Οι πρώτες Αντιστασιακές Οργανώσεις
την περίοδο της Γερμανοϊταλικής κατοχής στο Αγρίνιο
Η Ομάδα του «Πάρκου» | Οι «Τραπεζικοί»
Η πρώτη κοινή σύσκεψη
του Λευτέρη Τηλιγάδα
Από τις πρώτες μέρες κιόλας της Γερμανικής κατοχής μερικοί νεολαίοι και διανοούμενοι της πόλης του Αγρινίου, μαζί με παλαίμαχους συνδικαλιστές καπνεργάτες, δημιούργησαν μια μικρή αντιστασιακή ομάδα με στόχο την οργάνωση της αντίστασης στην πόλη, αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Οργανώθηκαν μυστικές συσκέψεις για τους στόχους και τους τρόπους με τους οποίους έπρεπε να δράσουν, και κατέληξαν στην απόφαση να δημιουργηθούν μικρές ομάδες αντίστασης στις γειτονιές και τις συνοικίες της πόλης με πρωταρχικό στόχο την ανύψωση του πατριωτικού φρονήματος με την κυκλοφορία προκηρύξεων κατά των δυνάμεων κατοχής. Αυτές οι πρωτοβουλίες κατέληξαν στα τέλη του καλοκαιριού (τέλη Αυγούστου 1941) στη δημιουργία της πρώτης αντιστασιακής οργάνωσης της πόλης.
Πρωτεργάτης αυτής της οργάνωσης ήταν ο Γιώργος Καραπαπάς, ο οποίος ένα μεσημέρι του Ιουνίου του 1941 μαζί με τρεις ακόμα φίλους του, τον Κώστα Αυγούλη, το δικηγόρο Σπύρο Μαστρογεωργόπουλο και τον Λεωνίδα Βομβορίδη, δημόσιο υπάλληλο τηλεγραφητή, σύστησαν την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση της πόλης.
«Ένα μεσημέρι, πίσω από το εκκλησάκι του πάρκου», αναφέρει ο Γιώργος Καραπαπάς σε ένα σωζόμενο έγγραφό του (Κακογιάννης, 1997), «ανταμώσαμε τέσσερις φίλοι, ο Κώστας Αυγούλης, ο δικηγόρος Σπύρος Μαστρογεωργόπουλος, ο Λεωνίδας Βομβορίδης, δημόσιος υπάλληλος – τηλεγραφιτής και εγώ και συγκροτήσαμε στην αρχή την πρώτη ομάδα, με στόχο να επιδιώξει τη συμμετοχή και οργάνωση του λαού κατά τον τριαδικό συνωμοτικό τρόπο, στον αγώνα για την λευτεριά της πατρίδας μας. Αυτά γινόταν Ιούνιο – Αύγουστο του 1941, όταν ακόμα δεν είχε αναγγελθεί επίσημα η ίδρυση του ΕΑΜ. […] Στα χωριά άρχισαν πάλι, πάντα με πρωτοβουλία κομμουνιστών και αριστερών, να εμφανίζονται προσπάθειες οργάνωσης αντιστασιακών ομάδων. Στο Αγρίνιο, απ’ ό,τι θυμάμαι μια ομάδα από τραπεζικούς υπαλλήλους, στην οποία έπαιρνε μέρος και ο αξέχαστος Χρήστος Παπαπάνος (Καυκιάς), συγχωνεύτηκε με την κίνηση που είχαμε ξεκινήσει εμείς και που τώρα είχε απλωθεί σε ολόκληρη τη πόλη».
Σχετικά με την ομάδα των τραπεζικών, ο μετέπειτα αγρινιώτης καθηγητής στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο Παντελής Ρόκος, γράφει σε ένα σημειώμα του: «Έχοντας φροντιστήριο ερχόμουνα σε επαφή με πολύ κόσμο. Μπροστά από το φροντιστήριο περνούσε να πάει στην Αγροτική Τράπεζα ο Χρήστος Παπαπάνος (Καυκιάς), που εργαζόταν ως υπάλληλος και τα λέγαμε. Είχαμε τις ίδιες ιδέες. Μια μέρα δώσαμε ραντεβού στο γραφείο του φροντιστηρίου μου, μεσημέρι που θα περνούσε αυτός ο ίδιος και το φροντιστήριο θα ήταν κλειστό, να σκεφθούμε τι πρέπει να κάνουμε, και μου είπε ο Χρήστος: Στο γραφείο μας δουλεύει ένας μηχανικός ο Πανάγος Σακελλαρίδης. Δώσαμε έτσι ραντεβού στο γραφείο του φροντιστηρίου μου και αποφασίσαμε την ίδρυση κομματικής οργάνωσης που θα άρχιζε τον προσηλυτισμό μελών. Διαπιστώσαμε αργότερα, ότι υπήρξε και μια οργάνωση ΕΑΜ, που συνδέονταν με τον Γ. Καραπαπά, τον Μαυροσκότη και τον Παπαφώτη».
Σ’ αυτή την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση των τραπεζικών ήταν και οι: Διονύσης Παυλόπουλος, Γιάννης Πολύζος, Παντελής Δούτσιος, Θανάσης Ξηροτσοπάνος, Αβραάμ Αναστασιάδης, Κώστας Μπίτσης, Σωτήρης Πατρώνης, Ανδρέας Τσιχριτζής, Κώστας Ουρανός, Νίκος Λαμπάκης, Γκολφίνος Γεωργικόπουλος, Χαράλαμπος Καλαβρυζιώτης, Κώστας Λαγκαζάλτης και ο διευθυντής του υποκαταστήματος της Αγροτικής στο Αγρίνιο Καλιδόπουλος.
