.
Οι Αμοργιανοί απέχουν 37 χλμ. από το Αγρίνιο

Κλικ πάνω στο χάρτη
για να δείτε τη διαδρομή
Αμοργιανοί | Χτισμένοι πάνω σε πνιγμένους τόπους
Κατά μία εκδοχή το όνομα του χωριού οφείλεται
σε παραφθορά της ονομασίας παλιού εξωκκλησιού
αφιερωμένο στην Αγία Μαρίνα
– Επιμέλεια: Λ. Τηλιγάδας –
Το παλιό χωριό
Οι Αμοργιανοί ήταν ένα κατεξοχήν αγροτικό χωριό, το οποίο στηριζόταν στην καλλιέργεια καπνού και την κτηνοτροφία. Τα τελευταία χρόνια η καλλιέργεια καπνού διακόπηκε, με αποτέλεσμα να αυξηθεί κατακόρυφα η ανεργία και να μειωθεί στο ελάχιστο η γεωργική δραστηριότητα στην περιοχή. Έτσι λίγοι είναι πλέον εκείνοι που διατηρούν καλλιέργειες, ενώ σποραδικά καλλιεργούνται ελιές, καλαμπόκι, οπωροκηπευτικά, τριφύλλι και αμπελώνες.
O παλαιός οικισμός κάτω από το αρχαίο κάστρο της περιοχής Μακριάδας χτίστηκε το 1879, όπως μαρτυρά και σχετική επιγραφή στην είσοδο της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου και σε κάποια σπίτια. Το νέο χωριό χτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 στην πεδιάδα σε απόσταση περίπου 2 χλμ. νοτιότερα του παλαιού οικισμού (θέση γνωστή παλαιότερα και ως “Κληρονόμος”).

Το νέο χωριό
Η μεταφορά του χωριού, από την παλιά του θέση στη θέση «Κληρονόμοι», δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 10 Ιουνίου 1964 (Αριθμός Φύλλου 80 | Τεύχος Τέταρτον | Αριθ. Δ. 4786/3263, με τίτλο «Περί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως κτημάτων προς μεταφοράν του Οικισμού Αμοργιανών Αιτωλ/νίας». Η μεταφορά αυτή γίνεται με βάση το από 25-5-64 κτηματολογικό διάγραμμα της Υπηρεσίας Οικισμού (εις τον από 22-5-64 κτηματολογικό πίνακα του μηχανικού Κ. Ξαγοράκη) και την υπογράφουν οι υπουργοί: επί των οικονομικών υφυπουργός Κωνσταντίνος Μάρης, επί των δημοσίων έργων Στυλιανός Χούτας και επί της κοινωνικής Πρόνοιας Παυσανίας Κατσώτας. Στο Τοπογραφικό και Κτηματολογικό διάγραμμα, μεταξύ άλλων, αναφέρονται: Οικόπεδα προοριζόμενα για Δημόσιους Λειτουργούς – Χώρος προοριζόμενος διά Διοικητικάς Κοινοτικάς Πνευματικάς και Εμπορικάς Εγκαταστάσεις – Χώρος δι’ αθλητικάς εγκαταστάσεις.
Ο οικισμός βρίσκεται σε υψόμετρο 170 μέτρων και υπαγόταν μέχρι και τον Οκτώβριο του 2010 στο δήμο Ινάχου, ο οποίος είχε συνολικά 7.283 κατοίκους (2001) και έκταση 592.627 χιλ. στρέμματα. Από το Νοέμβριο του 2010 το χωριό ανήκει στο δήμο Αμφιλοχίας, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης ”Καλλικράτης”. Η σημερινή κοινότητα Αμοργιανών είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός με έκταση 59,354 χμ² (2011) και περιλαμβάνει τους οικισμούς Μαλατέικο, Πραντικό και Χαμορίκι.

