13 Ιουνίου 2024
Είναι η 165η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 201 ημέρες για τη λήξη του
🌅 Ανατολή ήλιου: 06:02 – Δύση ήλιου: 20:48
Διάρκεια ημέρας: 14 ώρες 47 λεπτά
🌓 Σελήνη 6.6 ημερών
Χρόνια πολλά στους: Τριφύλλιο, Ακυλίνη, Ανάληψη, Αντίπατρος.
Γεγονότα
1381 – Η Εξέγερση των Χωρικών (Peasants’ Revolt), όπως ονομάστηκε από τους ιστορικούς, είναι η πρώτη μεγάλη λαϊκή εξέγερση στην Αγγλία, με κύριο αίτιο το δυσβάστακτο χαράτσι, που επέβαλε στους υπηκόους του ο νεαρός βασιλιάς Ριχάρδος Β’ το 1381.
Η λαϊκή δυσαρέσκεια προϋπήρχε ήδη από το 1351, όταν επιβλήθηκε με νόμο η καθήλωση των μισθών των αγρεργατών, παρότι υπήρχε έλλειψη εργατικών χεριών, εξαιτίας της πρόσφατης μεγάλης επιδημίας πανώλης. Κορυφώθηκε, όμως, με την επιβολή ενός κεφαλικού φόρου για τη χρηματοδότηση του πολέμου με τη Γαλλία («Εκατονταετής Πόλεμος»), που ξεσήκωσε όχι μόνο τους αγρότες, αλλά και τους αστούς.
Στο επίκεντρο της εξέγερσης βρέθηκαν οι κομητείες της νοτιοανατολικής Αγγλία. Στις 30 Μαΐου του 1381 οι επαναστάτες, εμπνεόμενοι από τα φλογερά κηρύγματα του ιερέα Τζον Μπολ και υπό την αρχηγία του κεραμιδά Γουότ Τάιλερ, βάδισαν κατά του Λονδίνου. Στις 13 Ιουνίου μπήκαν στην αγγλική πρωτεύουσα και αφού κατέσφαξαν μερικούς Φλαμανδούς εμπόρους, κατέστρεψαν το ανάκτορο του δούκα του Λάνκαστερ και θείου του βασιλιά, του λαομίσητου Τζον ντε Γκοντ.
Ο Ριχάρδος, που ήταν μόλις 14 ετών, βρέθηκε σε προφανή αδυναμία και αναγκάστηκε να έρθει σε διαπραγματεύσεις μαζί τους. Στις 14 Ιουνίου συναντήθηκε με τους επαναστάτες έξω από το Λονδίνο και τους υποσχέθηκε παραχώρηση γης σε χαμηλές τιμές, κατάργηση της δουλοπαροικίας και ελεύθερη διεξαγωγή του εμπορίου. Την ίδια ημέρα, οι επαναστάτες του Κεντ, επωφελούμενοι της απουσίας του βασιλιά από το Λονδίνο, κατέλαβαν τον Πύργο του Λονδίνου και προέβησαν σε αποκεφαλισμό του Λόρδου Καγκελάριου (Υπουργού Δικαιοσύνης), αρχιεπισκόπου του Καντέρμπουρι Σάιμον Σάντμπερι και του Θησαυροφύλακα (Υπουργού Οικονομικών) σερ Ρόμπερτ Χέιλς, τους οποίους θεώρησαν υπεύθυνους για την επιβολή της έκτακτης φορολογίας.
Την επομένη, ο Ριχάρδος συναντήθηκε εκ νέου με τους επαναστάτες, αλλά μπροστά στα μάτια του ο εξαγριωμένος δήμαρχος του Λονδίνου Γουίλιαμ Γουόλγουορθ σκότωσε τον ηγέτη της εξέγερσης Γουότ Τάιλερ, παίρνοντας την εκδίκησή του για τον αποκεφαλισμό των δύο υπουργών. Ο βασιλιάς κατόρθωσε να πείσει τους εξεγερμένους, ότι θα προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις και τους ζήτησε να διαλυθούν.
Αυτοί υπάκουσαν, έχοντας χάσει και τον φυσικό τους ηγέτη, όμως στις κομητείες της νοτιοανατολικής Αγγλίας η εξέγερση συνεχίστηκε. Τελικά, το διήμερο 25 και 26 Ιουνίου του 1381 ο μαχητικός αρχιεπίσκοπος του Νόργουιτς Χένρι λε Ντεσπένσερ νίκησε τον αρχηγό τους Τζον Λίτστερ στη Μάχη του Νορθ Γουόλσαμ και κατέστειλε οριστικά την εξέγερση.
