.
Είναι μια ιστορία
– Εξοντώστε τους Εβραίους –
Στις 20 Ιανουαρίου 1942,
δεκαπέντε υψηλόβαθμα στελέχη του ναζιστικού κόμματος
και κορυφαίοι εκπρόσωποι της γερμανικής κυβέρνησης
συναντήθηκαν στο πλαίσιο μιας σημαντικής διάσκεψης
Η διάσκεψη πραγματοποιήθηκε σε μια πλούσια συνοικία του Βερολίνου σε μια βίλα δίπλα από μια λίμνη γνωστή ως Βάνζεε. Ο Ράινχαρντ Χάιντριχ, δεύτερος στην ιεραρχία των SS μετά τον Χάινριχ Χίμλερ, διοργάνωσε μια διάσκεψη για να συζητηθεί η «τελική λύση» στο ζήτημα των Εβραίων της Ευρώπης. Στη συνάντηση συμμετείχαν σημαντικά στελέχη της κυβέρνησης εκτός των SS των οποίων η συνεργασία ήταν απαραίτητη,
Αυτοί ήταν:
- Ο Γκαουλάιτερ Δρ. Άλφρεντ Μάγιερ (Alfred Meyer), ως εκπρόσωπος του Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, Υπουργού Ανατολικών Εδαφών.
- Ο Επικεφαλής αξιωματούχος (Reichamtsleiter) Δρ. Γκέοργκ Λάιμπραντ (Georg Leibbrandt), Γενικός Γραμματέας (Γ.Γ.) του Υπουργείου Ανατολικών Εδαφών του Ράιχ.
- Ο Δρ. Βίλχελμ Στούκαρτ (Wilhelm Stuckart), εκ μέρους του Υπουργείου Εσωτερικών του Ράιχ.
- Ο Δρ. Έριχ Νόιμαν (Erich Neumann), Πληρεξούσιος του Γραφείου του Τετραετούς Σχεδίου.
- Ο Δρ. Ρόλαντ Φράισλερ (Roland Freisler), Γ.Γ. του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
- Ο Δρ. Γιόζεφ Μπύλερ (Josef Bühler), ως εκπρόσωπος του Γενικού Κυβερνήτη της Πολωνίας, Χανς Φρανκ.
- Ο Γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών Μάρτιν Λούτερ (Martin Luther).
- Ο Συνταγματάρχης των SS Γκέραρντ Κλόπφερ, (Gerhard Klopfer), εκ μέρους της Καγκελαρίας, εκπρόσωπος του Μάρτιν Μπόρμαν (Martin Bormann), ιδιαίτερου γραμματέα του Χίτλερ.
- Ο Γενικός Διευθυντής της Καγκελαρίας του Ράιχ Φρίντριχ Κρίτζινγκερ (Friedrich Kritzinger).
- Ο Αντιστράτηγος των SS Ότο Χόφμαν (Otto Hofmann), ως εκπρόσωπος του Κεντρικού Γραφείου Φυλετικών Εκκαθαρίσεων.
- Ο Αντιστράτηγος των SS Χάινριχ Μύλλερ (Heinrich Müller) του Κεντρικού Γραφείου Ασφάλειας του Ράιχ.
- Ο Συνταγματάρχης των SS Άντολφ Άιχμαν (Adolf Eichmann) του Κεντρικού Γραφείου Ασφάλειας του Ράιχ.
- Ο Συνταγματάρχης των SS Δρ. Έμπερχαρντ Σένγκαρτ (Eberhard Schöngarth), Διοικητής της Αστυνομικής Ασφάλειας και της SD στη Γενική Διοίκηση της Πολωνίας.
- Ο Ταγματάρχης των SS Δρ. Ρούντολφ Λάνγκε (Rudolf Lange), Διοικητής της Αστυνομίας Ασφάλειας και της SD της Γενικής Επιτροπείας της Λετονίας, εκπροσωπώντας και τις αντίστοιχες υπηρεσίες όλων των βαλτικών χωρών και της Λευκορωσίας.
«Τελική λύση» ήταν η κωδική ονομασία των Ναζί για την εσκεμμένη, προσεκτικά σχεδιασμένη εξολόθρευση -ή γενοκτονία- όλων των Εβραίων της Ευρώπης. Οι Ναζί χρησιμοποιούσαν τον ασαφή όρο «τελική λύση» για να αποκρύψουν την πολιτική των μαζικών δολοφονιών από τον υπόλοιπο κόσμο. Στην πράξη, οι συμμετέχοντες στη συνάντηση στο Βάνζεε συζήτησαν για μεθόδους δολοφονίας, για εκκαθαρίσεις και για «εξόντωση».
