...
Η ταυτότητα της ημέρας
και τα γεγονότα που την «σημάδεψαν» |
7 Μαΐου 2025
| Είναι η 127η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο
Υπολείπονται 238 ημέρες για τη λήξη του.
🌅 Ανατολή ήλιου: 06:22 – Δύση ήλιου: 20:21 – Διάρκεια ημέρας: 13 ώρες 59 λεπτά
🌔 Σελήνη 10 ημερών
Χρόνια πολλά στον Νείλο |
Γεγονότα
557 – Καταρρέει ο τρούλος της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.
Ένα ανεπανάληπτο στα παγκόσμια χρονικά αρχιτεκτονικό θαύμα, που συντελέστηκε πριν από περίπου 15 αιώνες, επαναφέρει στην επικαιρότητα η είδηση των επικείμενων εργασιών συντήρησης στον εμβληματικό τρούλο της Αγίας Σοφίας, οι οποίες κρίνονται απαραίτητες για την αποκατάσταση και την προστασία του ανεκτίμητου αυτού Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Γιατί ο εντυπωσιακός θόλος του επί χίλια και πλέον χρόνια κέντρου της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού, που αποτελεί το επιστέγασμα αλλά και την κορωνίδα του λαμπρότερου βυζαντινού αυτοκρατορικού ναού ανά τους αιώνες, συμβολίζει, επί της ουσίας, την κατάκτηση του αδύνατου!
Η κατασκευή ενός μεγαλοπρεπούς ναού, του μεγαλύτερου που θα υπήρχε στον τότε κόσμο, σε τετράγωνο σχήμα, που θα συμβολίζει τη χριστιανική εκκλησία, με έναν στρογγυλό όμως τρούλο, ως σύμβολο της κοσμικής εξουσίας, με τη μεγαλύτερη δυνατή διάμετρο, ιλιγγιώδες ύψος που να αγγίζει τον ουρανό, αλλά και με τα λιγότερα δυνατά στηρίγματα, ήταν ένα από τα πιο φιλόδοξα και μεγαλεπήβολα σχέδια του Ιουστινιανού. Όλο αυτό παρέπεμπε, πρακτικά, σε κάτι έως τότε ακατόρθωτο: τη μετατροπή ενός τεράστιου τετραγώνου σε έναν κολοσσιαίο κύκλο.
Το μεγαλεπήβολο όραμα του Ιουστινιανού αποτελούσε, αναμφισβήτητα, μια άνευ προηγουμένου πρόκληση και συνιστούσε ένα αρχιτεκτονικό θαύμα που κανείς δεν είχε καταφέρει να πραγματοποιήσει μέχρι τότε, αν και πολλοί ήταν εκείνοι που είχαν προσπαθήσει, κατά το παρελθόν, να τοποθετήσουν στρογγυλό τρούλο πάνω σε τετράγωνη κατασκευή. Ο αυτοκράτορας, ο οποίος είχε απόλυτη γνώση του τεράστιου βαθμού δυσκολίας του εγχειρήματος, το ανέθεσε στους δύο καλύτερους αρχιτέκτονες – μηχανικούς της εποχής, τον Ανθέμιο από τις Τράλλεις και τον Ισίδωρο από τη Μίλητο.
Πώς μπορεί, λοιπόν, να μετατραπεί ένα τετράγωνο σε κύκλο; Αυτό ήταν το θεμελιώδες και αναπάντητο έως τότε ερώτημα στο οποίο οι δύο αρχιτέκτονες κλήθηκαν να δώσουν απάντηση. Μετά από άπειρες μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το κλειδί για τη λύση αυτού του αρχιτεκτονικού προβλήματος ήταν μια παλιά τεχνική της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η αψίδα. Θα στήριζαν τον κυκλικό, διαμέτρου 31 μέτρων και ύψους 54 μέτρων, τρούλο του τετράγωνου ναού, που είχε βάση πλευράς 30,95 μέτρων, πάνω σε τέσσερις κολοσσιαίες αψίδες οι οποίες, με τη σειρά τους, θα υποστηρίζονταν από τέσσερις υπερμεγέθεις πεσσούς, δηλαδή κτιστούς τετράγωνους στύλους με βάση 400 τ.μ. ο καθένας και 30 μέτρα απόσταση ο ένας από τον άλλο, προκειμένου να απορροφούν το βάρος τους έτσι ώστε να μην καταρρεύσουν.
