.
| Καπνεργάτες στα οδοφράγματα |
– Κείμενο | Έρευνα | Επιμέλεια: Λευτέρη Τηλιγάδα –
Οι συγκρούσεις έχουν εξαπλωθεί σε ολόκληρη την πόλη
[ Η εξέγερση του Οκτώβρη ]
Οι καπνεργάτες αναποδογυρίζουν κάποια κάρα
που βρίσκουν στους δρόμους και στήνουν το πρώτο οδόφραγμα
Από το πρωί εκείνης της ημέρας (10 Οκτωβρίου 1929) αρκετοί καπνεργάτες της πόλης του Αγρινίου είχαν συγκεντρωθεί στην Εργατική Λέσχη, όπου έχει συγκληθεί το απόγευμα παν-καπνεργατική συνέλευση για να αποφασίσουν τις περαιτέρω αγωνιστικές κινητοποιήσεις τους για τη λειτουργία του ΤΑΚ. Ταυτόχρονα οι καπνεργάτες των συνοικιών της πόλης είχαν ήδη να συγκεντρώνονται στα προκαθορισμένα σημεία συνάντησης στις γειτονιές τους, για να κατευθυνθούν συλλογικά προς την Εργατική Λέσχη.
Και ενώ όλα αυτά συνέβαιναν σε όλη την έκταση της πόλης, μεγάλη δύναμη της Χωροφυλακής είχε αρχίσει να παίρνει θέση γύρω από την Εργατική Λέσχη για να εμποδίσει την πραγματοποίηση της συγκέντρωσης. Οι καπνεργάτες που ήδη βρίσκονταν στη Λέσχη, βλέποντας τον κλοιό των χωροφυλάκων άρχισαν να διαμαρτύρονται.
Στις 3:00΄ το μεσημέρι οι καπνεργάτες του Αγίου Κωνσταντίνου πλησιάζουν στην Εργατική Λέσχη, αλλά οι χωροφύλακες που έχουν αποκόψει τους δρόμους, οι οποίοι οδηγούσαν σ’ αυτή, δεν τους αφήνουν να πλησιάσουν και επιχειρούν να τους διαλύσουν με τις ξιφολόγχες τους.
Εκείνη την ώρα αρχίζουν οι πρώτες αψιμαχίες. Οι κλεισμένοι καπνεργάτες στη Λέσχη εγκαταλείπουν το κτίριο και βγαίνουν στο δρόμο για να βοηθήσουν τους συναδέλφους τους από τον Άγιο Κωνσταντίνο να σπάσουν τον κλοιό των χωροφυλάκων και να ενωθούν μαζί τους. Οι χωροφύλακες τρομοκρατημένοι από την αποφασιστικότητα των εργατών αρχίζουν να πυροβολούν και οι καπνεργάτες Στεργίου, Γιακόπουλος και δύο ακόμα, αγνώστων λοιπών στοιχείων τραυματίζονται. Οι καπνεργάτες εξαπολύουν αντεπίθεση με πέτρες και ξύλα και καταφέρνουν να αφοπλίσουν πέντε χωροφύλακες, διασπώντας ταυτόχρονα τις γραμμές τους.
Σε αυτή τη συμπλοκή τραυματίζεται σοβαρά ο ενωμοτάρχης Δημητρόπουλος, ενώ η πραγματική μάχη που δίνεται μπροστά από την Εργατική Λέσχη εξαπλώνεται σιγά – σιγά σε όλη την πόλη, ιδιαίτερα από τη χρονική εκείνη στιγμή που καταφθάνουν μπροστά στη Λέσχη και οι καπνεργάτες του Αγίου Δημητρίου.
Ενώ οι συγκρούσεις έχουν εξαπλωθεί σε ολόκληρη την πόλη οι καπνεργάτες αναποδογυρίζουν κάποια κάρα που βρίσκουν στους δρόμους και στήνουν το πρώτο οδόφραγμα. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλους δρόμους γύρω από την Εργατική Λέσχη. Από κει οι συγκεντρωμένοι καπνεργάτες και καπνεργάτριες, καθώς και κάποιοι επαγγελματίες, σύμφωνα με το «Ριζοσπάστη»[1], δίνουν συνεχόμενες μάχες με τις πέτρες να πέφτουν βροχή πάνω στα κεφάλια των χωροφυλάκων, οι οποίοι αρχίζουν να υποχωρούν και η κυριαρχία στους δρόμους περνάει στα χέρια των καπνεργατών.
