.
| Ο εμφύλιος της Κατοχής |
– Κείμενο | Επιμέλεια : Λευτέρης Τηλιγάδας –
11 Οκτωβρίου 1943
[ Η Μάχη της Σκουτεράς ]
Ο ΕΛΑΣ διαλύει για δεύτερη φορά τον ΕΔΕΣ Τριχωνίδας
Ο Οκτώβριος του 1943 δεν ήταν και τόσο καλός για τις Εθνικές Αντάρτικες Ομάδες του ΕΔΕΣ. Δυο μέρες μετά την ενέδρα και την εκτέλεση του Γερμανού Αντισυνταγματάρχη Γιόζεφ Ζάλμιγνκερ στους Λιγγιάδες από τον ΕΔΕΣ, στις 3 Οκτωβρίου, ο ΕΛΑΣ αφοπλίζει ένα μικρό αντάρτικο τμήμα του ΕΔΕΣ Θεσσαλίας με την κατηγορία ότι ο αρχηγός του ήταν ζωοκλέπτης και είχε άμεσες σχέσεις με πρώην δωσίλογους. Στις 7 και 8 Οκτωβρίου, έπειτα από ένοπλη συμπλοκή στο Τσεπέλοβο Ζαγορίου μεταξύ των δυο οργανώσεων, συλλαμβάνονται ανώτερα στελέχη του ΚΚΕ της περιοχής της Ηπείρου. Αφορμή για τη συμπλοκή και σύλληψη του Σίμου Καραγκίτση από τον ΕΔΕΣ ήταν οι γεωγραφικές σφαίρες επιρροής των ανταρτοομάδων. Αυτό έφερε την άμεση αντίδραση του ΕΛΑΣ και προσωπικώς του Βελουχιώτη οπότε και διατάζεται η σύλληψη των αντιπροσώπων του ΕΔΕΣ στο ΚΓΣΑ, καθώς και εκστρατεία διάλυσης του ΕΔΕΣ στις 9 με 10 Οκτωβρίου με μεγάλο τμήμα ανταρτών του ΕΛΑΣ. Ο Σιάντος υποστήριξε ότι η εκστρατεία κατά του ΕΔΕΣ έπρεπε να διεξαχθεί κεραυνοβόλα και για την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης δημιουργείται το Εκστρατευτικό Συγκρότημα Ηπείρου (ΕΣΗ).
Στο πλαίσιο αυτής της διαταγής ένα τμήμα του 36ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ επιτέθηκε στις 11 Οκτωβρίου κατά του ΕΔΕΣ Τριχωνίδας, ο οποίος μετά την πρώτη διάλυση του, στις 7 Μαίου 1943, στο Θέρμο Τριχωνίδας, είχε ήδη ανασυγκροτηθεί και είχε εγκατασταθεί στη Σκουτερά του Αγρινίου. Ο αρχηγός του, ο Αγρινιώτης γιατρός, Γιώργος Παπαϊωάννου, μετά από αυτή τη δεύτερη διάλυση, αναχώρησε για την Αθήνα όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος της Κατοχής.
Πολλά στοιχεία για την μάχη αυτή δεν έχουμε. Σύμφωνα με όσα σημειώνει ο Κώστας Μαραγιάννης στην ιστορικό του σύγγραμμα «Το Αγρίνιο και η περιοχή του» (2011) σε αυτή τη μάχη συνελήφθησαν από τους ΕΔΕΣίτες αντάρτες του Παπαϊωάννου ο μετέπειτα Δήμαρχος Αγρινίου Τάσος Παναγόπουλος (γιος του επίσης πρώην Δημάρχου Αγρινίου και καπνέμπορα Αντρέα Παναγόπουλου), ο οποίος ήταν ενταγμένος στον ΕΛΑΣ Αγρινίου με το αντάρτικο όνομα «Καπετάν Δάφνης» καθώς επίσης και ο μετέπειτα καθηγητής του Πολυτεχνείου, Παντελής Ρόκος. Και οι δύο σύμφωνα με την παραπάνω πηγή οδηγήθηκαν στο κτήμα του Γεράσιμου Λαϊνά στην Κατσαρού. Εκεί ο Παντελς Ρόκος αρρώστησε και τον περιποιήθηκε η μάνα του Ηλία Λαϊνά, έγινε καλά και όταν πήγε στο σπίτι της ο Χρήστος Κορόζης (Καπετάν Κίτσος) του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ για έρευνα, η μάνα του Λαϊνά του είπε: «εδώ μέσα καπετάνιε μην μπαίνεις. Είναι δικοί μου άνθρωποι» και ο Χρήστος Κορόζης την σεβάστηκε.
Από την ίδια πηγή επίσης αντλούμε και την πληροφορία ότι στη Μάχη της Σκουτεράς σκοτώθηκε και ο Κρητικός αξιωματικός του ΕΔΕΣ με το επώνυμο Ιωνάκης και κάμποσους ακόμα ΕΔΕΣίτες.
