«Η τέχνη δεν είναι παιχνίδι για αργόσχολους.
Είναι αστραπή, είναι πόνος, είναι γέννα»
Βάσω Κατράκη: ταύτισε το όνομά της με την ελληνική χαρακτική
και ήταν παρούσα με αφοσίωση, γνώση και μαχητικότητα
σε όλα τα σημαντικά γεγονότα της εποχής της
- Κείμενο, επιμέλεια: Λευτέρη Τηλιγάδα
Η γυναίκα που σχεδόν ταύτισε το όνομά της με την ελληνική χαρακτική, που ήταν παρούσα με αφοσίωση, γνώση και μαχητικότητα σε όλα τα σημαντικά γεγονότα της εποχής της: από την Αντίσταση ενάντια στην γερμανική κατοχή, τα δύσκολα εμφύλια και μετεμφυλιακά χρόνια, καθώς και στα επτά χρόνια της δικτατορίας, είχε για μια ακόμα φορά σήμερα την τιμητική της στο μικρό νησί της ζωής της, το Αιτωλικό, που μεγάλωσε από την εκπνοή της τέχνης της.
Στο έργο της, που γνώρισε όχι μόνο πανελλήνια, αλλά παγκόσμια αναγνώριση, κυριάρχησαν οι γραμμές της καθημερινής ζωής των ανθρώπων της λιμνοθάλασσας και των αγώνων της εποχής της. Με αυτά τα σχήματα ως εργαλεία η Κατράκη επαναδιατύπωσε τις αρχές και τις αξίες ενός κόσμου διαφορετικού: σημαντικά αλληλέγγυου και δημιουργικού. Η αγωνιστική συνείδησή της, οι περιπέτειες, οι διώξεις και η εξορία γέννησε την Αντιγόνη που σκεπάζει το νεκρό αδελφό της, παρά την απαγόρευση του Κρέοντα και τις «Μάνες Πλατυτέρες» που σηματοδοτούν το ιστορικό και κοινωνικό γίγνεσθαι για περισσότερη ατομική και συλλογική ελευθερία.
Ένα έργο σπουδαίο, ένα έργο καταγγελία για τα στημένα στρατόπεδα συγκέντρωσης της πολιτικής και ιδεολογικής βίας. Από το Νταχάου, μέχρι το Άουσβιτς, τη Μακρόνησο, τη Γυάρο, τον Αϊ – Στράτη κι άλλα παρόμοια της σημερινής πολιτικής και οικονομικής βίας. και κάτω από κάθε χάραξη της εκρήγνυται ένα πάθος για την αξιοπρέπεια και τον άνθρωπο.
«Δε θέλω παρά να εκφράσω την αγάπη και τον ενθουσιασμό μου προς τη ζωή. Κάθε στιγμή που μου ανήκει δεν θα ήθελα να είναι παρά ένας χαιρετισμός προς αυτήν. Να εκφράσω την αγάπη μου προς τον άνθρωπο και τη δικιά του ζωή, με τις χαρές, τα βάσανα και το μόχθο της. Προσπαθώ να εκφραστώ με τον πιο σαφή τρόπο. Αυτό το κάνω γιατί έτσι νιώθω. Με ενδιαφέρει να ‘ρθω σε όσο γίνεται πληρέστερη επικοινωνία με τους ανθρώπους, να μιλήσω με τη γλώσσα τους. Αυτό είναι η πιο μεγάλη καταξίωση ενός καλλιτέχνη. Δε διαλέγω ορισμένα θέματα, μα βιώματα. Και αυτά μπορεί να έρχονται είτε από τη χώρα που ζεις είτε απέξω, φτάνει να είναι ανθρώπινα».
Με το που επιβλήθηκε η δικτατορία, οι χουντικοί συνέλαβαν την Κατράκη και την έστειλαν στην εξορία. Το πρώτο που φρόντισε να πάρει μαζί της, ανφέρει στην αυτοβιογραφία της, ήταν ένα μπλοκ και μαρκαδόρους για να ζωγραφίζει. Μ’ αυτό τον τρόπο κατάφερε να μετατρέψει τους «άγονους» τόπους της θάλασσας σε εργαστήρια δημιουργίας. Δούλεψε με καμβά τα βότσαλα του Αιγαίου, όχι για να κρεμάσει σε περίλαμπρες εκθέσεις πανάκριβα έργα τέχνης, αλλά για να τα μοιράσει, αντίδωρα συντροφικότητας, στους συνεξορίστους της. Η ίδια μάλιστα ουδέποτε τα θεώρησε εικαστικά έργα. Γι’ αυτήν ήταν μέσο επαφής και επικοινωνίας με τις αντοχές των συντρόφων της, μέσο επαφής και επικοινωνίας των εγκλεισμένων των στρατοπέδων με τον γαλανό ορίζοντα του κόσμου.
«Η τέχνη δεν είναι παιχνίδι για αργόσχολους. Είναι αστραπή, είναι πόνος, είναι γέννα». Η φράση αυτή, από τις χειρόγραφες σημειώσεις της δημιουργού, υποδέχεται τους επισκέπτες στο χώρο του Μουσείου.
Διαβάστε περισσότερα στην ενότητα
με click στο Posted in Πρόσωπα
