Υπουργείο Υποδομών – «Ελέω πλημμυρικού κινδύνου
μπαίνουν μπροστά έργα για τη συντήρηση
και των ημιτελών έργων εκτροπής του Αχελώου»
- του Λευτέρη Τηλιγάδα
Πόσα θέλει για να μας τρελάνει το Υπουργείο υποδομών, η ΔΕΗ και το λόμπυ των Ξεσσαλών (=Θεσσαλοί που «ξεσαλώνουν» σε παραλογισμό και μεθόδευση κάθε φορά που επιχειρούν να ολοκληρωθούν τα έργα της Εκτροπής του Αχελώου). Η Επιτροπή ενάντια στην εκτροπή, γιατί δεν αντιδρά;
Συντήρηση στα έργα του «παράνομου» φράγματος της Συκιάς
«Ελέω πλημμυρικού κινδύνου», αναφέρει ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, «μπαίνουν μπροστά έργα για τη συντήρηση και των ημιτελών έργων εκτροπής του ποταμού. Αναδείχθηκε ανάδοχος με ανάθεση του έργου που αφορά κατασκευές ασφάλειας των υφιστάμενων ημιτελών υποδομών στα έργα εκτροπής του Αχελώου, καθώς και την εφαρμογή ενός σχεδίου παρακολούθησης της ασφάλειας των ημιτελών έργων του Φράγματος Συκιάς προυπολογισμού 1,8 εκατ. ευρώ, με τη μέθοδο fast track και χωρίς προηγούμενη δημοσίευση».
Για την επίσπευση των διαδικασιών αυτών «το Υπουργείο Υποδομών επικαλείται δύο αποφάσεις του 2020 για την κήρυξη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης των δήμων Αργιθέας και Μουζακίου Καρδίτσας από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και την Περιφέρεια Θεσσαλίας αντίστοιχα, εξαιτίας των ισχυρών βροχοπτώσεων και των πλημμυρών που είχαν εκδηλωθεί στις 6 και 7 Ιουλίου 2020». Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε απόφαση του Υπουργείου Υποδομών, «λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση».
Προχωράει και η Μεσοχώρα
«Πέρα από το φράγμα στη Συκιά», συνεχίζει το δημοσίευμα, «προχωρούν και οι διαδικασίες για το Υδροηλεκτρικό Έργο Μεσοχώρας της ΔΕΗ στον Αχελώο. Το ζήτημα είχε «κολλήσει» μετά την ακύρωση από το ΣτΕ της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) του 2017. Τον περασμένο Απρίλιο (28-4-2021) μια νέα μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων υποβλήθηκε στη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), η οποία ετέθη σε δημόσια διαβούλευση και τελικά εγκρίθηκε. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της ΔΕΗ», αναφέρει ο Οικονομικός ταχυδρόμος, «εάν δεν υπάρξουν νέες δικαστικές εμπλοκές, το έργο θα ολοκληρωθεί το 2024».
Βέβαια το σενάριο που εκπονήθηκε πριν από τρία χρόνια από τον ΔΕΔΔΗΕ και μερικώς υλοποιεί η ΔΕΗ, για την απολιγνιτοποίηση της χώρας το ήθελε να λειτουργεί από τις αρχές του 2022, αλλά όπως αντιλαμβάνεστε η λειτουργία του μετατίθεται για το 2024 και αν φυσικά δεν υπάρξουν προσφυγές
Αυτό όμως που πραγματικά εξοργίζει είναι η εμμονή της Κυβέρνησης όχι μόνο στην με κάθε τρόπο παράκαμψη των αποφάσεων του ΣτΕ και τη λειτουργία του Υδροηλεκτρικού Σταθμού της Μεσοχώρας και με αυτή τη μεθόδευση στη νομιμοποίηση του αντίστοιχου «παράνομου» φράγματος στη περιοχή, αλλά και η συντήρηση των ημιτελών έργων του βασικού έργου της εκτροπής που δεν είναι άλλο από το Φράγμα της Συκιάς, για λόγους –άκουσον, άκουσον- προστασίας από τα πλημμυρικά φαινόμενα που πνίγουν κάθε λίγο και λιγάκι τον κάμπο.
Δεν θα σωθεί η Θεσσαλία
από τις πλημμύρες με τη συντήρηση των έργων της Συκιάς
«Πεταμένα λεφτά» ξανά
Οι τεράστιες αλλαγές σημειώθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 – αρχές της δεκαετίας του ’70, με τον «αναδασμό», την προσπάθεια δηλαδή του ελληνικού κράτους να αναδιανείμει τη γη, να εκσυγχρονίσει τις καλλιεργητικές και αρδευτικές πρακτικές και να αυξήσει την παραγωγή. Το τίμημα όμως για την αδιαμφισβήτητη αύξηση του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων του κάμπου ήταν, μεταξύ άλλων, η ολοκληρωτική μετατροπή του τοπίου και η μεταβολή των υδρολογικών συνθηκών.
Όπως πολύ εύγλωττα περιγράφεται σε κάποιες επιστημονικές εργασίες (Halstead 2019, Krahtopoulou et al 2020), «την αναδιανομή της γης ακολούθησαν ολοκληρωτικές εργασίες αναμόρφωσης του τοπίου: υγρότοποι αποξηράθηκαν, οι κοίτες των ποταμών επανασχεδιάστηκαν και διευθετήθηκαν και τα μικρότερα ρέματα επιχώθηκαν και εξαφανίστηκαν. Παράλληλα, κατασκευάστηκαν αρδευτικά κανάλια, επανασχεδιάστηκαν οι δρόμοι και ρέματα ώστε να εξυπηρετούν τη νέα αρχιτεκτονική του χώρου, ενώ όπου η γη παρουσίασε λόφους, έντονες κλίσεις και έντονο ανάγλυφο, έγιναν εκτεταμένες και σαρωτικές χωματουργικές εργασίες, καταστρέφοντας για πάντα εκτός των άλλων και αρχαιολογικούς χώρους όπως οι μαγούλες.
