Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης – «Μέγα λάθος με σκοπιμότητες!!!»

Στην Ολομέλεια της Βουλής έρχεται σήμερα Δευτέρα 29 Ιουλίου
το νομοσχέδιο για την «Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης»

ΠΟΕΔΗΝ: «Μέγα λάθος με σκοπιμότητες!!!»
24ωρη Πανελλαδική Πανυγειονομική απεργία
Συγκέντρωση 11πμ στη Βουλή

«Απαιτούμε να μην ψηφισθεί και να αποσυρθεί
στην Ολομέλεια της Βουλής το Νομοσχέδιο για την Ψυχική Υγεία – Απεξάρτηση
θα αποδιοργανώσει, ελαστικοποιήσει τις εργασιακές σχέσεις.
Θα ιδιωτικοποιήσει περαιτέρω το Σύστημα»

Οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας και απεξάρτησης βρίσκονται στο στόχαστρο του νέου νομοσχεδίου του Υπουργείου Υγείας με τίτλο «Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης», το οποίο έρχεται σήμερα στη Βουλή για να γίνει νόμος του κράτους. Όπως έχει καταγγελθεί από το σύνολο του επιστημονικού χώρου των ειδικών ψυχικής υγείας, όσο και από τους εργαζόμενους σε νοσοκομεία και δομές ψυχικής υγείας και πρόληψης αντιμετώπισης εξαρτήσεων τα βασικά σημεία αντιπαράθεσης αφορούν:

• στην «ομογενοποίηση» όλων των δημόσιων και δωρεάν θεραπευτικών προγραμμάτων απεξάρτησής, το καθένα από τα οποία διακρίνεται από διαφορετική μεθοδολογία και προσέγγιση, με τα προγράμματα ιδιωτικών φορέων και τη μεταφορά τους κάτω από το καθεστώς διοίκησης ενός υπερσυγκεντρωτικού και γραφειοκρατικού ΝΠΙΔ,
• στην υποχώρηση του δημόσιου τομέα,
• στο κλείσιμο των δύο μεγάλων ψυχιατρείων της χώρας, ήτοι του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής (Δαφνί) και Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης,
• στην κατάργηση του ΚΕΘΕΑ, του ΟΚΑΝΑ και λοιπών προγράμματα απεξάρτησης του ΕΣΥ, με σημαντική και μακροχρόνια προφορά στην ουσιαστική υποστήριξη των εξαρτημένων ατόμων.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων σε πρόσφατη δημόσια δήλωσή του αναφέρει ότι, «ο χρήστης, η οικογένειά του και η κοινωνία στην οποία ζει χρειάζονται πολύπλευρη στήριξη και εξειδικευμένη παροχή ιατρικών, ψυχολογικών και κοινωνικών υπηρεσιών. Η επιλογή ενός μονοδιάστατου ιατροκεντρικού μοντέλου δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να ανταποκριθεί στις ιδιαίτερες ανάγκες που απορρέουν από τη χρήση ουσιών.»

«Τροχοπέδη του συστήματος δεν είναι το διοικητικό και οργανωτικό μοντέλο, αλλά η εγκατάλειψη της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, η υπολειτουργία των Μονάδων Ψυχικής Υγείας λόγω σοβαρών ελλείψεων προσωπικού και υποχρηματοδότησης. Το πρόβλημα στη ψυχική υγεία είναι λειτουργικό», αναφέρει η ΠΟΕΔΗΝ. «Συστήνεται ένας υδροκέφαλος τεράστιος φορέας υπό την εποπτεία των Υγειονομικών Περιφερειών, που θα διοικείται από τη Διοίκηση των Υγειονομικών Περιφερειών, αποκομμένη από τα ανακύπτοντα προβλήματα σε καθημερινό επίπεδο»

«Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα είναι ένα ανέκδοτο. Ξεκίνησε με αφορμή τις κάκιστες συνθήκες που επικρατούσαν στα νοσοκομεία της Λέρου, της Πέτρας Ολύμπου και της Τρίπολης και έμεινε ανολοκλήρωτη. Εν μέσω μνημονίων ολόκληρο ΨΝΘ κρύφτηκε διοικητικά πίσω από το ΓΝ Παπανικολάου για να είμαστε σύμφωνοι με τις επιταγές του συμφώνου Αντορ Λυκουρέντζου» σχολίασε αρχικά ο Στέλιος Γκιουζέπας, μέλος του ΔΣ του σωματείου εργαζομένων του ΨΝΘ, δηλώνοντας ότι λείπουν οι δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και αντιμετώπισης των ψυχικών παθήσεων στην κοινωνία.

