...
Η ταυτότητα της ημέρας
και τα γεγονότα που την «σημάδεψαν» |
5 Μαΐου 2025
| Είναι η 125η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 240 ημέρες για τη λήξη του.
🌅 Ανατολή ήλιου: 06:24 – Δύση ήλιου: 20:19 – Διάρκεια ημέρας: 13 ώρες 55 λεπτά
🌓 Σελήνη 8.1 ημερών
Χρόνια πολλά στους: Ειρήνη, Ειρηναίο, Εφραίμ, Εφραίμιο, Εφραίμη, Εφραιμία
Γεγονότα
1502 – Στις 5 Μαΐου 1502, ο Χριστόφορος Κολόμβος, στο τέταρτο και τελευταίο του ταξίδι στον Νέο Κόσμο, αποβιβάζεται στην Τζαμάικα, ένα νησί με καταπράσινη βλάστηση, πλούσιους φυσικούς πόρους και πληθυσμό ιθαγενών Ταΐνο. Η αποβίβαση αυτή, αν και λιγότερο γνωστή από τις πρώτες του ανακαλύψεις, θα αποτελέσει σημείο καμπής τόσο για την πορεία του ίδιου όσο και για το μέλλον της Τζαμάικα.
Ένα χρόνο αργότερα, το 1503, οι συνθήκες γίνονται δραματικά δύσκολες για τον Κολόμβο και το πλήρωμά του. Τα πλοία τους, φθαρμένα και σχεδόν άχρηστα, καθηλώνονται στις ακτές του νησιού, αναγκάζοντας τους Ισπανούς να παραμείνουν αποκλεισμένοι εκεί για σχεδόν έναν χρόνο, έως τον Ιούνιο του 1504. Στο διάστημα αυτό, η επιβίωσή τους εξαρτάται από την καλή θέληση των ιθαγενών. Οι σχέσεις αρχικά είναι φιλικές, όμως η αυξανόμενη πίεση οδηγεί σε εντάσεις.
Μπροστά στον κίνδυνο της πείνας και της σύγκρουσης, ο Κολόμβος επιστρατεύει ένα εξαιρετικά τολμηρό τέχνασμα. Χρησιμοποιώντας τις αστρονομικές του γνώσεις και ένα ναυτικό ημερολόγιο, «προβλέπει» μια έκλειψη Σελήνης που θα συμβεί στις 29 Φεβρουαρίου 1504. Παρουσιάζει το φαινόμενο στους ιθαγενείς ως σημάδι θεϊκής δυσαρέσκειας, πείθοντάς τους να συνεχίσουν να παρέχουν τροφή και βοήθεια.
Μετά τη διάσωσή τους, η Τζαμάικα δεν ξεχνιέται. Αντιθέτως, ενσωματώνεται γρήγορα στη σφαίρα επιρροής της Ισπανικής Αυτοκρατορίας. Οι Ισπανοί εγκαθίστανται στο νησί, οικοδομούν οικισμούς και εγκαθιδρύουν μια νέα, σκληρή τάξη πραγμάτων. Οι ιθαγενείς υποδουλώνονται, εξαναγκάζονται σε καταναγκαστική εργασία και, μέσα σε λίγες δεκαετίες, ο πληθυσμός τους σχεδόν εξαφανίζεται.
Η ισπανική κυριαρχία στην Τζαμάικα διατηρήθηκε έως το 1655, όταν το νησί κατακτήθηκε από τους Βρετανούς. Ωστόσο, το αποτύπωμα του Κολόμβου και της ισπανικής παρουσίας έμελλε να μείνει βαθιά χαραγμένο στην ιστορία της Καραϊβικής.
Η αποβίβαση του Κολόμβου στην Τζαμάικα δεν ήταν απλώς μια στάση σε έναν μακρινό προορισμό· ήταν το ξεκίνημα μιας ιστορικής μετάβασης που μετέβαλε οριστικά τη μοίρα του νησιού και των ανθρώπων του.