Τα πρακτικά αυτής της διάσκεψης διασώθηκαν χάρη στην τυχαία ανακάλυψή τους στο αρχείο του Μάρτιν Λούτερ. Ο Χάιντριχ, ωστόσο, επενέβη σε αυτά αντικαθιστώντας όσα αφορούσαν την ανάληψη ενεργειών εξόντωσης από τους Ναζί με τις ανάλογες κωδικοποιημένες εκφράσεις των SS: Έτσι, η “εξόντωση με φυσικά μέσα” αναφέρεται στη θανάτωση των αιχμαλώτων Εβραίων μέσω ενός συνδυασμού σκληρής καταναγκαστικής εργασίας και λιμοκτονίας. Οι όροι “ειδική δράση” ή “ανάλογη μεταχείριση” αναφέρονται στην εκτέλεση των αιχμαλώτων είτε με πυροβόλα όπλα είτε με χρήση αερίων.
Από τα πρακτικά διαπιστώνεται ότι, ανεξάρτητα από το αν οι Εβραίοι εργάζονταν σε κατασκευές ή ως εργάτες, και ακόμη και αν κατάφερναν να επιζήσουν στις συνθήκες εξοντωτικής εργασίας και ασιτίας λόγω “φυσικής επιλογής”, έπρεπε να εξοντωθούν με “ανάλογη μεταχείριση”. Ουσιαστικά, η εντολή του Χάιντριχ και των προϊσταμένων του ήταν ότι σε κανέναν δε θα επιτρεπόταν να επιζήσει. Την ίδια τύχη θα είχαν και όσοι είχαν εβραϊκή καταγωγή από ένα μόνο γονέα ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, θα επιδιωκόταν η στείρωσή τους.
Μετά τη διάσκεψη όλα τα χιτλερικά στελέχη ενημερώθηκαν για τις αποφάσεις και από τον Iούλη του 1942 άρχισαν οι εκτοπισμοί Εβραίων -από τις χώρες που κατείχαν οι Γερμανοί- προς τα στρατόπεδα του Άουσβιτς, του Σόμπιβορ και του Μαϊντάνεκ, όπου λειτουργούσαν θάλαμοι αερίων.
Η εκκαθάριση των Εβραίων είχε ήδη ξεκινήσει με τα Gaswagen (φορτηγά αερίων) το καλοκαίρι του 1940 αλλά και με τα Einsatzgruppen, μονάδες δηλαδή της SD (υπηρεσία ασφαλείας των SS) που από το 1939 διέπρατταν στην Πολωνία μαζικές σφαγές εναντίον των Εβραίων. Μετά την έναρξη των μαζικών δολοφονιών των Εβραίων στις κατακτημένες περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης τον Ιούνιο του 1941, το πρωτόκολλο της Συνθήκης του Βάνζεε αποκαλύπτει τη μετάβαση στο συστηματικό σχεδιασμό μιας ολοκληρωτικής γενοκτονίας. Εδώ ο Αϊχμαν συνέταξε το Πρωτόκολλο που περιγράφει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες το σχέδιο για την «Τελική Λύση», την εξόντωση δηλαδή των Εβραίων της Ευρώπης.
«Αγωνιστείτε ενάντια σε αυτήν την διαβολική δύναμη, η οποία βυθίζει την Γερμανία σε αυτήν την μιζέρια, αγωνιστείτε ενάντια στον Μαρξισμό καθώς και τον πνευματικό φορέα αυτής της παγκόσμιας χολέρας και επιδημίας που δεν είναι άλλος από τον Εβραίο. Μην αγωνιστείτε με τον αστικό τρόπο δηλαδή προσεχτικά, ώστε να μην προκαλέσετε πολύ πόνο. Όχι και πάλι όχι! Όταν αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε αυτό το νέο κίνημα, γνωρίζαμε ότι υπάρχουν μόνο δύο δυνατές λύσεις: Είτε ο εχθρός θα περάσει πάνω από το πτώμα μας ή εμείς πάνω από το δικό του.” [Από τον λόγο του Χίτλερ στις 27 Φεβρουαρίου 1925 (Χίτλερ, σημειώσεις)]
Η Διάσκεψη του Βάνζεε ήταν ο τόπος όπου η «τελική λύση» αποκαλύφθηκε επισήμως σε κορυφαία στελέχη εκτός του ναζιστικού κόμματος, τα οποία επρόκειτο να συμβάλλουν στη μεταφορά των Εβραίων από όλα τα μέρη της υπό γερμανική κατοχή Ευρώπης προς τα στρατόπεδα «εξόντωσης» των SS στην Πολωνία. Κανείς από τους παρισταμένους στο Βάνζεε δεν έφερε αντιρρήσεις στην πολιτική που ανακοινώθηκε. Ποτέ άλλοτε ένα σύγχρονο κράτος δε δεσμεύτηκε έτσι για τη δολοφονία ενός ολόκληρου λαού.