Αυτή η υποχώρηση της Χωροφυλακής προκαλεί πανικό στους εμπόρους της πόλης, οι οποίοι κλείνουν τα μαγαζιά τους και τρέχουν να κρυφτούν στα σπίτια τους. Για ένα δίωρο, οι καπνεργάτες, τραγουδώντας την «Διεθνή» και φωνάζοντας συνθήματα κατά της αντεργατικής λειτουργίας του Τ.Α.Κ. ήταν οι απόλυτοι κυρίαρχοι των δρόμων της πόλης, ενώ η Χωροφυλακή είχε αποσυρθεί από παντού.
Μετά από μια ώρα περίπου καταφτάνουν από το Μεσολόγγι νέες δυνάμεις Χωροφυλακής και αστυνομίας και γύρω από το πιο σημαντικό οδόφραγμα κοντά στην Εργατική Λέσχη η μάχη δίνεται σώμα με σώμα. Οι πυροβολισμοί πέφτουν βροχή και οι χωροφύλακες καταλαμβάνουν το οδόφραγμα. Οι εργάτες αναδιπλώνονται, αλλά οι έφιπποι χωροφύλακες καλπάζουν περιτρέχοντας την πόλη και σκορπούν παντού την τρομοκρατία. Καθένας που θεωρείται ύποπτος, καθένας που θεωρείται εργάτης, συλλαμβάνεται.
Ο κατάλογος των συλληφθέντων αρχίζει να μεγαλώνει συνεχώς. Το κυνηγητό και η τρομοκρατία αρχίζει να εξαπλώνεται και στις πιο απομακρυσμένες συνοικίες της πόλης, ενώ από τη σύλληψη δεν ξεφεύγουν ακόμα και κάποιοι μικροεπαγγελματίες. Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν σε όλη την ανάπτυξη του αστικού ιστού της πόλης μία ομάδα χωροφυλάκων εισβάλει στην Εργατική Λέσχη και αρχίζει να σπάει και να καταστρέφει ό,τι βρει μπροστά της, ενώ παράλληλα, λεηλατεί τα γραφεία και αρχίζει να μεταφέρει όλα τα βιβλία των σωματείων στην έδρα της.
Παράλληλα στην Αθήνα, ο αρχηγός της Χωροφυλακής, αμέσως μόλις πληροφορήθηκε τα γεγονότα του Αγρινίου, διέταξε τo διοικητή της Χωροφυλακής των Πατρών να σπεύσει στο Αγρίνιο και αφού εξετάσει την κατάσταση που διαμορφώθηκε να πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα εναντίον των εργατών. Ταυτόχρονα σε συνεργασία που είχε με τον Υπουργό Εσωτερικών αποφασίστηκε η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Μετά τη συνεργασία ο Δημήτρης Κατσώνας ανακοίνωσε ότι «θα δώσει στους κομμουνιστές ένα αποτελεσματικό μάθημα»[2]. Εξάλλου, στο υπουργείο Εσωτερικών έφθασε ένα τηλεγράφημα από τον Καπνεμπορικό Σύλλογο Αγρινίου, με το οποίο οι καπνέμποροι εξέφραζαν τις διαμαρτυρίες τους «διά την διασάλευση της τάξεως» και ζητούσε τη διάλυση του σωματείου των καπνεργατών. Επίσης αξιούσε την «άμεσον επαρκή και διαρκή ενίσχυσιν της εκεί Αστυνομίας».
Εκτός από τον Καπνεμπορικό Σύλλογο, τηλεγράφημα έστειλε και ο Δήμαρχος Αγρινίου, Ανδρέας Παναγόπουλος, με το οποίο ζητούσε να ενισχυθεί η εκεί δύναμη της Χωροφυλακής για την καταστολή κάθε νέας εξέγερσης.