Σήμερα, 6,5 περίπου δεκαετίες μετά την ανέγερσή του, το χωριό διαθέτει πλήρες ασφαλτοστρωμένο οδικό δίκτυο, δημοτικό σχολείο με γήπεδο μπάσκετ, παιδική χαρά στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας και κεντρική πλατεία. Πριν μερικά χρόνια λειτουργούσαν αστυνομικό τμήμα και ταχυδρομικό γραφείο, τα οποία όμως έχουν εδώ και περίπου δέκα χρόνια σταματήσει να λειτουργούν.
Το κοντινότερο Γυμνάσιο βρίσκεται στη Νέα Μαλεσιάδα, το κοντινότερο Λύκειο στον Εμπεσό, το κοντινότερο Κέντρο Υγείας στο Νέο Χαλκιόπουλο, τα κοντινότερα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (Κ.Ε.Π.) λειτουργούν στη Νέα Μαλεσιάδα και στο Νέο Χαλκιόπουλο, τα κοντινότερα φαρμακεία λειτουργούν στη Μαλεσιάδα και στο Χαλκιιόπουλο. Τέλος, η σύνδεση με το Αγρίνιο και την Αμφιλοχία γίνεται καθημερινά με δρομολόγια των αντίστοιχων Κ.Τ.Ε.Λ. που ξεκινούν στις 12.30 και από τις δύο πόλεις.
Οι οικισμοί
Το Μαλατέικο ή Μαλατέικα βρίσκονται στην συμβολή του ποταμού Αχελώου με τον Ίναχο στην παλιά επαρχία Βάλτου – Αιτωλοακαρνανίας, σε υψόμετρο 220 μέτρα. Μέχρι το 1968 υπήρξε ανεξάρτητη κοινότητα αλλά σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τους Αμοργιανούς, το Χαμορίκι και το Πραντικό αποτελούν την Κοινότητα Αμοργιανών που υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Ινάχου του Δήμου Αμφιλοχίας.
Στην ιστορία του τόπου σημειώνεται η μάχη στο «Μαλατέϊκο Λημέρι» τον Αύγουστο του 1806 του Κατσαντώνη με στρατιωτικό τμήμα του Αλή Πασά. Το εκ πεντακοσίων Αλβανών απόσπασμα υπό τον Δερβέναγα Αλούς Μπεράτη κατατροπώθηκε αφήνοντας 40 νεκρούς στη μάχη, ενώ σκοτώθηκαν 2 παλικάρια του Κατσαντώνη.
Ειδική κατασκευή και ιστορία είχε η πεζογέφυρα πάνω από τον Ίναχο: ήταν κατασκευασμένη με συρματόσχοινα δεμένα από πλατάνια αμφίπλευρα του ποταμού και με πέταβρα σαν δάπεδα και παραπέτια. Παρά την μεγάλη της ταλάντωση, υπήρξε ασφαλής και εξυπηρέτησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του τόπου.
Στα πόδια του οικισμού σήμερα απλώνεται η Λίμνη Καστρακίου που αποκατέστησε εν μέρει τις ομορφιές που καταστράφηκαν από την βίαια διατάραξη της φύσης με την κατασκευή του φράγματος. Οι χαμένες ομορφιές και των , η συνακόλουθη βίαιη μετακίνηση πληθυσμών, η βίαιη αλλαγή της γεωγραφίας του τόπου και εν τέλει η σημερινή -μάλλον καθολική- αμφισβήτησή της μέσω μεγάλων φραγμάτων ενεργειακής αξιοποίησης των ποταμών, όλα μαζί αποτελούν πτυχές της ιστορίας του τόπου.
Το Πραντικό βρίσκεται στη συμβολή του Αχελώου με τον Ίναχο κοντά στην τεχνητή λίμνης Καστρακίου είναι ημιορεινός οικισμός της Κοινότητας Αμοργιανών και η παλιά του ονομασία είναι Πρεβέντζα. Το 1836 αναφέρεται να ανήκει στον τότε δήμο Στράτου και το 1928 με το ΦΕΚ 156Α/8-8-1928 μετονομάζεται σε Πραντικόν.