Η Εξέγερση των Χωρικών, που κράτησε λιγότερο από ένα μήνα, μπορεί να απέτυχε ως κοινωνική επανάσταση, αλλά καρποφόρησε ως κίνημα διαμαρτυρίας κατά της φορολογίας των φτωχότερων τάξεων. Σήμερα αποτελεί ένα από τα σύμβολα της αγγλικής Αριστεράς.
1821 – Οι Έλληνες επαναστάτες νικούν τους Τούρκους στη Μάχη του Λάλα. Μία από τις πρώτες νικηφόρες μάχες των επαναστατημένων Ελλήνων στην Πελοπόννησο. Το Λάλα είναι χωριό της ορεινής Ηλείας στο όρος Φολόη («Λαλαίος» ο κάτοικος του και «Λαλιώτης» ο καταγόμενος από αυτό). Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας το κατοικούσαν εξισλαμισμένοι Αλβανοί, οι οποίοι είχαν γίνει ο φόβος και ο τρόμος ολόκληρης της Πελοποννήσου με τη μεγάλη οικονομική και στρατιωτική δύναμη που διέθεταν. Κατά γενική ομολογία ήταν τα «καλύτερα ντουφέκια του Μωριά».
Στην αρχή της Επανάστασης του ’21, οι Λαλαίοι θεωρήθηκαν απειλή για την πορεία του Αγώνα. Γι’ αυτό το λόγο, οι οπλαρχηγοί της Γορτυνίας ίδρυσαν στην ευρύτερη περιοχή στρατόπεδο για να αποτρέψουν τη φυγή τους προς την Τριπολιτσά, την πρωτεύουσα της Πελοποννήσου, η οποία αποτελούσε τον κύριο στόχο των επαναστατών.
Στο στρατόπεδο των Ελλήνων επικρατούσαν δύο απόψεις όσον αφορά την αντιμετώπιση των Λαλαίων. Οι Επτανήσιοι, οι οποίοι αποτελούσαν την πιο οργανωμένη στρατιωτική δύναμη, ήθελαν να επιτεθούν αμέσως εναντίον τους, ενώ οι ντόπιοι προτιμούσαν να περιμένουν την κατάλληλη ευκαιρία.
Από την πλευρά τους, οι Λαλαίοι προσπάθησαν να κερδίσουν χρόνο και να διασπάσουν το ελληνικό στρατόπεδο, κυκλοφορώντας φήμες ότι ήταν έτοιμοι να παραδοθούν. Στις 2 Ιουνίου 1821 ο κεφαλλονίτης Παναγής Μεσσάρης τους μετέφερε επιστολή των Επτανησίων αρχηγών Κωνσταντίνου και Ανδρέα Μεταξά, Ευαγγέλη Πανά, Παναγιώτη Στρούζα, Μιχαήλ Κουτουφά και Διονυσίου Σαμπρικού, που τους καλούσαν να καταθέσουν τα όπλα.
Οι Λαλαίοι άρχισαν να κωλυσιεργούν, υποστηρίζοντας ότι την όποια απόφαση θα έπρεπε να πάρουν οι αρχηγοί τους, οι οποίοι απουσίασαν από το χωριό. Τότε οι επαναστάτες αποφάσισαν να δράσουν και να τους επιτεθούν από τρία σημεία, με επικεφαλής τον Γεώργιο Πλαπούτα, τους αδελφούς Μεταξά και τον Γεώργιο Σισίνη.
Από κακό συντονισμό, ο Πλαπούτας επιτέθηκε μόνος του στις 9 Ιουνίου και φυσικά αναγκάστηκε να υποχωρήσει μετά την αντεπίθεση των Λαλαίων. Μέσα στη σύγχυση και τον μεγάλο καύσωνα που επικρατούσε, ο Πλαπούτας άφησε την τελευταία του πνοή. 14 ακόμη Έλληνες έχασαν τη ζωή τους (11 Πελοποννήσιοι και 3 Επτανήσιοι). Αδιευκρίνιστες ήταν οι απώλειες των Λαλαίων.
