Να μην αφήσουμε τα καθάρματα
να σηκώσουν ξανά κεφάλι.
- του Κωστή Παπαϊωάννου
Αντίφωνο
Ας φανταστούμε τη σκηνή που περιγράφει ο Λέων Ναρ. Με το πρόσχημα της διάνοιξης μιας οδού, οι αρχές γκρέμιζαν το νεκροταφείο. Πάει ο αρχιραβίνος της Θεσσαλονίκης στον μηχανικό του σχεδίου πόλεως για να του ζητήσει μια αναστολή τριών ημερών στην κατεδάφιση των ταφικών μνημείων για να μεταφέρουν τουλάχιστον τις πρόσφατες ταφές. Η απάντηση ήταν «Ξέρω γιατί ζητάτε την προθεσμία αυτή, περιμένετε τους Άγγλους να σας σώσουν. Αυτό δεν θα γίνει ποτέ, το νεκροταφείο πρέπει να καταστραφεί και θα καταστραφεί».
Αυτή ήταν η απάντηση του κρατικού υπαλλήλου στον θρησκευτικό λειτουργό. Ήταν λοιπόν έργο των Γερμανών η καταστροφή του νεκροταφείου; Όχι. Έργο Ελλήνων ήταν. Η Γερμανική κατοχή ήταν το πλαίσιο. Πόσο κράτησε η καταστροφή; Έναν μήνα. Η γερμανική διοίκηση ενέκρινε την απαλλοτρίωση τον Δεκέμβριο του ‘42, τον Ιανουάριο του ‘43 το νεκροταφείο είχε απογυμνωθεί.
Ο όχλος όρμησε και λεηλάτησε. Ακολούθησε το εμπόριο των μαρμάρων: μαρμαρογλύπτες, εκκλησιαστικές επιτροπές, επιτροπές σχολείων, ακόμα και το Κρατικό Θέατρο παρουσιάζονταν στα συνεργεία του νεκροταφείου και παραλάμβαναν πλάκες και τούβλα. Σημειώθηκε ακόμα και τυμβωρυχία, εκταφή νεκρών, αναζήτηση χρυσών δοντιών.
Γράφει ο Ηλίας Πετρόπουλος: «[…] οἱ ἑλληνικές ἀρχές τῆς Θεσσαλονίκης κατέστρεψαν, με ἀκατανόητη φούρια, τά Ἐβρέικα Μνήματα. Ἀμέσως ἔγινε ἡ σκατομοιρασιά: το Πανεπιστήμιο βούτηξε το οἰκόπεδο (400 στρέμματα στήν καρδιά τῆς πόλης), η Μητρόπολη ἅρπαξε τά μάρμαρα (γιά τήν μετέπειτα ἀνοικοδόμηση του Ἁγίου Δημητρίου) μαζί μέ τόν Δῆμο τῆς Θεσσαλονίκης (πού χρησιμοποίησε τίς δικές του ταφόπλακες σάν κράσπεδα τῶν πεζοδρομίων). Ὁ Δῆμος, ἐπιπλέον, χάρισε στόν ἑαυτό του καί μερικά ἑκατομμύρια τοῦβλα, γιά νά χτίσει τήν μάντρα τοῦ μελλοντικοῦ νεκροταφείου τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς. Αὐτά τά τοῦβλα ἤσανε τῆς πρέσας, ψημένα σέ εἰδικούς κλιβάνους, καί, συνεπῶς, πανάκριβα». (απόσπασμα από την Άγρια ιστορία για μεγάλα παιδιά)
Το μνημείο αυτού του εγκλήματος, εγκλήματος ελληνικού, εγκλήματος των αρχών (και μεγάλου μέρους των Χριστιανών) της Θεσσαλονίκης, βανδάλισαν τα καθάρματα προχτές στο Αριστοτέλειο.
Δεν τρέφω ελπίδες πολλές ότι η αστυνομία θα ασχοληθεί σοβαρά. Εμείς όμως να μην αφήσουμε τα καθάρματα να σηκώσουν ξανά κεφάλι.
