.
Όσα ξέρει ο τορναδόρος, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος
Η πολεοδόμηση των ουρανών
και η απεδαφοποίηση της κοινωνίας
«Έχουμε ένα Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής
τέλειο ως real estate γραφείο, µε τροµερές αυξήσεις σε συντελεστές δόµησης
και κανένα ποιοτικό κριτήριο και παραδίδει άνευ όρων τις πόλεις,
σε κάτι που µπορεί να γίνει πολύ καταστροφικό αν όντως εφαρµοστεί»
(Ηρώ Διώτη – 2012)
Έρευνα – Κείμενο: Βοηθός τορναδόρου
Την Κυριακή το πρωί, η συγκυρία το έφερε έτσι, να βρίσκεται στο Αγρίνιο η κ. Ηρώ Διώτη, για την παρουσίαση του βιβλίου του Πέτρου Παπακωνσταντίνου « Το γκρίζο κύμα. Η νέα ακροδεξιά και οι συνεργοί της».
Γιατί όμως συγκυρία; Συγκυρία, γιατί αυτές τις μέρες προέκυψε η απόφαση του ΣτΕ για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, η οποία ήρθε να ανατρέψει ότι ίσχυε επί 12 χρόνια τώρα. Η κ. Διώτη λοιπόν, την ημέρα που ψηφίζονταν το νομοσχέδιο στη Βουλή (Πέμπτη, 29 Μαρτίου του 2012), ήταν ειδική αγορήτρια του ΣΥΡΙΖΑ και είπε αρκετά σημαντικά και ενδιαφέροντα. Όμως οι προτεραιότητας της Κυβέρνησης και των κομμάτων που την στήριζαν εκείνη την περίοδο ήταν άλλες.
Να θυμίσουμε στο σημείο αυτό ότι, ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός είναι ένα νομοθέτημα της πρώτης ουσιαστικά μνημονιακής κυβέρνησης της χώρας, η οποία διορίστηκε έχοντας τη στήριξη της τεχνικής πλειοψηφίας των κομμάτων του ΠΑΣΟΚ, της Νέας Δημοκρατίας και του ΛΑΟΣ και με Πρωθυπουργό κοινής αποδοχής τον πρώην Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και πρώην Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Λουκά Παπαδήμο.
Κανείς εκείνη την εποχή δεν «άκουσε» τους συνταγματολόγους που τόλμησαν να αναφερθούν σε εκτροπή από αυτά που προβλέπει το Σύνταγμα[1] αναφορικά ακόμα και με τη διαδικασία που ακολουθήθηκε στην τοποθέτηση του Παπαδήμου στη θέση του Πρωθυπουργού. Ούτε τα διεθνή μέσα ενημέρωσης «άκουσε» κανείς, που θεώρησαν ότι η επιβολή του μη εκλεγμένου Λουκά Παπαδήμου και ο σχηματισμός κυβέρνησης χωρίς εκλογές παραβιάζουν βασικές αρχές της δημοκρατίας, ακόμη και όταν ακολουθείται το γράμμα του νόμου με την λήψη ψήφου εμπιστοσύνης από το κοινοβούλιο. Κανένας «παραλογισμός», λοιπόν, δεν υπάρχει στο γεγονός ότι μια αντισυνταγματική για αρκετούς κυβέρνηση παρήγαγε ένα αντισυνταγματικό νόμο, τον οποίο καμία από τις κυβερνήσεις που ακολούθησαν δεν τον κατήργησε. Ούτε καν αυτοί που τον καταψήφισαν, δηλαδή η μετέπειτα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η οποία τον διατήρησε και ευθύνεται κι αυτή σήμερα, για τα «νερά και τα απόνερα» που δημιούργησε η «κατακλυσμιαία» απόφαση του ΣτΕ.
Διαβάζοντας από τα πρακτικά της Βουλής εκείνης της μέρας (μπορείτε να τα δείτε στο τέλος του κειμένου), ας σταθούμε σε μερικές αναφορές της κ. Διώτη, για να δούμε τι σηματοδοτούσε η ψήφιση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού για τη στόχευση και τις θεωρητικές κατευθύνσεις που τον χαρακτήριζαν στην εφαρμογή του για την οικοδόμηση των σύγχρονων πόλεων.
