.
Είναι μια ιστορία
Λεονάρντο ντα Βίτσι
Το Ορνιθόπτερο
Στις 3 Δεκεμβρίου 1596, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι
δοκιμάζει ανεπιτυχώς να πετάξει με το «Ορνιθόπτερό» του
Επιμέλεια: Λευτέρης Τηλιγάδας
Από τις 5 Ιουλίου του 1802 που οι Αντρέ-Ζακ Γκαρνερέν και ο Έντουαρντ Χωκ Λόκερ πραγματοποίησαν πτήση 17 μιλίων με αερόστατο, μέχρι τις 17 Δεκεμβρίου του 1903, που οι αδελφοί Ράιτ, επιχείρησαν την ιστορική τους πτήση στο Κίτι Χόουκ της Βόρειας Καρολίνας, μεσολάβησε ένας αιώνας τεράστιας προσπάθειας του ανθρώπου να πετάξει. Χρειάστηκαν όμως πολλοί αιώνες για να γραφτεί στο χαρτί ο μύθος του Ίκαρου και του Δαίδαλου, όχι ως μυθολογία αλλά ως ένα «εν δυνάμει γεγονός» από έναν Ιταλό ζωγράφο και πανεπιστήμονα της Ύστερης Αναγέννησης: τον Λεονάρντο ντα Βίτσι, που θεωρείται κατά κοινή ομολογία ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους όλων των εποχών παρά τον ελάχιστο αριθμό των σωζόμενων έργων του και ένας κορυφαίος θεωρητικός των επιστημών, αφού στα σημειωματάρια του έχει καταχωρήσει σχέδια και σημειώσεις επιστημονικού περιεχομένου για αρκετούς κλάδους της επιστήμης, όπως για παράδειγμα η ανατομία, η χαρτογραφία, η παλαιοντολογία η αεροπλοΐα κ.α.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, που έζησε από τον 15ο έως τις αρχές του 16ου αιώνα, προσπάθησε για πρώτη φορά να στηρίξει θεωρητικά τη δυνατότητα κατασκευής πτητικής συσκευής, με βάση την προσεκτική μελέτη του τρόπου πτήσης των πουλιών και σχεδίασε πτητικές συσκευές που κινούνταν με τη βοήθεια της μυϊκής δύναμης του ανθρώπου.
Μία από τις πιο διάσημες εφευρέσεις του στην πτητική μηχανική, γνωστή και ως «ornithopter», αποδεικνύει τον ενθουσιασμό του για μια πιθανή πτήση. Ο σχεδιασμός αυτής της εφεύρεσης είναι σαφώς εμπνευσμένος από την πτήση των φτερωτών ζώων. Στην πραγματικότητα, στις σημειώσεις του, αναφέρει τις νυχτερίδες, τους κομήτες και τα πουλιά ως πηγές έμπνευσης. Τα δύο πτερύγια της συσκευής έχουν συμβουλές που συνήθως συνδέονται με το φτερωτό πλάσμα. Η πτητική μηχανή του Λεονάρντο Ντα Βίντσι είχε άνοιγμα πτερυγίων που ξεπερνούσε τα 33 πόδια και ο σκελετός της, όπως αναφέρεται, ήταν από πεύκο καλυμμένο με ακατέργαστο μετάξι, για να δημιουργεί μια ελαφριά αλλά ανθεκτική μεμβράνη.
«Ένα πουλί είναι ένα όργανο που λειτουργεί σύμφωνα με μαθηματικό νόμο», αναφέρει στις σημειώσεις του, «ένα όργανο το οποίο εξαρτάται από την επιδεξιότητα του ανθρώπου να αναπαράγει όλες τις κινήσεις του (πραγματικού), αν και όχι με έναν αντίστοιχο βαθμό δύναμης, επειδή δεν έχει (ο άνθρωπος) την ικανότητα να διατηρήσει την ισορροπία του. Μπορούμε ίσως γι’ αυτό να πούμε πως τέτοιο όργανο κατασκευασμένο από άνθρωπο δεν υστερεί σε τίποτα παρά μόνο στην έλλειψη ζωτικών δυνάμεων, οι οποίες αντικαθίστανται με τη μυϊκή δύναμη».
