Ευανθία Μπέλλου – Γκινοπούλου
Εκπρόσωπος ενός υγιούς φεμινισμού
- του Κώστα Τριανταφυλλίδη* -
Η Ευανθία γεννήθηκε στα 1884. Από μικρή έδειξε την έκτακτη ευφυία της – αλλά και την φρονιμάδα και την καλοσύνη της. Παρ’ όλη τη φυσική συστολή της δεν απέφυγε την κοινωνικότητα. Αντίθετα, ήταν προσιτή, προσηνής και δραστήρια.
Η Γενιά
Είναι γνωστό: Ο Μιχαήλ Μπέλλος υπήρξε ένας οπό τους σημαντικότερους και δημιουργικότερους δημάρχους του Βραχωριού στον Ιθ’ αιώνα Ηπειρώτης την καταγωγή, εσπούδασε την ιατρική και εγκαταστάθηκε οριστικά στην πόλη, την οποία υπηρέτησε με αφοσίωση και ολοκληρωτική προσφορά. Είναι ο δήμαρχος, που, ουσιαστικά, αναμόρφωσε το Αγρίνιο και, κυριολεκτικά, του εχάρισε την ταυτότητα του: εφάρμοσε το πρώτο ρυμοτομικό σχέδιο (ανεφάρμοστο από την εποχή των Βαυαρών – 1852), ίδρυσε το – διτάξιο στην αρχή – Γυμνάσιο, ανήγειρε το δημαρχιακό μέγαρο, διέθεσε την προσωπική του περιουσία για τη διαμόρφωση της κεντρικής πλατείας. Τιμώντας τη μνήμη του το Δημοτικό Συμβούλιο την ονόμασε «πλατεία Μπέλλου» (νυν «Δημοκρατίας»).
Θυμούνται – αρχές 20ού αι.: Στο κέντρο είχε έναν πεντάφωτο λυχνοστάτη. Ο λυχνοστάτης στηριζόταν σε στύλο με χυτό μέταλλο κι αυτός σε πολύγωνη μαρμάρινη βάση. Στις πλευρές της βάσης υπήρχαν ποικίλα εγχάρακτα σχέδια και σε μια το όνομα του ιδρυτή δημάρχου (αρχαιοπρεπώς: Βέλλος!). Το όλον χάρμα ιδέσθαι. Σκέψου τώρα: ο δημιουργικός δήμαρχος πέθανε από ανακοπή της καρδιάς στη συνεδρία του Δημοτικού Συμβουλίου (8-11-1885).
Στα 183ο εγκαταστάθηκε στο Βραχώρι ο γόνος της λεβεντογενιάς των Σκαλτσοδημαίων απ την Αρτοτίνα της Δωρίδας Βασίλης – ήταν γιος του γενάρχη Δήμου Σκαλτσά Ο Βασίλης, έντιμος και γενναίος αξιωματικός, απέσπασε την εμπιστοσύνη της τοπικής αρχοντοσύνης, γι’ αυτό και ο πρώτος των Σταϊκαίων της Βελάουοτας, ο Γιαννάκης, του έδωσε γυναίκα τη θυγατέρα του Μαριώσα ή Μαριγώ. (θυμάμαι το αρχοντικό των Σκαλτσοδημαίων. Ήταν στην αρχή της σημερινής ομώνυμης οδού, αριστερά. Το θυμάμαι, γιατί στην περίοδο της Γερμανοϊταλικής κατοχής είχα την τύχη, ως μαθητής της Β’ τάξεως του τότε Οκταταξίου Γυμνασίου, να παρακολουθήσω τα μαθήματα στα δαιδαλώδη και ετοιμόρροπα διαμερίσματα του). Από το γάμο του με τη Μαριώσα ο Βασίλης Σκαλτσοδήμος απέκτησε πέντε παιδιά, μεταξύ των οποίων την ωραία και ευγενή Σπυριδούλα.
