...
Ο γέγονε… Γέγονε |
Γεγονότα
1507 – Ο σύζυγος της Λίζας Γκεραρντίνι, πλούσιος έμπορος από τη Βενετία, μισθώνει τις υπηρεσίες του Λεονάρντο Ντα Βίντσι για να ζωγραφίσει το πορτρέτο της γυναίκας του.
Ο ιταλός μετρ θα δημιουργήσει το αριστούργημά του, που θα μείνει στην ιστορία ως Μόνα Λίζα. Ο πίνακας πήρε το όνομά του από τη Λίζα ντελ Τζοκόντο, που ήταν μέλος της οικογένειας Γκεραρντίνι από τη Φλωρεντία και την Τοσκάνη και σύζυγος του εύπορου έμπορου μεταξιού Φρανσέσκο ντελ Τζιοκόντο. Ο πίνακας ήταν παραγγελία για το καινούριο τους σπίτι και για να γιορτάσουν τη γέννηση του δεύτερου γιου τους, Αντρέα.
Η ταυτότητα της εικονιζόμενης γυναίκας αναγνωρίστηκε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης το 2005 από έναν ειδικό που ανακάλυψε ένα σημείωμα του 1503 το οποίο είχε γράψει ο Αγκοστίνο Βεσπούτσι.
Διάφορες εναλλακτικές απόψεις έχουν εκφραστεί σχετικά με το θέμα. Κάποιοι μελετητές θεωρούν πως η Λίζα ντελ Τζιοκόντο ήταν το αντικείμενο μιας άλλης προσωπογραφίας, και εντοπίζουν τουλάχιστον άλλους τέσσερις πίνακες στους οποίους αναφέρεται ο Βασσάρι αποκαλώντας τους Μόνα Λίζα. Ο Σίγκμουντ Φρόυντ πίστευε πως το περιώνυμο μειδίαμα της Μόνα Λίζα ήταν αποτέλεσμα ανάκλησης ανάμνησης της μητέρας του Λεονάρντο.
Άλλες προτάσεις για την ταυτότητα της εικονιζόμενης γυναίκας είναι: η μητέρα του Λεονάρντο Κατερίνα, η Isabella από τη Νάπολη, η Cecilia Gallerani, η Costanza d’Avalos, Δούκισσα της Francavilla, η Ισαβέλλα των Έστε, η Pacifica Brandano or Brandino, η Isabela Gualanda, η Κατερίνα Σφόρτσα, η Βιτόρια Κολόνα, η Ισαβέλλα της Αραγώνας, η Φιλιμπέρθα του Σαβόι, η Πατσίφικα Μπραντάνο και ο ίδιος ο Λεονάρντο. Σήμερα οι απόψεις των ιστορικών της τέχνης συγκλίνουν στην ιδέα πως ο πίνακας απεικονίζει τη Λίζα ντελ Τζιοκόντο, που πάντα ήταν η παραδοσιακή άποψη.
1839 – Ο σουλτάνος Μαχμούτ Β’ ξεκινά την προσπάθεια εκσυγχρονισμού της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που θα μείνει γνωστή ως «Τανζιμάτ».
Ο σουλτάνος Μαχμούτ Β΄, βλέποντας την Οθωμανική Αυτοκρατορία να παραπαίει ύστερα από τις βαριές ήττες του πρώτου μισού του 19ου αιώνα – τη ναυμαχία του Ναυαρίνου (1827), τη Συνθήκη της Αδριανούπολης (1829), το Συνέδριο του Λονδίνου που αναγνώρισε το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος και τη συντριβή των οθωμανικών στρατευμάτων από τον Μωχάμετ Αλή της Αιγύπτου (1831) – συνειδητοποίησε πως χωρίς ριζική αναδιοργάνωση το κράτος θα κατέρρεε. Η αιγυπτιακή εισβολή στη Μικρά Ασία, που απείλησε την ίδια την Κωνσταντινούπολη, τον ανάγκασε να υποσχεθεί μεταρρυθμίσεις και άρση των διακρίσεων εις βάρος των χριστιανών υπηκόων, προκειμένου να εξασφαλίσει τη στήριξη των Μεγάλων Δυνάμεων.
