.
Η ταυτότητα της ημέρας
και τα γεγονότα που την «σημάδεψαν»
10 Δεκεμβρίου 2024
Είναι η 345η ημέρα του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο
Υπολείπονται 21 ημέρες για τη λήξη του
🌅 Ανατολή ήλιου: 07:30 – Δύση ήλιου: 17:05 – Διάρκεια ημέρας: 9 ώρες 35 λεπτά
🌔 Σελήνη 9.3 ημερών
Χρόνια πολλά στους Μαριανό και Μαριανή
Γεγονότα
1832 – Η Σάμος αναγνωρίζεται από τον σουλτάνο Μαχμούτ Β’ ως αυτόνομη ηγεμονία, υποτελής στην Τουρκία και υπό την εγγύηση των τριών Μεγάλων Δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας).
Η Σάμος κήρυξε την επανάσταση το βράδυ της 17 (Κυριακή του Θωμά) προς 18 Απριλίου 1821 με τον οπλαρχηγό Κωνσταντή Λαχανά. Αυτός, έχοντας μαζί του τον Γρηγόριο Σβορώνο, ανιψιό του υποπρόξενου της Ρωσίας, ήλθε με άλλους ενόπλους στο Βαθύ όπου επιτέθηκαν και σκότωσαν τους 18 Οθωμανούς που βρίσκονταν εκεί. Την επομένη, 18 Απριλίου, κήρυξε την επανάσταση στο Βαθύ. Μετά από εκκλησιαστική τελετή και με πανηγυρικές εκδηλώσεις υψώθηκε η σημαία της επανάστασης που έφερε ως σύμβολο την γλαύκα και τις λέξεις «Ελευθερία ή θάνατος».
Στη συνέχεια τη διοίκηση της επανάστασης στο νησί ανέλαβε ο Λυκούργος Λογοθέτης. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 η Σάμος διατήρησε τοπική διοίκηση που έφερε την ονομασία Στρατοπολιτικόν Σύστημα Σάμου. Το νησί προστατεύτηκε επιτυχώς από τον ελληνικό στόλο μετά τις νίκες του στη Ναυμαχία της Σάμου και τη Ναυμαχία του Γέροντα. Αν και δεν καταλήφθηκε από τον τουρκικό στόλο δεν εντάχθηκε στο νεοσύστατο Βασίλειο της Ελλάδας. Η Σάμος έγινε αυτόνομη με την ονομασία Ηγεμονία της Σάμου
Το 1835 εγκαθιδρύθηκε το ειδικό καθεστώς αυτονομίας του νησιού με το όνομα Ηγεμονία της Σάμου. Οι Σαμιώτες διατηρούσαν την υποχρέωση να καταβάλλουν ετήσιο φόρο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία που ανερχόταν σε 2.700 λίρες. Ο ηγεμόνας διοριζόταν από τον Σουλτάνο και έφερε τον τίτλο του πρίγκηπα. Ήταν Χριστιανός Ορθόδοξος και ανώτερο στέλεχος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πρωτεύουσα της Ηγεμονίας υπήρξε αρχικά η Χώρα και στη συνέχεια η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στο Βαθύ.
1893 – Η Ελλάδα κηρύσσει πτώχευση. Ο Χαρίλαος Τρικούπης δηλώνει στη Βουλή: «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Ο Τρικούπης χρησιμοποίησε τη φράση σε ομιλία του στη Βουλή στις 10 Δεκεμβρίου του 1893, αναφερόμενος στην οικονομική κατάσταση του κράτους και την αδυναμία του να αποπληρώσει το δημόσιο χρέος του. Η Κυβέρνησή του κήρυξε πτώχευση, η οποία και επέφερε την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου σε βάρος της Ελλάδας. Έκτοτε, η φράση αυτή χρησιμοποιείται για να δηλώσει αποτυχία, τόσο για οικονομικά θέματα όσο και για γενικότερους λόγους.
Αν και θεωρείται πως η φράση λέχθηκε από το βήμα της Βουλής, αμφισβητείται πως χρησιμοποιήθηκε από τον Τρικούπη στην ομιλία του, καθώς από τα πρακτικά της Βουλής δεν προκύπτει κάτι τέτοιο Διάφορες άλλες μαρτυρίες, (όπως η μαρτυρία του Ανδρέα Συγγρού στα Απομνημονεύματά του, που αναφέρει πως άκουσε εκείνη την μέρα τον Τρικούπη να προφέρει την φράση στην ομιλία του), αναφέρουν πως η φράση ελέχθη κανονικά από αυτόν, αλλά χωρίς να είναι ξεκάθαρο αν ειπώθηκε στη Βουλή ή εκτός αυτής.
