Η «Εντροπία» της Τελετής Έναρξης
της Ολυμπιάδας στο Παρίσι
Αισθητικές αταξίες
και θεματολογικές ασυμμετρίες
Η Ιστορία, το Θέαμα και η Αισθητική
Ευαισθησίες και Διαφωνίες
Πώς ένα Αθλητικό Γεγονός προκαλεί Θρησκευτικές αντιδράσεις,
Πολιτιστικές Διαφωνίες και Αισθητικές ενστάσεις
«Ξύπνησα με το μαρμάρινο τούτο κεφάλι στα χέρια
που μου εξαντλεί τους αγκώνες…»
(Γ.Σεφέρης)*
- του Ηλία Γιαννακόπουλου -
Πως τα καταφέραμε πάλι ως λαός και επ’ ευκαιρία της Τελετής Έναρξης της Ολυμπιάδας να ερίζουμε για την Ποιότητα και την Αισθητική του Θεάματος και της Θεματολογίας που μάς πρόσφεραν οι Γάλλοι διοργανωτές; Πώς ξαφνικά ευαισθητοποιηθήκαμε σε θέματα Αισθητικής, Ιστορίας, Μυθολογίας και Θρησκείας; Γιατί και προς τι τέτοιες ευαισθησίες για το περιεχόμενο και τη θεματολογία μιας Τελετής, όταν για άλλα, ιδίως ΕΘΝΙΚΑ (περίπτωση νήσου Κάσσου) θέματα, αδιαφορούμε παντελώς ή αρκούμαστε σε μία επιδερμική ανάγνωση ως αναγνώστες ή σε μία πλατωνική ανακοίνωση-αντίδραση σε κυβερνητικό επίπεδο προς την “Φίλη” Τουρκία;
Από πότε στην Ελλάδα ο αρχαίος Θεός ΔΙΟΝΥΣΟΣ και ο συμβολισμός του ήταν τόσο αποδεκτός και αγαπητός, έτσι ώστε να διαμαρτυρόμαστε για την ένταξή του σε ένα θέμα της Τελετής Έναρξης, που παραπέμπει ή αναδεικνύει σύγχρονα προβλήματα της εποχής μας; Αυτό, δηλαδή, συνιστά υποβίβαση του ΔΙΟΝΥΣΟΥ ή η παρουσία του συνιστά προσβολή σε έναν ζωγραφικό πίνακα (ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ) και στα Ιερά Πρόσωπα του πίνακα; Τι κρίση Ταυτότητας είναι αυτή; Είμαστε με τον Ημέτερο ΔΙΟΝΥΣΟ (χαρά της ζωής,) ή με την αυστηρή μορφή του ΝΑΖΩΡΑΙΟΥ;
Ακόμη και όταν οι Γάλλοι ζήτησαν συγγνώμη και υποστήριξαν πως το ερέθισμα και η αφετηρία του θέματος με τον ΔΙΟΝΥΣΟ ήταν ο πίνακας “Το Συμπόσιο των Θεών ” ενός Ολλανδo;y ζωγράφου και όχι ο γνωστός πίνακας του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, εμείς αντί να χαρούμε ως Έλληνες, αφού ένα αρχαιοελληνικό θέμα αποτέλεσε το ερέθισμα, οργιστήκαμε περισσότερο.
Άδηλη η Ψυχή των Ελλήνων!!!
Εξαφάνισαν οι διοργανωτές από την Τελετή Έναρξης το Ολυμπιακό Πνεύμα και οργιζόμαστε (δικαίως). Προβάλλουν Μορφές και Θέματα από την Ελληνική Μυθολογία διαμαρτυρόμαστε. Τελικά τι θέλουμε; Φοβάμαι πως σε όλες αυτές τις αντιδράσεις υπολανθάνει μία υπόρρητη διαφωνία για την επιλογή του Θεού. Ίσως οι Έλληνες να προτιμούσαν τον άλλο θεό, τον ΑΠΟΛΛΩΝΑ . Εξάλλου ο Φοίβος ταιριάζει περισσότερο προς την ιδιοσυγκρασία μας παρά ο ανέμελος και ο “φευγάτος” ΔΙΟΝΥΣΟΣ. Εμείς, δηλαδή, ως λαός χαρακτηριζόμαστε για τη Λογική μας και για το Φρόνιμο Πνεύμα και όχι από το παιχνιδιάρικο Πνεύμα;
Αχ! Πόσο λίγο μάς γνωρίζουν οι Γάλλοι. Αχ! κι Eμείς πόσο λίγο ή λάθος γνωρίζουμε τον Εαυτό μας. Αλήθεια δεν ξέρω, αν αντί του ΔΙΟΝΥΣΟΥ επέλεγαν τον ΑΠΟΛΛΩΝΑ με άλλα μηνύματα της εποχής μας ποια θα ήταν η αντίδρασή μας; Το πρόβλημα, δηλαδή, και οι ενστάσεις μας εξαντλούνται στο πρόσωπο του Θεού, στην αισθητική απόδοση αυτών η στα υπόρρητα νοήματα (ΛΟΑΤΚΙ…); «Η Γαλλική διάνοια έλαμψε δια της απουσίας της από την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών αγώνν». (Γαλλικό δημοσίευμα).
