.
Η ταυτότητα της ημέρας
και τα γεγονότα που την «σημάδεψαν»
5 Ιανουαρίου 2025
Είναι η 5η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 360 ημέρες για τη λήξη του
🌅 Ανατολή ήλιου: 07:41 – Δύση ήλιου: 17:19 – Διάρκεια ημέρας: 9 ώρες 39 λεπτά
🌓 Σελήνη 5.7 ημερών
Χρόνια πολλά στους: Θεώνη, Θεωνά,
Θεόπεμπτο, Θεόπεμπτη και Συγκλητική
Γεγονότα
1875 – Εγκαινιάζεται στο Παρίσι το Παλέ Γκαρνιέ, ένα από τα πιο διάσημα κτίρια όπερας στον κόσμο.
Το Παλέ Γκαρνιέ (γαλλικά: Palais Garnier) είναι μία όπερα 1.979 θέσεων στο Παρίσι, η οποία κτίστηκε από το 1861 μέχρι το 1875, προορισμένη να γίνει η έδρα της Όπερας του Παρισιού. Αρχικά ονομαζόταν Salle des Capucines (Αίθουσα των Καπουτσίνων) επειδή βρισκόταν στο Boulevard des Capucines στο 9ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού, αλλά σύντομα έγινε γνωστό ως Palais Garnier (Παλάτι του Γκαρνιέ) σε αναγνώριση της χλιδής και του αρχιτέκτονά του, Σαρλ Γκαρνιέ.
Το θέατρο αποκαλείται και Opéra Garnier και ιστορικά είναι γνωστό ως Opéra de Paris (Όπερα του Παρισιού) ή πιο απλά Opéra, καθώς ήταν η πρωταρχική λυρική σκηνή στο Παρίσι, αλλά και έδρα του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού, μέχρι το 1989, όταν η Opera Bastille άνοιξε τις πύλες της στην περιοχή της Βαστίλλης.
Η αίθουσα του Παλέ Γκαρνιέ χρησιμοποιείται πλέον κυρίως για παραστάσεις μπαλέτου.
1895 – Η Υπόθεση Ντρέιφους, ή Ντρέυφους, (γαλλικά: Affaire Dreyfus) υπήρξε ένα τεράστιο στρατιωτικοπολιτικό σκάνδαλο κατασκοπείας και ταυτόχρονα μία από τις μεγαλύτερες διεθνώς δικαστικές πλάνες που συντάραξε τη Γαλλία επί δώδεκα χρόνια, στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα.
Εκ των υστέρων χαρακτηρίστηκε, περισσότερο προπαγανδιστικά, και σαν η πρώτη πολύ σοβαρή ένδειξη του επερχόμενου αντισημιτισμού στην Ευρώπη κατά τον 20ο αιώνα, που ίσως και ν’ αποτελούσε ένα παρακλάδι της γενικότερης ανησυχίας.
Οι κύριοι λόγοι ήταν πολύ βαθύτεροι, προερχόμενοι κυρίως από τη γενικότερη κατάσταση που επικρατούσε την εποχή εκείνη στη Γαλλία, (της Γ΄ Δημοκρατίας), όπου ένα απλό επεισόδιο του πολέμου μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών αναδείχθηκε σε μέγα δικαστικό κυκεώνα.
Το όνομα της υπόθεσης αυτής λήφθηκε από το κεντρικό πρόσωπο αυτής, που ήταν ο Γάλλος λοχαγός Άλφρεντ Ντρέιφους.
1933 – Ξεκινάει στο Σαν Φρανσίσκο η κατασκευή της γέφυρας Γκόλντεν Γκέιτ. Είναι κρεμαστή γέφυρα που εκτείνεται στην «Golden Gate» (Χρυσή Πύλη), το άνοιγμα του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ως μέρος και των δύο, της Διαδρομής 101 των ΗΠΑ και της Κρατικής Διαδρομής 1 της Καλιφόρνια, η δομή συνδέει την πόλη του Σαν Φρανσίσκο, το βόρειο άκρο της χερσονήσου του Σαν Φρανσίσκο με την κομητεία του Μαρίν.
Η Γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ είχε τη μεγαλύτερη διάρκεια κατασκευής κρεμαστής γέφυρας στον κόσμο, όταν ολοκληρώθηκε το 1937, και έχει γίνει ένα από τα διεθνώς πιο αναγνωρισμένα σύμβολα του Σαν Φρανσίσκο, της Καλιφόρνια και των Ηνωμένων Πολιτειών. Αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα, κυρίως στα ανοίγματά της, στις Ηνωμένες Πολιτείες, μετά τη Γέφυρα Βερρατσάνο Νάροους στη Νέα Υόρκη.
Έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα σύγχρονα θαύματα του κόσμου από την Αμερικανική Εταιρεία Πολιτικών Μηχανικών. Αρχικά σχεδιάστηκε από τον μηχανικό Τζόζεφ Στράους το 1917. Ο ταξιδιωτικός οδηγός του Frommer περιγράφει την Γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ ως «πιθανώς την πιο όμορφη και σίγουρα την πιο φωτογραφισμένη γέφυρα στον κόσμο». Κατά το άνοιγμα της το 1937, ήταν και η μεγαλύτερη και η ψηλότερη κρεμαστή γέφυρα στον κόσμο, με κύριο άνοιγμα 1.280 μ. και συνολικό ύψος 227 μ.
Γεννήσεις
1946 – Ντάιαν Κίτον | Αμερικανίδα ηθοποιός του κινηματογράφου, σκηνοθέτιδα, παραγωγός και σεναριογράφος βραβευμένη με Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου. Η Κίτον ξεκίνησε την καριέρα της στο θέατρο και έκανε το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο το 1970. Απέκτησε παγκόσμια φήμη όταν ερμήνευσε τον ρόλο της Κέι Κορλεόνε στην ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα Ο νονός (The Godfather, 1972) πλάι στους Μάρλον Μπράντο και Αλ Πατσίνο.
Αλλά οι ταινίες που την καθιέρωσαν στο κινηματογραφικό στερέωμα ήταν εκείνες στις οποίες συμπρωταγωνίστησε με τον Γούντι Άλεν, με τον οποίο είχε μακροχρόνια σχέση. Η πρώτη τους ταινία μαζί ήταν το Ωραίος και σέξι (Play it Again Sam, 1972) του Χέρμπερτ Ρος, ενώ έπειτα ο Άλεν τη σκηνοθέτησε στις ταινίες Ο υπναράς (Sleeper, 1973) και Ο ειρηνοποιός (Love and Death) που ανέδειξαν το κωμικό της ταλέντο. Η τέταρτή της συνεργασία με τον Άλεν στην ταινία Νευρικός εραστής (Annie Hall, 1977), της οποίας ο τίτλος παραπέμπει στο πραγματικό επώνυμο της ηθοποιού (Χωλ), της χάρισε το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου. Ακολούθησαν άλλες δυο συνεργασίες με τον Άλεν οι ταινίες Εσωτερικές σχέσεις (Interiors, 1978) και Μανχάταν (Manhattan, 1979).
Μετά την πραγματοποίηση της ταινίας Μανχάταν η Κίτον κι ο Άλεν διέκοψαν την επιτυχημένη τους συνεργασία, η Κίτον διεύρυνε τους κινηματογραφικούς της ορίζοντες κι ήταν έτοιμη να δεχτεί νέους ρόλους φοβούμενη ότι ένας χαρακτήρας τόσο δυνατός όσο η Άννι Χωλ, θα τυποποιούσε τους ρόλους που θα της προσέφεραν στη συνέχεια. Με τη βοήθεια του Γουόρεν Μπίτι, με τον οποίο είχε ερωτική σχέση από το 1979, επέστρεψε στους δραματικούς ρόλους υποδυόμενη τη Λουίζ Μπράιαντ, σύζυγο του δημοσιογράφου και δημιουργού του Κομμουνιστικού Κόμματος Ηνωμένων Πολιτειών στην ταινία του Μπίτι Οι κόκκινοι (Reds) η ταινία της απέφερε άλλη μια υποψηφιότητα για όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου αλλά έχασε από την Κάθριν Χέπμπορν για την ταινία Στη χρυσή λίμνη (On Golden Pond).