Μια ιδέα για το πώς αντιλαμβανόταν τα χιτλερικά στελέχη αυτή την απόφαση μας δίνει ο Αντ. Αϊχμαν απολογούμενος στη δίκη του. Απαντά σε ερωτήσεις του ισραηλινού αστυνομικού ανακριτή λοχαγού Avner Less.
– Λες: Τι σημαίνει αυτό;
– Αϊχμαν: Κατά τον αρχηγό της γερμανικής ασφάλειας Χάινριχ Χίμλερ, έπρεπε να λειτουργήσει ο νόμος της φυσικής επιλογής. Ήταν μια από τις προσφιλείς του ιδέες.
-Λες: Σύμφωνοι. Αλλά τι σημαίνει αυτό;
-Αχμαν: Σημαίνει βεβαίως δολοφονίες. Ο Χέιντριχ στο Βανζέε είχε πει ότι τα υπολείμματα των Εβραίων, τα οποία θα επιζήσουν απ’ αυτή τη μεταχείριση, θα είναι άτομα τα οποία δια της εφαρμογής του νόμου της φυσικής επιλογής θα αποτελέσουν τον πυρήνα της αναντώσεως των Ιουδαίων. Τα άτομα αυτά θα μπορούσαν να αφεθούν ελεύθερα (από τον Τύπο της εποχής).
Βασικές ημερομηνίες
22 Ιουνίου 1941 | Δολοφονίες διαπράττονται κατά τη γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση
Οι γερμανικές μονάδες ειδικών καθηκόντων (Einsatzgruppen), που ονομάζονταν και τάγματα θανάτου, αναλαμβάνουν τη δολοφονία Εβραίων κατά τη διάρκεια της εισβολής στη Σοβιετική Ένωση. Αυτές οι μονάδες ακολουθούν το γερμανικό στρατό καθώς προελαύνει βαθιά στο σοβιετικό έδαφος και διεξάγουν επιχειρήσεις μαζικών δολοφονιών. Αρχικά τα τάγματα θανάτου εκτελούσαν κυρίως άνδρες εβραϊκής καταγωγής. Σύντομα όμως, όπου πήγαιναν τα τάγματα θανάτου εκτελούσαν όλους τους Εβραίους, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ηλικία ή φύλο. Την άνοιξη του 1943, τα τάγματα θανάτου είχαν πλέον δολοφονήσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο Εβραίους και δεκάδες χιλιάδες παρτιζάνους, Ρομά (Τσιγγάνους) και Σοβιετικούς πολιτικούς αξιωματούχους.
3 Σεπτεμβρίου 1941 | Ξεκινούν δοκιμαστικά οι εκτελέσεις σε θαλάμους αερίων στο Άουσβιτς
Πραγματοποιούνται δοκιμαστικά εκτελέσεις στον θάλαμο αερίων του Άουσβιτς 1, του κεντρικού στρατοπέδου στο Άουσβιτς της νότιας Πολωνίας. 600 Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου και 250 άρρωστοι και εξασθενημένοι κρατούμενοι οδηγούνται δια της βίας σε έναν πειραματικό θάλαμο αερίων. Οι Γερμανοί δοκίμασαν τη φονικότητα του αερίου Zyklon B. «Zyklon B» ήταν η εμπορική ονομασία του αερίου που παραγόταν από κρυσταλλικά σφαιρίδια υδροκυανίου, το οποίο συνήθως χρησιμοποιούσαν ως εντομοκτόνο. Η «επιτυχία» αυτών των πειραμάτων οδήγησε στην υιοθέτηση του Zyklon B ως του δηλητηριώδους αερίου για το κέντρο εξόντωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Οι μαζικές δολοφονίες ξεκίνησαν εκεί τον Ιανουάριο του 1942.
8 Δεκεμβρίου 1941 | Αρχίζει η λειτουργία του κέντρου εξόντωσης Κέλμνο
Το Κέλμνο βρίσκεται περίπου 48 χλμ. βορειοδυτικά του Λοτζ. Ήταν το πρώτο ναζιστικό στρατόπεδο στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν δηλητηριώδη αέρια για μαζικές δολοφονίες. Τα θύματα που είχαν εκτοπιστεί στο στρατόπεδο οδηγούνταν δια της βίας σε φορτηγά-θαλάμους αερίων. Ένας σωλήνας τροφοδοτούσε τα αέρια της εξάτμισης του φορτηγού στην ερμητικά κλειστή καρότσα, στην οποία χωρούσαν 50 ή και 70 άτομα. Μόλις το μονοξείδιο του άνθρακα σκότωνε όσους βρίσκονταν στην καρότσα, οδηγούσαν το φορτηγό και το άδειαζαν σε ομαδικούς τάφους. Στο Κέλμνο χρησιμοποιούσαν τρία φορτηγά-θαλάμους αερίων, ενώ τουλάχιστον 152.000 άνθρωποι δολοφονήθηκαν εκεί έως τα μέσα Ιουλίου 1944.