1936 – Στις 5 Μαΐου 1936, οι φασιστικές δυνάμεις της Ιταλίας υπό τον Μπενίτο Μουσολίνι εισέρχονται στην Αντίς Αμπέμπα, πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, σηματοδοτώντας την κορύφωση του Β’ Ιταλο-Αιθιοπικού Πολέμου. Η πτώση της πόλης ήταν το αποκορύφωμα μιας βάναυσης εκστρατείας που είχε ξεκινήσει λίγους μήνες νωρίτερα, τον Οκτώβριο του 1935, όταν οι ιταλικές δυνάμεις εισέβαλαν από τις αποικίες της Ερυθραίας και της Σομαλίας.
Η Αιθιοπία, μία από τις ελάχιστες ανεξάρτητες αφρικανικές χώρες εκείνη την εποχή, αποτέλεσε στόχο των επεκτατικών φιλοδοξιών του Μουσολίνι, που ήθελε να δημιουργήσει μια νέα ρωμαϊκή αυτοκρατορία στην Αφρική. Ο αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ κατέφυγε στην εξορία, ενώ η αντίσταση των Αιθιόπων, αν και γενναία, δεν κατάφερε να αναχαιτίσει τον καλύτερα εξοπλισμένο ιταλικό στρατό.
Μόλις δύο ημέρες μετά την κατάληψη της πρωτεύουσας, στις 9 Μαΐου, ο Μουσολίνι ανακήρυξε επίσημα την ίδρυση της Ιταλικής Αυτοκρατορίας, προσθέτοντας την Αιθιοπία στο αποικιοκρατικό χαρτοφυλάκιο της Ιταλίας και αναγορεύοντας τον βασιλιά Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ΄ σε αυτοκράτορα της Αιθιοπίας.
Η διεθνής κοινότητα παρακολούθησε σχεδόν αμέτοχη. Η Κοινωνία των Εθνών απέτυχε να εφαρμόσει ουσιαστικές κυρώσεις, και η κατάληψη της Αντίς Αμπέμπα έγινε σύμβολο της ανικανότητας του θεσμού να διασφαλίσει την ειρήνη. Ωστόσο, η ιταλική κυριαρχία αποδείχτηκε προσωρινή. Το 1941, με την υποστήριξη των Συμμάχων, ο Χαϊλέ Σελασιέ επέστρεψε και η Αιθιοπία ξαναβρήκε την ανεξαρτησία της, γράφοντας έναν νέο, περήφανο κεφάλαιο στην ιστορία της.
Γεννήσεις
1889 – Βασίλης Ρώτας (1889–1977) | Υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές του ελληνικού πνεύματος στον 20ό αιώνα. Ποιητής, δραματουργός, πεζογράφος, μεταφραστής, κριτικός θεάτρου και μαχητής της Εθνικής Αντίστασης, αφιέρωσε τη ζωή του στη δημιουργία, την παιδεία και τη λαϊκή έκφραση, με έργο που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στα ελληνικά γράμματα και το θέατρο.
Γεννήθηκε στις 5 Μαΐου του 1889 στο Χιλιομόδι Κορινθίας και σπούδασε φιλολογία και θέατρο στην Αθήνα, πριν ακολουθήσει στρατιωτική καριέρα. Πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία, ενώ για δύο χρόνια υπηρέτησε ως στρατιωτικός ακόλουθος στο Βερολίνο. Αποστρατεύτηκε ως συνταγματάρχης το 1926 και έκτοτε αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στη λογοτεχνία, το θέατρο και τις μεταφράσεις.