Για την εξέγερση παραπέμφθηκαν σε δίκη τριάντα επτά (37) καπνεργάτες και μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και επαγγελματίες της πόλης (σωφέρ, αρτοποιοί, υποδηματοποιοί κ.ά.) με την κατηγορία ότι «από κοινού συμφέροντος κινούμενοι συναποφάσισαν και την 10η Οκτωβρίου 1929 επεδίωξαν την εφαρμογή ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την διά βίαιων μέσων ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού καθεστώτος, διότι ενήργησαν συνάθροισιν ομοφρόνων των κομμουνιστών του Αγρινίου και περιχώρων εν υπαίθρω δε και κλειστώ χώρω ήτοι την Εργατικήν Λέσχην παρά την απαγόρευσιν της αστυνομίας και κατά τον αυτόν τόπον και χρόνον ενήργησαν προσηλυτισμόν διδάσκοντες τους συγκεντρωθέντας την διά βίαιων μέσων ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος, την κατάλυσιν των νομίμων αρχών του Αγρινίου, εξουδετέρωσιν διά παντός μέσου της ενόπλου δυνάμεως Χωροφυλακής Αγρινίου και την ανάληψιν της Αρχής εξ αυτών».
Αυτοί οι τριάντα επτά ήταν οι: Ν. Αμάραντος, Δ. Βασιλείου, Ι. Βασιλείου, Ν. Γαρουφαλιάς, Π. Γκόρτσης, Γ. Γερολυμάτος, Ι. Γερομήτσος, Κ. Ζαγορίσιος, Β. Ζήσης, Ε. Ζήσης, Δ. Ζούμπος, Ι. Θεμελής, Ι. Κανέλλος, Δ. Κατσικιώτης, Σ. Κατσικιώτης, Κ. Κομπορόζος, Χρ. Κοτρώτσος, Π. Κροκίδης, Αν. Κωνσταντίνου, Ι. Λαναράς, Φ. Μαυρίδης, Χρ. Νικο-λάου, Δ. Μηταράς, Β. Ντούκας, Αλ. Ντούβας, Μ. Ντούβας, Χ. Παλούμπας, Γ. Πιστόλας, Δ. Πιστόλας (γέροντας 70 χρονών γεωργός), Γ. Στεργίου, Ι. Σούρδης, Δ. Σύρος, Ι. Σωτηράκης, Δ. Τζίνος, Φ. Τριανταφύλλου, Κ. Τσακλατήρας, και Χ. Σωτηρόπουλος.[3]
Επίσης παραπέμφθηκαν «επί κοινή συνεργεία και εν γνώσει των μελλόντων να ενεργηθώση δεκαεπτά(17)». Αυτοί ήταν οι: Κ. Καμμένος, Δ. Κεχαγιάς, Σ. Κότσαλης, Δ. Κωνσταντίνου, Ι. Λιάτσος, Ε. Λίτσος, Ι. Ματραλής, Τιμ. Μπαλλής, Ηρ. Μπιρμπίλης, Κ. Νιάκας, Ακύλας Παπαϊωάννου, Ι. Τσίμας, Κ. Τσούκας, Χ. Ιωάννου, Κ. Φραγκούλης και Κ. Χαραλαμπόπουλος.[4]
Διαβάστε όλες τις αναρτήσεις για το θέμα
στο link που ακολουθεί:
Καπνεργάτες στα οδοφράγματα
————————————————————–
1.Η ηρωική εξέγερση των καπνεργατών του Αγρινίου, Ριζοσπάστης, φ. 14.10.1929, σελ. 1 | 2. Τα μέτρα του κράτους εναντίον των καπνεργατών του Αγρινίου, Ριζοσπάστης, φ. 12.10.1929, σελ. 1 | 3. Το καθήλον (καθήκον) της αστικής δικαιοσύνης, Ριζοσπάστης, φ. 18.10.1929, σελ. 3.| 4. Το καθήλον (καθήκον) της αστικής δικαιοσύνης, Ριζοσπάστης, ό.π.
————————————————————–
Φωτογραφία: 10-10-1929 Η έφιππος χωροφυλακή κατά των απεργών καπνεργατών
στην πλ. Χατζοπούλου | ελαιογραφία Κώστα Γούναρη
——————————————————————————————————-
Η μνήμη είναι μια δυνατότητα για να διευρύνουμε το μέλλον
και όχι για να το συρρικνώσουμε στο ήδη ξεπερασμένο παρελθόν