Επιπλέον, επινοώντας και κατασκευάζοντας τέσσερις κόγχες, τριγωνικά δηλαδή τμήματα που γεμίζουν τα κενά μεταξύ των αψίδων, δημιουργούνται ισάριθμα καμπυλοειδή στηρίγματα τα οποία στρογγυλεύουν τις γωνίες του τετραγώνου, μεταμορφώνοντάς το σε κύκλο, που ήταν και το βασικό ζητούμενο. Ολο αυτό δεν αποτελούσε ένα ακόμη εμπνευσμένο σχέδιο, αλλά έναν εντελώς νέο αρχιτεκτονικό ρυθμό.
Καθοριστικό ρόλο, ωστόσο, στη διατήρηση της στατικότητας του αρχιτεκτονικά τέλειου τρούλου της Αγίας Σοφίας διαδραμάτισαν και τα 40 παράθυρα που βρίσκονται στη βάση του. Ο κύριος σκοπός της τοποθέτησής τους δεν ήταν αισθητικός, για να εισβάλλει δηλαδή στον ναό το φως του ήλιου από ψηλά δημιουργώντας στον επισκέπτη την αίσθηση ότι ο τρούλος αιωρείται, -«μπορεί να πει κανείς ότι δεν φωτίζεται από τις ακτίνες του ήλιου, αλλά κλείνει αυτή η ίδια μέσα της την πηγή του φωτός», έγραφε χαρακτηριστικά για την Αγία Σοφία ο βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος-, αλλά η εξασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής στατικότητας του μεγαλοπρεπούς θόλου.
Τρούλος της Αγίας Σοφίας, το θαύμα της Ορθοδοξίας – Πώς χτίστηκε πριν 15 αιώνες, πώς θα τον συντηρήσουν τώρα οι Τούρκοι
Ο τρούλος από το εσωτερικό του
Μελετώντας προσεκτικά τον αντίστοιχο κυκλικό τρούλο που είχε κατασκευαστεί στο Πάνθεον της Ρώμης, ο ιδιοφυής Ανθέμιος διαπίστωσε πως αιτία των μεγάλων ρωγμών που είχαν δημιουργηθεί σε αυτό ήταν οι δακτυλιοειδείς πιέσεις που ασκούνταν από το υπερβολικό βάρος του. Προκειμένου λοιπόν να μην αντιμετωπίσει η Αγία Σοφία αντίστοιχα προβλήματα, ενσωμάτωσε στη βάση του τρούλου της τα διαμετρικά αυτά παραταγμένα παράθυρα για να απορροφούν τις αντίστοιχες πιέσεις και να εμποδίζουν τη δημιουργία ρωγμών. Και το θαύμα εγένετο! Στις 27 Δεκεμβρίου του 537 μ.Χ, μετά από έξι συναπτά χρόνια ακατάπαυστων εργασιών, στις οποίες συμμετείχαν 10.000 τεχνίτες, πραγματοποιήθηκαν, με μεγάλη λαμπρότητα, τα εγκαίνια της Αγίας Σοφίας, με τον Ιουστινιανό διαπιστώνοντας, έκθαμβος, της υπεροχή της έναντι του αξιοζήλευτου ναού του Σολομώντα να αναφωνεί: «Δόξα τω Θεώ το καταξιωσάντι με τελέσαι τοιούτον έργον. Νενίκηκά σε Σολομών». Το αρχιτεκτονικό αυτό θαύμα λέγεται ότι κόστισε 145 τόνους χρυσάφι που αντιστοιχούν σήμερα σε 2 δισ. δολάρια.
Και τα υλικά, όμως, που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του κολοσσιαίου τρούλου της Αγίας Σοφίας, τα τούβλα και το κονίαμα, δεν ήταν διόλου τυχαία. Φαίνεται πως οι δύο αρχιτέκτονες συνυπολόγισαν στο σχέδιό τους τη γεωφυσική, πολιτική και θρησκευτική αστάθεια της περιοχής. Σύμφωνα με τις πολυάριθμες σχετικές επιστημονικές έρευνες που έχουν διεξαχθεί, το βασικό υλικό του είναι ένα είδος πυρίμαχου τούβλου, κατά πολύ ελαφρύτερο από το συμβατικό, που είχε ψηθεί σε σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες για να επιτευχθεί η σωστή αντίδραση ανάμεσα στα υλικά και ήταν ιδιαίτερα ανθεκτικό στον σεισμό αλλά και στη φωτιά.