Το Χαμορίκι βρίσκεται βόρεια της τεχνητής λίμνης Καστρακίου και ανατολικά του ποταμού Ίναχου. Επίσημα αναφέρεται για πρώτη φορά το 1991 να ανήκει στην τότε κοινότητα Αμοργιανών.
Ο κατακλυσμός
Η σημαντικότερη στιγμή στην νεότερη ιστορία του οικισμού και φυσικά της περιοχής υπήρξε ο κατακλυσμός του απ’ τα νερά της τεχνητής Λίμνης Καστρακίου το 1968. Παρ΄ ότι ο βασικός οικισμός των Μαλατεϊκων, έμεινε εκτός λίμνης εν τούτοις πλημμύρισαν σχεδόν όλες οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις του. Οι τοποθεσίες που κατακλύσθηκαν εντελώς από τα νερά είναι η Πρεβέτζα (Πραντικό), το Αμπελάκι, η Γύρα, ο Άγιος Δημήτριος, το Μπαμπαλάκι (απέναντι απ’ το Μπαμπαλιό), η Παλούμπα, η Λαχανού κλπ.
Το «Γενέσιον της Θεοτόκου» της Πρεβέντζας
και ο αποθηκευμένος θησαυρός του
Απ’ τα σπουδαιότερα μνημεία που χάθηκαν μέσα στα νερά είναι ο βυζαντινός ναός, ο αφιερωμένος στο «Γενέσιον της Θεοτόκου» της Πρεβέτζας. Ο ναός ήταν ένα από τα πιο αξιόλογα μνημεία του Δεσποτάτου της Ηπείρου, κτισμένος τον 13ο αιώνα με εντυπωσιακό κεραμοπλαστικό διάκοσμο και κεράμινες επιγραφές στην ανατολική πλευρά. Από αυτές προέκυπτε η χρονολόγηση και οι κτήτορές του. Τις τοιχογραφίες -όσες ήταν δυνατόν – τις αποτοίχισαν το 1968 και τις μετέφεραν προς φύλαξη σε αποθήκες της ΔΕΗ στο Υδροηλεκτρικό εργοστάσιο Καστρακίου. Η αποτοίχιση έγινε από τον ζωγράφο-συντηρητή κ. Ζαχαρίου και το συνεργείο του, ο οποίος μετέβη στο μνημείο ως απεσταλμένος της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Αναστηλώσεως.
Το 1984 με πρωτοβουλία του Δήμου Αγρινίου και του προέδρου της Ιστορικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, Τάκη Μελισσινού προς τη ΔΕΗ και τον τότε Προϊστάμενο της 8ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και αργότερα Δ/ντη του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Δημήτρη Κωνστάντιου, οι τοιχογραφίες μεταφέρθηκαν στα εργαστήρια της 8ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στα Ιωάννινα, με σκοπό τη συντήρηση και την επιστροφή τους στη συνέχεια στο Αγρίνιο και την τοποθέτησή τους σε χώρο που ο Δήμος Αγρινίου θα είχε κατάλληλα προετοιμάσει. Υπογράφτηκε μάλιστα και σχετικό πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής μεταξύ του εκπροσώπου της Νομικής Υπηρεσίας της ΔΕΗ, του Προϊσταμένου της 8ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και του Αντιδημάρχου Αγρινίου, Γιάννη Βαϊνά.
Για πολλά χρόνια, η συντήρηση δεν είχε πραγματοποιηθεί και η τύχη των τοιχογραφιών αγνοούνταν, παρά τις συνεχείς «οχλήσεις» του Δήμου Αγρινίου προς την 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Σε σχετική με το θέμα ερώτηση του Βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας Ιωάννη Βαϊνά το 2002, το Υπουργείο Πολιτισμού είχε απαντήσει ότι οι τοιχογραφίες της Παναγίας Πρεβέντζας φυλάσσονταν στο Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων και ότι αναζητείτο από το Υπουργείο ο κατάλληλος μουσειακός χώρος στην Αιτωλοακαρνανία στον οποίο θα μεταφέρονταν για μόνιμη έκθεση.