Στη πραγματικότητα η φράση αυτή λέχθηκε από τον Χ. Τρικούπη την παραπάνω ημερομηνία από του βήματος της Βουλής (Παλαιά Βουλή), όχι όμως απευθυνόμενος προς το Σώμα της Βουλής ως επίσημη διακήρυξη, αλλά “εν τη ρύμη του λόγου” του, αναφέροντας “εν παρόδω” στις αναγκαίες προς τους δανειστές διαπραγματεύσεις, που πίεζαν απροκάλυπτα τον οικονομικό έλεγχο της Ελλάδας, “ότι πρέπει να λαλήσωμεν προς αυτούς επτωχεύσαμεν δυστυχώς κ.λπ.
Η αντιπολίτευση όμως εκμεταλλευόμενη κομματικά τη φράση αυτή παράστησε τον πρωθυπουργό να κηρύσσει με αυτήν επίσημα από του βήματος της Βουλής τη χρεωκοπία της Ελλάδας. Τη θέση αυτή υιοθέτησαν και όλα σχεδόν τα έντυπα της εποχής σε σημείο που να δημιουργήσουν ακόμα και απογοήτευση στους οπαδούς του Χ. Τρικούπη. Η προπαγάνδα αυτή το πόσο ευνόησε υπέρμετρα την τότε αντιπολίτευση διαφαίνεται από τον ειρωνικό σκωπτικό χαρακτήρα που αποδόθηκε σ΄ αυτήν και που χρησιμοποιήθηκε ομοίως μυριάδες φορές με συνέπεια να παραμείνει ιστορική μέχρι σήμερα.
Παρόμοια επίσης φράση, ελαφρά παραλλαγμένη, χρησιμοποίησε και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όταν με την φράση του «τελικώς επτωχεύσαμεν»[4] τον Μάιο του 1932, η κυβέρνησή του θα κηρύξει για άλλη μια φορά πτώχευση της Ελλάδας, κάτω από το υψηλό χρέος του εξωτερικού δανεισμού, επικαλούμενος ακόμη και τη Μικρασιατική Καταστροφή, που είχε σημειωθεί δέκα χρόνια πριν, αλλά και τη διεθνή οικονομική ύφεση από το Κραχ του 1929, ενώ στην πραγματικότητα ήταν συσσώρευση πολλών χρεών μαζί από την αρχή του αιώνα.
1905 – Ο γερμανός γιατρός Ρόμπερτ Κοχ τιμάται με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής για την ανακάλυψη του βακίλου που προκαλεί φυματίωση.
Ο γερμανός γιατρός Ρόμπερτ Κοχ υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές της μικροβιολογίας. Ανακάλυψε το βακτηρίδιο της φυματίωσης (1882) και το δονάκιο της χολέρας (1884). Το 1905, τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσιολογίας – Ιατρικής για τις εργασίες του σχετικά με τη φυματίωση, που συνέβαλαν καθοριστικά στην ίαση της ασθένειας, η οποία αποτελούσε αληθινή μάστιγα για την ανθρωπότητα μέχρι τότε.
Γεννήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1843 στο Κλάουστατ του Βασιλείου του Ανοβέρου (σημερινό Κλάουστατ – Τσέλερφελντ του κρατιδίου της Κάτω Σαξονίας της Γερμανίας). Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Γοτίγγης (Γκέτινγκεν), απ’ όπου πήρε το πτυχίο του το 1866. Στη συνέχεια εργάστηκε ως γιατρός σε διάφορες πόλεις και ύστερα από βραχυχρόνια υπηρεσία ως στρατιωτικός γιατρός στον Γαλλοπρωσσικό πόλεμο (1870 – 1871), εργάστηκε ως χειρουργός στην πόλη Βόλσταϊν της Πρωσίας (σημερινό Βόλστιν Πολωνίας), όπου δημιούργησε ένα μικρό εργαστήριο. Εξοπλισμένος με ένα μικροσκόπιο, ένα μικροτόμο κι έναν αυτοσχέδιο επωαστικό κλίβανο, άρχισε την ενασχόλησή του με τη μικροβιολογία, που του χάρισε την «αθανασία». Αρχικά μελέτησε τα φύκια και αργότερα στράφηκε προς τα παθογόνα μικρόβια.
1957 – Νέες αιματηρές συγκρούσεις μαθητών του Παγκυπρίου Γυμνασίου με τον βρετανικό στρατό και την αστυνομία. Την ίδια μέρα, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφαίνεται υπέρ της αυτοδιάθεσης της Κύπρου.