Και το κονίαμα, όμως, που χρησιμοποιήθηκε και έμοιαζε με το σημερινό τσιμέντο, περιείχε ένα ειδικό υλικό χαρακτηριστικό του οποίου είναι να απορροφά την ενέργεια των σεισμικών δονήσεων. Η επιλογή δε των κτιστών να βάζουν μεγαλύτερη ποσότητα κονιάματος ανάμεσα στα τούβλα, για να δουλεύουν πιο γρήγορα, οδήγησε στη δημιουργία ενός είδους ενισχυμένου τσιμέντου.
Παρ’ όλα αυτά, ο μεγάλος σεισμός του 553 έπληξε σημαντικά τον πρωτοφανούς μεγέθους και λαμπρότητας ναό, δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα στον τρούλο του, τμήμα του οποίου, προερχόμενο από το ανατολικό τόξο του, αποκολλήθηκε, εντέλει, το 557, μετά από έναν ακόμη σεισμό μεγέθους 7,5 Ρίχτερ, που χτύπησε την Κωνσταντινούπολη, προκαλώντας ζημιές και στο εσωτερικό του. Ο βασικός κορμός της Αγίας Σοφίας όμως άντεξε, σε αντίθεση με τα περισσότερα κτίρια της περιοχής που κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα.
Δεδομένου ότι οι δύο σπουδαίοι αρχιτέκτονες του ναού δεν βρίσκονταν πλέον εν ζωή, την αποκατάσταση των ζημιών ανέλαβε ο ανιψιός του ενός από αυτούς, ο Ισίδωρος ο Νεότερος, που επίσης φημιζόταν για τις τεχνικές ικανότητές του. Χρειάστηκαν πέντε ολόκληρα χρόνια εντατικών εργασιών μέχρι να ολοκληρωθεί το έργο της αποκατάστασης. Ο νέος αρχιτέκτονας, μάλιστα, σε μια προσπάθεια να θωρακίσει καλύτερα το ιερό οικοδόμημα, ύψωσε τον τρούλο κατά εννέα μέτρα μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους στις αψίδες, ενώ κατασκεύασε και εξωτερικά αντιστηρίγματα.
(Φωτογραφία: Από Μελχιώρ Λορκ – Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=71719779)
Γεννήσεις
1919 – Εβίτα Περόν (María Eva Duarte de Perón, 7 Μαΐου 1919 – 26 Ιουλίου 1952) ήταν η δεύτερη σύζυγος του προέδρου της Αργεντινής Χουάν Ντομίνγκο Περόν (1895-1974) και Πρώτη Κυρία της Αργεντινής από το 1946 μέχρι τον θάνατό της το 1952. Συχνά την αναφέρουν απλά ως Εύα Περόν ή με το υποκοριστικό Εβίτα.
Γεννήθηκε στο αγροτικό χωριό Λος Τόλδος, στην Πάμπα, η νεότερη από 5 παιδιά. Το 1934 και σε ηλικία δεκαπέντε χρονών μετακόμισε στην πρωτεύουσα της χώρας, το Μπουένος Άιρες, όπου επεδίωξε σταδιοδρομία ηθοποιού στο θέατρο, το ραδιόφωνο και το σινεμά.
Γνώρισε τον συνταγματάρχη Χουάν Περόν το 1944, σε μια φιλανθρωπική εκδήλωση στο Μπουένος Άιρες για τα θύματα του σεισμού του Σαν Χουάν, και παντρεύτηκαν τον επόμενο χρόνο. Το 1946 ο Χουάν Περόν εξελέγη πρόεδρος της Αργεντινής.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων έξι χρόνων η Εύα Περόν απέκτησε δύναμη στα φιλο-Περονικά εργατικά σωματεία, μιλώντας για τα εργατικά δικαιώματα. Επίσης, διηύθυνε τα υπουργεία Εργασίας και Υγείας, ίδρυσε και διηύθυνε το φιλανθρωπικό Ίδρυμα Εύα Περόν, πάλεψε για τα δικαιώματα των γυναικών στην Αργεντινή και ίδρυσε και διηύθυνε το πρώτο γυναικείο πολιτικό κόμμα μεγάλης κλίμακας της χώρας,το Γυναικείο Περονικό Κόμμα.