Μεσολάβησαν αρκετά χρόνια ακόμα, μέχρι το 2018 που η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Μυρσίνη Ζορμπά, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρη Κωσταντόπουλου, «έριξε φως» στην αναζήτηση, παρουσιάζοντας τα στοιχεία που προσκόμισαν οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου. Σύμφωνα με αυτά οι τοιχογραφίες βρίσκονταν και συνεχίζουν να βρίσκονται αποθηκευμένες και ασφαλείς μερικές από αυτές στο εργαστήριο συντήρησης της 22ης ΕΒΑ στη Ναύπακτο και οι υπόλοιπες σε αίθουσα-αποθήκη του φρουρίου Αντιρρίου, χωρίς όμως ακόμα να έχουν συντηρηθεί λόγω έλλειψης προσωπικού, όπως αναφέρθηκε.

Το 2006 με την ίδρυση της 22ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων με έδρα τη Ναύπακτο οι τοιχογραφίες της Πρεβέντζας μεταφέρθηκαν στο Φρούριο Αντιρρίου συσκευασμένες όπως ήταν αποθηκευμένες στην 8η ΕΒΑ. Λόγω του όγκου τους τοποθετήθηκαν σε διαφορετικές αίθουσες και χώρους του Φρουρίου όπου φυλάσσονταν με ασφάλεια. Οι τοιχογραφίες βρίσκονται τοποθετημένες πάνω σε φέροντα ξύλινο οργανισμό με απομάκρυνση του πίσω στρώματος τοιχοποιίας και κάλυψη από υφασμάτινες γάζες με αραιό κονίαμα.
Το 2013 η 22η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων απέστειλε το αρ. πρωτ. 292/22η ΕΒΑ/7-02-2013 έγγραφο προς τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων ζητώντας τη συνδρομή της στη συντήρηση των τοιχογραφιών του σημαντικού βυζαντινού μνημείου, καθώς η Εφορεία διέθετε μόνο μια ΔΕ Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων, η οποία ήταν αδύνατο να αναλάβει την οργάνωση και εκτέλεση ενός τόσο μεγάλης κλίμακας έργου συντήρησης.
Παράλληλα, για λόγους προστασίας, τμήματα των τοιχογραφιών (τοιχογραφία κόγχης ιερού, καμαρών και θόλων) μεταφέρθηκαν, με δαπάνες και προσωπικό της Εφορείας, στο εργαστήριο συντήρησης αρχαιοτήτων στη Ναύπακτο. Οι υπόλοιπες τοιχογραφίες παρέμειναν σε αίθουσα του Φρουρίου Αντιρρίου. Η 22η ΕΒΑ επανήλθε στο θέμα της συντήρησης των τοιχογραφιών αποστέλλοντας το αρ. πρωτ. 3452/8-11-2013 έγγραφο προς την ΔΣΑΝΜ ζητώντας την μετάβαση κλιμακίου της Διεύθυνσης προς την τη έδρα της 22ης ΕΒΑ προκειμένου να διαπιστώσει την κατάσταση διατήρησης των τοιχογραφιών και να βοηθήσει στις εργασίες συντήρησης.
Οι τοιχογραφίες παρέμειναν αποθηκευμένες με ασφάλεια στο εργαστήριο συντήρησης της 22ης ΕΒΑ στη Ναύπακτο και σε αίθουσα του Φρουρίου Αντιρρίου. Το 2013 πραγματοποιήθηκε από την συντηρήτρια της 22ης ΕΒΑ αποκάλυψη και συντήρηση μικρού τμήματος αποτοιχισμένης τοιχογραφίας προκειμένου να διαπιστωθεί η κατάσταση διατήρησής τους. Κατά τη συντήρηση διαπιστώθηκε ότι η τοιχογραφία είχε διατηρηθεί σε ικανοποιητική κατάσταση, ωστόσο λόγω της μακροχρόνιας αποθήκευσής της υπήρχε εξασθένιση των χρωστικών ουσιών και αποδυνάμωση της ζωγραφικής επιφάνειας.