Στο στρατόπεδο των Ελλήνων επικράτησε σύγχυση και πολλοί ήταν αυτοί που ήθελαν να το εγκαταλείψουν. Ο Κολοκοτρώνης αντιλήφθηκε την κατάσταση και έστειλε τον εμπειροπόλεμο Δημήτριο Πλαπούτα, οποίος κατόρθωσε να τους εμψυχώσει. Οι Λαλαίοι αναθάρρησαν και αυτοί, όταν είδαν να καταφθάνουν ενισχύσεις από την Πάτρα στις 11 Ιουνίου. Επικεφαλής 1.000 Τουρκαλβανών ήταν ο Γιουσούφ Πασάς.
Ο Γιουσούφ ήθελε να ξεκαθαρίσει αμέσως την κατάσταση και στις 13 Ιουνίου επιτέθηκε με τους άνδρες του στη θέση Πούσι, όπου ήταν οχυρωμένοι οι Έλληνες. Βασικός του στόχος, να αποσπάσει πρώτα τα κανόνια που διέθεταν οι Επτανήσιοι και στη συνέχεια να τους πετσοκόψει με την ησυχία του.
Η μάχη δόθηκε σώμα με σώμα και η ανδρεία των Ελλήνων ανάγκασε τις δυνάμεις του Γιουσούφ να υποχωρήσουν και μαζί με τους Λαλαίους την επομένη να πάρουν τον δρόμο για την Πάτρα. Οι Έλληνες πολέμησαν γενναία και έχασαν 84 άνδρες (60 Πελοποννήσιοι και 24 Επτανήσιοι). Ανάμεσα στους πολλούς τραυματίες ήταν και ο κεφαλλονίτης Ανδρέας Μεταξάς, κατοπινός πρωθυπουργός της Ελλάδας. Την ίδια μέρα (14 Ιουνίου) οι επαναστάτες εισήλθαν στο έρημο χωριό και το πυρπόλησαν. Συνολικά, γύρω στα χίλια σπίτια παραδόθηκαν στις φλόγες.
Η νίκη των Ελλήνων σήμανε το τέλος της επιβολής των Λαλαίων στην περιοχή και άνοιξε τον δρόμο για την άλωση της Τριπολιτσάς. Από την Πάτρα, όπου κατέφυγαν, αγωνίσθηκαν κατά της επανάστασης ως το τέλος και μετά τη σύσταση του ελληνικού κράτους αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν και να εγκατασταθούν ως πρόσφυγες στην περιοχή του Πλαταμώνα της Μακεδονίας και αργότερα στη Βάρνα της Βουλγαρίας.
1863 – Γαλλία, Αγγλία, Ρωσία και Δανία υπογράφουν συνθήκη, με την οποία ο δανός πρίγκηπας Χριστιανός αναγορεύεται Βασιλιάς της Ελλάδας. Μετά την εκδίωξη του Όθωνα από τον θρόνο της Ελλάδας, έπρεπε να βρεθεί νέος ηγεμόνας για τη χώρα. Αρχικά, οι Έλληνες, επηρεασμένοι από τις βρετανικές διπλωματικές ίντριγκες, ήταν υπέρ του δευτερότοκου γιου της Βασίλισσας Βικτωρίας, Αλφρέδου, αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν ήδη δεσμευτεί με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1832 να μην ανέλθει στον θρόνο της Ελλάδας γόνος καμιάς δικής τους βασιλικής οικογένειας. Έτσι, υπό την πίεση των άλλων Δυνάμεων, αποφασίστηκε να δοθεί ο θρόνος στο Γουλιέλμο (κατόπιν Γεώργιο Α΄), δευτερότοκο γιο του μετέπειτα βασιλιά της Δανίας, Χριστιανού Θ΄, εκ του Οίκου των Σλέσβιχ-Χόλσταιν-Σόνντερμπουρκ–Γκλύξμπουρκ (Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg), πλάγιου κλάδου του Οίκου του Ολδεμβούργου. Ο νέος οίκος του Γεωργίου Α΄ ήταν ο Βασιλικός Οίκος της Ελλάδας για τα επόμενα 111 χρόνια, από το 1863 έως την αλλαγή του πολιτεύματος σε Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με το δημοψήφισμα του 1974. Ο Γεώργιος νυμφεύθηκε στην Αγία Πετρούπολη την Όλγα Κωνσταντίνοβνα της Ρωσίας στις 27 Οκτωβρίου 1867.