Μια σημαντική παρατήρηση είναι ότι ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός είναι ένας οικοδομικός που δίνει το δικαίωμα στους εργολάβους να πολεοδομήσουν τις πόλεις. Με την εφαρμογή του ο κατασκευαστής θα είναι εκείνος που θα δημιουργεί ελεύθερους χώρους και θα αποφασίζει για τη χρήση τους και όχι η πολιτεία, όπως υποστήριξε η κ. Διώτη. Μια πολιτεία, η οποία έπρεπε από χρόνια να είχε κάνει «μία σειρά από πολεοδοµικές µελέτες και µελέτες αστικού σχεδιασµού», πολύ πριν αποφασίσει «να οικοδομήσει τους ουρανούς», αυξάνοντας τους συντελεστές δόμησης «στο 25% µε 30% με ταυτόχρονη πριμοδότηση της αύξησης του συντελεστή δόµησης µόνο για τις µεγάλες ιδιοκτησίες δημιουργώντας ανισότητες ανάµεσα στους πολίτες.
«Ένα άλλο σημείο, που θα θέλαμε να σταθούμε», είχε πει τότε η κ. Διώτη, «είναι ότι αυτός ο ΓΟΚ παίρνει µια ιδέα, που είναι των αρχών της δεκαετία του ’20 και του ’30, η οποία αναπτύχθηκε ουσιαστικά από τον Λε Κορµπυζιέ και τους µοντερνιστές εκείνη την εποχή. Έχουµε διαβάσει και αρθρογραφίες σε διάφορες εφηµερίδες και στις δικές µας εφηµερίδες για τις υποτιθέµενες συνεκτικές και φωτεινές πόλεις. Είναι αυτή η ιδέα. Εδώ υπάρχουν τα εξής ζητήµατα. Το ένα, είναι η απελευθέρωση της γης -µικραίνει το αποτύπωµα του κτηρίου που λέει και το νοµοσχέδιο- και τα άλλα, είναι η αύξηση του πληθυσµού στα κέντρα των πόλεων και οι ελεύθεροι χώροι. Ποιο είναι το πρόβληµα; Όταν µίλησε ο Λε Κορµπυζιέ για τη «φωτεινή πόλη», δηλαδή ψηλοί ουρανοξύστες και τεράστιοι χώροι από κάτω, όλα φωτεινά µε διαφοροποίηση πεζών και αυτοκινήτων που κινούνται σε διαφορετικά επίπεδα, είχε κάποιο λόγο. Γι’ εµάς, αυτό που µόλις περιέγραψα είναι µια εικόνα που έχουµε όλοι µας και από ταινίες που βλέπουµε, που σε πιάνει µια ανατριχίλα γιατί υπάρχουν µόνο κτήρια, άχρηστοι άδειοι χώροι και άνθρωποι πουθενά. Ο λόγος για τους µοντερνιστές που ανέπτυξαν αυτήν την ιδέα, ήταν πως αυτή ήταν µια σύλληψη που απαντούσε στα τεράστια προβλήµατα που είχαν τότε οι βιοµηχανικές πόλεις, όπου ζούσαν στοιβαγµένοι, µε υγρασίες, µε σκοτεινά δροµάκια. Έπρεπε τότε να απαντήσουν σε ένα τόσο σοβαρό ζήτηµα και ανέπτυξαν αυτήν τη µεγαλοϊδεατική σύλληψη. Τέλος πάντων, όµως, δεν είναι µια ιδέα για το σήµερα και για το εδώ.
Η ιδέα, βέβαια, εφαρµόστηκε γιατί βόλευε σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στις ανατολικές χώρες ή στη Γαλλία και κυρίως φτιάχτηκαν γραφεία και εργατικές κατοικίες µ’ αυτόν τον τρόπο. Η ιδέα, όπου έγινε, ήταν αποκρουστική, έκοψε τους ανθρώπους από τη γειτονιά, η γη έπαψε να έχει χρήσεις και ανθρώπους, παρά είχε τεράστιους άδειους χώρους ανάµεσα σε πανύψηλα κτήρια και φυσικά ενισχύθηκε η υποβάθµιση και η παραβατικότητα. Στην Αµερική, παρ’ ότι εφαρµόστηκαν πάρα πολύ αυτά τα σχέδια, γκρεµίζουν πια αυτά τα κτήρια, γιατί οδήγησαν σε ένα πολύ υποβαθµισµένο περιβάλλον. Εποµένως, η εκτεταµένη χρήση τέτοιου είδους λύσεων οδηγεί σε χειροτέρευση της κατάστασης.
Σκεφτείτε τον πύργο της Αθήνας, που έγινε επί χούντας, η οποία επίσης είχε απελευθερώσει τα ύψη των κτηρίων. Έχει έναν ελεύθερο χώρο που δεν χρησιµοποιείται σε τίποτα, ούτε προσφέρει οτιδήποτε στην πόλη. Στην καλύτερη περίπτωση, να προσφέρει χώρο για τραπεζοκαθίσµατα στα δύο-τρία µαγαζιά που υπάρχουν. Αν δεν ήταν και αυτά τα µαγαζιά, είναι ζήτηµα αν θα περνούσαµε από εκεί το βράδυ. Σε καµµία, λοιπόν, περίπτωση δεν βελτιώνει το αστικό περιβάλλον και είναι αντικοινωνική λύση.
Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι όταν φτιάχνεις ψηλά κτήρια αυξάνονται οι µετακινήσεις και όχι το περπάτηµα, γιατί τα κενά είναι τεράστια, µε αποτέλεσµα να πληθαίνουν τα αυτοκίνητα και να νεκρώνει η πόλη από τους κατοίκους. Οι δικές µας πόλεις, έχουν την οικειότητα της µικρής κλίµακας και των πολλών µεικτών χρήσεων. Η κατοικία, το ψιλικατζίδικο, το περίπτερο, το εστιατόριο, παντού µπορείς να κυκλοφορήσεις.
Σκεφτείτε, επίσης, τις αµερικανικές πόλεις. Είναι χαρακτηριστική η εικόνα, οι πανύψηλες πόλεις που κινείσαι µόνο µε αυτοκίνητο.
Τελευταίο παράδειγµα σε αυτά είναι η Μπραζίλια, η πρωτεύουσα της Βραζιλίας, πόλη σχεδιασµένη από την αρχή µε ψηλά κτήρια και µεγάλα κενά που δεν έχουν καµµία χρήση και που κανείς δεν θέλει να ζήσει εκεί, παρά µόνο αυτοί που αναγκάζονται λόγω εργασίας, δεν περπατάει τίποτα στο δρόµο το βράδυ και κοινωνικά είναι παντελώς αποτυχηµένη µέχρι εφιαλτική. [..]
Ένα ακόµα ζήτηµα, κύριε Υπουργέ, γύρω από τη συζήτηση για το ΓΟΚ, είναι η λεγόµενη «απεδαφοποίηση» της κοινωνίας η οποία πετυχαίνεται και µε τα πολύ ψηλά κτήρια. Έχει υπάρξει αρθρογραφία και µε αυτό το ιδεολογικό ζήτηµα που λέει ότι οι άνθρωποι είναι συντηρητικοί όταν είναι δεµένοι µε τη γη και ότι πρέπει να είµαστε άνθρωποι το κόσµου.
Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι είναι πιο συνεκτικοί και έχουν καλύτερες σχέσεις επικοινωνίες σε µικρή κλίµακα. Αυτό δεν το θέλει η σύγχρονη αυτή αντίληψη της απεδαφοποίησης και του δήθεν νεκρικού πλήθους. Θέλει άτοµα αποµονωµένα, πολύ εύκολα µεταφερόµενα που σήµερα να δουλεύουν εδώ και αύριο οπουδήποτε και που φυσικά δεν ενδιαφέρονται για τα κοινά, για τη γειτονιά, για την περιοχή που ζουν. Αυτά τα ζητήµατα είναι κάπως θεωρητικά, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αλλά είναι το υπόβαθρο που πατάνε οι υποστηρικτές αυτών των ιδεών. […]
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, επανέρχοµαι στο άρθρο 10, για να πω πως γίνεται φανερό ότι ούτε αυτό το νοµοσχέδιο ξεφεύγει από το γενικό κανόνα που διέπει κάθε νοµοσχέδιο αυτού του Υπουργείου και της Κυβέρνησης, δηλαδή, τον κανόνα «Όλα για το κέρδος». Τα κέρδη είναι πάνω από τους ανθρώπους, πάνω από το περιβάλλον, πάνω από την πολιτιστική κληρονοµιά. Έχουµε ένα Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής τέλειο ως real estate γραφείο, µε τροµερές αυξήσεις σε συντελεστές δόµησης και κανένα ποιοτικό κριτήριο και παραδίδει άνευ όρων τις πόλεις, σε κάτι που µπορεί να γίνει πολύ καταστροφικό αν όντως εφαρµοστεί.
Εν κατακλείδι –σας το είπαµε και στην επιτροπή- θερµά συγχαρητήρια, κύριε Υπουργέ, που δεν µάθατε τίποτα από τις real estate φούσκες ούτε καν από τη γειτονική µας Ισπανία και θέλετε τώρα να επιβάλετε αυτό το εξαιρετικό όραµα και στη χώρα µας, επαναφέροντας ακόµα και διατάξεις του ισχύοντος ΓΟΚ που κριθήκαν αντισυνταγµατικές από το Συµβούλιο της Επικρατείας, όπως για την κατ’ εξαίρεση δόµηση των οικοπέδων που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις αρτιότητας.