Το 1951, η Εύα Περόν αποδέχτηκε το χρίσμα των Περονικών για τη θέση του Αντιπροέδρου της Αργεντινής. Στον αγώνα αυτό έλαβε μεγάλη υποστήριξη από την πολιτική βάση των Περονικών, χαμηλόμισθους Αργεντινούς και μέλη της εργατικής τάξης γνωστών ως ντεσκαμισάντος, «χωρίς πουκάμισο». Εντούτοις, η αντιπολίτευση των στρατιωτικών και της υψηλής κοινωνίας σε συνδυασμό με την φθίνουσα υγεία της τελικά την ανάγκασαν να αποσύρει την υποψηφιότητά της. Το 1952, λίγο πριν το θάνατό της από καρκίνο στην ηλικία των τριαντατριών ετών, η Εύα Περόν έλαβε από το Κογκρέσο της Αργεντινής τον επίσημο τίτλο του Πνευματικού Ηγέτη του Έθνους. Απευθυνόμενη προς τον κόσμο, από το μπαλκόνι της Προεδρικής κατοικίας, για τελευταία φορά, ανακοίνωσε ότι θα επιστρέψει όλους τους τίτλους τιμής που της έχουν αποδοθεί έως τώρα και θα κρατήσει μόνο τον τελευταίο τίτλο, του “Πνευματικού Ηγέτη του Έθνους”.
Η ταφή της Πρώτης Κυρίας, έγινε με τιμές Αρχηγού κράτους και δημοσία δαπάνη. Τεράστιο και βαρύτατο ήταν το πένθος, από τον Λαό της Αργεντινής, που τόσο αγάπησε. Η ιστορία της έγινε κομμάτι της μαζικής κουλτούρας ως το αντικείμενο του μιούζικαλ Εβίτα στη θεατρική σκηνή, και έπειτα σε ταινία, με πρωταγωνίστρια την τραγουδίστρια Μαντόνα.
Θάνατοι
1825 – Αντόνιο Σαλιέρι | Ιταλός συνθέτης. Στις 7 Μαΐου του 1825, έφυγε από τη ζωή ο Αντόνιο Σαλιέρι, μια από τις πιο επιδραστικές αλλά και παρεξηγημένες μορφές της κλασικής μουσικής. Ιταλός στην καταγωγή, γεννημένος στο Λενιάγκο κοντά στη Βερόνα, ο Σαλιέρι αφιέρωσε τη ζωή και το έργο του στην αυλή των Αψβούργων στη Βιέννη, όπου άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στην ευρωπαϊκή μουσική.
Μαθητής του Γκάσμαν και προστατευόμενος του Γκλουκ, διέπρεψε στην όπερα του 18ου αιώνα, γράφοντας σε ιταλικά, γαλλικά και γερμανικά. Η πορεία του κορυφώθηκε με τη θέση του Kapellmeister της αυστριακής αυλής, την οποία διατήρησε επί σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Μεταξύ των μαθητών του συγκαταλέγονται ο Μπετόβεν, ο Σούμπερτ και ο Λιστ, γεγονός που υπογραμμίζει τη βαθιά επιρροή του.
Παρότι ο ίδιος συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του μουσικού λεξιλογίου της εποχής του, η φήμη του αμαυρώθηκε από φήμες που τον ήθελαν υπεύθυνο για τον πρόωρο θάνατο του Μότσαρτ – φήμες που αναζωπυρώθηκαν από το θεατρικό έργο και την ταινία Amadeus. Οι ισχυρισμοί αυτοί δεν αποδείχθηκαν ποτέ, αλλά επηρέασαν βαθιά την ψυχική του υγεία.
Αν και η μουσική του ξεχάστηκε για σχεδόν ενάμιση αιώνα, το ενδιαφέρον για το έργο του αναβίωσε στα τέλη του 20ού αιώνα. Ο Αντόνιο Σαλιέρι παραμένει σήμερα μια μορφή που αξίζει να επανεκτιμηθεί: όχι απλώς ως «αντίπαλος του Μότσαρτ», αλλά ως πρωτοπόρος δάσκαλος και δημιουργός της εποχής του.
Στο link που ακολουθεί μπορείτε να διαβάσετε
ακόμα περισσότερα γεγονότα που συνέβησαν αυτή την ημερομηνία
Γέγονε την 7η Μαΐου