1968 – Θεμελιώνεται ο Πύργος των Αθηνών, ο πρώτος ουρανοξύστης της πόλης, στη συμβολή των Λεωφόρων Βασιλίσσης Σοφίας και Μεσογείων. Με την ονομασία αυτή είναι γνωστό το υψηλότερο κτίριο της Ελλάδας κι ένα από τα υψηλότερα της Ευρώπης την εποχή της αποπεράτωσής του το 1971. Βρίσκεται στην Αθήνα επί της οδού Μεσογείων 2-4 και είναι μετά την Ακρόπολη το πλέον αναγνωρίσιμο κτίριο της πρωτεύουσας. Θα μπορούσαμε να πούμε με υπερβολική δόση αυθαιρεσίας ότι είναι η απάντηση της σύγχρονης Ελλάδας στους αρχαίους προγόνους της. Έχει ύψος 103 μέτρα και αποτελείται από 28 ορόφους, ενώ δίπλα του υπάρχει ένα χαμηλότερο κτίριο ύψους 65 μέτρων. Όλο αυτό το κτιριακό συγκρότημα φιλοξενεί γραφεία και καταστήματα.
Ο Πύργος των Αθηνών είναι ένα από τα λίγα υψηλά κτίρια της πρωτεύουσας, σε μία πόλη που πάσχει ανεξήγητα από πολεοδομική υψοφοβία. Οι λόγοι πολλοί: η καταλυτική παρουσία του ιερού βράχου της Ακρόπολης, η σεισμικότητα του Αττικού εδάφους, η μη διατάραξη του Αττικού τοπίου, αλλά και ιδεολογικο-κοινωνικές παράμετροι.
Η ιστορία του κτιρίου ταυτίζεται με την ταχύτατη οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας τη δεκαετία του ’60. Ο οικοδομικός τομέας δια της αντιπαροχής έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο και το επάγγελμα του πολιτικού μηχανικού ήταν το πιο περιζήτητο. Η τυπική οικοδομή της εποχής ήταν η πολυκατοικία των έξι ορόφων και το υψηλότερο κτίριο της Αθήνας το δεκατεσσάρων ορόφων ξενοδοχείο «Χίλτον», που αποπερατώθηκε το 1963.
Όλα αυτά βάλθηκε να τα ξεπεράσει η οικοδομική εταιρεία «Αλβέρτης – Δημόπουλος Α.Ε.», μία από τις μεγαλύτερες της εποχής εκείνης, με σημαντικά έργα στην Ελλάδα (Αμερικανική και Βρετανική Πρεσβεία, Ευγενίδειο Πλανητάριο κ.ά.) και τη Μέση Ανατολή. Οι ιδιοκτήτες της εταιρείας θέλησαν να κατασκευάσουν έναν ουρανοξύστη στην Αθήνα για να αποτυπώσουν το στίγμα της επιτυχημένης πορείας τους.
Τους βοήθησε σε αυτό και ο αναπτυξιακός νόμος της χούντας (ΑΝ 395/68 «Περί του ύψους των οικοδομών και ελευθέρας δομήσεως»), που προέβλεπε την ανέγερση υψηλών κτηρίων σε πανταχόθεν ελεύθερο χώρο. Μέχρι τότε το μέγιστο ύψος των κτιρίων ήταν τα 35 μέτρα (σήμερα 27 μέτρα). Σίγουρα, η μεγαλομανία των απριλιανών έπαιξε το ρόλο της, αλλά είχαν και στόχο την ανάδειξη της Αθήνας ως διεθνούς επιχειρηματικού κέντρου.
Ως χώρος για την ανέγερση του πρώτου ελληνικού ουρανοξύστη επελέγη ένα οικόπεδο, που βρισκόταν στη διασταύρωση των λεωφόρων Βασιλίσσης Σοφίας και Μεσογείων, που για εκείνη την εποχή ήταν το όριο της Αθήνας του κέντρου και των προαστίων. Τα σχέδια ανατέθηκαν σ’ ένα νεαρό και ανερχόμενο αρχιτέκτονα, τον Ιωάννη Βικέλα. Αυτός επέλεξε να δημιουργήσει ένα μινιμαλιστικό φουτουριστικό κτίριο (ουσιαστικά ένα κουτί) με υαλοπετάσματα, που θα γίνει ο κανόνας για κτίρια εμπορικών χρήσεων στην Αθήνα («γυάλινα κτίρια»).