Η ομότιμη καθηγήτρια ψυχιατρικής Μένη Μαλλιώρη, η οποία έχει διατελέσει δύο φορές πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ, στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων που ήδη έχει συζητηθεί το νομοσχέδιο αναφέρθηκε στις διατάξεις για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων και χαρακτήρισε το νομοσχέδιο «παιδοκτονία».

«Κατά τη διάρκεια της θητείας μου στον ΟΚΑΝΑ δώσαμε προτεραιότητα στη θεραπεία, σεβαστήκαμε απόλυτα τη διαφορετικότητα στη θεραπευτική φιλοσοφία και των προσεγγίσεων, μηδενίσαμε τις λίστες αναμονής, ιδρύσαμε θεραπευτικές μονάδες σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας», είπε η κ, Μαλλιώρη και πρόσθεσε ότι με το νομοσχέδιο ο εκάστοτε πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων-ΕΟΠΑΕ, θα έχει τη δυνατότητα να ιδρύει ή και να καταργεί μονάδες, προγράμματα, δομές χωρίς να δεσμεύεται από εγκεκριμένη εθνική στρατηγική. Η κ. Μαλλιώρη πρότεινε σαφή δέσμευση για δημόσια και δωρεάν παροχή θεραπευτικών υπηρεσιών που θα διατηρούν τη διαφορετικότητα στις προσεγγίσεις τους και θα καλύπτουν όλες τις επιστημονικά τεκμηριωμένες θεραπείες.

Εκπρόσωποι εργαζομένων του ΨΝΑ και του ΨΝΘ καθώς και δεκάδες ακόμη εκπρόσωποι των εμπλεκόμενων φορέων, σε Συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν την Πέμπτη (19/7), κατέκριναν το νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων,

• για τον άκρατο συγκεντρωτισμό του, καθώς “προτείνεται η δημιουργία μιας διοικητικής υπερδομής, δύσκολα διαχειρίσιμης, η οποία δεν μπορεί παρά να στέκεται μακριά από τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού”,
• για την απουσία ενός εμπεριστατωμένου σχεδιασμού για την παροχή ολοκληρωμένης φροντίδας σε χιλιάδες ασθενείς, οι οποίοι θα μείνουν εντελώς στον αέρα με το κλείσιμο των δύο μεγαλύτερων -και ήδη υποστελεχωμένων και υποχρηματοδοτούμενων- ψυχιατρικών νοσοκομείων της χώρας,
• για τις συνθήκες εργασιακής επισφάλειας που δημιουργεί στο προσωπικό των εν λόγω νοσοκομείων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις εσωτερικές μετακινήσεις, που νομιμοποιούνται με το παρόν ν/σ και οι οποίες όχι μόνο καταστρατηγούν θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων και προκαλούν την εξουθένωσή τους αλλά απειλούν και τη θεραπευτική σχέση που “χτίζουν” με τους ασθενείς
• και τέλος για την εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και τη μετατροπή τους από δημόσιο αγαθό σε πεδίο κερδοφορίας, μέσω της εξίσωσης των δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών

Δείτε την κοινή συνέντευξη τύπου των σωματείων στη ψυχική υγεία,
την πρόληψη και την απεξάρτηση στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

 

 

Και μια τοποθέτηση για την «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση»
από την Επιτροπή Ψυχολόγων του ΨΝΑ

«Η κατάργηση των οργανισμών των δύο μεγάλων ψυχιατρείων (Ψ.Ν.Α. και Ψ.Ν.Θ.) δεν επαρκεί για να μιλάμε για ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Θα σηματοδοτούσε πράγματι την επίτευξη αυτού του στόχου, στον βαθμό μόνο που θα είχε προηγηθεί εκείνη η ανάπτυξη κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας -τόσο σε επίπεδο πρωτοβάθμιας φροντίδας όσο και σε επίπεδο πλήρως ανεπτυγμένων κοινοτικών δομών- που θα είχε επιφέρει μείωση των εισαγωγών και δη των ακούσιων και θα είχε ως εκ τούτου καταστήσει την ύπαρξή του μη απαραίτητη.

Καθώς όμως κάτι τέτοιο δεν υφίσταται και ο αριθμός των νοσηλειών βαίνει επιδεινούμενος, η κατάργηση των οργανισμών των δύο ειδικών νοσοκομείων, όχι μόνο δεν έρχεται να ολοκληρώσει μια μεταρρύθμιση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, αλλά κινείται ξεκάθαρα προς τη λάθος κατεύθυνση».