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τον 15ο αιώνα, παρά την επιστημονική έξαψη των ερευνητών της Αναγέννησης, δεν ήταν γνωστή καμιά από τις θεμελιώδεις αρχές της αεροστατικής, της αεροδυναμικής και της αεροναυτικής, δηλαδή οι βάσεις της αεροναυπηγικής. Ο Λεονάρντο, έχει χωρίσει την πραγματεία του σε τέσσερα βιβλία σχετικά με το πέταγμα των πουλιών. Το πρώτο ασχολείται με την πτήση τους ως προς την κίνηση των φτερών, το δεύτερο με την πτήση χωρίς την κίνηση των φτερών (με την κινητήρια δύναμη του αέρα), το τρίτο με την πτήση γενικά (όσον αφορά τα πουλιά, τις νυχτερίδες, τα έντομα κλπ.) και το τελευταίο με τον μηχανισμό της κίνησης.
Mελέτησε την πίεση που ασκείται στα φτερά των πουλιών από τον αέρα και εξέτασε ζητήματα ισορροπίας χωρίς τη συνεχή κίνηση των φτερών -μόνο με τη βοήθεια του αέρα. Μελέτησε τη λειτουργία της ουράς και κατέληξε σε πολύ σημαντικά συμπεράσματα, ιδιαίτερα ενδιαφέροντα από άποψη επιστημονικής μεθόδου. Συμπέρανε πως το πουλί λόγω της εσωτερικής του δομής μπορούσε να ελέγξει τους πνεύμονές του ώστε να μεταθέτει το κέντρο βάρους του μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια. Αυτή η ιδιότητα παρέχει αναμφίβολα στο πουλί έναν μηχανισμό εξασφάλισης σταθερότητας και ελέγχου, που απουσιάζει από το τεχνητό κατασκεύασμα.
Μετά από πολύχρονη παρατήρηση και μελέτη ο ντα Βίντσι προχώρησε από τη φυσική παρατήρηση στην κατασκευή. Πρότυπο στις πτητικές μελέτες του είχε τα φτερά της νυχτερίδας. Η σχέση ανάμεσα στην επιφάνεια του φτερού και την αντίσταση του ανέμου τράβηξε την προσοχή του. Έτσι συναντούμε το σχέδιο ενός ανθρώπου να θέτει σε λειτουργία ένα μηχανικό φτερό. Το επόμενο βήμα του είναι δύο μελέτες πάνω στην κίνηση αρθρωτού φτερού με έναν ή πολλούς βραχίονες όπου ένα φτερό με αρθρώσεις που τίθεται σε κίνηση με το χέρι ή το πόδι του «πιλότου», περιστρέφει τους μοχλούς του μηχανισμού. Η κίνηση μεταδίδεται με τροχαλίες, ιμάντες και νήματα.
Σημαντικές ανακαλύψεις του Λεονάρντο ήταν και το αλεξίπτωτου και το ελικόπτερο, αν και τα αλεξίπτωτα χρησιμοποιήθηκαν μόλις κατά τον 18ο αιώνα. Ήταν ένας από τους πρώτους που συνέλαβαν την αεροδυναμική θεωρία της επιβράδυνσης και τον νόμο των αντιδράσεων. Αναφέρει σε κάποιο σημείο στον Ατλαντικό Κώδικα: «Ένα αντικείμενο προβάλλει τόση αντίσταση στον αέρα όση και ο αέρας στο αντικείμενο. Έτσι το κτύπημα των φτερών κόντρα στον άνεμο μπορεί να κρατήσει ψηλά ακόμη κι ένα βαρύ αετό. Αλλά και στη θάλασσα, καθώς ο αέρας γεμίζει τα φουσκωμένα ιστία, καταφέρνει να οδηγεί ακόμη και πλοία με βαρύ φορτίο. Από τα παραπάνω παραδείγματα μπορούμε να καταλάβουμε πως ένας άνθρωπος με φτερά αρκετά μεγάλα και κατάλληλα συνδεδεμένα μπορεί να ξεπεράσει την αντίσταση του αέρα υπερνικώντας τον ώστε να υψωθεί πάνω από αυτόν».
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ήταν ένας σπουδαίος ζωγράφος, μηχανικός και εφευρέτης τα σχέδιά του οποίου για τις πτητικές και αυτόματες μηχανές δεν αξιοποιήθηκαν στην εποχή του αλλά επειδή ήταν πρωτοποριακά και ρηξικέλευθα, αποτέλεσαν τη βάση για τις μελέτες των σημερινών αεροναυπηγών.
————————————————————————————
Με πληροφορίες από: https://el.thpanorama.com/ | ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος 2013-14
Τμήμα Α2 Ερευνητική Εργασία Γενικός Τίτλος: Λεονάρντο Ντα Βίντσι:
Μια μεγαλοφυΐα με τεράστια προσορά στην ανθρωπότητα (πηγή:https://docplayer.gr/)
https://en.wikipedia.org/