Η υπόσχεση αυτή αποτέλεσε το προοίμιο του εκσυγχρονιστικού κινήματος «Τανζιμάτ», το οποίο υλοποίησε ο διάδοχός του Αμπντούλ Μετζίτ Α΄. Στις 2 Νοεμβρίου 1839 εξέδωσε το «Διάταγμα του Ροδώνα» (Χάττ-ι Σερίφ), που εγγυόταν τη ζωή, την τιμή και την περιουσία όλων των υπηκόων, καθώς και την ισότιμη συμμετοχή των χριστιανών στη διοίκηση και τον στρατό. Παρά τις εξαγγελίες, οι διακρίσεις συνεχίζονταν, προκαλώντας νέες ρωσικές πιέσεις και τελικά τον Κριμαϊκό Πόλεμο (1853-1856). Μετά τον πόλεμο, το «Χάττ-ι Χουμαγιούν» του 1856 επανέλαβε και ενίσχυσε τις δεσμεύσεις για ισότητα, καλώντας τους αξιωματούχους να τις εφαρμόσουν.
Οι μεταρρυθμίσεις κορυφώθηκαν με τη νομοθετική κατοχύρωση της οθωμανικής υπηκοότητας για όλους (1869) και την ανακήρυξη του πρώτου Συντάγματος (1876). Ωστόσο, η άνοδος του αυταρχικού Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ και ο Ρωσοτουρκικός Πόλεμος (1877-1878) ανέστειλαν τη φιλελεύθερη πορεία, επαναφέροντας την αυτοκρατορία στον παλιό απολυταρχισμό.
1898 – Έπειτα από 229 χρόνια κατοχής, οι τελευταίοι τούρκοι στρατιώτες αποχωρούν από την Κρήτη. Στις 9 Δεκεμβρίου θα αποβιβαστεί στη Σούδα ο ύπατος αρμοστής Πρίγκιπας Γεώργιος.
Ήταν 3 Νοεμβρίου του 1898… Νωρίς το πρωί, μια σελίδα της ιστορίας της πολύπαθης νήσου Κρήτης γράφεται με ολοστρόγγυλα χρυσά γράμματα. Ο τελευταίος Τούρκος στρατιώτης, επιβιβάζεται σε πλοίο και εγκαταλείπει το νησί. Όλα έγιναν στο λιμάνι της Σούδας. Είχαν περάσει συνολικά 229 χρόνια, δύσκολα, που είχαν πατήσει το πόδι τους στα Κρητικά χώματα, και επιτέλους ο μεγάλος δυνάστης γινόταν παρελθόν.
Την επόμενη μέρα, 4 του Νοέμβρη, το νησί περνά σε συμμαχικά και ελληνικά χέρια. Ο ανταποκριτής της γερμανικής εφημερίδας Μαχ μετά τις σφαγές του Ηρακλείου τον Αύγουστο του 1898 που ήταν η τελευταία πράξη του κρητικού δράματος και ο δραματικός επίλογος μιας μακρόχρονης και απάνθρωπης δουλείας, έγραφε:
“Η εκ Κρήτης απέλευσις των Τούρκων στρατιωτών και υπαλλήλων είναι πλέον τετελεσμένον γεγονός και τη 4η Νοεμβρίου έτους κατελύθη πράγματι το επί της νήσου κράτος της ημισελήνου. Επί των Χανίων εκυμάτισεν η τουρκική σημαία από της 20 Αυγούστου 1645, ήτοι εν όλω 253 έτη, επί του Ηρακλείου 229 έτη, επί του βράχου της Γραμβούσης 195 και επί του πύργου της Σπιναλόγκας και Σούδας 171. Οι έξι πελέκεις οι σωζόμενοι επί των τειχών του Ηρακλείου εις ανάμνησιν της εφόδου, της 27ης Σεπτεμβρίου 1669 κατερρίφθησαν, εξηφανίσθησαν τα εμβλήματα του κυριάρχου και οι μαρμάρινοι λέοντες οι επισκοπούντες από των χρόνων των Ενετών, τας υπό τους πόθους των μεταβολάς, δεν βλέπουσι πλέον ενόπλους τους μουσουλμάνους, τους νικήσαντάς ποτε την υπερήφανον δημοκρατίαν”.