Τον Μάρτιο του 1956 η αιφνιδιαστική σύλληψη του Μακάριου από τις βρετανικές αρχές και η εξορία του στις Σεϋχέλλες εξώθησε την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο οποίος μόλις τον προηγούμενο μήνα είχε επικρατήσει στις εκλογές, να καταθέσει την τρίτη κατά σειρά ελληνική προσφυγή στα Ηνωμένα Εθνη. Τον χειρισμό ανέλαβε από τον Μάιο του ίδιου έτους ο νέος υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, ο οποίος εφάρμοσε μια πολυεπίπεδη στρατηγική για την αποτελεσματική προώθηση των ελληνικών θέσεων πριν από τη συζήτησή τους στον ΟΗΕ: πρωτίστως την καλλιέργεια στενότερων σχέσεων με χώρες του Τρίτου Κόσμου (Γιουγκοσλαβία και αραβικά κράτη) με σκοπό την αύξηση του αριθμού των ψήφων υπέρ του αιτήματος για την αυτοδιάθεση του κυπριακού λαού. Αυτή τη φορά η μάχη στα Ηνωμένα Εθνη περιλάμβανε και την αντίκρουση βρετανικής προσφυγής, με την οποία το Λονδίνο κατηγορούσε την Αθήνα ότι ενίσχυε την ΕΟΚΑ. Τελικά, ούτε το ελληνικό ούτε το βρετανικό σχέδιο απόφασης τέθηκαν σε ψηφοφορία, αλλά αντίθετα υιοθετήθηκε ομόφωνα η γενικόλογη πρόταση της Ινδίας, η οποία έκανε λόγο για την ανάγκη εξεύρεσης ειρηνικής, δημοκρατικής και δίκαιης λύσης του Κυπριακού σύμφωνης με τις αρχές και τους σκοπούς του Χάρτη του ΟΗΕ.
Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα ήταν εγκλωβισμένη σε έναν πολιτικό και διπλωματικό λαβύρινθο, τον οποίο η ίδια είχε κατασκευάσει. Η τακτική των προσφυγών στα Ηνωμένα Εθνη είχε αποδειχτεί ατελέσφορη. Ομως ήταν πλέον σχεδόν αδύνατον να μη συνεχιστεί, καθώς σε αυτή την περίπτωση η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση θα ήταν εκτεθειμένη στις αντιδράσεις τόσο της αντιπολίτευσης όσο και του Μακάριου. Ετσι, έστω κι αν γνώριζε εκ των προτέρων ότι οι πιθανότητες επιτυχίας ήταν ελάχιστες, η Αθήνα προσέφυγε ξανά στον ΟΗΕ το 1957. Προσεκτικά διατυπωμένο, το ελληνικό σχέδιο ψηφίσματος ζητούσε από τη Γενική Συνέλευση να εκφράσει απλώς την ευχή της για την εφαρμογή της αρχής της αυτοδιάθεσης στην Κύπρο. Το αποτέλεσμα ήταν καλύτερο από κάθε άλλη φορά: η ελληνική πρόταση υπερψηφίστηκε από την πλειοψηφία των παρόντων μελών της Γενικής Συνέλευσης (31 υπέρ, 23 εναντίον, 24 αποχές), δεν εξασφάλισε όμως την πλειοψηφία των δύο τρίτων που απαιτούνταν από τον κανονισμό για τη λήψη απόφασης. Ηταν το μέγιστο που μπορούσε να επιτευχθεί.
1963 – Ο Γιώργος Σεφέρης βραβεύεται με Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ο διπλωμάτης και ποιητής Γιώργος Σεφέρης υπήρξε ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με Νόμπελ και συγκεκριμένα με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Στις 10 Δεκεμβρίου 1963, στην τελετή απονομής που έγινε στη Στοκχόλμη, παρέλαβε το επίζηλο βραβείο από τον βασιλιά της Σουηδίας Γουσταύο.
Από τη δεκαετία του ‘50 η ποίηση του Σεφέρη ήταν γνωστή και αναγνωρισμένη στο εξωτερικό. Το 1955 και το 1961 ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ. Δύο χρόνια αργότερα, οι φήμες έδιναν κι έπαιρναν στην Αθήνα ότι θα ήταν αυτός ο νικητής. Οι φήμες επιβεβαιώθηκαν το μεσημέρι της 24ης Οκτωβρίου, όταν έφθασε στην Αθήνα το τηλεγράφημα της Σουηδικής Ακαδημίας, που ανήγγειλε τη χαρμόσυνη είδηση. Ο Σεφέρης είχε κερδίσει το βραβείο «για το υπέροχο λυρικό ύφος του, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες». Η Σουηδική Ακαδημία είχε ξεπληρώσει ένα χρέος της προς την Ελλάδα, καθώς στο παρελθόν είχε παρακάμψει τις υποψηφιότητες του Νίκου Καζαντζάκη και του Άγγελου Σικελιανού.