Στο στόχαστρο η απεξάρτηση

Σε ότι αφορά τον τομέα της απεξάρτησης, όλα τα δημόσια προγράμματα αποσπώνται από το ΕΣΥ και συγχωνεύονται στον ιδιωτικό φορέα Ε.Ο.Π.Α.Ε, με αποτέλεσμα να απειλείται ο δημόσιος χαρακτήρας τους και το θεραπευτικό τους έργο. Συγκεκριμένα, στον ΕΟΠΑΕ συγχωνεύονται τα εξής:

• ΚΕΘΕΑ
• ΟΚΑΝΑ
• 18 ΑΝΩ (ΨΝΑ)
• Μονάδα Απεξάρτησης από το Αλκοόλ (ΨΝΑ)
• Πρόγραμμα “Αργώ” (ΨΝΘ)
• Τμήμα “Ιανός” (ΨΝΘ)
• Μονάδα Απεξάρτησης από Αλκοόλ, Φάρμακα και Τυχερά Παιχνίδια (ΨΝΘ)
• Μονάδα Απεξάρτησης “Διάπλους” (Γενικό Νοσοκομείο Κέρκυρας)
• Πολυδύναμο Κέντρο αντιμετώπισης της κρίσης των χρηστών Ναρκωτικών και Αλκοολισμού (Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων)

«Στην Ελλάδα έχουμε ένα δίκτυο υπηρεσιών που στήθηκε μέσα από τις ανάγκες της κοινωνίας και την αδυναμία του ιατρικού μοντέλου τότε, το 1970, να δώσει απάντηση στους εξαρτημένους. Το δίκτυο αυτό λειτούργησε, μεγάλωσε, απέκτησε δύο μεγάλους οργανισμούς, δύο μεγάλες μονάδες στα ψυχιατρικά νοσοκομεία (18 ΑΝΩ και “Αργώ”), και κάθε ένας από αυτούς τους οργανισμούς έδωσε κάτι συγκεκριμένο στην απεξάρτηση. Το ΚΕΘΕΑ κατευθύνθηκε σε μια θεραπευτική προσέγγιση, το 18 ΑΝΩ σε μια διαφορετική προσέγγιση στο ψυχοδυναμικό πεδίο, ο ΟΚΑΝΑ εγκατέστησε προγράμματα μείωσης της βλάβης. [..] Όλο αυτό είναι ένα εθνικό δίκτυο υπηρεσιών, μία εθνική πολιτική», όπως τόνισε στη Συνέντευξη Τύπου ο Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων του ΚΕΘΕΑ, Δημήτρης Κολοκάθης, που απέδωσε καρπούς και κατάφερε να βοηθήσει χιλιάδες ανθρώπους να απεξαρτηθούν και να ανακτήσουν τη ζωή τους.

Σύμφωνα, μάλιστα, με τα στοιχεία από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά, η Ελλάδα κατάφερε να σημειώσει εξαιρετική πρόοδο στην απεξάρτηση. Και εδώ πρέπει να γίνει ιδιαίτερη μνεία στα Κέντρα Πρόληψης της χώρας, τα οποία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, και παρ’ όλη τη σπουδαία προσπάθεια που καταβάλλουν για την ενίσχυση της ψυχοκοινωνικής υγείας των ανθρώπων ήδη από μικρή ηλικία, απειλούνται επίσης με «λουκέτο”, αφού στο ν/σ δεν διασφαλίζεται η συνέχιση της λειτουργίας τους μετά το 2027.

Όμως, η πολιτική ηγεσία εδώ και 40 χρόνια δεν κατόρθωσε να συντονίσει και να φτιάξει έναν σχεδιασμό για το πως θα αναπτυχθούν αυτές οι υπηρεσίες και οι δομές, αφήνοντας στην ουσία όλους τους οργανισμούς στο έλεος του κάθε υπουργού. Η χώρα μας από το 2020 δεν έχει Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα ναρκωτικά, αλλά αυτή τη στιγμή ο Υπουργός επιλέγει να φτιάξει έναν φορέα που θα αντικαταστήσει όλους τους φορείς. Πρόκειται για παραλογισμό«, κατέληξε.

Καταργούνται δεκάδες προγράμματα απεξάρτησης

«Βάζει όλους τους διαφορετικούς φορείς, με διαφορετική φιλοσοφία και προσέγγιση μαζί, χωρίς να διασφαλίζεται η αυτοτέλειά μας. Χάνεται ο θεραπευτικός πλουραλισμός και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό», σημειώνει η κοινωνιολόγος και επιστημονικά υπεύθυνη συμβουλευτικού κέντρου του 18 ΑΝΩ Τοξικομανών, Μαρία Χλωρού, εξηγώντας πως για τους εξαρτημένους που αναζητούν βοήθεια από τις υπάρχουσες δομές το δικαίωμα να επιλέξουν το πρόγραμμα που τους ταιριάζει είναι θεμελιώδες και με το παρόν νομοσχέδιο παραβιάζεται κατάφωρα.

«Τα ονόματα των θεραπευτικών προγραμμάτων αναφέρονται μόνο μια φορά στο πρώτο άρθρο εκεί που λέει ότι καταργούνται» τονίζει χαρακτηριστικά.