1918 – Ξεσπά στο Κίελο η επανάσταση των ανδρών του γερμανικού ναυτικού. Η Γερμανική Επανάσταση ή Νοεμβριανή Επανάσταση ονομάστηκε η εμφύλια σύγκρουση που ξέσπασε στη Γερμανική Αυτοκρατορία στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και είχε σαν αποτέλεσμα την αλλαγή του καθεστώτος της χώρας.
Η σύγκρουση που άρχισε από τον Νοέμβριο του 1918, έληξε τον Αύγουστο του 1919 με την ανατροπή του καθεστώτος της συνταγματικής μοναρχίας και την αντικατάστασή του από τη δημοκρατία, που αργότερα έγινε γνωστή ως Δημοκρατία της Βαϊμάρης.
Στις 3 Νοεμβρίου, ναύτες στο Κίελο ύψωσαν την κόκκινη σημαία, στο πλευρό τους προσχώρησε και η φρουρά της πόλης με αποτέλεσμα την 4η Νοεμβρίου να γίνουν οι κύριοι της κατάστασης. Οι εργάτες και οι Σπαρτακιστές ενώθηκαν με τους επαναστάτες συγκροτώντας ένα ηγετικό μεικτό συμβούλιο για τις αποφάσεις που θα λαμβάνονταν, κηρύχθηκε γενική απεργία και η επανάσταση διαδόθηκε γρήγορα σε άλλες μεγάλες πόλεις όπως στο Αννόβερο, στη Βρέμη και εξαπλώθηκε σε όλη τη Γερμανία.
Το Βερολίνο αντέδρασε κηρύσσοντας στρατιωτικό νόμο προκειμένου να εμποδίσει την επανάσταση. Το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα έστειλε τελεσίγραφο με το οποίο ζητούσε την παραίτηση του Κάιζερ και το σχηματισμό κυβέρνησης αναγκάζοντας τους να παραιτηθούν και να καταφύγουν στην Ολλανδία. Τότε ανακηρύχθηκε στη Γερμανία σοσιαλιστική δημοκρατία η οποία προκήρυξε εκλογές στις 19 Ιανουαρίου 1919. Τα Χριστούγεννα όμως του 1918 ξέσπασαν αιματηρές συγκρούσεις και κάποιοι ανεξάρτητοι βουλευτές παραιτήθηκαν και αντικαταστάθηκαν από συντηρητικούς, κλείνοντας τον κύκλο αίματος ακολουθούμενο από την Εξέγερση των Σπαρτακιστών τον Ιανουάριο του 1919.
Γεννήσεις
1801 – Βιντσέντσο Μπελίνι ή Βικέντιος Μπελλίνι, ήταν Ιταλός συνθέτης από την Κατάνια της Σικελίας. Το πλήρες όνομά του ήταν Βιντσέντζο Σαλβατόρε Καρμέλο Φραντσέσκο Μπελλίνι.
Σπούδασε μουσική στο Ωδείο της Νεάπολης, υπό τον Νικολό Τσινγκαρέλλι (Nicolò Zingarelli), και από πολύ νωρίς, πριν περατώσει τις σπουδές του, άρχισε να συνθέτει με μεγάλη επιτυχία, όπως την όπερα Άντελσον και Σαλβίνι και κάποια έργα εκκλησιαστικής μουσικής. Τον επόμενο χρόνο, μετά από παραγγελία του θεάτρου Σαν Κάρλο της Νεάπολης συνέθεσε το μονόπρακτο Μπιάνκα και Φαρνάντο. Μετά και την επιτυχία που σημείωσε αυτό, κλήθηκε πλέον από το περίφημο μουσικό θέατρο της Ιταλίας, τη Σκάλα του Μιλάνου, όπου και σύνθεσε τον Πειρατή και αμέσως μετά την Ξένη, της οποίας η επιτυχία ξεπέρασε κάθε προσδοκία φθάνοντας τις τριάντα συνεχείς παραστάσεις.
Το 1830 μετέβη στο Παρίσι, όπου παρουσίασε το 12ο σκηνικό του έργο Οι Πουριτανοί που ανεβάστηκε στο εκεί ιταλικό θέατρο. Μετά όμως την αποτυχία που σημείωσε το έργο του Ζαΐρα στο θέατρο της Πάρμα, ακολούθησε ο μεγάλος θρίαμβος στο έργο του Υπνοβάτις, στο Μιλάνο το 1831. Αυτής ακολούθησε η επίσης μεγάλη επιτυχία του τραγικού μελοδράματος Νόρμα, σε κείμενο του Φελίτσε Ρομάνο.