Σύντομη βιογραφία
του Γιώργου Παπαιωάννου
Ο Γεώργιος Ν. Παπαϊωάννου γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1900 και ήταν γιος του Νίκου Παπαϊωάννου και της Δήμητρας Σκαλτσοδήμου. Από την πλευρά της μητέρας του καταγόταν από τις ιστορικές οικογένειες της Επανάστασης του 1821 Σκαλτσοδήμου και Στάικου.
Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πολέμησε στη Μικρασιατική Εκστρατεία όπου υπηρέτησε ως ανθυπίατρος κατά τα έτη 1919-1922.
Το 1932 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής με το κόμμα των Φιλελευθέρων.
Υπηρέτησε ως γιατρός στον ελληνοϊταλικό πόλεμο και στη συνέχεια μπήκε στην αντίσταση σχηματίζοντας το 1942 την Εθνική Οργάνωση Εσωτερικού με την επωνυμία Πατριωτική Οργάνωση Τριχωνίδος (ΠΟΤ). Συγκρότησε επίσης ένοπλο αντάρτικο σώμα και διορίσθηκε από τον Ναπολέοντα Ζέρβα αρχηγός του Υπαρχηγείου αρχικά και Αρχηγείου στη συνέχεια Τριχωνίδος. Ανέπτυξε ισχυρή δράση στην ευρύτερη περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας συγκρουόμενος με τα γερμανικά κατοχικά στρατεύματα καθώς και με τους ιδεολογικούς αντιπάλους του ΕΛΑΣ.
Το 1944 μετακινήθηκε στην Αθήνα όπου διετέλεσε πρόεδρος της Επιτροπής Πόλεως Αθηνών του ΕΔΕΣ.
Με το πέρας της Κατοχής αναμείχθηκε και πάλι στην πολιτική· εξελέγη βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας το 1946 με το κόμμα των Εθνικών Φιλελευθέρων του Στ. Γονατά. Πρωτοστάτησε στην αναγνώριση και την απονομή ηθικών και υλικών αμοιβών στους εθνικόφρονες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης με πλήθος ενεργειών του από το 1946 και εξής.
Από το 1959 ώς το 1964 διετέλεσε δήμαρχος Αγρινίου με τη στήριξη της ΕΔΑ προωθώντας και εκτελώντας πολλά έργα κοινής ωφελείας στην πόλη.
Απεβίωσε στην Αθήνα το 1986 και ετάφη στο Αγρίνιο.
Στο βιβλίο, Η ελληνική τριλογία (Αντίσταση – απελευθέρωση – επανάσταση) του B.J. Wilfred, που δημοσίευσε σε συνέχειες, μεταφρασμένο στα Ελληνικά., το 1946 η εφημερίδα “Τα Νέα” με τίτλο: «Ελληνική Τριλογία» και υπότιτλο: Συνεχίζεται άγριος πόλεμος «ΕΛΑΣ» και «ΕΔΕΣ», διαβάζουμε: «Ένας Βρετανός αξιωματικός σύνδεσμος που έπεσεν εις την Ελλάδα τον Μάϊον του 1943 και έζησεν την διαμάχην των δυο ανταρτικών ομάδων, μου έκαμε μίαν παραστατικήν περιγραφήν του εμφυλίου πόλεμου. «Έπεσα, “μου αφηγήθη”, με το αλεξίπτωτο εις μίαν περιοχήν του Αχελώου με την αποστολήν να βοηθήσω τους αντάρτες. Μια ομάς του ΕΔΕΣ εις την περιφέρειαν αυτή είχε κτυπηθή από τον ΕΛΑΣ και είχε διαλυθεί. Ο Ταξίαρχος Έντυ είχε μεταβεί εις το Καρπενήσι και είχεν αποφασισθή η ανασυγκρότηση της διαλυθείσης ομάδος. Έσπευσα να συναντήσω τον αρχηγόν της, ονόματι Παπαϊωάννου, ιατρόν, και παλαιόν μέλος του κόμματος των φιλελευθέρων, έναν από τους καλύτερους αντάρτες που εγνώρισα…».
——————————————–
Βιβλιογραφία:
Fl. Hagen, Στέμμα και σβάστικα – Η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης 1941-1944 (Τόμος δεύτερος) | Β. Τζούκας, Οι οπλαρχηγοί του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο. | Κ. Μαραγιάννης, «Το Αγρίνιο και η περιοχή του» | B.J. Wilfred, Η ελληνική τριλογία (Αντίσταση – απελευθέρωση – επανάσταση)
Φωτογραφία: Ο Γιώργος Παπαϊωάννου στο γραφείο του
(Πηγή: https://eoeaedes.blogspot.com/)
——————————————————————————————————-
Η μνήμη είναι μια δυνατότητα για να διευρύνουμε το μέλλον
και όχι για να το συρρικνώσουμε στο ήδη ξεπερασμένο παρελθόν