Ο Σεφέρης, που ήταν καθηλωμένος στο σπίτι του από μια κρίση έλκους, θα δηλώσει εμφανώς ικανοποιημένος στους εκπροσώπους του Τύπου:
1964 – Ο γάλλος συγγραφέας Ζαν Πολ Σαρτρ αρνείται να παραλάβει το Νόμπελ Λογοτεχνίας, υποστηρίζοντας ότι θα μειώσει το γόητρο της συγγραφικής του δουλειάς. Είναι γνωστό ότι το 1939, ο Σαρτρ υπηρέτησε στο γαλλικό στρατό ως μετεωρολόγος, πριν συλληφθεί από τα γερμανικά στρατεύματα το 1940. Πέρασε εννέα μήνες, ως αιχμάλωτος πολέμου και το 1945, όταν του προσφέρθηκε το ύψιστο βραβείο, να γίνει δηλαδή μέλος της λεγεώνας της τιμής (Légion d’ honneur), αρνήθηκε.
Γιατί ο Ζαν Πολ Σαρτρ αρνήθηκε να παραλάβει το Νόμπελ λογοτεχνίας;Facebook Twitter
Ένας από τους λόγους που απέρριψε το βραβείο προήλθε από την συνήθεια του να αρνείται όλες τις επίσημες τιμές…
Με την αποδοχή οποιουδήποτε βραβείου, ο Σαρτρ, θεωρούσε ότι θα συνέδεε το όνομά του, με το όργανο που θα τον τιμούσε. Άλλωστε, είχε την πεποίθησή ότι η ανταλλαγή γνώσης και πολιτισμού μεταξύ της Ανατολής και της Δύσης πρέπει να γίνεται μεταξύ των ανθρώπων, χωρίς την παρέμβαση των θεσμικών οργάνων.
“Ο συγγραφέας πρέπει να αρνηθεί να μετατρέψει τον εαυτό του σε όργανο, ακόμα κι αν αυτό συμβαίνει κάτω από τις πιο τιμητικές περιστάσεις, όπως στην προκειμένη περίπτωση” είπε στις δηλώσεις του στον Τύπο. “Αυτή η στάση είναι φυσικά, εντελώς δική μου και δεν περιέχει καμία κριτική σε όσους έχει ήδη απονεμηθεί το βραβείο”
Είναι προφανές ότι δεν ήθελε να δεχτεί κανένα βραβείο που θα βάραινε το όνομά του. “Αν υπογράφω τώρα ως Jean-Paul Sartre δεν θα είναι το ίδιο πράγμα με το να υπογράψω ως ο βραβευμένος με Νόμπελ Jean-Paul Sartre” τόνιζε.
Γεννήσεις
1790 – Γιάκομπ Φαλμεράιερ. Ο Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράυερ (Γερμανικά: Jakob Philipp Fallmerayer 10 Δεκεμβρίου 1790, Τιρόλο – 26 Απριλίου 1861, Μόναχο) ήταν Αυστριακός περιηγητής, δημοσιογράφος, πολιτικός και ιστορικός, περισσότερο γνωστός για τις περιηγητικές αφηγήσεις του και τις θεωρίες του σχετικά με τη φυλετική καταγωγή των Νεοελλήνων.
Στα βιβλία του “Ιστορία της χερσονήσου της Πελοποννήσου κατά τους Μεσαιωνικούς Χρόνους” και “περί της καταγωγής των σημερινών Ελλήνων” που γράφτηκαν στη δεκαετία του 1830, διατυπώνει την άποψη πως οι Έλληνες της νεότερης εποχής δεν κατάγονται από τους αρχαίους Έλληνες, αλλά προέρχονται από Σλάβους που εισέβαλαν στην Ελλάδα κατά την περίοδο του Μεσαίωνα και Αλβανούς που εξαπλώθηκαν κατά τον ύστερο Μεσαίωνα και τους νεότερους χρόνους .
Όλοι αυτοί αναμίχθηκαν με ελληνόφωνους, αλλά μη Έλληνες το γένος, Βυζαντινούς πρόσφυγες, δημιουργώντας τον λαό των νέων Ελλήνων. Με έρευνα που καταγράφεται στο Science οι σύγχρονοι Έλληνες μοιράζονται μεγαλύτερη αναλογία DNA από τους Μυκηναίους και μικρότερη από τους αρχαίους αγρότες της Ανατολίας.