Γενικά ο Μπελλίνι αντιπροσωπεύει τον ρομαντισμό και την ελεγειακή μορφή του ιταλικού μελοδράματος. Είχε επιβληθεί περισσότερο για τη φυσικότητα της μουσικής του σύνθεσης, που τόσο θαύμαζε ο Βάγκνερ και που φαίνεται να είχε υποστεί την επίδρασή της τουλάχιστον στα νεότερα έργα του.
Ο Μπελλίνι πέθανε σε ηλικία 34 ετών. Στη γενέτειρά του υπάρχει σπουδαίος μαρμάρινος ανδριάντας του, περιβαλλόμενος στη βάση με τέσσερις ανδριαντοποιήσεις των περίφημων έργων του, του Πειρατή, της Ξένης, της Υπνοβάτιδος και της Νόρμας.
1900 – Άντολφ Ντάσλερ Ήταν Γερμανός τσαγκάρης, εφευρέτης και επιχειρηματίας που ίδρυσε την Adidas, γεννήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 1900 στο Χερτσογκενάουραχ, κοντά στη Νυρεμβέργη. Ήταν ο νεότερος από τα τέσσερα παιδιά του Κρίστοφ και της Πολίνας Ντάσλερ. Ο πατέρας του, προερχόμενος από οικογένεια υφαντουργών, στράφηκε στην υποδηματοποιία μετά την παρακμή της τοπικής βιοτεχνίας. Η μητέρα του διατηρούσε καθαριστήριο στο σπίτι, όπου βοηθούσαν τα παιδιά. Η οικογένεια ζούσε λιτά, μέσα σε μια πόλη που έσφυζε από μικρούς τεχνίτες υποδημάτων – το 1922 αριθμούσε 112 τσαγκάρηδες σε μόλις 3.500 κατοίκους.
Ο Άντι τελείωσε το σχολείο το 1913 και μαθητεύσε σε φούρναρη, αλλά το πάθος του ήταν ο αθλητισμός. Μαζί με τον φίλο του Φριτς Τσέλαϊν ασχολούνταν με ποικίλα αθλήματα, από ποδόσφαιρο και στίβο έως σκι και πυγμαχία. Παρατηρητικός και ανήσυχος, άρχισε να σκέφτεται πως ο σχεδιασμός των παπουτσιών μπορούσε να επηρεάσει άμεσα τις επιδόσεις των αθλητών. Πίστευε ότι κάθε άθλημα χρειαζόταν εξειδικευμένα υποδήματα – μια ιδέα ριζοσπαστική για την εποχή.
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στρατεύτηκε (1918) και υπηρέτησε έως το φθινόπωρο του 1919. Επιστρέφοντας, βρήκε την οικογένεια σε οικονομική δυσχέρεια και το καθαριστήριο κλειστό. Αποφασισμένος να ακολουθήσει το όραμά του, χρησιμοποίησε το παλιό υπόστεγο του καθαριστηρίου για να ξεκινήσει μια μικρή βιοτεχνία αθλητικών παπουτσιών. Από εκεί γεννήθηκε η επιχείρηση που, με την καινοτομία και το πείσμα του Ντάσλερ, θα εξελισσόταν στην παγκόσμια αυτοκρατορία της Adidas, ενώ ο αδερφός του Ρούντι ίδρυσε αργότερα την Puma.
Θάνατοι
1869 – Ανδρέας Κάλβος. Σύγχρονος του Σολωμού, γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1792 από την Ανδριανή Ρουκάνη και τον Κερκυραίο Τζανέτο Κάλβο. Το 1802 ο πατέρας του εγκατέλειψε τη σύζυγο και πήρε τα δύο παιδιά του στο Λιβόρνο της Ιταλίας, όπου ο νεαρός Κάλβος απέκτησε βαθιά ιταλική παιδεία. Το 1811 τύπωσε το πρώτο του έργο, μια ωδή αφιερωμένη στον Ναπολέοντα, την οποία αργότερα αποκήρυξε. Στη Φλωρεντία γνώρισε τον Ούγο Φόσκολο, που έγινε μέντοράς του και τον μύησε στον νεοκλασικισμό και τον πολιτικό φιλελευθερισμό. Υπό την επιρροή του συνέγραψε τρεις τραγωδίες και αρκετούς μονολόγους στα ιταλικά.