Μια διορισµένη, µνηµονιακή Κυβέρνηση, λοιπόν, επιχειρεί ουσιαστικά την καταστροφή της µικρής κλίµακας, των µικροµεσαίων αστικών περιοχών και των γειτονιών των πόλεων, που ακόµη για τους πολίτες αποτελούν κέντρα κοινωνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
Το νοµοσχέδιο, κυρία και κύριοι Βουλευτές, ευνοεί τη συγκέντρωση της γης σε λίγα χέρια, ενώ παράλληλα, δίνει διάφορα µπόνους σε τετραγωνικά µέτρα τσιµέντου και αυξήσεις στο συντελεστή, υπό τον όρο ότι θα δηµιουργούνται µεγάλα οικοδοµικά σύνολα. Παρέχονται, ακόµη, διαφόρων ειδών κίνητρα -και µε αυτόν και µε άλλους νόµους- στους µεγάλους επιχειρηµατίες που έχοντας µάλλον ήδη αγοράσει περιοχές, θα δουν τα κέρδη τους να απογειώνονται. Άξιος, λοιπόν, ο µισθός σας, κύριε Υπουργέ. Το έργο σας ως Κυβέρνηση θα το γράψει η ιστορία ως µνηµείο καταστροφικής πολιτικής. «Φεύγω και αφήνω πίσω µου συντρίµµια» είναι το πιο ταιριαστό σλόγκαν που µπορείτε να υιοθετήσετε για τις εκλογές. Ζητάµε για ακόµη µια φορά να αποσύρετε το νοµοσχέδιο και να δώσετε χρόνο στη συζήτηση µε κοινωνικούς και επιστηµονικούς φορείς, γιατί οι αλλαγές µε τους ΓΟΚ µπορεί να γίνονται µε πολύ αργούς ρυθµούς αλλά είναι συντριπτικές και µας αφορούν όλες και όλους. Αν εµµείνετε, φυσικά, στο να το συζητάµε, θα το καταψηφίσουµε».
Αυτά είχε αναφέρει η κ. Διώτη το 2012 στη Βουλή. Και δεν γνωρίζω αν κάποιος από τους μετέχοντες ή τους υποστηρικτές της μνημονιακής κυβέρνησης Παπαδήμου αντέκρουσε αυτή την τοποθέτηση.
Μέχρι που ήρθε η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ και την δικαίωσε. Μόνο που, μ’ αυτά και μ’ αυτά, το «δίκιο» έμεινε μετέωρο να αιωρείται ανάμεσα στο τετελεσμένο της εφαρμογής για 12 ολόκληρα χρόνια αυτού του αντισυνταγματικού νόμου και των αρχών και των αξιών του Συντάγματος αυτής της χώρας, που κάποιοι, «αυθαίρετοι» της συγκυρίας, αποφάσισαν να μετέτρεψαν σε κουρέλια. Αλλά τα «κουρέλια» αυτά, όπως αποδεικνύεται «τραγουδούν ακόμα» οικοδομώντας το σκληρό hard rock της καθημερινότητας μας.
Όπως γράψαμε και τις προηγούμενες μέρες, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ο οποίος είχε τοποθετηθεί επίσης τότε, ως βουλευτής και έχει ενδιαφέρον να δείτε την τοποθέτηση του στα πρακτικά που ακολουθούν, με απόφαση του αρμόδιου υπουργού, κ. Σκυλακάκη, αποφάσισε να ανοίξει τη διαβούλευση για λίγες μέρες, όπως γίνεται άλλωστε με κάθε διαβούλευση που ανοίγει το υπουργείο του, για «να σώσει», όπως περίπου είπε, «ό,τι σώζεται».
Όλα αυτά όμως και κυρίως το γεγονός αυτής της «σωτηρίας» οδηγεί ακόμα και τον κάθε μη θρησκευόμενο πολίτη αυτής της χώρας, που έχει βιώσει στο πετσί του ένα σωρό παρόμοιες «σωτηρίες», να κάνει τον σταυρό του σιγοψιθυρίζοντας από μέσα του: «κι ο θεός βοηθός!».
Πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΖ’
Πέµπτη 29 Μαρτίου 2012 (πρωί)
ΔΙΩΤΗ Η., σελ. 8149 | ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ Κ., σελ. 8154
——————————————————————————————————–
1.Έπρεπε αρχικά, σύμφωνα με την άποψη αρκετών συνταγματολόγων, να παραιτηθεί από πρωθυπουργός ο Γιώργος Παπανδρέου, και μετά να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας.
——————————————————————————–
Στο μεροκάματο της σπουδής των τεχνικών της εξουσίας