Διαβάζοντας τις ισοπεδωτικές κριτικές (Γκροτέσκο θέαμα, Τσίρκο Μεντράνο…) για την Τελετή Έναρξης της Ολυμπιάδας ακόμη δεν μπορώ να αντιληφθώ, αν αυτές αφορούν τη θεματολογία, την αισθητική απόδοση ή την έμμεση αναφορά σε σύγχρονα θέματα που η κοινή γνώμη τα αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό;
Για κάποιους το μήνυμα των Ολυμπιακών αγώνων είναι ευρύτερο και καθολικότερο και δεν θα έπρεπε να εξαντληθεί στα δικαιώματα κάποιων μειονοτικών ομάδων των κοινωνιών μας. Οι πόλεμοι (Ουκρανικός, Ισραήλ vs Χαμάς…), η Φτώχεια, η σχέση του ανθρώπου με τη Φύση (κλιματική αλλαγή) και η προοπτική του μετα-Ανθρώπου ίσως είναι πιο σημαντικά ως θέματα για προβολή…
Αν οι κριτικές και οι ενστάσεις αφορούν το Αισθητικό κομμάτι της Τελετής, τότε εγκλωβιστήκαμε σε μία ατελέσφορη διαδικασία ,αφού δεν υπάρχει ένα κοινά αποδεκτό αισθητικό κριτήριο. με βάση το οποίο να κρίνουμε ένα έργο τέχνης η ένα θέαμα.
Αλλά γιατί ως Έλληνες να είμαστε μεμψίμοιροι και αρνητές κάθε νέας αισθητικής πρότασης; Γιατί δεν εκμεταλλευτήκαμε την επιλογή του ΔΙΟΝΥΣΟΥ (που προκάλεσε και τα περισσότερα δυσμενή σχόλια) και να προπαγανδίσουμε οτιδήποτε εμπεριέχει ως σύμβολο αυτή η θεότητα;
Ήταν για την Ελλάδα μία χρυσή ευκαιρία να αποκωδικοποιήσσουμε το συμβολισμό του ΔΙΟΝΥΣΟΥ και να προβάλουμε εμφαντικά το σύστημα Αξιών και τη Βιοθεωρία που εμπεριέχει αυτή η διαχρονική μορφή του Θεού.
Οι Γάλλοι διοργανωτές στο πρόσωπο του ΔΙΟΝΥΣΟΥ ήθελαν να αναδείξουν τη χαρούμενη πλευρά της ζωής, το γήινο ανθρώπινο στοιχείο και το ρόλο του συναισθήματος στις ανθρώπινες σχέσεις.
Σχετικά ο Τόμας Ζολί, ο καλλιτεχνικός διευθυντής και ιθύνων νους της Τελετής Έναρξης δήλωσε: “Η ιδέα ήταν να κάνουμε ένα μεγάλο παγανιστικό πάρτι που θα συνδέεται με τους Θεούς του Ολύμπου…Θέλαμε να μιλήσουμε για την ποικιλομορφία. Η ποικιλομορφία σημαίνει να είμαστε μαζί. Θέλαμε να συμπεριλάβουμε τους πάντες, τόσο απλά…”
Σε ένα άλλο σημείο ο αρχιτέκτονας της Τελετής Έναρξης , o Patrik Boucheron δήλωσε εμφαντικά: «Μέσω αυτής της τελετής έναρξης, αποκαταστήσαμε την υπερηφάνεια αυτής της χώρας, όχι για την ταυτότητά της, αλλά για το πολιτικό της σχέδιο: να πηγαίνει μπροστά, με την Ιστορία σε κίνηση”
Ωστόσο καλή η Ποικιλομορφία, σεβαστή η Ανεκτικότητα και αποδεκτή ως κοινωνική αρετή η Συμπερίληψη, αλλά οι Ολυμπιακοί αγώνες πρωτίστως έχουν σημείο αναφοράς το “ΕΥ ΑΓΩΝΊΖΕΣΘΑΙ “. Κάπου εδώ οι Γάλλοι το έχασαν και στη σπουδή τους να προβάλουν τη χώρα τους και τις “νέες” ιδέες τους για τις μειονότητες, θυσίασαν το αρχαίο “Πνεύμα Αθάνατο” και προκάλεσαν το φαινόμενο της ΕΝΤΡΟΠΙΑΣ στο όλο θέαμα της Τελετής Έναρξης.
