...
| Λευτέρης Τηλιγάδας |
Το νοσοκομείο της φιλανθρωπίας
| Πώς η «Ελληνική Πολεμική Περίθαλψις» και η τροποποίηση μιας διαθήκης
ανέδειξαν τη γύμνια του κράτους και την προπαγάνδα των «νικητών» του Εμφυλίου |
Καθοριστικό ρόλο στην υπόθεση της ανέγερσης νοσοκομείου στο Αγρίνιο έπαιξε η εμπλοκή της «Ελληνικής Πολεμικής Περιθάλψεως», της οργάνωσης που είχε ήδη γίνει υποκατάστατο κράτους σε μια Ελλάδα καθημαγμένη. Γεννημένη στην ομογένεια της Αμερικής και του Καναδά, η «Greek War Relief Association» ανέλαβε, εν μέσω πολέμου και κατοχής, να πράξει όσα η επίσημη ελληνική διοίκηση δεν μπορούσε. Στην πραγματικότητα, η ύπαρξή της ήταν μια ζωντανή απόδειξη της θεσμικής κατάρρευσης με τον «εθνικόφρονα λαόν» να ζει με την ούντρα και τα δέματα των ομογενών.
Μετά το 1945, και ιδίως στην κορύφωση και τη λήξη του Εμφυλίου, η κατάσταση έγινε ακόμη πιο παράδοξη. Η ανοικοδόμηση της χώρας – σχολεία, γέφυρες, νοσοκομεία – παρουσιάστηκε από τους «νικητές του εμφυλίου». ως «απόδειξη» της σταθερότητας και της νομιμότητας που επικρατούσε. Στην πραγματικότητα την ώρα που το κράτος διακήρυσσε την «αναγέννηση του Έθνους», δεν μπορούσε να χτίσει ούτε μια νοσηλευτική μονάδα χωρίς τα δολάρια της ομογένειας. Η φιλανθρωπία γινόταν εργαλείο πολιτικής νομιμοποίησης και οι ευεργέτες με τις επιτροπές της διασποράς χρησιμοποιούνταν ως επιχείρημα ότι η Ελλάδα «ξαναστέκεται στα πόδια της», την ώρα που η πραγματική κρατική μέριμνα είχε δώσει τη θέση της σε ένα μείγμα ωμής καταστολής και ιδεολογικής εκστρατείας των «νικητών».
Μέσα σε αυτό το πνιγηρό πολιτικό τοπίο, η υπόθεση της κληροδοσίας του Σωτηρίου Κόκκαλη γίνεται αποκαλυπτική. Η υγεία μιας ολόκληρης περιοχής κρεμόταν από το αν θα εγκρινόταν μια τροποποίηση διαθήκης και από το αν μια ομογενειακή οργάνωση θα πρόσθετε τα αναγκαία χρήματα.
Οι εκτελεστές της διαθήκης ζήτησαν το 1949 να μεταφερθεί το έργο από την Ωλενία στο Αγρίνιο και να διατεθούν τα 100.000 δολάρια στην «Ελληνική Πολεμική Περίθαλψη», η οποία πρόσφερε επιπλέον 175.000 για την ολοκλήρωση και αποπεράτωση του νοσοκομείου στο Αγρίνιο. Στην επιφάνεια, η κίνηση αυτή παρουσιάστηκε ως θρίαμβος φιλανθρωπίας και «εθνικής αποκατάστασης», στην ουσία, όμως, αποκάλυπτε πως η μεταπολεμική Ελλάδα ήταν ικανή να διεξάγει προπαγανδιστικό πόλεμο και πολιτικές εκκαθαρίσεις, αλλά όχι να χτίσει νοσοκομεία, ήταν ικανή να θριαμβολογεί για την «επάνοδο στην ομαλότητα», αλλά όχι να εξασφαλίσει στοιχειώδη περίθαλψη στους πολίτες της.
Και έτσι, το νοσοκομείο που έπρεπε να είναι αυτονόητο δικαίωμα του λαού της Αιτωλοακαρνανίας μετατράπηκε σε σύμβολο μιας εποχής όπου η ζωή στην ελληνική περιφέρεια εξαρτιόταν από ευεργέτες, προξένους, εκτελεστές διαθηκών και από μια εξουσία που προτιμούσε να χτίζει ιδεολογικούς εχθρούς και μύθους αντί για υγειονομικές δομές.
——————————————————————————————————————————————————————–
Υποσημείωση: Οι χρονολογίες που καταγράφονται πριν την 16η Φεβρουαρίου 1923 είναι σύμφωνες με την χρονολόγηση των πηγών. Για την αντιστοίχιση με τη σημερινή χρονολόγηση πρέπει στην αντίστοιχη χρονολογία να προστεθούν 13 μέρες.
Φωτογραφία:
——————————————————————————————————-
Η μνήμη είναι μια δυνατότητα για να διευρύνουμε το μέλλον
και όχι για να το συρρικνώσουμε στο ήδη ξεπερασμένο παρελθόν