Το 1816 ακολούθησε τον Φόσκολο στο Λονδίνο, όπου εργάστηκε ως δάσκαλος ιταλικών και ελληνικών και ασχολήθηκε με μεταφράσεις και φιλολογικές μελέτες. Το 1819 προσχώρησε στην Αγγλικανική Εκκλησία και παντρεύτηκε την Τερέζα Τόμας, που πέθανε έναν χρόνο αργότερα. Την ίδια περίοδο δημοσίευσε την πρώτη του ελληνική ωδή, Ελπίς Πατρίδος. Το 1820 εγκατέλειψε την Αγγλία και, ύστερα από σύντομη περιπέτεια με τους Καρμπονάρους και απέλαση από την Ιταλία, κατέφυγε στη Γενεύη, όπου δίδαξε και τύπωσε τη Λύρα (1824) και τις Νέες Ωδές (1826), εμπνευσμένες από την Ελληνική Επανάσταση.
Το 1826 ήρθε στο Ναύπλιο και κατόπιν εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα, όπου δίδαξε στην Ιόνιο Ακαδημία και αργότερα διηύθυνε το Κερκυραϊκό Γυμνάσιο. Το 1852 επέστρεψε στην Αγγλία, παντρεύτηκε τη Σαρλότ Γουάνταμς και δίδαξε στο παρθεναγωγείο της στο Λάουθ. Πέθανε εκεί στις 3 Νοεμβρίου 1869. Ο τάφος του βρίσκεται στην εκκλησία της Αγίας Μαργαρίτας στο Κέντιγκτον.
1957 – Βίλχελμ Ράιχ. Ήταν Αυστριακός ψυχαναλυτής και μαθητής του Σίγκμουντ Φρόυντ, υπήρξε μια από τις πιο ριζοσπαστικές και αμφιλεγόμενες μορφές της ψυχιατρικής του 20ού αιώνα. Γεννημένος το 1897, διακρίθηκε νωρίς ως ταλαντούχος ψυχαναλυτής και το 1928 εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας, επιχειρώντας να συνδυάσει τη φροϋδική θεωρία με τον μαρξισμό. Οι πρωτοποριακές του ιδέες για τη σχέση σεξουαλικής καταπίεσης και κοινωνικής εξουσίας τον έφεραν σε ρήξη τόσο με τους ψυχαναλυτές όσο και με τους κομμουνιστές. Μετά την άνοδο του Χίτλερ το 1933, κατέφυγε στη Σκανδιναβία, όπου οι βιολογικές του έρευνες τον οδήγησαν στη διατύπωση μιας νέας θεωρίας, της οργονομίας.
Σύμφωνα με τον Ράιχ, θεμελιώδης δύναμη της ζωής είναι η οργόνη, μια πανταχού παρούσα κοσμική ενέργεια, πηγή της ύλης και της ζωής. Από το 1940 εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου προσπάθησε να εφαρμόσει πειραματικά τις θεωρίες του, ιδρύοντας το «Ινστιτούτο Οργονομίας». Οι απόψεις του προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις: ενώ υποστηρικτές τον θεωρούσαν μεγαλοφυή πρωτοπόρο, οι επικριτές του τον χαρακτήριζαν παρανοϊκό και ψευδοεπιστήμονα.
Τα έργα του, όπως Η Ανάλυση του Χαρακτήρα (1933), Η Μαζική Ψυχολογία του Φασισμού (1933) και Άκου Ανθρωπάκο (1948), επηρέασαν βαθιά τα μεταπολεμικά κινήματα αμφισβήτησης και πολλούς καλλιτέχνες και διανοουμένους. Τη δεκαετία του 1950 συγκρούστηκε με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, που διέταξε την καταστροφή των βιβλίων του και την παύση των πειραμάτων του. Ο Ράιχ φυλακίστηκε και πέθανε το 1957, περιθωριοποιημένος αλλά πεπεισμένος για τη σημασία του έργου του.
—————————————————————————-
Πηγές: Σαν σήμερα, el.wikipedia