Αναπόσπαστα δεμένος με τη λαϊκή παράδοση, ο Ρώτας πίστευε βαθιά ότι δημιουργός και αποδέκτης της τέχνης είναι ο λαός. Επηρεάστηκε από το δημοτικό τραγούδι, τα λαϊκά παραμύθια και τον Καραγκιόζη, αλλά και από το αρχαίο ελληνικό δράμα και τη σαιξπηρική δραματουργία. Στο θέατρο άφησε σημαντική παρακαταθήκη, ιδρύοντας το Λαϊκό Θέατρο Αθηνών (1930–1937) και το Θεατρικό Σπουδαστήριο στην Κατοχή, με συνεργάτες όπως οι Μάνος Κατράκης και Γιάννης Τσαρούχης.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής εντάχθηκε στο ΕΑΜ και διηύθυνε τον Θεατρικό Όμιλο της ΕΠΟΝ Θεσσαλίας, δίνοντας παραστάσεις στα βουνά της Ελεύθερης Ελλάδας. Σημαντικό είναι και το μεταφραστικό του έργο, με κορυφαία την απόδοσή του των έργων του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, που τον καθιέρωσε ως έναν από τους σημαντικότερους μεταφραστές του αγγλικού δραματουργού στα ελληνικά. Ιδιαίτερα ξεχώρισε η μετάφραση των «Ορνίθων» του Αριστοφάνη για την παράσταση του Κάρολου Κουν το 1959.
Το έργο του Βασίλη Ρώτα συνιστά μια γέφυρα ανάμεσα στην παράδοση και τη μοντέρνα ελληνική ταυτότητα, διαπνεόμενο από κοινωνική ευαισθησία, πατριωτισμό και βαθύ ανθρωπισμό. Πέθανε το 1977, αφήνοντας πίσω του έναν πολύτιμο πνευματικό θησαυρό που συνεχίζει να εμπνέει
Θάνατοι
1920 – Βασίλης Διαμαντόπουλος (1920-1999) | Γεννημένος στον Πειραιά στις 5 Μαΐου του 1920, υπήρξε μία από τις εμβληματικότερες μορφές του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου. Πρωτοποριακός και πολυδιάστατος, υπήρξε ο πρώτος ηθοποιός που εμφανίστηκε ζωντανά στην ελληνική τηλεόραση το 1966, ερμηνεύοντας το μονόπρακτο Αυτός και το παντελόνι του του Ιάκωβου Καμπανέλλη.
Με σπουδές στη Νομική και στο θέατρο –τόσο στο Εθνικό Θέατρο όσο και στο Θέατρο Τέχνης του Κουν–, ο Διαμαντόπουλος άφησε το αποτύπωμά του σε κάθε πτυχή της ελληνικής σκηνής. Ίδρυσε το Νέο Θέατρο το 1956 και αργότερα το Σύγχρονο Θέατρο, ενώ καθοριστική υπήρξε η συμβολή του και στην καλλιτεχνική εκπαίδευση, ιδρύοντας την Ανώτερη Δραματική Σχολή Ίασμος, που λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Έγινε ευρύτερα γνωστός στο κοινό από τον ρόλο του αυστηρού καθηγητή στην ταινία Νόμος 4000 του Γιάννη Δαλιανίδη, αλλά και από τη συμμετοχή του σε δημοφιλείς τηλεοπτικές σειρές, όπως το Εκμέκ Παγωτό. Στο πέρασμά του από την τηλεόραση, το θέατρο και τον κινηματογράφο άφησε ανεξίτηλη καλλιτεχνική σφραγίδα, ενώ δίδαξε για δεκαετίες στις πιο σημαντικές δραματικές σχολές της χώρας.
Με έντονη πολιτική ταυτότητα, ο Διαμαντόπουλος παρέμεινε σταθερά στρατευμένος στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, επιλέγοντας συνειδητά να στηρίζει τις ιδέες του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Απεβίωσε το 1999 στην Αθήνα, αφήνοντας πίσω του σπουδαίο έργο και μια βαθιά κληρονομιά στο ελληνικό πολιτιστικό τοπίο.
Διαβάστε περισσότερα στο link που ακολουθεί:
Βασίλης Διαμαντόπουλος | Ποίησε ήθος φύση και θέση
Στο link που ακολουθεί μπορείτε να διαβάσετε
ακόμα περισσότερα γεγονότα που συνέβησαν αυτή την ημερομηνία
Γέγονε την 5η Μαΐου
