.
Η ταυτότητα της ημέρας
και τα γεγονότα που την «σημάδεψαν»
– 16 Ιανουαρίου 2025 –
Είναι η 16η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Υπολείπονται 349 ημέρες για τη λήξη του.
🌅 Ανατολή ήλιου: 07:39 – Δύση ήλιου: 17:30 – Διάρκεια ημέρας: 9 ώρες 51 λεπτά
🌖 Σελήνη 17.2 ημερών
Χρόνια πολλά στον Δάνη και την Δανάη
| Γεγονότα
1809 – Πόλεμος της Ιβηρικής Χερσονήσου: Οι Βρετανοί νικούν τους Γάλλους στη μάχη της Α Κορούνια.
Ο Πόλεμος της Ιβηρικής Χερσονήσου ήταν η στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ της Α΄ Γαλλικής Αυτοκρατορίας και των συμμαχικών δυνάμεων της Ισπανικής Αυτοκρατορίας, του Βρετανικής Αυτοκρατορίας, και του Βασιλείου της Πορτογαλίας, για τον έλεγχο της Ιβηρικής Χερσονήσου κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων. Ο πόλεμος ξέσπασε μόλις η Γαλλία και η Ισπανία κατέλαβαν την Πορτογαλία το 1807, και κλιμακώθηκε το 1808 όταν η Γαλλία στράφηκε ενάντια στην πρώην σύμμαχό της, Ισπανία. Η πολεμική αυτή σύρραξη διήρκεσε έως την ήττα του Ναπολέοντα το 1814 στον Πόλεμο του Έκτου Συνασπισμού, και θεωρείται ως ένας από τους πρώτους πολέμους εθνικής ανεξαρτησίας, σημαντικός για τη μελλοντική ανάδυση μακροχρόνιων ανταρτικών κινημάτων, το στρατηγικό σχεδιασμό και την τακτική διεξαγωγή αυτών.
Οι συνέπειες: ο πόλεμος και η επανάσταση εναντίον του Ναπολέοντα οδήγησαν σε σημαντικές για την εποχή συνταγματικές μεταρρυθμίσεις αλλά και σε οικονομικό και κοινωνικό πλήγμα την Ισπανία και την Πορτογαλία και σημάδεψαν μία περίοδο κοινωνικής αναταραχής, πολιτικής αστάθειας και οικονομικής στασιμότητας. Ακραίοι εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ φιλελεύθερων και απολυταρχικών φατριών κράτησαν στην Ιβηρική μέχρι και το 1850. Οι αναταραχές και οι επαναστάσεις οδήγησαν στην ανεξαρτητοποίηση των περισσότερων ισπανικών αποικιών στην Αμερική καθώς και την ανεξαρτητοποίηση της Βραζιλίας από την Πορτογαλία.
1969 – Ο Τσέχος φοιτητής Γιαν Πάλαχ αυτοπυρπολείται στην Πράγα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σύνθλιψη της Άνοιξης της Πράγας από τους Σοβιετικούς το προηγούμενο έτος.
Η σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία τον Αύγουστο του 1968 είχε ως σκοπό να συντρίψει τις μεταρρυθμίσεις φιλελευθεροποίησης της κυβέρνησης του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ κατά τη διάρκεια της Άνοιξης της Πράγας. Ο Πάλαχ αυτοπυρπολήθηκε στην Πλατεία Βέντσεσλας στην Πράγα, στις 16 Ιανουαρίου 1969, ως διαμαρτυρία. Τρεις ημέρες αργότερα κατέληξε[14]. Η κηδεία του Πάλαχ μετατράπηκε σε σημαντική διαμαρτυρία.
Έναν μήνα αργότερα, στις 25 Φεβρουαρίου 1969 ένας άλλος φοιτητής, ο Ίαν Ζάγιατς, αυτοπυρπολήθηκε στην ίδια θέση και ακολουθήθηκε τον Απρίλιο του ίδιου έτους από τον Έβζεν Πλότσεκ στην πόλη Γίχλαβα.
Μετά από τη Βελούδινη επανάσταση ο Πάλαχ τιμήθηκε στην Πράγα με έναν χάλκινο σταυρό στο δάπεδο της πλατείας.
| Γεννήσεις
1893 – Περικλής Βυζάντιος, Έλληνας ζωγράφος. Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιος του Κωνσταντίνου Βυζάντιου, αξιωματικού του πυροβολικού, και της Μερόπης Σαμαρνιωτάκη. Από την πλευρά του πατέρα του καταγόταν από παλιά οικογένεια, φαναριώτικης καταγωγής, και ήταν εγγονός του Χρήστου Βυζάντιου.
