Τα Κρυονέρια ή Κουτλίστια της ορεινής Ναυπακτίας
σκαρφαλωμένο στις βορειοδυτικές πλαγιές του Φτερόπυργου
- Φωτογραφίες: Γιάννης Γιαννακόπουλος
Επιμέλεια Κειμένου Λευτέρης Τηλιγαδας
Από το Αγρίνιο οι διαδρομές που μπορεί να επιλέξει κάποιος για να φτάσει ως εκεί είναι τρεις και η κάθε μία αποτελεί και μία ξεχωριστή πρόκληση για την επιλογή της.
Η πρώτη ξεκινάει από το Αγρίνιο περνάει το Θέρμο φτάνει στον Πλάτανο της ορεινής Ναυπακτίας και καταλήγει στα Κρυονέρια μετά από 91 περίπου χιλιόμετρα.
Η δεύτερη διαδρομή ξεκινάει από το Αγρίνιο περνάει νότια από τη Λίμνη Τριχωνίδα μέσα από τα παραλίμνια χωριά της Μακρυνείας, από το Ζευγαράκι ως την Κάτω Μακρινού και από κει στη γέφυρα του Μπανιά και τη Ναύπακτο κατευθύνεται βορειοανατολικά προς το Ευπάλιο, γυρίζει βόρεια διασχίζοντας τα χωριά της ορεινής Ναυπακτίας μέχρι την Άνω Χώρα και καταλήγει στα Κρυονέρια. Το μυστικό αυτής της διαδρομής είναι 131 km. Είναι η δεύτερη πιο σύντομη διαδρομή από το Αγρίνιο αλλά κατά την εκτίμηση μας και η πιο όμορφη.
Τέλος η τρίτη διαδρομή ξεκινά από το Αγρίνιο, περνάει τα στενά της Κλεισούρας έξω από το Αιτωλικό και το Μεσολόγγι, τη Μακύνεια, το Αντίρριο, φτάνει στη Ναύπακτο και μετά ακολουθεί την ίδια χάραξη με την προηγούμενη διαδρομή μέχρι τα Κρυονέρια. Το συνολικό μήκος αυτής της διαδρομής είναι 149 χιλιόμετρα και χρειάζεται περίπου τρισίμιση ώρες για να διανυθεί.
Τα Κρυονέρια είναι ένα χωριό σκαρφαλωμένο στις βορειοδυτικές πλαγιές του Φτερόπυργου. Παλιά το έλεγαν Κουτουλίστα, τη σημερινή του ονομασία την πήρε το 1927 και οφείλεται στα άφθονα νερά που το περιτριγυρίζουν. Άλλωστε και μέσα και κοντά του υπάρχουν πολλές βρύσες, όπως και περίπου 10 εκκλησίες, κάποιες από αυτές αρκετά ενδιαφέρουσες, όπως η πετρόχτιστη του Αγίου Γεωργίου. Δεν μπορούμε να πούμε πως η οικιστική αρχιτεκτονική του, είτε πιο παραδοσιακή, είτε νεότερη είναι κάτι το ιδιαίτερο. Αλλά, όπως και σε πολλούς ακόμα ορεινούς προορισμούς, έτσι κι εδώ υπάρχει μια λιθόχτιστη πλατεία και όμορφες στέγες. Όμως το πιο όμορφο κομμάτι του οικισμού είναι η θέση του. Όντας δηλαδή σε μεγάλο υψόμετρο, δίνει την εντύπωση ότι «πνίγεται» από τα έλατα καθώς στέκεται σε μια τοποθεσία όπου μπορείτε να απολαύσετε (μα και να φωτογραφίσετε) ένα από τα ομορφότερα ηλιοβασιλέματα στα βουνά της Ελλάδας.
Κατόπιν συνεννόησης με τους ντόπιους, μπορείτε να επισκεφθείτε και το Λαογραφικό Μουσείο & Πολιτιστικό Κέντρο, που στεγάζεται σε ένα παλιό αρχοντικό. Όμως, κακά τα ψέματα, ο κύριος λόγος που θα έρθετε εδώ είναι για να απολαύσετε την ελληνική δασική φύση στα καλύτερά της.