Έκπληκτοι οι περαστικοί είδαν ένα πρωί στα τέλη του 1967 μία ταμπέλα στο οικόπεδο της Μεσογείων 2-4 με την επιγραφή: ΑΝΕΓΕΡΣΙΣ ΟΥΡΑΝΟΞΥΣΤΟΥ – ΠΥΡΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ – ΑΝΑΔΟΧΟΣ ΕΡΓΟΥ: ΑΛΒΕΡΤΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ
Το έργο θεμελιώθηκε στις 13 Ιουνίου 1968 κι ένα χρόνο αργότερα ολοκληρώθηκε ο σκελετός. Το κτίριο περατώθηκε και δόθηκε προς χρήση το 1971. Από τότε μέχρι και σήμερα βρίσκεται στο στόχαστρο ειδικών και μη, που το χαρακτηρίζουν κακόγουστο. Πάντως, αποδείχτηκε ιδιαίτερα ανθεκτικό στους σεισμούς του 1981 και 1999 και δεν ακούστηκε το παραμικρό, σε αντίθεση με άλλα χαμηλότερα κτήρια, που είτε κατέρρευσαν ή έπαθαν σοβαρές ζημιές. Η εταιρεία κατασκευής του, «Αλβέρτης – Δημόπουλος ΑΕ» διαλύθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’70.
1988 – Ο τούρκος πρωθυπουργός Τουργκούτ Οζάλ επισκέπτεται την Αθήνα, στο πλαίσιο του φιλικού κλίματος που επικράτησε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά τη συνάντηση στο Νταβός. O Τούρκος πρωθυπουργός Τουργκούτ Οζάλ επισκέπτεται την Αθήνα, προκειμένου να συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου και να συνεχίσουν τις συνομιλίες που ξεκίνησαν στο Νταβός τον Ιανουάριο. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του θα γίνουν διαδηλώσεις και καθιστικές διαμαρτυρίες για την τουρκική κατοχή του βόρειου τμήματος της Κύπρου και για τις τύχες των αγνοουμένων Ελληνοκυπρίων μετά την τουρκική εισβολή του 1974.
«Πλήρης και διαμετρική διάσταση απόψεων Αθηνών – Άγκυρας διαπιστώθηκε χθες, πρώτη μέρα της επίσημης επισκέψεως του πρωθυπουργού της Τουρκίας. Η διάσταση αυτή, όπως προκύπτει από τις προσφωνήσεις που αντήλλαξαν χθες στο επίσημο γεύμα οι κ.κ. Παπανδρέου και Οζάλ, καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των διμερών θεμάτων, έτσι ώστε μοναδικό σημείο συγκλίσεως απέμεινε η “ορθότητα της διαδικασίας που άρχισε στο Νταβός”. […] Στα γενικά αυτά χαρακτηριστικά της επισκέψεως Οζάλ προστίθενται οι πολλαπλές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας που πραγματοποιήθηκαν χθες από το πρωί μέχρι το βράδυ και που αναμένονται να κορυφωθούν σήμερα το πρωί, όταν ο κ. Οζάλ θα καταθέσει στέφανο στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου, στις 9.30. Στις εκδηλώσεις αυτές μετέχουν και ορισμένα στελέχη του ΠΑΣΟΚ […]».
Γεννήσεις
1831 – Τζέιμς Κλαρκ Μάξγουελ (James Clerk Maxwell, 13 Ιουνίου 1831 – 5 Νοεμβρίου 1879) ήταν Σκωτσέζος θεωρητικός φυσικός. Το πιο επιφανές επίτευγμά του ήταν η διατύπωση μιας σειράς εξισώσεων που ένωσαν προηγουμένως άσχετες παρατηρήσεις, πειράματα και εξισώσεις ηλεκτρισμού, μαγνητισμού και οπτικής σε μία συνεπή θεωρία. Η θεωρία του κλασικού ηλεκτρομαγνητισμού καταδεικνύει ότι ο ηλεκτρισμός, ο μαγνητισμός και το φως είναι όλα εκδηλώσεις του ίδιου φαινομένου, καλούμενου ηλεκτρομαγνητικού πεδίου. Τα επιτεύγματα του Μάξγουελ που αφορούν τον ηλεκτρομαγνητισμό αποκαλούνται «η δεύτερη σημαντικότερη ενοποίηση στη φυσική», μετά την πρώτη που πέτυχε ο Ισαάκ Νεύτων.