1815 – Άντα Λάβλεϊς. Η Έιντα γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 10 Δεκεμβρίου 1815, ως το μοναδικό νόμιμο τέκνο του Τζορτζ Γκόρντον, Λόρδου Μπάιρον, και της συζύγου του, Άννα Ιζαμπέλλα “Ανναμπέλλα” Μίλμπανκ. Το ζευγάρι χώρισε τον Ιανουάριο του 1816 επειδή η Ανναμπέλλα δεν άντεχε πλέον τις απότομες αλλαγές διάθεσης του συζύγου της. Αμέσως μετά την έκδοση του διαζυγίου (Απρίλιος 1816), ο Μπάιρον έφυγε οριστικά από την Αγγλία, όπου ποτέ δεν επέστρεψε, αφού πέθανε στην Ελλάδα (Μεσολόγγι) τον Απρίλιο του 1824, όταν η Έιντα ήταν οκτώ ετών.
Την κηδεμονία της ανέλαβε η μητέρα της, η οποία φρόντισε για την μόρφωσή της στα μαθηματικά και τη μουσική. Παρόλο που τέτοια εκπαίδευση ήταν ασυνήθιστη για τις γυναίκες της εποχής, η μητέρα της Έιντα θεώρησε πως θα την κρατούσε μακριά από φιλολογικές και ποιητικές ενασχολήσεις, πιστεύοντας πως αυτές ήταν η αιτία για την δύσκολη προσωπικότητα του πρώην συζύγου και πατέρα της Έιντα. Σε ηλικία 17 ετών, η Έιντα γνωρίζει τη Μαίρυ Σόμμερβιλ, μια πολύ σημαντική γυναίκα με επιστημονικές ανησυχίες και επιτεύγματα, η οποία αναλαμβάνει τη μόρφωση της Έιντα κυρίως στα μαθηματικά. Σε ένα δείπνο στο σπίτι της Σόμμερβιλ το 1834 η Έιντα ακούει για πρώτη φορά τις ιδέες του Τσαρλς Μπάμπατζ για την Αναλυτική Μηχανή.
Το 1835 η Έιντα παντρεύεται τον Ουίλλιαμ Κινγκ-Νόελ, Κόμη του Λάβλεϊς, με τον οποίο αποκτά τρία παιδιά: τον Μπάιρον (1836), την Ανναμπέλλα (1837) και τον Ραλφ Γκόρντον (1839).
Ο Μπάμπατζ το 1841 δίνει μια διάλεξη στο Τορίνο (Ιταλία) και ο Ιταλός μαθηματικός Λουϊτζι Μενάμπρεα, κρατώντας σημειώσεις από τη διάλεξη, δημοσιεύει σχετικό άρθρο στα γαλλικά. Η Έιντα το μεταφράζει και το στέλνει στον Μπάμπατζ, με τον οποίο είχε πυκνή αλληλογραφία. Αυτός την ενθαρρύνει να γράψει παράλληλα με τη μετάφραση του άρθρου και τα δικά της σχόλια, πράγμα που η Έιντα κάνει, τριπλασιάζοντας την έκταση του άρθρου. Εκτός από τις προβλέψεις της ότι μια παρόμοια μηχανή στο εγγύς μέλλον θα μπορεί όχι μόνο να επιλύει μαθηματικά προβλήματα, αλλά και να συνθέτει πολύπλοκη μουσική και να παράγει γραφικά, στο άρθρο περιλαμβάνει ένα “σχέδιο” σχετικά με το πώς η Αναλυτική Μηχανή θα μπορούσε να υπολογίζει αριθμούς Μπερνούλλι. Αυτό ακριβώς το “σχέδιο” θεωρείται από τους ιστορικούς το πρώτο πρόγραμμα υπολογιστή. Το άρθρο δημοσιεύτηκε το 1843.
Η Έιντα, εκτός από τον Μπάμπατζ, διατηρούσε επίσης επαφές με τον Ουίτστοουν, τον Φάραντεϋ, τον Ντίκενς και τον Μπρούστερ. Παρά την ενασχόλησή της με τις επιστήμες, τη μουσική, την ανατροφή των παιδιών της, η υγεία της δεν είναι καλή. Το 1852 και ύστερα από υπόδειξη των γιατρών της, υφίσταται αφαίμαξη, από την οποία τελικά και πεθαίνει (η πραγματική αιτία ήταν καρκίνος της μήτρας). Ήταν μόνο τριάντα έξι ετών. Η σορός της, με δική της επιθυμία, ενταφιάζεται στο Νότιγχαμ, πλάι σε αυτή του πατέρα της.