Όπως είναι εμφανές, σε ολόκληρο τον Θεσσαλικό κάμπο έγιναν «κοσμογονικές» αλλαγές εκείνη την περίοδο. Ενδεικτικά, ο ποταμός Παμισός, ο οποίος περνούσε ανάμεσα στα Καλογριανά και το Ριζοβούνι και κατευθυνόταν στον Μέγα ποταμό, μετά τον αναδασμό έγινε ανακατεύθυνση και τα νερά του οδηγήθηκαν απευθείας στον Πηνειό. Αντιστοίχως, οι πλημμυρικές εκτάσεις, ακόμα και σε περιοχές δίπλα σε χωριά, έπαψαν να υπάρχουν.
Με το πέρασμα των χρόνων και την απώλεια της συλλογικής μνήμης για την αξία και τη δύναμη των ποταμών και της φύσης, οι ανθρώπινες επεμβάσεις άρχισαν να γίνονται ολοένα και πιο επίμονες: τα ποτάμια άρχισαν να περιορίζονται με αναχώματα, οι παλιοί μαίανδροι καταστράφηκαν και οι κοίτες ευθυγραμμίστηκαν. Τα ποτάμια άρχισαν να αντιμετωπίζονται ως αγωγοί και ως κανάλια μεταφοράς νερού για άρδευση.
Αυτή η «αντιπλημμυρική» προσέγγιση φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Με εντολή των αρμόδιων υπηρεσιών τα ποτάμια άρχισαν να «καθαρίζονται» και η βλάστηση να απομακρύνεται – μια λανθασμένη πρακτική που αρχίζει να εντυπώνεται βαθιά στην αντίληψη των υπευθύνων ως ορθή.
Οι πρωτοφανείς καταστροφές στην πόλη της Καρδίτσας και στο Μουζάκι επιβεβαιώνουν την αντίληψη που έχουμε για τα ποτάμια και τα φυσικά οικοσυστήματα.
Στις μόνιμες αλλαγές που συντελέστηκαν κατά τον αναδασμό, προστέθηκαν εκτεταμένες παρεμβάσεις κατά μήκος των ποταμών (επιχώσεις και στραγγαλισμού της κοίτης, κάθετες γέφυρες, «φράγματα» κ.α.), με αποτέλεσμα τα ποτάμια να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν και η εκτόνωση μέσω πλημμυρών να είναι φυσιολογική.
Ας μην επιχειρούν λοιπόν, να μας τρελάνουν
Όλες αυτές οι καταστροφικές πλημμύρες θα συνεχίσουν να κάνουν τη δουλειά τους, αν οι Θεσσαλοί δεν συνειδητοποιήσουν τις τεράστιες καταστροφές του τοπίου, που αυτοί οι ίδιοι δημιούργησαν στη Θεσσαλία. Ούτε η συντήρηση των έργων του ημιτελούς φράγματος της Συκιάς θα τους σώσει, ούτε η «νομιμοποίηση» του φράγματος της Μεσοχώρας με την ταμπέλα του υδροηλεκτρικού έργου. Και τα δύο αυτά φαραωνικά έργα, είναι έργα ΕΚΤΡΟΠΗΣ, μόνο σε αυτό στοχεύουν και ο στόχος αυτός είναι περιβαλλοντικά παράνομος.
Μόνο μία είναι η διορθωτική λύση: «Η αποκατάσταση του τοπίου», για να το πούμε με το λεξιλόγιο των αποφάσεων του ΣτΕ ή αλλιώς «το γκρέμισμά τους», σύμφωνα με το λεξιλόγιο των εργολάβων. Αυτό πότε θα το καταλάβει το Υπουργείο Υποδομών, η ΔΕΗ και το Υπουργείο Περιβάλλοντος της χώρας.
Υ.Γ. Για την ιστορία να πούμε ότι η κατασκευή των έργων για την εκτροπή ξεκίνησε το 1986, µε προϋπολογισµό κοντά στα 1,5 δισ. ευρώ και περιελάµβανε, µεταξύ άλλων, την κατασκευή τεσσάρων φραγµάτων και µιας μεγάλης σήραγγας. Το ύψους 150 μέτρων φράγμα της Μεσοχώρας και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της Γλύστρας ήταν σχεδιασμένο να αποτελέσουν τα πρώτα και πλέον σημαντικά επιμέρους έργα. Στην αρχική μελέτη, το φράγµα θα δηµιουργούσε έναν ταµιευτήρα 7,8 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που θα διοχέτευε το νερό πρώτα προς το εργοστάσιο της Γλύστρας για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και, στη συνέχεια, προς το επόµενο φράγµα της Συκιάς, όπου θα σχηματιζόταν ο δεύτερος, μεγαλύτερος, ταμιευτήρας. Από εκεί, ένα μέρος των νερών θα ακολουθούσε τον δρόμο προς την άλλη πλευρά της Πίνδου, στον Θεσσαλικό Κάμπο, μέσω μιας μεγάλης σήραγγας μήκους 17,4 χιλιοµέτρων. Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, η λεκάνη του Αχελώου θα µετέφερε στον Πηνειό περίπου 1,2 δις κυβικά µέτρα νερού τον χρόνο.