Ο Μάξγουελ έδειξε ότι το ηλεκτρικό και το μαγνητικό πεδίο ταξιδεύουν στον χώρο σε μορφή κυμάτων με την ταχύτητα του φωτός το 1865, με την έκδοση της Δυναμικής θεωρίας του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου. Ο Μάξγουελ πρότεινε ότι το φως ήταν στην πραγματικότητα κυματισμοί στο ίδιο μέσο που είναι η αιτία ηλεκτρικών και μαγνητικών φαινομένων. Η ενοποίηση φαινομένων φωτός και ηλεκτρισμού οδήγησε στην πρόβλεψη της ύπαρξης ραδιοκυμάτων.
Ο Μάξγουελ επίσης βοήθησε στην ανάπτυξη της κατανομής Μάξγουελ – Μπόλτζμαν, η οποία είναι ένα στατιστικό μέσο περιγραφής των όψεων της κινητικής θεωρίας των αερίων. Είναι επίσης γνωστός για την παρουσίαση της πρώτης ανθεκτικής έγχρωμης φωτογραφίας το 1861 και για τη θεμελιώδη εργασία του στη δομική ακαμψία ράβδων και κοινών πλαισίων (δικτύωματα), όπως αυτά σε πολλές γέφυρες.
Οι ανακαλύψεις του βοήθησαν στην εισαγωγή της εποχής της μοντέρνας φυσικής, θέτοντας τα θεμέλια για τομείς όπως η ειδική θεωρία της σχετικότητας και η κβαντομηχανική. Πολλοί φυσικοί εκτιμούν τον Μάξγουελ ως τον φυσικό του 19ου αιώνα που είχε τη μεγαλύτερη επίδραση στη φυσική του 20ού αιώνα, και η συνεισφορά του στην επιστήμη θεωρείται από πολλούς ίδιας σημασίας με αυτές των Ισαάκ Νεύτωνα και Άλμπερτ Αϊνστάιν. Στη δημοσκόπηση της χιλιετίας — μια επισκόπηση των 100 πιο επιφανών φυσικών – ο Μάξγουελ ψηφίστηκε ως ο τρίτος σπουδαιότερος φυσικός όλων των εποχών, πίσω μόνο από τον Νεύτωνα και τον Αϊνστάιν. Στην εκατονταετία από τα γενέθλια του Μάξγουελ, ο ίδιος ο Αϊνστάιν περιέγραψε εργασία του Μάξγουελ ως την «πιο βαθιά και πιο γόνιμη που συνάντησε η φυσική από την εποχή του Νεύτωνα.» Ο Αϊνστάιν κρατούσε μια φωτογραφία του Μάξγουελ στον τοίχο μελέτης του, μαζί με αυτές των Μάικλ Φαραντέι και Νεύτωνα.
1928 – Τζον Νας (John Forbes Nash Jr., 13 Ιουνίου 1928 – 23 Μαΐου 2015) ήταν Αμερικανός μαθηματικός και οικονομολόγος. Τιμήθηκε το 1994 με το Νόμπελ Οικονομικών, μαζί με τους Ρ. Ζέλτεν και Τζ. Χαρσάνυι για τη συμβολή του στη θεωρία παιγνίων. Συγκεκριμένα, δημιούργησε την έννοια της ισορροπίας για παιχνίδια μη-μηδενικού αθροίσματος, ισορροπία που πήρε το όνομά του ως ισορροπία Νας. Η έννοια της ισορροπίας κατά Νας είναι πολύ σπουδαία, ιδιαίτερα στις μέρες μας, και έχει ευρύτατες εφαρμογές σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως στις οικονομικές επιστήμες, στην Πληροφορική, την Τεχνητή Νοημοσύνη, την πολιτική αλλά και σε φυσικά συστήματα, όπως η Βιολογία.
Το 2015, ο Τζων Φορμπς Νας τιμήθηκε με το Βραβείο Άμπελ μαζί με τον Λούις Νίρενμπεργκ “για τις εντυπωσιακές και σημαίνουσες συνεισφορές στη θεωρία των μη-γραμμικών μερικών διαφορικών εξισώσεων και στις εφαρμογές τους στη γεωμετρική ανάλυση”.
Ο Νας υπέφερε από σχιζοφρένεια από τα 31 του, την οποία ξεπέρασε μετά από τριάντα χρόνια.
Ο Τζον Νας και η σύζυγός του Αλίσια σκοτώθηκαν σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στις 23 Μαΐου του 2015, όταν το ταξί στο οποίο επέβαιναν προσέκρουσε σε προστατευτικό κιγκλίδωμα.