Από την άλλη πλευρά θα μπορούσαμε να αντιτάξουμε σε παγκόσμιο επίπεδο την άλλη θεότητα, τον ΑΠΟΛΛΩΝΑ με ό,τι αυτός συμβολίζει ( Λογική, Φως, Φρόνηση…). Ίσως-ίσως ως επιμύθιον αυτής της σύγκρισης να διατυπώναμε το ερώτημα αν η εποχή μας σήμερα έχει περισσότερη ανάγκη το ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΟ ή το ΑΠΟΛΛΩΝΕΙΟ Πνεύμα; Αντί ως Έθνος να εκμεταλλευόμαστε κάθε αναφορά σε αρχαιοελληνικά σύμβολα και να αναδεικνύουμε τη διαχρονικότητα και την επικαιρότητά τους, εμείς γκρινιάζουμε γιατί δήθεν με την χαρωπή μορφή του ΔΙΟΝΥΣΟΥ διακωμωδείται ή προσβάλλεται το πρόσωπο του Ιησού.
Το Υπουργείο Πολιτισμού θα έπρεπε μετά τα σχόλια σε παγκόσμιο επίπεδο για τον συμβολισμό του ΔΙΟΝΥΣΟΥ να τυπώσει ειδικά ενημερωτικά φυλλάδια τόσο για το Διονυσιακό πνεύμα όσο και για το Απολλώνειο. Τέτοιες ευκαιρίες δεν χάνονται για την προβολή του Ελληνικού Πνεύματος. Επιτυχία μιας χώρας θεωρείται η ικανότητά της να μετατρέπει την προπαγάνδα ή έστω και την κακογουστιά των άλλων σε δικό της βήμα και ευκαιρία προβολής της.
Κανένας, φυσικά, δεν συμφωνεί με την αλλοίωση του Ολυμπιακού Πνεύματος και των Ολυμπιακών Ιδεωδών. Αλλά ,επειδή σε αυτόν τον κόσμο δεν είμαστε μόνοι μας, ούτε οι πρωταγωνιστές καλό θα είναι την Ιστορία, τον Πολιτισμό και την Μυθολογία μας να τα αξιοποιούμε προς όφελος μας και όχι να αναλωνόμαστε σε διαμαρτυρίες και σε διαδικτυακές γκρίνιες.
Τέτοιες ευκαιρίες για προβολή της χώρας μας δεν δίνονται κάθε μέρα .Ας κάνουμε τα λάθη των άλλων, δική μας ΕΥΚΑΙΡΊΑ. Όπως οι Γάλλοι χρησιμοποίησαν την Ολυμπιάδα για την προπαγάνδιση της Ιστορίας, του Πολιτισμού και της Χώρας τους γενικότερα, ας μην χάσουμε κι εμείς αυτήν την ευκαιρία με τα σύμβολά μας που χρησιμοποίησαν οι διοργανωτές και οι εμπνευστές της Τελετής Έναρξης.
Εξάλλου ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ και ο ΑΠΟΛΛΩΝ δεν γίνονται κάθε μέρα θέματα παγκόσμιας συζήτησης και Εικαστικής αφετηρίας και Έμπνευσης!!!. Το χιλιοειπωμένο “Εμείς τα κάναμε καλύτερα” ούτε πείθει, ούτε το ακούει κανείς…Και να μην ξεχνάμε πως θα ακολουθήσει και η Τελετή Λήξης. Ας ετοιμαζόμαστε για τα “δώρα ” των Γάλλων…
Ας ευχηθούμε να τελειώσουν με τον θεό Απόλλωνα, τον Ιοβόλο, όχι μόνον για να τον εξευμενίσουν για την αδικία που έγινε εις βάρος του με την υπερπροβολή του ΔΙΟΝΥΣΟΥ, αλλά και για να καταδείξουν πόσο σημαντικό για την εποχή μας είναι το Απολλώνειο Φως και ιδιαίτερα η Φρόνηση.
Κι αυτό γιατί αυτές οι δύο θεότητες της αρχαίας Ελλάδας είναι συζυγείς δυνάμεις κι ας φαίνονται να είναι οι δύο πόλοι του νόμου της Εναντιοδρομίας.
ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ
Η Ιστορία και η Μυθολογία μας είναι βαριές. Είναι δύσκολο να τις αποτινάξουμε από πάνω μας. Τις κουβαλάμε αιώνες τώρα και μάς κουβαλούν. Κάπως έτσι θα σκεφτόταν και ο Σεφέρης όταν έλεγε πως δεν ήξερε τον τρόπο και το χρόνο για να απαλλαγεί από το βάρος της Παράδοσης: «…και δεν ξέρω που να το ακουμπήσω».
ΕΜΕΙΣ;
*ΠΗΓΗ: Blog “ΙΔΕΟπολις” Ηλία Γιαννακόπουλου