Η συνεισφορά της αναγνωρίστηκε όταν το 1980 το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ παρουσίασε μια γλώσσα προγραμματισμού, την οποία και ονόμασε Ada προς τιμή της. Επίσης, η Βρετανική Εταιρεία Πληροφορικής απονέμει κάθε χρόνο μετάλλιο με το όνομά της.
1960 – Κένεθ Μπράνα (Sir Kenneth Charles Branagh, 10 Δεκεμβρίου 1960) είναι Βρετανός ηθοποιός, σεναριογράφος, σκηνοθέτης και παραγωγός. Εκπαιδεύτηκε στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου και διατελεί πρόεδρός της από το 2015.
Έχει κερδίσει ένα Όσκαρ, τέσσερα BAFTA (συν δύο τιμητικά βραβεία), δύο βραβεία Emmy και μία Χρυσή Σφαίρα. Στις 9 Νοεμβρίου 2012 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ιππότη της Μεγάλης Βρετανίας. Τον Ιανουάριο του 2018 έλαβε το Βραβείο της Ελευθερίας της Πόλης στη γενέτειρά του, το Μπέλφαστ. Το 2020 κατετάγη στην 20ή θέση στη λίστα των The Irish Times με τους καλύτερους ηθοποιούς του κινηματογράφου της Ιρλανδίας.
Έχει σκηνοθετήσει και πρωταγωνιστήσει σε πολλές κινηματογραφικές προσαρμογές των έργων του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Έχει πρωταγωνιστήσει στις τηλεοπτικές σειρές Fortunes of War (1987), Shackleton (2002) και Wallander (2008–2016) και στις ταινίες Celebrity (1998), Wild Wild West (1999), Ο Δρόμος για το Ελ Ντοράντο (2000), Συνωμοσία (2001), Ο Χάρι Πότερ και η Κάμαρα με τα Μυστικά (2002), Warm Springs (2005), Επιχείρηση Βαλκυρία (2008), The Boat That Rocked (2009), Επτά Μέρες με τη Μέριλιν (2011), Δουνκέρκη (2017) και Tenet (2020). Σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε ως Ηρακλής Πουαρό στις κινηματογραφικές προσαρμογές των έργων της Αγκάθα Κρίστι, Έγκλημα στο Όριαν Εξπρές (2017) και Έγκλημα στον Νείλο (2022).
Θάνατοι
1896 – Άλφρεντ Μπέρνχαρντ Νόμπελ. Ο Άλφρεντ Νομπέλ (Alfred Nobel) γεννήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 1833 και ήταν το τέταρτο από τα οκτώ παιδιά του μηχανικού Ιμάνουελ Νομπέλ και της Άντριετ Άλσελ. Από μικρός διδάχθηκε τις βασικές αρχές της μηχανικής από τον πατέρα του, που είχε έφεση προς τις εφευρέσεις.
Το 1842 εγκατέλειψε τη Στοκχόλμη με τη μητέρα και τα αδέλφια του για να συναντήσει τον πατέρα του στην Αγία Πετρούπολη. Ο Ιμάνουελ Νομπέλ είχε εγκατασταθεί στη ρωσική μεγαλούπολη από το 1837 και είχε πλουτίσει από την ανακάλυψη του κόντρα-πλακέ, ενώ πειραματιζόταν με την τορπίλη.
Ο νεαρός Άλφρεντ σπουδάζοντας κατ’ οίκον σε ηλικία μόλις 16 ετών είχε εξελιχθεί σε ικανότατο χημικό, ενώ μιλούσε με ευχέρεια Αγγλικά, Ρωσικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά και βεβαίως Σουηδικά. Το 1850 μετέβη στο Παρίσι για να συμπληρώσει τις σπουδές του στη χημεία και τον επόμενο χρόνο βρέθηκε στις ΗΠΑ, όπου εργάστηκε στην κατασκευή του σιδερένιου πολεμικού πλοίου «Monitor» υπό τη διεύθυνση του συμπατριώτη του μηχανικού Τζον Έρικσον. Στις ΗΠΑ έλαβε και την πρώτη του πατέντα για τον γκαζομετρητή. Μετά την επιστροφή του στη Ρωσία απασχολήθηκε στο εργοστάσιο του πατέρα του μέχρι την ημέρα της χρεωκοπίας του το 1859.
