Οι Παπαδάτες έχουν υψόμετρο 87 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.
Ήταν έδρα του πρώην Δήμου Αρακύνθου με 1.670 κάτοικοι.
Κωμόπολη χτισμένη στα ερείπια της αρχαίας αξιόλογης πόλης της Αιτωλικής Συμπολιτείας “ΑΚΡΑΙ” (Πολύβιος – Leake-Βυζάντιος – Κ. Στεργιόπουλος), που καταστράφηκε από το Φίλιππο το 323 π.Χ., νότια της Τριχωνίδας στους πρόποδες του Αρακύνθου (Ζυγού).
Το τριζωνικό Κάστρο, το “Παλιόκαστρο” το αντικρινό “Καστράκι”‘, o Μεταβυζαντινός Ι. Ναός του Αγίου Ιωάννου, χτισμένος στα ερείπια του αρχαίου Ναού της Αρτέμιδας και οι υπερεξακόσιοι ανοιχτοί αρχαίοι τάφοι δηλοποιούν τη μεγάλη αρχαιολοyική παρουσία.
Πριν τον 11° αιώνα είχαν το όνομα “Ελληνικό” Μετά τις Σταυροφορίες πήραν το όνομα Παπαδάτες (αι), πληθυντικός αριθμός, όπως το ΑΚΡΑΙ. Στην περίοδο αυτή αποτελούσαν διοικητικό, εμπορικό και διαμετακομιστικό κέντρο της περιοχής και δεσπόζουν στη μοναδική οδό επικοινωνίας Μεσολόγγι – Συβίστα – Άνω Κεράσοβο – Μακρυνεία – Αγρίνιο με συνδετικό σημείο τα Γεφύρια του “Αλάμπεη”. Αποτελεί και το κέντρο διέλευσης της Άνω Μακρυνείας.
Το έτος 1835, Διάταγμα 1/13 Οκτωβρίου γίνονrαι έδρα Δήμου Γ’ Τάξεως του Δήμoυ Κερασέας με πληθυσμό 828 κατοίκους και Δημοτικά διαμερίσματα Παπαδάται, Κεράσοβο, Κ. Κεράσοβο, Παλαιοχώρι Ματαράγκα, Παλαιοπλάτανος, Χασάναγα, Σαντί και Γραμματικόν.
Οι Παπαδάτες σήμερα σφύζουν από ζωή και δραστηριότητες.
Το θέρετρο του ιστορικού Μοναστηριού του Αγ. Θωμά, ανάμεσα στους δρυμούς και τα φαράγγια, τα οροπέδια του Αϊ Νικόλα, της Παναγίας, τα δεκάδες όμορφα ξωκλήσια προσφέρουν ευκαιρίες ψυχικής ανάτασης και σωματικής απόλαυσης.
Η ψαρομάνα Τριχωνίδα προσφέρει το χέλι, τη “δρομίτσα”‘ και μια μεγάλη ποικιλία ψαριών του γλυκού νερού. Μια βαρκάδα στα γαλήνια νερά της λίμνης χαρίζει ευκαιρίες για ονειροπόλημα. Στην καρδιά του Δήμου μοντέρνα κέντρα ψυχαγωγίας, ταβέρνες και πιτσαρίες εκθέτουν προκλητικά τις νοστιμιές τους. Το ντόπιο ρακί, φθηνό και άφθονο, λύνει τη γλώσσα των διψασμένων.
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι και η πνευματική ζωή των Παπαδαταίων. Εκπαιδευτικά ιδρύματα, σύλλογοι πολιτιστικοί, εκκλησιαστική πνευματική δραστηριότητα, χορευτικό και μουσικό συγκρότημα, χαρίζουν στιγμές χαράς και απόλαυσης στο Πανηγύρι του Αγίου Κωνσταντίνου, του Αγίου Θωμά (6 Οκτωβρίου) και στις καθημερινές εκδηλώσεις
Άγιος Θωμάς
Το μοναστήρι του Αγίου Θωμά, που βρίσκεται στον Αράκυνθο, νοτιοδυτικά του χωριού Παπαδάτες. Στη διαδρομή προς το μοναστήρι συναντάμε το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη, το «Παλιοχώρι» δηλ. τις παλιές Παπαδάτες. Δυστυχώς το μόνο που απέμεινε είναι τα χαλάσματα από ένα πέτρινο σπίτι. Αμέσως μετά βρίσκετε η Παναγία. Στη νότια πλευρά υπάρχει ένας στεγασμένος και αρκετά μεγάλος χώρος, ανοιχτός από τη νότια πλευρά του. Στο χώρο αυτό λειτουργούσε το πρώτο σχολείο των Παπαδατών, το οποίο ίδρυσε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός.
Στο μοναστήρι του Αγίου Θωμά αριστερά από το ιερό βήμα υπάρχει η εικόνα της Θεοτόκου και του Αγίου Θωμά, ενώ δεξιά βρίσκεται η εικόνα του Ιησού και του προφήτη Ηλία. Ο ζωγράφος σημειώνει το δωρητή καθώς και την χρονολογία δημιουργίας των εικόνων. Αυτή είναι το έτος 1914. Τριάντα μέτρα σχεδόν από το μοναστήρι υπάρχει ένα κτίσμα που παλιότερα χρησίμευε ως κελί. Στο προαύλιο του μοναστηριού υπήρχαν πολλά δέντρα.
Χρόνια τώρα, ακόμη και στις μέρες μας προσκυνητές απ΄ όλη τη Μακρυνεία ανήμερα του Αγίου Θωμά, ανηφορίζουν το Ζυγό, ανάβουν κερί στον Άγιο και συχνά, όταν ο καιρός είναι καλός, κουβαλούν μαζί τους αρνιά, τα ψήνουν και ρίχνονται σε τσιμπούσι. Καθισμένοι στο πεζούλι το χτισμένο γύρω από τη γιαγιά ελιά απολαμβάνουν την ομορφιά.