Τον Απρίλιο του 2014, πραγματοποιήθηκε από την Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων αυτοψία στον χώρο αποθήκευσης των εν λόγω τοιχογραφιών, στην Ναύπακτο και αναφέρθηκε ότι η ΕΦΑ Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας βρίσκεται σε συνεννόηση με την Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων, καθώς και με το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, ώστε να εξευρεθεί η πλέον κατάλληλη λύση για τη μεταφορά και συντήρηση των τοιχογραφιών. Παράλληλα αναζητείται και χώρος για περιοδική έκθεσή τους μετά την συντήρησή τους.
Τα άλλα «πνιγμένα»
Από τον εξαφανισμένο φυσικό και πολιτιστικό πλούτο των «πνιγμένων» τόπων, να σημειώσουμε τα ιαματικά λουτρά (Μαρδάχα) της Πρεβέτζας, που συγκέντρωναν πλήθος παραθεριστών, δύο νερόμυλους, τρία ελαιοτριβεία, δύο δημοτικά σχολεία και τέλος μεγάλες σπηλιές της Πρεβέτζας, που επίσης αποτελούσαν μνημεία της φύσης και οι οποίες στο μεγάλο τους μέρος δεν έχουν εξερευνηθεί πλήρως.
Το σπήλαιο της «Κισσωτής»
και τα άλλα σπήλαια της Πρεβέντζας
Αντιγράφουμε από την αναφορά στην Εφορία Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας Νοτίου Ελλάδας, που κατέθεσε τη Δευτέρα, 19 Μαΐου 2014, ο σπηλαιολόγος, Κώστας Μπακολίτσα, ο οποίος μαζί με τον παλαίμαχο σπηλαιολόγο Παύλο Χρήστου, όπως αναφέρει και «με την συνδρομή κατοίκων και φίλων της περιοχής, που τους μετέφεραν με τη βάρκα τους» επιχείρησαν «να χαρτογραφήσουν και να εξερευνήσουν όλα τα μικρά και μεγάλα σπήλαια της περιοχής».
«Το 1ο σπήλαιο και το μεγαλύτερο είναι το σπήλαιο της «Κισσωτής» στα 160 μέτρα υψόμετρο. Η επίσκεψη έγινε το πρωί της Δευτέρας με τον παλαίμαχο σπηλαιολόγο Παύλο Χρήστου και με την συνδρομή κατοίκων και φίλων της περιοχής (που μας μετέφεραν με τη βάρκα τους προκειμένου να χαρτογραφήσουμε και να εξερευνήσουμε όλα τα μικρά και μεγάλα σπήλαια της περιοχής). Θα επικεντρωθώ στην εύρεση πολλών στοιχείων που αποδεικνύουν το ότι τα σπήλαια αυτά (αλλά κυρίως της «Κισσωτής») ήταν λατρευτικά σπήλαια του Πάνα και των νυμφών. Σας στέλνω ενδεικτικά μερικές φωτογραφίες από το πλήθος των επιφανειακών ευρημάτων καθώς και από τις θέσεις λαθροανασκαφών.
Στο λατρευτικό ρόλο των σπηλαίων συνηγορεί η μαρτυρία κάποιου «επισκέπτη» πως είδε χάλκινο ειδώλιο του Πάνα με τον αυλό του, και ενός άλλου πως είδε πολλά μικρά ειδώλια γυναικείων φτερωτών μορφών.
Διαπιστώσαμε δεκάδες σκάμματα ποικίλου βάθους, εγκαταλελειμμένα εργαλεία εκσκαφής και πολλά σκορπισμένα κεραμικά θραύσματα αγγείων και όχι μόνο, πιθανώς βγαλμένα από τις λαθροανασκαφές. Το σπήλαιο από τη μέση και κάτω ήταν πλημμυρισμένο με τα νερά της λίμνης που επικοινωνούν με τα το εσωτερικό του σπηλαίου μέσω κάποιου σιφονιού. Αν τα νερά της λίμνης κατέβουν κατά 2 μέτρα, θα αποκαλυφθεί μεγάλο μέρος του υπόλοιπου σπηλαίου, όπου τα νερά θα έχουν διαβρώσει το δάπεδό του και ίσως τα ευρήματα να είναι πιο ορατά.