Ο Άλφρεντ Νόμπελ επέστρεψε με την οικογένειά του στη Σουηδία και εγκαταστάθηκε στη Στοκχόλμη. Εκεί αποφάσισε να ασχοληθεί με τη βιομηχανική παραγωγή της νιτρογλυκερίνης. Λίγο μετά την έναρξη λειτουργίας του εργοστασίου το 1864 μία έκρηξη στοίχισε τη ζωή στο μικρότερο αδελφό του Εμίλ και σε τέσσερις εργαζόμενους. Το εργοστάσιο καταστράφηκε ολοσχερώς και η σουηδική κυβέρνηση του απαγόρευσε να το ξαναχτίσει.
Τότε, ο Νομπέλ εγκαταστάθηκε σε μια μαούνα στο λιμάνι της Στοκχόλμης και προσπάθησε να αναπτύξει μια ασφαλή μέθοδο παραγωγής της νιτρογλυκερίνης. Μια τυχαία ανακάλυψή του τον οδήγησε στην ανάπτυξη της δυναμίτιδας και του πυροκροτητή, του μηχανισμού με τον οποίο εκρήγνυται η δυναμίτιδα. Αφού κατοχύρωσε τις δύο εφευρέσεις του με διπλώματα ευρεσιτεχνίας στη Μεγάλη Βρετανία (1867) και τις ΗΠΑ (1868), δημιούργησε μια πιο δυναμική μορφή δυναμίτιδας, τη ζελατινοδυναμίτιδα, ενώ τελειοποίησε τον πυροκροτητή.
Οι δραστηριότητές του σε παγκόσμια κλίμακα σχετικά με τις εκρηκτικές ύλες, καθώς και η ιδιοκτησία πετρελαιοφόρων περιοχών στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, απέφεραν στον Νομπέλ μια τεράστια περιουσία. Το 1884 εξελέγη μέλος της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών και το 1893 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα. Πολυάσχολος, αλλά και μοναχικός ως χαρακτήρας, ο Νομπέλ βίωσε δύο φορές την απόρριψη από τις γυναίκες που αγαπούσε και παρέμεινε δεδηλωμένος εργένης μέχρι τον θάνατό του, που επισυνέβη στις 10 Δεκεμβρίου 1896 στο Σαν Ρέμο, εξαιτίας εγκεφαλικής αιμορραγίας.
Παρόλο που διαπνεόταν από φιλειρηνικά συναισθήματα και ήλπιζε ότι η καταστρεπτική δύναμη των εφευρέσεών του θα μπορούσε να συντελέσει στο να δοθεί ένα τέλος στους πολέμους, έβλεπε με απαισιοδοξία το μέλλον του ανθρωπίνου γένους. Οι διαπιστώσεις του αυτές, αλλά και σχόλια του Τύπου που τον χαρακτήριζαν «Έμπορο του Θανάτου», τον οδήγησαν να φροντίσει την υστεροφημία του. Με τη διαθήκη της 27ης Νοεμβρίου 1895 διέθεσε το 94% της τεράστιας περιουσίας του για να υλοποιηθεί αυτό που θεωρείται σήμερα η μεγαλύτερη τιμητική διάκριση στον κόσμο: Το Βραβείο Νομπέλ.
1956 – Αλέξανδρος Δελμούζος. Γεννήθηκε στην Άμφισσα το 1880 από εύπορη οικογένεια, ο πατέρας του είχε δεν θητεύσει δήμαρχος της πόλης.[2] Σπούδασε αρχικά στην Αθήνα και στη συνέχεια στην Γερμανία. Το 1908 διορίστηκε Διευθυντής στο Παρθεναγωγείο του Βόλου όπου εισήγαγε την δημοτική γλώσσα (πρώτος Πανελλαδικά) και τις αρχές του σχολείου εργασίας.
Λόγω αυτών των νεωτεριστικών κινήσεων το Παρθεναγωγείο διέκοψε την λειτουργία του και ο ίδιος παραπέμφθηκε σε δίκη το 1914 στο Ναύπλιο όπου και αθωώθηκε πανηγυρικά. Υπήρξε ένας από τους ιδρυτές του Εκπαιδευτικού Ομίλου και από το 1917 ως το 1920 ήταν ανώτατος επόπτης της Δημοτικής εκπαιδεύσεως.
Το 1923 ανέλαβε τη διεύθυνση του Μαρασλείου Διδασκαλείου και για εννιά χρόνια διετέλεσε καθηγητής της παιδαγωγικής στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης [1929-1934 και 1936-1938]. Το 1929 ίδρυσε το Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του οποίου διετέλεσε πρώτος επόπτης. Συμμετείχε στη σύνταξη του Αλφαβητάριου και του αναγνωστικού της Γ’ δημοτικού Τα ψηλά βουνά (1918) του Ζαχαρία Παπαντωνίου. Θεωρείται μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στο χώρο της νεοελληνικής εκπαίδευσης και, μαζί με τους Γληνό και Τριανταφυλλίδη, οι πρόδρομοι της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1964.