«Επίσης στο νομοσχέδιο δεν υπάρχει καμία αναφορά στις έννοιες όπως θεραπεία, ψυχοθεραπεία, τέχνη -που εμείς δουλεύουμε πολύ με τις ομάδες τέχνης-. Δεν εμφανίζονται πουθενά οι έννοιες “θεραπευτική κοινότητα” και “θεραπευτική σχέση”, η σχέση δηλαδή που δημιουργεί ο εξαρτημένος μπαίνοντας στο πρόγραμμα με το θεραπευτή του. Η σταθερότητα αυτής της σχέσης, που είναι πολύ σημαντική για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας δεν διασφαλίζεται. Αντιθέτως, χρησιμοποιούνται έννοιες βιολογικής αναφοράς, για παράδειγμα ονομάζει την ψυχοθεραπεία που δε χρησιμοποιεί υποκατάστατα ως “ξηρό απεθισμό”, έναν όρο που στα 25 χρόνια που εργάζομαι στην απεξάρτηση ακούω πρώτη φορά», συνεχίζει.

Παράλληλα, όπως επεσήμαναν εκπρόσωποι όλων των εμπλεκόμενων φορέων, εργαζόμενοι σε προγράμματα απεξάρτησης, κοινωνικοί λειτουργοί, θεραπευτές και θεραπευόμενοι, το νομοσχέδιο ιατρικοποιεί κοινωνικά φαινόμενα και προωθεί αντιλήψεις που μόνο να βλάψουν μπορούν τα εξαρτημένα άτομα. Αναφέρεται πως η εξάρτηση αντιμετωπίζεται ως ανίατη ασθένεια του εγκεφάλου, προωθείται η ιδέα του «λειτουργικού χρήστη» και δίνεται έμφαση στη «μείωση της βλάβης» και στα υποκατάστατα ουσιών. Η ατομική ευθύνη του εξαρτημένου ατόμου και της οικογένειάς του δίνει τη θέση της στην πλήρης και οριστική απεξάρτηση και κοινωνική επανένταξη του ατόμου.

«Το πολυπαραγοντικό φαινόμενο της τοξικοεξάρτησης είναι βαθιά κοινωνικό, άρρηκτα συνδεδεμένο με τους κοινωνικοοικονομικούς όρους  διαβίωσης του ανθρώπου, τις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους, τη θέση του μέσα στην κοινωνία και το πώς εκείνος επιδρά στην εξέλιξή της και ως τέτοιο χρειάζεται να αντιμετωπίζεται, με έμφαση στην Πρόληψη – τη  Θεραπεία – την Επανένταξη και όχι την καταστολή”, όπως τονίζουν σε ανακοινώσεις τους οι εργαζόμενοι στο ΨΝΑ».

Σύγχρονα αναμορφωτήρια;

Έντονες αντιδράσεις έχει προκαλέσει και η πρόβλεψη για δημιουργία Μονάδων «Σωφρονισμού Παραβατικών Ανηλίκων», οι οποίες περισσότερο θυμίζουν αναμορφωτήρια με κατασταλτικό χαρακτήρα, που βλέπουν την παραβατικότητα των ανηλίκων ως ένα ιατρικό και όχι κοινωνικό φαινόμενο.

Διαβάζουμε στην ανακοίνωση της Επιτροπής Ψυχολόγων του ΨΝΑ: «Έντονο προβληματισμό γεννά η διατύπωση σχετικά με τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας (άρθρο 3), όπου γίνεται αναφορά στην Ψυχιατροδικαστική με έμφαση στον σωφρονισμό των εφήβων. Θεωρούμε πως αυτή η διατύπωση είναι αντιεπιστημονική καθώς οι θεραπευτικές παρεμβάσεις δε νοείται να περιγράφονται με όρους που αρμόζουν σε ποινικές διαδικασίες.

Εξίσου, μας προβληματίζει η αναφερόμενη δυνατότητα ίδρυσης Μονάδων Ψυχικής Υγείας “ειδικής μορφής” για τη “θεραπευτική” αντιμετώπιση αποκλινουσών συμπεριφορών (εφήβων και ενηλίκων) από φορείς του δημοσίου τομέα αλλά και από νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (άρθρο 16). Κρίνουμε απαραίτητο να υπογραμμίσουμε τον κίνδυνο μετατόπισης των παρεμβάσεων από το πεδίο της θεραπείας προς το πεδίο της καταστολής, ρόλος που έχει αποδοθεί επανειλημμένως στο παρελθόν στους ψυχιατρικούς θεσμούς».

 

Επιμέλεια κειμένου: Λευτέρης Τηλιγάδας
Πηγές: https://alterthess.gr/ | https://daily.nb.org
https://www.news247.gr/ | https://www.poedhn.gr