.
Η Ιστορία του λαϊκού τραγουδιού
Απόστολος Καλδάρας | Δημήτρης Ζερβουδάκης
Μια ιστορία του youtube
Τον Οκτώβριο μήνα κυκλοφόρησε διαδικτυακά
το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» με τους αρχικούς στίχους
Το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» πριν λογοκριθεί
Πρωτοηχογραφήθηκε το 1947 από τη Στέλλα Χασκίλ
και διευθυντή ορχήστρας τον Σπύρο Περιστέρη
Τον Οκτώβριο μήνα κυκλοφόρησε διαδικτυακά μια ηχογράφηση του «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» με τους αρχικούς στίχους του τραγουδιού που έκοψε η λογοκρισία εκείνης της εποχής. Το τραγούδησε ο Δημήτρης Ζερβουδάκης και η διασκευή είναι του Βαγγέλη Πετρινιώτη. Να θυμίσουμε ότι το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» πρωτοηχογραφήθηκε το 1947 από τη Στέλλα Χασκίλ, με διευθυντή ορχήστρας τον Σπύρο Περιστέρη και κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά από την ΟDEON σε δίσκο 78 στροφών.
«Το τραγούδι αυτό έχει μια μικρή ιστορία, η οποία αρχίζει στα τέλη του 1945. Ήταν η εποχή που εργαζόμουν σ’ ένα κέντρο στη Θεσσαλονίκη, στο “Μαξίμ”», είχε πει ο Απόστολος Καλδάρας το 1983 σε ένα τηλεοπτικό αφιέρωμα, που μεταδόθηκε από την ΕΡΤ σε σκηνοθεσία του Γιώργου Παπακώστα. «Μαζί μου δούλευε ένας φίλος μου καλός και παλιός, ο Χρήστος ο Μίγκος, που καθότανε στη συνοικία Ακρόπολη, κάτω ακριβώς από το Γεντί Κουλέ. Τακτικότατα, με έπαιρνε και πηγαίναμε στο σπίτι του, πίναμε κανένα ουζάκι και λέγαμε διάφορα πράγματα για τη δουλειά μας. Ήταν η εποχή που άρχιζε το δεύτερο αντάρτικο. Θυμάμαι, γίναν τότε πολλές συλλήψεις. Έπιαναν τους αριστερούς και τους έκλειναν στη φυλακή του Γεντί Κουλέ.
»Μια μέρα θυμάμαι, που αργήσαμε να φύγουμε από το σπίτι του Χρήστου, μας είχε πιάσει το σούρουπο κι όπως κατεβαίναμε, βλέπω τη σιλουέτα των φυλακών του Επταπυργίου. Κι αυτό ακριβώς μου’ δωσε την έμπνευση να γράψω αυτό το τραγούδι .
»Θυμάμαι ότι είχε διαφορετικά λόγια απ’ ό,τι έχει σήμερα: «Νύχτωσε και στο Γεντί, | το σκοτάδι είναι βαθύ | κι όμως ένα παλικάρι | δεν μπορεί να κοιμηθεί». Ο δεύτερος στίχος επίσης: «Άραγε τι περιμένει | όλη νύχτα ως το πρωί, | στο στενό το παραθύρι | που φωτίζει το κελί» κι όχι «με κερί», που κυκλοφορεί σήμερα. Ο τρίτος στίχος πάλι είναι ο εξής: «Πόρτα ανοίγει, πόρτα κλείνει, | μα διπλό είναι το κλειδί (“Διπλό είναι το κλειδί” έχει την έννοια, ότι όταν μπαίνει κανείς στη φυλακή, δεν βγαίνει και τόσο εύκολα). «Τι έχει κάνει και το ρίξαν | το παιδί στη φυλακή;» Αργότερα όμως, μπήκε στη μέση η λογοκρισία η οποία μ’ ανάγκασε και το μετέτρεψα, το’ βαλα «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι», όπως είναι γνωστό, όπως κυκλοφορεί σήμερα δηλαδή…»
Η παρούσα ηχογράφηση φέρει τους πρώτους στίχους του τραγουδιού, όπως ακριβώς τους εμπνεύστηκε ο Απόστολος Καλδάρας, αρχές του 1945, κοιτώντας τις φυλακές του Γεντί Κουλέ, όπου ήταν φυλακισμένοι αριστεροί την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Επίσης, φέρει μουσικά και ερμηνευτικά στοιχεία που συναντώνται στην πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού σε συνδυασμό με εκτελεστικές – ερμηνευτικές πρακτικές της σημερινής εποχής.
Στίχοι – μουσική: Απόστολος Καλδάρας
Ερμηνεία: Δημήτρης Ζερβουδάκης
Διασκευή – μπουζούκι: Βαγγέλης Πετρινιώτης
Ενορχήστρωση – ακορντεόν: Ηρακλής Βαβάτσικας
Κιθάρα: Δημήτρης Σφίγγο
Κόντρα μπάσο: Μίλτος Τσαλιγόπουλος
Η ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε στο στούντιο Polytropon από τον Θανάση Καζαντζή, ενώ η επεξεργασία – μίξη – master από τον Αστέρη Τράκα στο στούντιο Φωνόγραφος.
—————————————————————————————————–
H φωτογραφία είναι του Μάκη Ιωακειμίδη από την παρουσίαση στο Όγδοο
των δύο συναυλιών του Δημήτρη Ζερβουδάκη στις 18 και 19 Ιουλίου,
με τις οποίες ολοκληρώθηκε το 2023 το 4ο Φεστιβάλ Επταπυργίου