Άλλοι σημαντικοί δραματικοί ρόλοι στην καριέρα της ήταν το Αναζητώντας τον κύριο Γκούντμπαρ (Looking for Mr. Goodbar, 1977), Το πάθος της κυρίας Σοφέλ (Mrs. Soffel, 1984) και Σταγόνες αγάπης (Marvin’s Room) για την οποία έλαβε την τρίτη της υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου. Επιτυχημένοι της κωμικοί ρόλοι ήταν επίσης στις ταινίες Baby Boom, 1987, Ο μπαμπάς της νύφης (Father of the Bride, 1991) και Κλαμπ χωρισμένων γυναικών (The First Wives Club, 1996) όπου συμπρωταγωνίστησε με τις Μπέτι Μίντλερ και Γκόλντι Χον. Το 1993 συνεργάστηκε για άλλη μια φορά με τον μέντορά της Γούντι Άλεν στην ταινία του Μυστηριώδεις φόνοι στο Μανχάταν (Manhattan Murder Mystery). Η επιτυχημένη της πορεία συνεχίστηκε και κατά τη δεκαετία του 2000, όταν έλαβε την τέταρτή της υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου για την ταινία Κάλλιο αργά παρά αργότερα (Something’s Gotta Give) όπου εμφανίστηκε πλάι στον Τζακ Νίκολσον και με τη συμμετοχή της στην ταινία Η πέτρα του σκανδάλου (The Family Stone, 2005).
1973 – Γεωργία Αποστόλου | Ελληνίδα ηθοποιός . Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 5 Ιανουαρίου του 1973 όπου και μεγάλωσε. Το 1991, σε ηλικία 18 ετών, ξεκίνησε τις σπουδές της στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου απ’ όπου αποφοίτησε τρία χρόνια μετά.
Το 1993, σε ηλικία μόλις 20 ετών, κέρδισε τον πρώτο της πρωταγωνιστικό ρόλο στη δραματική τηλεοπτική σειρά Το μονοπάτι της αγάπης σε σενάριο Γιάννη Βόγλη και σκηνοθεσία Στράτου Μαρκίδη. Εκεί τη σεζόν 1993-1994 υποδύθηκε τη Ματίνα, συμπρωταγωνιστώντας μαζί με τον Νικήτα Τσακίρογλου και τη Μπέτυ Λιβανού.
Το 1994 συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο στις παραστάσεις Καλντερόν, την άνοιξη του 1994, και στο αρχαίο δράμα Πλούτος το καλοκαίρι του ίδιου έτους. Τη σεζόν 1994-1995 συνεργάστηκε και πάλι με το Εθνικό Θέατρο στην παράσταση Η ταυτότητα.
Το 1995 έκανε το κινηματογραφικό της ντεμπούτο στη δραματική ταινία Ζωή του Γιώργου Κατακουζηνού, που αποτέλεσε μια συμπαραγωγή μεταξύ Ελλάδος, Ολλανδίας και Τουρκίας, υποδυόμενη την ομώνυμη ηρωΐδα. Η εν λόγω ταινία είναι εμπνευσμένη από ένα πραγματικό έγκλημα που συγκλόνισε το πανελλήνιο στα τέλη της δεκαετίας του 1980.Τη σεζόν 1996-1997 έπαιξε μαζί με τον Γιάννη Φέρτη, την Πέμη Ζούνη και τη Μπέτυ Λιβανού στην αισθηματική σειρά Βαμμένος Ήλιος στον ANT1 ενώ στο θέατρο έπαιξε μαζί με την Κάτια Δανδουλάκη στην παράσταση Υπηρέτης δυο αφεντάδων.
Τη σεζόν 2005-2006 πρωταγωνίστησε στην καθημερινή σειρά του ANT1 Έρωτας υποδυόμενη τη Μάρθα Δούκα. Παρόλο που η σειρά εγκρίθηκε για δεύτερο κύκλο επεισοδίων τη σεζόν 2006-2007, η ίδια ανακοίνωσε πως αποχωρεί από το καστ και αποσύρεται οριστικά από το χώρο της υποκριτικής ύστερα από 13 χρόνια πορείας. Έφυγε πρόωρα από τη ζωή στο σπίτι της στις 10 Ιουνίου του 2016 σε ηλικία 43 ετών από καρκίνο.
Θάνατοι
1589 – Αικατερίνη των Μεδίκων | Βασίλισσα της Γαλλίας. Ήταν κόρη του Λαυρέντιου Β΄ των Μεδίκων και της Μαγδαληνής ντε Λα Τουρ, κόρης του Ιωάννη Γ΄ της Ωβέρνης. Το 1533, σε ηλικία 14 ετών η Αικατερίνη παντρεύτηκε τον πρίγκιπα Ερρίκο, δεύτερο γιο του Φραγκίσκου Α΄ και της Κλαυδίας της Γαλλίας. Ο μεγάλος γιος του Βασιλιά, Φραγκίσκος, πέθανε το 1536, οπότε διάδοχος του γαλλικού θρόνου έγινε ο σύζυγός της, που διαδέχθηκε το 1547 τον πατέρα του ως Ερρίκος Β΄ της Γαλλίας. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ο Ερρίκος Β΄ ασχολούνταν περισσότερο με τις ερωμένες του παρά με τη σύζυγό του.