1967 – Ότις Ρέντινγκ. Αμερικανός τραγουδοποιός, με σύντομη, αλλά μεστή καριέρα. Μαζί με τους Τζέιμς Μπράουν, Σαμ Κουκ, Τζάκι Γουίλσον και Λιτλ Ρίτσαρντ, διαμόρφωσαν και ανέδειξαν τη σόουλ ως την κύρια μουσική έκφραση των μαύρων της Αμερικής τη δεκαετία του ’60.
Ο Ότις Ρέντινγκ (Otis Redding) γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1941 στην πόλη Ντόζον της Τζόρτζια. Στα πέντε του χρόνια μετακόμισε με την οικογένειά του στη γειτονική πόλη Μέικον και άρχισε να τραγουδά στη χορωδία της τοπικής εκκλησίας των Βαπτιστών. Το 1960 ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη μουσική ως μέλος του συγκροτήματος The Pinetoppers του κιθαρίστα Τζόνι Τζένκινς.
Την ίδια χρονιά δημιούργησε το δικό του συγκρότημα Otis and the Shooters και ηχογράφησε τα πρώτα του τραγούδια She’s All Right και Shout Bamalama. To 1962 είχε την πρώτη του επιτυχία με το τραγούδι These Arms of Mine, που ηχογράφησε για τη Stax, τη σπουδαία εταιρεία της μαύρης μουσικής με έδρα το Μέμφις. Μεγάλο πλεονέκτημά του ότι έγραφε ο ίδιος τα τραγούδια του, κάτι ασυνήθιστο για μαύρους τραγουδιστές εκείνης της περιόδου.
O Ρέντιγκ συνέχιζε να ηχογραφεί για τη Stax, διευρύνοντας συνεχώς το ακροατήριό του με τις εκρηκτικές συναυλίες του. Από τη σοδειά της τριετίας 1964 – 1967 ξεχωρίζουν τα τραγούδια: Mr Pitiful, I Can’t Turn You Loose, Try a Little Tenderness (διασκευή τραγουδιού της δεκαετίας του ’30), My Girl, Hard to Handle, I’ve Been Loving you Too Long, Satisfaction (φάνκι διασκευή της επιτυχίας των Rolling Stones), Tramp και το περίφημο Respect, που απογείωσε αργότερα με την ερμηνεία της η Αρίθα Φράνκλιν.
O Ότις Ρέντιγκ ήταν χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της λεγόμενης Deep Soul, δηλαδή της σόουλ του Νότου, με τα τραχιά φωνητικά, τη χρήση πνευστών οργάνων και τη συναισθηματική προσέγγιση στην ερμηνεία. To 1967 έπαιξε στο Φεστιβάλ Ποπ του Μόντερεϊ και άρχισε να γίνεται αποδεκτός από το λευκό ακροατήριο. Όμως, η ανοδική του πορεία ανακόπηκε βίαια, καθώς έχασε τη ζωή του σε αεροπορικό δυστύχημα στις 10 Δεκεμβρίου 1967. Ήταν μόλις 26 ετών και ήδη πατέρας δύο παιδιών.
Η μεγαλύτερη επιτυχία για τον Ότις Ρέντινγκ ήλθε μεταθανάτια. Τρεις μέρες πριν φύγει από τη ζωή ηχογράφησε το τραγούδι (Sittin’ on) the Dock of the Bay. Κυκλοφόρησε ένα μήνα μετά το θάνατό του και έγινε το πρώτο του Νο1, με πωλήσεις άνω του ενός εκατομμυρίου αντιτύπων.
Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που δηλώνουν θαυμαστές του και έχουν ηχογραφήσει τραγούδια του περιλαμβάνονται οι Rolling Stones, Grateful Dead, Willie Nelson, Al Green, Pearl Jam, The Black Crowes, Christine Aguilera, Etta James και Rod Stewart.
Το 1989 εισήλθε στο Πάνθεο της Δόξας του Ροκ εν Ρολ (Rock ‘n’ Roll Hall of Fame), με το αιτιολογικό ότι «το όνομα Ρέντινγκ είναι συνώνυμο με τον όρο σόουλ, τη μουσική που γεννήθηκε από τις εμπειρίες των μαύρων της Αμερικής, μέσα από το μετασχηματισμό του γκόσπελ και του ριθμ εν μπλουζ».
Πηγές: Σαν σήμερα, el.wikipedia