1931 – Ίρβιν Γιάλομ (Irvin David Yalom, Ουάσινγκτον, 1931-) είναι Αμερικανός ψυχοθεραπευτής, συγγραφέας και ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και συνεργάτης του Rollo May. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εν ζωή εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής ψυχοθεραπείας και είναι συγγραφέας του εγκυρότερου και πληρέστερου εγχειριδίου υπαρξιακής ψυχοθεραπείας.
Γεννημένος στην Ουάσιγκτον στις 13 Ιουνίου 1931 από Εβραίους γονείς, μετανάστες από τη Πολωνία, μεγάλωσε σε φτωχό περιβάλλον, αποφεύγοντας τις κοινωνικές συναναστροφές. Από μικρή κιόλας ηλικία, εκδηλώθηκε η αγάπη του για τη μάθηση μέσα από τις ατέλειωτες ώρες που αφιέρωνε στην ανάγνωση βιβλίων. Αφότου αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης το 1956 πήγε για να ολοκληρώσει την πρακτική του στο νοσοκομείο Mount Sinai της Νέας Υόρκης. Μετά από δύο έτη υπό τις υπηρεσίες του στρατού ο Γιάλομ ξεκίνησε την ακαδημαϊκή του καριέρα στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ (Stanford University), αφού πρώτα ειδικεύτηκε στην ψυχιατρική στο νοσοκομείο Johns Hopkins. Ολοκλήρωσε την εκπαίδευση του το 1960. Ήταν παντρεμένος με την Μαίριλιν Γιάλομ, επίσης συγγραφέα, και έχει αποκτήσει τέσσερα παιδιά και πέντε εγγόνια. Η Μέριλιν απεβίωσε στις 20 Νοεμβρίου 2019 σε ηλικία 87 ετών.
Θάνατοι
1977 – Γεώργιος Κοτζιάς. Ο Κοτζιάς γεννήθηκε στα Χανιά στις 16 Ιουνίου 1918. Ήταν γιος του μετέπειτα δημάρχου Αθηνών Κώστα Κοτζιά. Άρχισε τις σπουδές ιατρικές στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά κατέφυγε στις Ηνωμένες Πολιτείες με τον πατέρα του όταν γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Αθήνα το 1941. Έγινε δεκτός στην ιατρική σχολή του Χάρβαρντ και δύο χρόνια αργότερα αποφοίτησε με εύφημο μνεία. Εδεικεύτηκε ως παθολογοανατόμος στο νοσοκομείο Μπρίγχαμ και μετά υπηρέτησε ως επιμελητής νευρολογίας στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης. Στη συνέχεια εργάστηκε στο Ινστιτούτο Ροκφέλερ και στο Εθνικό Εργαστήριο του Brookhaven.
Το 1957, ο Σουηδός επιστήμονας Άρβιντ Κάρλσον έδειξε ότι η ντοπαμίνη ήταν νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο και όχι απλά πρόδρομο μόριο της νορεπινεφρίνης, όπως θεωρούταν προηγουμένως. Στη συνέχεια, άρχισε η θεραπεία με λεβοντόπα, πρόδρομη ουσία της ντοπαμίνης η οποία μπορεί να διέρχεται από τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, από άλλους γιατρούς για τη νόσο Πάρκινσον. Όμως, η έγχυσή της προκαλούσε τοξικότητα, με αποτέλεσμα να μην είναι πρακτική για θεραπευτικούς σκοπούς. Τότε, ο Κοτζιάς έκανε μια σημαντική παρατήρηση. Αρχίζοντας με πολύ μικρές δόσεις δια στόματος κάθε δύο ώρες υπό συνεχή παρακολούθηση και αυξάνοντας σταδιακά τη δόση, κατάφερε να σταθεροποιήσει τους ασθενείς σε υψηλές δόσεις, προκαλώντας δραματική ύφεση των συμπτωμάτων. Η πρώτη μελέτη η οποία ανέφερε τη βελτίωση των ασθενών με πάρκινσον ως αποτέλεσμα της θεραπείας με λεβοντόπα, δημοσιεύθηκε το 1968.[1] Από τότε, έχει γίνει η κύρια θεραπεία για τα συμπτώματα παρκινσονισμού. Το 1969, ο Κοτζιάς κέρδισε το βραβείο Άλμπερτ Λάσκερ για την κλινική ιατρική έρευνα.
