Ογδόντα δύο μικρά υδροηλεκτρικά σε Αχαΐα και Ηλεία
115 σε ολόκληρη την Πελοπόννησο
Η παραχώρηση προς εκμετάλλευση του δημόσιου αγαθού του νερού στους ιδιώτες γίνεται τη στιγμή που πολλά από αυτά τα ποτάμια και ρέματα είναι σοβαρά επιβαρυμένα από τις πυρκαγιές και χρήζουν προστασίας.
Δεκάδες Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα (ΜΥΗΕ) πρόκειται να κατασκευαστούν στην Περιφέρεια Πελοποννήσου από ιδιώτες σε εναπομείναντα ποτάμια και ρέματα τα οποία αποτελούν πηγή ζωής τόσο για την υδροδότηση περιοχών και την κάλυψη των αγροτικών και κτηνοτροφικών αναγκών όσο και για τη διατήρηση της εύθραυστης πανίδας και χλωρίδας. Κι αυτή η παραχώρηση προς εκμετάλλευση του δημόσιου αγαθού του νερού στους ιδιώτες γίνεται τη στιγμή που πολλά από αυτά τα ποτάμια και ρέματα είναι σοβαρά επιβαρυμένα από τις πυρκαγιές και χρήζουν προστασίας.
Μόνο στην Πελοπόννησο, 115 μικρά υδροηλεκτρικά με ισχύ από 0,1 MW (!) ώς 10 MW πρόκειται να κατασκευαστούν σε ποτάμια και ρέματα, όπως στον Λούσιο, στον επιβαρυμένο από τις πυρκαγιές σε Αχαΐα – Ηλεία – Αρκαδία Ερύμανθο που υδροδοτεί τον Πύργο και στον Ελισσώνα (όλοι παραπόταμοι του Αλφειού), στον Μυλάοντα που συγκεντρώνει τα κρυστάλλινα νερά των πηγών του Μαινάλου, στον Αροάνιο που συναντά τον Λάδωνα, στον Τράγο στο κέντρο της Πελοποννήσου με το πυκνό παραποτάμιο δάσος του, στη Νέδα που εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος και στον Αλφειό, τον μεγαλύτερο ποταμό της Πελοποννήσου. Από αυτά, τα 42 θα έχουν ισχύ από 0,1 έως 0,99 MW, τα 38 από 1 έως 1,99 MW και τα 17 από 2 έως 2,99 MW. Σε ό,τι αφορά την κατανομή τους, 64 θα κατασκευαστούν στην Αχαΐα, 19 στην Αρκαδία, 18 στην Ηλεία, 7 στη Μεσσηνία, από 3 σε Κορινθία και Λακωνία και 1 στην Αργολίδα.
Αν και πρόκειται για μη βιώσιμες επενδύσεις, καθώς τα μικρά υδροηλεκτρικά έχουν πολύ χαμηλή απόδοση, κι ενώ υποβαθμίζουν τα εύθραυστα ποτάμια οικοσυστήματα, λαμβάνουν περιβαλλοντική αδειοδότηση και εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητά τους από επιδοτήσεις. Τι κι αν η ορισμένη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση – γνωστή και ως Platform on Sustainable Finance – σε πρόσφατη έκθεσή της συστήνει να αποφεύγεται η κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών έργων ισχύος κάτω των 10 MW, καθώς αυτή οδηγεί σε αύξηση του κατακερματισμού των ποταμών;
Στην ίδια έκθεση συστήνεται η διασφάλιση της εφαρμογής ενός σχεδίου διαχείρισης των λεκανών απορροών των ποταμών (όπως περιγράφεται στην Οδηγία – Πλαίσιο για τα Υδατα) και, επιπλέον, να έχει προηγουμένως πραγματοποιηθεί εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων σε τοπικό επίπεδο ή στο επίπεδο της λεκάνης απορροής. Ετσι, μια τέτοια μελέτη πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλες τις προγραμματιζόμενες παρεμβάσεις στη λεκάνη απορροής, στην προκειμένη τις συνολικές επιπτώσεις όλων των έργων που σχεδιάζονται. Κι όμως, τίποτα από τα παραπάνω δεν περιλαμβάνεται στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) των εκατοντάδων μικρών υδροηλεκτρικών που βρίσκονται υπό αδειοδότηση σε ολόκληρη τη χώρα και που, σχεδόν στο σύνολό τους, έχουν ισχύ πολύ μικρότερη των 10 MW – συνήθως μικρότερη των 2 ΜW.
Πέραν αυτών, κάποια από τα ποτάμια και ρέματα στα οποία σχεδιάζεται η εγκατάσταση των μικρών υδροηλεκτρικών στην Πελοπόννησο είναι ήδη επιβαρυμένα με διάβρωση, πτώση του υδροφόρου ορίζοντα και περιβαλλοντική υποβάθμιση. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Αλφειού, η υδρομορφολογία του οποίου έχει πληγεί από έργα υποδομής (φράγματα, αναχώματα, γέφυρες) και αμμοχαλικοληψίες. Και τι να πει κανείς για το ότι παραβλέπεται το γεγονός πως κάποια από τα ποτάμια αυτά είναι προστατευόμενοι αρχαιολογικοί χώροι.
Κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος είναι η κοιλάδα του ποταμού Λούσιου όπου σώζονται πολυάριθμα θρησκευτικά μνημεία βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής (ναοί, μονές, ασκηταριά, ερημητήρια), πλήθος κοσμικών κτισμάτων με εξέχουσες τις υδροκίνητες εγκαταστάσεις της προβιομηχανικής περιόδου (μύλοι, μπαρουτόμυλοι, νεροτριβές), καθώς και μονοπάτια, καλντερίμια, βατόδρομοι και γεφύρια. Το ίδιο και η κοίτη Αλφειού, εξαιτίας των φυσικών χώρων, των αρχαιολογικών θέσεων και των οικιστικών συνόλων που διαθέτει.
Συν τοις άλλοις, οι μελέτες των έργων αυτών αποδεικνύονται μη έγκυρες, συνήθως με αρκετές παραλείψεις. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου για την κατασκευή και λειτουργία μικρού υδροηλεκτρικού, ισχύος 3,33 ΜW, στον ποταμό Ανω Ερύμανθο στον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας, που έλαβε αρνητική γνωμοδότηση από την Επιτροπή Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Ελλάδας, εξαιτίας πληθώρας παραλείψεων και μη επικαιροποίησής της.
Με ενημερωτική επιστολή του προς όλες τις αρμόδιες διευθύνσεις για την κατάσταση που διαμορφώνεται το Δίκτυο Φορέων και Πολιτών Πελοπόννησος εκφράζει την έντονη ανησυχία του σχετικά με τη διαχείριση των ζωτικών υδατικών πόρων της Περιφέρειας Πελοποννήσου και το γεγονός ότι μη βιώσιμες επενδύσεις λαμβάνουν περιβαλλοντική αδειοδότηση και χρηματοδότηση.