Μια ευχάριστη απόδραση είναι η ανάβαση στο όρος Τσεκουρα όπου από εκεί μπορεί να θαυμάσει κανείς τα γύρω χωριά και την Ευηνολίμνη, τα εκκλησάκια του Προφήτη Ηλία και τους Αγίους Ταξιάρχες (την εκκλησία που έχτισαν οι πρώτοι Κρυονερίτες που ήρθαν από την Σπερχιάδα), και να φτάσουμε στο πανέμορφο γιοφύρι του Κάκαβου στο ποταμό Εύηνο.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Το μοναστήρι βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το χωριό στην τοποθεσία «Σέλπερη» νοτίως των Κρυονερίων. Ιδρύθηκε το 1805 και Συνέβαλε πολύ στην προετοιμασία της Επαναστάσεως των Κραβάρων το 1821 από το Δαμιανό ο οποίος διετέλεσε και πρώτος ηγούμενος σε αυτό. Χάρη στη σπουδαία φυσιογνωμία του Δαμιανού το μοναστήρι απέκτησε αίγλη και το 1819 ο οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ με σιγγίλιο το ανακήρυξε Πατριαρχικό και Σταυροπηγιακό. Η δράση όμως του Δαμιανού δεν περιορίστηκε μόνο στα εκκλησιαστικά θέματα. Αποτέλεσε απόστολος της Φιλικής Εταιρίας και ο ίδιος προσέγγισε και τελικά κατάφερε να εντάξει σε αυτή πολλούς από τους προύχοντες και αρματολούς της Ρούμελης. Στη διάρκεια της επανάστασης του 1821 ο Δαμιανός άφησε πίσω την ασκητική ζωή και έγινε οπλαρχηγός. Τελικά έχασε ηρωικά τη ζωή του στην έξοδο του Μεσολογγίου. Σήμερα διασώζονται σε καλή κατάσταση το καθολικό του μοναστηριού του και σε απόσταση 25 μέτρων βόρεια αυτού το μετόχι το Αϊ Ηλία και ο στύλος που ασκήτευε ο Δαμιανός. Το μοναστήρι γιορτάζει στις 23 Αυγούστου. Τα τελευταία χρόνια ο Σύλλογος Κρυονεριτών «Ο Άγιος Γεώργιος» διοργανώνει το αντάμωμα των Κρυονεριτών μια εκδήλωση η οποία είναι αποτέλεσμα μιας σειράς ενεργειών του που στόχο είχαν να αναδείξουν την σπουδαιότητα αυτού του μοναστηριού τόσο στους Κρυονερίτες, όσο και στους επισκέπτες από αλλά χωριά που το κατακλύζουν την ημέρα εκείνη. Στην προσπάθεια αυτή αρωγοί έχουν σταθεί ο Δήμος Αποδοτίας αλλά και οι φορείς του χωριού μας (Σύλλογος Απανταχού Κρυονεριτών «Δαμιανός» , Εκκλησιαστικό συμβούλιο) που με την οικονομική στήριξη πολλών συγχωριανών μας, έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια αναστήλωσης του ναού και ανάπλασης του προαυλίου χώρου.
Μία ακόμα ευκαιρία για απόδραση στη φύση είναι μία βόλτα στο φυσικό μπαλκόνι των Κρυονερίων. Είτε μέσω ολιγόλεπτης πεζοπορίαςμέσα στο πανέμορφο και γεμάτο έλατα δάσος είτε με το αυτοκίνητό σας, στην τοποθεσία Περγάρι ο επισκέπτης θα βρεθεί να παρατηρεί τη θέα της Ευηνολίμνης και το φαράγγι του Ευήνου από ψηλά μαγεμένος από την αφθονία του φυσικού πλούτου.
Πηγές: 520greeks.com, travel.gr