Φοίτησε στη Σχολή Μακρή και έλαβε τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής στο εργαστήριο του Ευαγγέλου Ιωαννίδη. Το 1910 πήγε στο Μόναχο για να σπουδάσει νομικά, αλλά γρήγορα εγκατέλειψε την πρωτεύουσα της Βαυαρίας για να σπουδάσει ζωγραφική στο Παρίσι, στην Σχολή Καλών Τεχνών (École des beaux-arts) και στην Ακαδημία Ζυλιάν (Académie Julian).
Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1916 και άνοιξε δικό του εργαστήριο στην Αθήνα ενώ την ίδια χρονιά εξέθεσε για πρώτη φορά έργα του σε έκθεση του Συνδέσμου Ελλήνων Καλλιτεχνών. Το 1917 συμμετείχε στην ίδρυση της Ομάδας «Τέχνη», η οποία προήλθε από τη σύγκρουση των νεωτεριστών καλλιτεχνών με τους συναδέλφους τους που παρέμεναν πιστοί στον συντηρητικό ακαδημαϊσμό. Κατά την περίοδο 1921–1922 ακολούθησε τον Ελληνικό Στρατό στην Μικρά Ασία ως πολεμικός ζωγράφος. Το 1922 ήταν ο επίσημος σκιτσογράφος της Δίκης των Έξι και μερικά από τα σκίτσα αυτής της δίκης δημοσιεύθηκαν στον αθηναϊκό Τύπο. Ήταν μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ).
Το 1923 νυμφεύθηκε την Φρόσω Σκουμπουρδή και έναν χρόνο αργότερα γεννήθηκε το πρώτο τους παιδί, ο Κωνσταντίνος. Μαζί με τους Φωκίωνα Ρωκ, Μιλτιάδη Μαλακάση, Κώστα Ουράνη και Δημήτρη Μητρόπουλο ίδρυσε το 1928 την Καλλιτεχνική Λέσχη «Ατελιέ». Το 1934 ίδρυσε μαζί με την ζωγράφο Αλέκα Στύλου-Διαμαντοπούλου την πρώτη ελεύθερη σχολή ζωγραφικής, η οποία λειτούργησε με επιτυχία μέχρι την πτώση της Ελλάδας στους Γερμανούς το 1941. Το 1936, με δική του παρέμβαση η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών ίδρυσε παράρτημα στην Ύδρα, του οποίου ανέλαβε τελικά τη διεύθυνση (1939). Το 1937, τιμήθηκε με δύο κρατικές διακρίσεις: «χαλκούν μετάλλιον» και «τιμητικό δίπλωμα». Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 1940, ο Περικλής Βυζάντιος φιλοτέχνησε την αφίσα του Πολεμικού Λαχείου, το οποίο προορίζονταν για την συγκέντρωση χρημάτων για τις οικογένειες των στρατιωτών. Το 1971, ξεκίνησε να γράφει την αυτοβιογραφία του, αλλά αρρώστησε και τελικά υπέκυψε στην ασθένειά του πριν προλάβει να την ολοκληρώσει. Εντούτοις, η αυτοβιογραφία του εκδόθηκε τελικά το 1995. Εκτός από τη ζωγραφική, ο Βυζάντιος ασχολήθηκε με τη σκηνογραφία (εργάστηκε ως σκηνογράφος στο Εθνικό Θέατρο κατά τη δεκαετία του 1930) και τη γελοιογραφία.
Κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του πορείας, έργα του παρουσιάστηκαν σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα καθώς και σε χώρες του εξωτερικού ( όπως στην Μπιεννάλε της Βενετίας του 1934 και στην Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1937 ).
Μετά τον θάνατό του, η κόρη του, Μαριλένα Λιακοπούλου, δώρισε έργα του καλλιτέχνη για να εκτεθούν μόνιμα στην Ύδρα, στο παλιό αρχοντικό Λαζάρου Κουντουριώτη. Ο γιος του καλλιτέχνη, Ντίκος Βυζάντιος (Αθήνα, 1924 – Μαγιόρκα Ισπανίας, 10 Αυγούστου 2007) ήταν επίσης διακεκριμένος ζωγράφος που έζησε σχεδόν μόνιμα στη Γαλλία. Αναδρομικές εκθέσεις με έργα του Περικλή Βυζάντιου διοργανώθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1984 και στην Αθήνα το 1994.
| Θάνατοι
2022 – Αλέκος Φασιανός, Έλληνας ζωγράφος. Παιδί της οικογένειας ενός μουσικού και μιας φιλόλογου και εγγονός ιερέα, ο Φασιανός γεννήθηκε στην Αθήνα και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Πλάκα, στο Παγκράτι, στην Πλατεία Βάθης και στη Ζήλιστα Ναυπακτίας όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της κατοχής λόγω της καταγωγής του. Μεταπολεμικά έζησε για λίγο καιρό στη Λιβαδειά όπου δίδασκε η μητέρα του. Στα μαθητικά του χρόνια στην Αθήνα γνώρισε τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο και τον Χρήστο Γιανναρά.
Σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και αργότερα ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας το διάστημα 1956-1960 στο εργαστήριο του Γιάννη Μόραλη παρακολουθώντας και μαθήματα του Γιάννη Τσαρούχη, ο οποίος είχε καθοριστική επιρροή στο έργο του καλλιτέχνη. Το διάστημα των σπουδών του πραγματοποιεί την παρθενική του συμμετοχή σε εκθέσεις, συνεργάζεται με τον Τσαρούχη, τον Μίνω Αργυράκη και τον αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη και διευρύνει τον κύκλο των γνωριμιών του που περιλαμβάνει τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Τάκη Σινόπουλο, τον Ανδρέα Εµπειρίκο, τον Κώστα Ταχτσή, την Ελένη Βακαλό κ.α.
Στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα λιθογραφίας και χαρακτικές τέχνες στην École des beaux-arts του Παρισιού, με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης (1960-1963) στα εργαστήρια των Pierre-Eugène Clairin και Georges Dayez. Το 1966 πραγματοποίησε την πρώτη του έκθεση στο Παρίσι. Η επιτυχία της οδήγησε στη μακρά παρουσία του ζωγράφου στα καλλιτεχνικά δρώμενα της Γαλλίας που κράτησε για πέντε δεκαετίες. Στη Γαλλία o Φασιανός συνεργάστηκε ποικιλοτρόπως με τους λογοτέχνες Ζαν-Μαρί Ντρο, Πιερ Σέγκερς και Μπερνάρ Χάερμπραντ, τον φωτογράφο και γκαλερίστα Πωλ Φακέτι και με τις εκδόσεις «Fata Morgana» μετά από εισήγηση του Λουί Αραγκόν.
Τη δεκαετία του ’70 συμμετέχει στις Μπιενάλε της Βενετίας και του Σάο Πάολο, επεκτείνει τις συνεργασίες του και εκθέτει σε Νέα Υόρκη, Μιλάνο, Γενεύη, Τόκυο κ.α. Την επόμενη δεκαετία συμμετέχει σε σημαντικές εκθέσεις όπως της FIAC του 1984 και στη Μπιενάλε Γραφιστικής του Μπάντεν – Μπάντεν (1985) και αρχίζουν να διοργανώνονται αναδρομικές εκθέσεις αφιερωμένες στο έργο του.
Ο Φασιανός συνεχίζει και τα επόμενα χρόνια την καλλιτεχνική του παραγωγή παράλληλα με τις συνεχείς βραβεύσεις και τη διεξαγωγή αναδρομικών εκθέσεων. Το 2000 φιλοτέχνησε έργα για το Σταθμό Μεταξουργείου του Μετρό της Αθήνας Μετά το 2002 είχε ως βάση του την Αθήνα. Παρέμεινε ενεργός στα καλλιτεχνικά δρώμενα μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Για το σύνολο της δουλειάς του έχουν γυριστεί τέσσερις ταινίες για την ελληνική και τη γαλλική τηλεόραση, ενώ κυκλοφορούν μονογραφίες που αναφέρονται στην εικαστική παραγωγή του. Απεβίωσε σε ηλικία 86 ετών στις 16 Ιανουαρίου 2022.
———————————————————————————————————————————–
1.Γάλλοι ιππείς εναντίον Ισπανών πολιτών (παλλαϊκή αντίσταση) | Ανακτήθηκε από unknown Valencian painter – Self-photographed, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6786142 | 16.1.2025]
2.Jan Palach | Ανακτήθηκε από Úřady – File:Výkaz_o_studiu_Jana_Palacha.jpg, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=20314218 | 16.1.2025]
3.Π. Βυζάντιος, Ύδρα (1959). Ελαιογραφία σε μουσαμά, 120 εκ. x 115 εκ. Ύδρα, Αρχοντικό Λάζαρου Κουντουριώτη. Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/w/index.php?curid=62178 | 16.1.2026
4.Portrait_d’Alecos_Fassianos | Ανακτήθηκε από Salvadoa – Έργο αυτού που το ανεβάζει, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=85268349 | 16.1.2025]
Στο link που ακολουθεί μπορείτε να διαβάσετε
ακόμα περισσότερα γεγονότα που συνέβησαν αυτή την ημερομηνία
Γέγονε την 16η Ιανουαρίου
