Λευτέρης Τηλιγάδας
Ηλεκτρική Αγρινίου
Από τους φανούς ασετιλίνης στο ηλεκτρικό φως
Μια υπόθεση φωτισμού και επιχειρηματικών παρεμβάσεων (1909–1925)
Από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920, το Αγρίνιο βρέθηκε στο επίκεντρο μιας κρίσιμης μετάβασης: από τον παραδοσιακό φωτισμό με φανούς ασετιλίνης στον σύγχρονο ηλεκτροφωτισμό. Μια μετάβαση που αποδείχθηκε μακρόχρονη, περιπετειώδης και βαθιά πολιτικο-επιχειρηματική.
Το 1909, η πόλη φωτίστηκε για πρώτη φορά συστηματικά με φανούς ασετιλίνης, στο πλαίσιο ενός συμβολαίου που είχε υπογράψει ο Δήμος Αγρινίου με την εταιρεία του Ισπανού επιχειρηματία Αλφόνσου Μας. Για τα δεδομένα της εποχής, η σύμβαση αποτελούσε σημαντικό βήμα εκσυγχρονισμού. Ωστόσο, το 1915 η εταιρεία του Μας άρχισε να μην τηρεί τις υποχρεώσεις της, με αποτέλεσμα η κοινοτική αρχή να αναζητά προσωρινές λύσεις. Για μια δεκαετία, έως και το 1925, η πόλη βασιζόταν σε ετήσιες συμβάσεις με διάφορους εργολάβους για τον φωτισμό της, η οποία όμως ήταν μια πρόχειρη και κοστοβόρα λύση.
Ήδη από το 1917, το Κοινοτικό Συμβούλιο Αγρινίου άρχισε να συζητά τη δυνατότητα δημιουργίας δημοτικού εργοστασίου ηλεκτροφωτισμού. Μέχρι το 1925, είχαν υπογραφεί δύο συμβάσεις με τον Π.Δ. Κοκκινόπουλο, ο οποίος επρόκειτο να αναλάβει τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης. Οι συμβάσεις αυτές, όμως, δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, καθώς το αρμόδιο υπουργείο συγκοινωνιών τις παρέπεμψε «διά ευθετότερον χρόνον», παγώνοντας τις σχετικές πρωτοβουλίες (Πρακτικά Κοινοτικού Συμβουλίου 21.1.1925).
Η καμπή ήρθε το 1925, όταν υπογράφηκε νέα σύμβαση με τη γαλλική εταιρεία του Λουδοβίκου Μαρτέλ. Οι πρώτες εργασίες ξεκίνησαν με ενθουσιασμό, όμως σύντομα το έργο βάλτωσε. Η πολυετής καθυστέρηση, οι τεχνικές δυσκολίες και πιθανώς ζητήματα χρηματοδότησης ή διοίκησης φρέναραν την πρόοδο.
Την τελική λύση έδωσε μια τοπική δύναμη με διαρκώς αυξανόμενη επιρροή: η εταιρεία των αδελφών Παπαστράτου. Με οικονομική ισχύ και διάθεση παρέμβασης στα τοπικά ζητήματα, οι Παπαστραταίοι ανέλαβαν τόσο τα δικαιώματα όσο και τις υποχρεώσεις της γαλλικής εταιρείας. Έτσι, ολοκληρώθηκε ένα έργο που έμελλε να σηματοδοτήσει την είσοδο του Αγρινίου στη νέα εποχή του ηλεκτρισμού.
Πίσω από την ιστορία του φωτισμού της πόλης, αποτυπώνεται ένα ευρύτερο αφήγημα για τη διοικητική αβελτηρία, τις παλινωδίες της κεντρικής διοίκησης, αλλά και τη δυναμική παρέμβαση του τοπικού επιχειρηματικού κόσμου σε ζητήματα δημοσίου συμφέροντος. Το φως ήρθε τελικά, όχι μόνο με ηλεκτρικό ρεύμα, αλλά και με την ανάδειξη των νέων δυνάμεων που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη ιστορία του Αγρινίου.
——————————————————————————————————————————————————————–
Υποσημείωση: Οι χρονολογίες που καταγράφονται πριν την 16η Φεβρουαρίου 1923 είναι σύμφωνες με την χρονολόγηση των πηγών. Για την αντιστοίχιση με τη σημερινή χρονολόγηση πρέπει στην αντίστοιχη χρονολογία να προστεθούν 13 μέρες
Φωτογραφία: Εργοστάσιο Ηλεκτρικής
(Σήμερα στεγάζει το σχολείο της 2ης Ευκαιρίας)
——————————————————————————————————-
Η μνήμη είναι μια δυνατότητα για να διευρύνουμε το μέλλον
και όχι για να το συρρικνώσουμε στο ήδη ξεπερασμένο παρελθόν
