σημείωσαν την πρωτοτυπία των καλλιτεχνικών τεχνικών του Νικολαϊδη. Ο Νικολαΐδης πίστευε ότι η Ευρυδίκη Β.Α. 2037 είναι η καλύτερη του ταινία.

Από το 1970 ζούσε με τη Μαρί Λουιζ Βαρθολομαίου με την οποία είχε δύο παιδιά. Πέθανε στις 5 Σεπτεμβρίου 2007, σε ηλικία 67 ετών, λόγω πνευμονικού οιδήματος στην Αθήνα. Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πραγματοποίησε μια αναδρομική εκδήλωση προς τιμήν του το 2007 και η Ταινιοθήκη της Ελλάδος απέτισε φόρο τιμής από τις 26 Μαΐου ως την 1η Ιουνίου 2011 προβάλλοντας τις οκτώ μεγάλου μήκους ταινίες του. Είναι ο μοναδικός Έλληνας σκηνοθέτης που κέρδισε πέντε φορές το Βραβείο Καλύτερου Σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ή στα Κρατικά Βραβεία Κινηματογράφου στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

 

Στο link που ακολουθεί μπορείτε να διαβάσετε
ακόμα περισσότερα γεγονότα που συνέβησαν αυτή την ημερομηνία
Γέγονε την 5η Σεπτεμβρίου

 

————————————————————————
Πηγές: sansimera.gr, el.wikipedia