Ο ρόλος του Καραπαπά όμως, δεν είναι σημαντικός μόνο, γιατί πρωτοστάτησε στη δημιουργία της πρώτης αντιστασιακής οργάνωσης, είναι επίσης και γιατί πήρε την πρωτοβουλία να πραγματοποιηθεί μια κοινή σύσκεψη όλων των μέχρι τότε μικρών αντιστασιακών ομάδων του Αγρινίου με στόχο η αντίσταση να πάρει μια πιο συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη μορφή, την οποία θα χαρακτήριζε η μαζικότητα του αγώνα.
Η σύσκεψη αυτή πραγματοποιήθηκε σε ένα συγγενικό σπίτι του Θανάση Κακογιάννη στον Άγιο Χριστόφορο. Σ’ αυτή πήραν μέρος οι: Γιώργος Καραπαπάς (έμπορος), Κώστας Αυγούλης (κτηματίας), Παντελής Ρόκος (καθηγητής μαθηματικών), Αντρέας Τσαπάρας (δασάρχης), Τηλέμαχος Οικονομίδης (υπάλληλος του Υπουργείου Γεωργίας), Χρήστος Παπαπάνος (τραπεζικός υπάλληλος), Ανδρέας Αποστόλου (καπνεργάτης), Τάσος Πετρίδης (καπνεργάτης), Στράτος Σταυρόπουλος (άνεργος), Θωμάς Παπαφώτης (δάσκαλος), Γιάννης Πολύζος (τραπεζικός υπάλληλος), Σπύρος Μαστρογεωργόπουλος (δικηγόρος), Πάνος Χατζόπουλος (νεολαίος) και Θανάσης Κακογιάννης (δικηγόρος).
Την πρώτη καθοδηγητική επιτροπή της αντιστασιακής οργάνωσης Αγρινίου στελέχωσαν οι: Γ. Καραπαπάς, Κ. Αυγούλης, Α. Τσαπάρας, Π. Ρόκος, Α. Αποστόλου, Χ. Παπαπάνος και Θανάσης Κακογιάννης. Η επιτροπή αυτή αποτέλεσε τον πυρήνα της μετέπειτα περιφερειακής επιτροπής ΕΑΜ του νομού και γραμματέας της ορίστηκε ο Ανδρ. Τσαπάρας.
Στη σύσκεψη αποφασίσθηκαν επίσης τα εξής: α) Η ανάπτυξη ολιγομελών αντιστασιακών ομάδων σε όλη την περιοχή. β) Η προστασία της παραγωγής και της κτηνοτροφίας της περιοχής, για την επιβίωση των κατοίκων της πόλης και της υπαίθρου. γ) Η συμμετοχή στις εκδηλώσεις για τον εορτασμό των εθνικών επετείων. δ) Η σύνταξη εκτύπωση και διανομή προκηρύξεων της οργάνωσης. ε) Περιεχόμενο των προκηρύξεων αυτών θα ήταν οι ραδιοφωνικές ειδήσεις από τα πολεμικά μέτωπα και οι οδηγίες των οργανώσεων. στ) Η συγκέντρωση των διάσπαρτων όπλων που είχαν εγκαταλείψει οι στρατιώτες επιστρέφοντας από το αλβανικό μέτωπο, η ασφαλής απόκρυψη τους και η μεταφορά τους σε ορεινά μέρη, και τέλος ζ) τα σαμποτάζ και η συμμετοχή στις ένοπλες ομάδες των ανταρτών.
Η πρώτη προκήρυξη αυτής της οργάνωσης τυπώθηκε πάνω σε μια γραφομηχανή την οποία έκλεψαν από μια δημόσια υπηρεσία ο Πάνος Χατζόπουλος και ο Θωμάς Μποκόρος και την τοποθέτησαν στο υπόγειο του καφενείου των αδελφών Ματραλή. Προμηθεύτηκαν χαρτί και καρμπόν από το βιβλιοπωλείο του Αλέκου και Δημοσθένη Πολύζου και έγραφαν την προκήρυξη νύχτες ολόκληρες. Όταν συγκεντρώθηκε ένας σημαντικός αριθμός δακτυλογραφημένων προκηρύξεων άρχισαν να την μοιράζουν σε όλα τα κεντρικά σημεία της πόλης. Η απάντηση σε αυτή την πρώτη αντιστασιακή πράξη ήταν ο μεγαλύτερος περιορισμός στην κυκλοφορία, η αύξηση των μπλόκων στις εξόδους της πόλης, το «ψάξιμο» σε σπίτια και μαγαζιά της πόλης, οι παρακολουθήσεις και οι συλλήψεις αριστερών και κομμουνιστών, ύστερα από καταδόσεις των συνεργατών τους.
*Με πληροφορίες από Θανάσης Κακογιάννης,
Μνήμες και σελίδες της Εθνικής αντίστασης, Κωσταράκη 1997
Φωτογραφία ανάρτησης: Γιώργος Καραπαπάς και Κώστας Αυγούλης
Διαβάστε περισσότερα στην ενότητα Μαρτυρίες
με click πάνω στην κάρτα που ακολουθεί
ή στο Posted in Μαρτυρίες