Άλλοι ερευνητικοί τομείς στους οποίους εργάστηκε, ήταν η εξακρίβωση της βιολογικής σημασίας των ιχνοστοιχείων και ιδιαίτερα του ψευδαργύρου, του καδμίου και του μαγγανίου, η μελέτη του μεταβολισμού του νευρικού συστήματος, η χρήση των ραδιοϊσοτόπων στην κλινική ιατρική και η παθογένεια της πρωτεϊνουρίας.
1986 – Μπένι Γκούντμαν (Μπένι) Ντέιβιντ Γκούντμαν (Benjamin ‘’Benny’’ David Goodman, Σικάγο 30 Μαΐου 1909 – Νέα Υόρκη 13 Ιουνίου 1986) ήταν Αμερικανός κλαρινετίστας και διευθυντής ορχήστρας (μπάντας) της τζαζ , γνωστός ως ο «Βασιλιάς του Σουίνγκ», εξαιρετικά δημοφιλούς είδους μουσικής στις ΗΠΑ, κατά τις δεκαετίες 1930 και 1940.
Η περίφημη συναυλία που έδωσε στο Κάρνεγκι Χολ (Carnegie Hall) της Νέας Υόρκης, στις 16 Ιανουαρίου 1938, περιγράφεται από τον κριτικό Μπρους Έντερ (Bruce Eder) ως «η μοναδική σημαντική τζαζ ή ποπ συναυλία μουσικής στην ιστορία: η τζαζ μπαίνει στον κόσμο της ευυπόληπτης (sic) μουσικής».
Οι μπάντες του Γκούντμαν αποτέλεσαν το έναυσμα για το ξεκίνημα της σταδιοδρομίας πολλών μεγάλων καλλιτεχνών της τζαζ. Κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης εποχής φυλετικού διαχωρισμού, διηύθυνε μία από τις πρώτες γνωστές, μικτού χρώματος, ολοκληρωμένες μπάντες. Αυστηρός περφόρμερ, πολλές φορές αυταρχικός, αλλά και αντιρατσιστής, έπαιζε σχεδόν ως το τέλος της ζωής του, εκδηλώνοντας ταυτόχρονα αδιάλειπτο ενδιαφέρον για την κλασική μουσική.
2017 – Ανίτα Πάλενμπεργκ (6 Απριλίου 1942 – 13 Ιουνίου 2017) ήταν Γερμανοϊταλίδα ηθοποιός, καλλιτέχνης και μοντέλο. Ένα είδωλο του στυλ και το ” It Girl ” των δεκαετιών του 1960 και του 1970, η Πάλενμπεργκ θεωρείται η μούσα των Rolling Stones αφού ήταν η σύντροφος του ιδρυτή των Rolling Stones, πολυοργανίστα Brian Jones , ενώ αργότερα, από το 1967 έως το 1980, υπήρξε η σύντροφος του κιθαρίστα των Stones, Keith Richards , με τον οποίο απέκτησε τρία παιδιά.
Γεννήθηκε στις 6 Απριλίου 1942 στη Ρώμη και ήταν κόρη του Άρνολντ Πάλενμπεργκ, ενός γερμανο – ιταλού αντιπροσώπου πωλήσεων, ερασιτέχνη τραγουδιστή και χομπίστα ζωγράφου, και της Paula Wiederhold, η οποία ήταν γραμματέας της γερμανικής πρεσβείας. Ο πατέρας της την έστειλε αργότερα σε ένα οικοτροφείο στη Γερμανία για να μάθει τη γλώσσα. Μιλούσε άπταιστα τέσσερις γλώσσες από νεαρή ηλικία.
Η Πάλενμπεργκ αποβλήθηκε από το σχολείο όταν ήταν 16 ετών και στη συνέχισε έζησε ένα χρόνο στη Ρώμη και στη συνέχεια πήγε στη Νέα Υόρκη για να κάνει παρέα με το Factory του Andy Warhol. Στη συνέχεια ξεκίνησε την καριέρα της ως μοντέλο μόδας στο Παρίσι. Σπούδασε ιατρική, αποκατάσταση εικόνων και γραφιστική χωρίς να έχει πάρει ποτέ πτυχίο. Πριν εγκατασταθεί στο Λονδίνο, είχε ζήσει στη Γερμανία και τη γενέτειρά της Ρώμη, καθώς και στη Νέα Υόρκη, όπου δραστηριοποιήθηκε στο Living Theatre, πρωταγωνιστώντας στο έργο Paradise Now, το οποίο περιλάμβανε γυμνό επί σκηνής.
Πηγές: Σαν σήμερα, el.wikipedia