Ο Ερρίκος Β΄ πέθανε το 1559 και η Αικατερίνη εισήλθε στο πολιτικό προσκήνιο, ως μητέρα του ασθενικού 15χρονου πρώτου γιου της, Φραγκίσκου Β΄, που όμως πέθανε το 1560. Ανέλαβε την αντιβασιλεία του 10χρονου δεύτερου γιου της, Καρόλου Θ΄, που και αυτός πέθανε πρόωρα το 1574. Η Αικατερίνη συνέχισε να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην άσκηση της εξουσίας και επί του τρίτου γιου της, Ερρίκου Γ΄.
Οι τρεις ασθενικοί γιοι της Αικατερίνης βασίλευσαν σε μια εποχή κοινωνικών και θρησκευτικών αναστατώσεων στη Γαλλία. Εκείνη αρχικά προσπάθησε να προσεταιριστεί την παράταξη των Προτεσταντών, τους γνωστούς Ουγενότους, αλλά χωρίς να ασπαστεί τις πεποιθήσεις τους. Αργότερα, άλλαξε τακτική, στράφηκε εναντίον τους και τους καταδίωξε απηνώς, με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί ως ηθική αυτουργός της σφαγής των Προτεσταντών σε όλη τη Γαλλία τη Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου το 1572. Γεγονός είναι ότι έκανε απεγνωσμένες προσπάθειες προκειμένου να διατηρηθεί στον θρόνο η δυναστεία των Βαλουά και ότι ακόμη και η προστασία των καλών τεχνών ήταν ένα μέσο που χρησιμοποιούσε για να δοξαστεί μια μοναρχία που βρισκόταν σε παρακμή.
1808 – Αλέξιος Ορλώφ | Ρώσος στρατιωτικός. Γεννήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 1737 στο Λουμπλίνο. Ήταν γιγαντόσωμος άνδρας με τεράστια σωματική δύναμη.
Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανατροπή του Πέτρου Γ’ το 1762 και συνεβαλε στην ανακήρυξή της Αικατερίνης Β΄ ως Αυτοκράτειρας της Ρωσίας. Φημολογείται ότι έπνιξε με τα χέρια του τον εκθρονισμένο Πέτρο Γ. Για την πράξη του αυτή τιμήθηκε με το στρατιωτικό αξίωμα και τη θέση του αντιστράτηγου.
Το 1768 έγινε Αρχιναύαρχος του Ρωσικού στόλου στο Ελληνικό αρχιπέλαγος. Το 1770 οδήγησε τον Ρωσικό στόλο στη νικηφόρα ναυμαχία του Τσεσμέ.
Τα Ορλωφικά ή Ορλοφικά ήταν κίνημα ανεξαρτησίας που υποκινήθηκε από τους Ρώσους εναντίον των Οθωμανών κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1768-74). Στη διάρκειά της σημειώθηκαν εξεγέρσεις σε διάφορα μέρη της νησιωτικής και ηπειρωτικής Ελλάδας, στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία, τη Στερεά Ελλάδα και κυρίως στην Πελοπόννησο. Παράλληλα, οι ναυτικές επιχειρήσεις των Ρώσων στη νότια Πελοπόννησο, στα νησιά του Αιγαίου και στις δυτικές ακτές της Μικράς Ασίας είχαν οδυνηρές συνέπειες στους εξεγερθέντες. Βασικός υποκινητής αυτής της επανάστασης των Ελλήνων ήταν ο Γεώργιος Παπαζώλης, η δε ονομασία της προήλθε από το όνομα των υποκινητών αυτής, των Ρώσων αξιωματούχων αδελφών Ορλώφ.
Μετά τα Ορλωφικά προάχθηκε σε βαθμό Αρχιστράτηγου και αποσύρθηκε από την ενεργή υπηρεσία. Ταξίδεψε στη Γερμανία και επέστρεψε στη Ρωσία μετά τον θάνατο του Παύλου Α’, όπου και πέθανε το 1808.
Στο link που ακολουθεί μπορείτε να διαβάσετε
ακόμα περισσότερα γεγονότα που συνέβησαν αυτή την ημερομηνία
Γέγονε την 5η Ιανουαρίου