Επίσης υπάρχει αναφορά για αρχαία ιαματικά λουτρά στο ίδιο σημείο, γεγονός που ενισχύει η έντονη οσμή υδρόθειου και που μαρτυρά ιαματικά νερά.»
Ένα βίντεο για τον τόπο
Φωτογραφίες από τον τόπο
Παλιό και νέο χωριό
——————————————————————————————————————————-
Πληροφορίες
Αμοργιανοί Αιτωλοακαρνανίας, https://el.wikipedia.org/wiki/ | Μαλατέικα Αιτωλοακαρνανίας, https://el.wikipedia.org/wiki/ | Πραντικό_Αιτωλοακαρνανίας, https://el.wikipedia.org/wiki/ | Χαμορίκι_Αιτωλοακαρνανίας, https://el.wikipedia.org/wiki/ | Η εξερεύνηση σε σπήλαια του Βάλτου αποκάλυψε λαθρανασκαφές, https://www.agrinionews.gr
Πηγές Φωτογραφιών
Θεατρικό δρώμενο | Δημοτικό Σχολείο Αμοργιανών (Παλιό Χωριό) | Αρχές δεκαετίας 1960 [Παράσταση με θέμα εκδίκαση υπόθεσης αγροζημίας. Ηθοποιοί: Δικαστής ( Στο γραφείο – με τα γυαλιά): Στάθης Κ. Μπίρκος. Βλάχος (Με την κάπα): Κώστας Στ. Ζαπαντιώτης. Μάρτυρας 1 (Με το άσπρο πουκάμισο): Χρήστος Π. Δρούγας. Αγροφύλακας (Με το πηλήκιο): Κώστας Αθ. Ζώης. Μάρτυρας 2 (Ανάμεσα στον Αγροφύλακα και Μάρτυρα 1): Στέλιος Κ. Βελαώρας. Κοινό (όπισθεν του δικαστή): 1. Σπύρος Γ. Σαλταούρας. 2. Μαίρη Χρ. Σιαπέρα. Η πρωτόδικη ετυμηγορία του δικαστηρίου καταδικαστική, αν και ακόμη δεν έχει τελεσιδικήσει η υπόθεση. Η παράσταση πραγματοποιήθηκε στον προαύλιο χώρο του Ναού του Αγίου Νικολάου (Παλιό χωριό). (Πηγή φωτογραφίας: Στάθης Κ. Μπίρκος)]
Φωτογραφία κατά τη διάρκεια οικοδόμησης των Αμοργιανών – Τέλη δεκαετίας 1960. [Πηγή: Γενικά Αρχεία Κράτους Νομού Αιτωλοακαρνανίας]
Το «Γενέσιον της Θεοτόκου» της Πρεβέντζας. [Κατακλύσθηκε το 1968 απ’ τα νερά της τεχνητής Λίμνης Καστρακίου. Πλούτη της φύσης και της ιστορίας που θυσιάστηκαν στο βωμό της ΔΕΗ. Η φωτογραφία (1967) προέρχεται από το φωτογραφικό αρχείο της Ιστορικής – Αρχαιολογικής Εταιρείας Δυτικής Στερεάς Ελλάδας (φωτογράφιση Γ. Ρίζου) και το αρνητικό της βρίσκεται σήμερα στα Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.]
ΑΜΟΡΓΙΑΝΟΙ ΒΑΛΤΟY ΑΙΤΩΛ/ΝΙΑΣ [Ανακτήθηκε από https://www.facebook.com/groups/46680689241/?locale=el_GR | Μάνθος Δρούγας, https://www.facebook.com/groups/46680689241/user/100034800172143/]
Η εξερεύνηση σε σπήλαια του Βάλτου αποκάλυψε λαθρανασκαφές, https://www.agrinionews.gr
————————————————————————————