Πολύ τον τραγούδησε και πολύ τον έκλαψε το Βασίλη η λαϊκή μούσα:
Ο στρατηγός αρρώστησε | Βαριά για να πεθάνει.
Τον κλαίνε χώρες και χωριά, | χωριά και βιλαέτια
Τον κλαίει το Ξηρόμερο | κι όλο το Λιδωρίκι.
Τον κλαίει η δόλιο η Μαριγώ | του Στάικου η θυγατέρα.
-Ξύπνα, Βασίλη μ’, άλλαζε | Και βάλε τα καλά σου…
Τη Σπυριδούλα πήρε γυναίκα του ο Μιχαήλ Μπέλλος. Το ζευγάρι απέκτησε δύο παιδιά, τον Βασίλη και την Ευανθία.
Η Ηρωίδα
Η Ευανθία γεννήθηκε στα 1884. Από μικρή έδειξε την έκτακτη ευφυία της – αλλά και την φρονιμάδα και την καλοσύνη της. Παρ’ όλη τη φυσική συστολή της δεν απέφυγε την κοινωνικότητα. Αντίθετα, ήταν προσιτή, προσηνής και δραστήρια. «Η Δημαρχοπούλα»! Στο Σχολαρχείο είχε Σχολάρχη -Ελληνοδιδάσκαλο τον εγκρατή φιλόλογο και συγγραφέα της δίτομης «Ιστορίας των Αιτωλών» (1863) Θεόδωρο Α. Χαβέλλα, θείο του μετέπειτα σοφού Γυμνασιάρχου Ευθυμίου Γ. Χαβέλλα. Στα 1898 η Ευανθία είχε μια έκτακτη εμπειρία. Ο Σύλλογος Κυριών «Εργάνη Αθηνά»* οργάνωσε στο Αγρίνιο Φεμινιστικό Συνέδριο και Έκθεση γυναικείας λαϊκής Τέχνης. Στην έκθεση συνέρρευσε πλήθος κόσμου απ’ όλη την Ελλάδα – ακόμα και από το Εξωτερικό. Την επισκέφθηκε και η βασιλική οικογένεια. Και οι μεν Βασιλείς κατέλυσαν στο σπίτι του Αναστασίου Παναγοπούλου (πατέρα του μετέπειτα Δημάρχου Ανδρέα Παναγοπούλου!, ενώ η συνοδεία του Βασιλιά και της Βασίλισσας κατέλυσε στο σπίτι του Λεωνίδα Παπαφώτη. Προσήλθε και η «Πριγκήπισσα» Ευγενία από το Εξωτερικό – ένας περίεργος τύπος, που υποστήριζε ότι ήταν απόγονος των Παλαιολόγων. Η Ευγενία εγκαταστάθηκε στο σπίτι του άλλοτε δημάρχου Μιχαήλ Μπέλλου. Όπως και να ‘χει το πράγμα, η φιλοξενία μιας «πριγκήπισσας» πρέπει να επλούτισε την ψυχή της Ευανθίας με έκτακτους κραδασμούς και λεπτές συγκινήσεις και ιστορικές εξιδανικεύσεις!
Στα 1908 (24 χρονών-πάνω στο άνθισμα της!) η Ευανθία παντρεύεται. Σύζυγός της ο Νικόλαος Γκινόπουλος, λαμπρός φιλόλογος και ιστορικός από το Άργος. Τον συναντάμε Γυμνασιάρχη στην Αθήνα. Ο πρόωρος θάνατός του (1914) ανέκοψε μια πολύ τρυφερή και δημιουργική σχέση.
Μετά το θάνατο του συζύγου της η Ευανθία εγκαθίσταται οριστικά στην πρωτεύουσα. Τώρα πια αρχίζει να φεγγοβολεί η θερμή ανθρωπιστική της ύπαρξη. Η λεπτή και ευαίσθητη ψυχή της γίνεται ο κατάλληλος δέκτης για όλα εκείνα τα κύματα του διάχυτου και ανεκδήλωτου κοινωνικού πόνου. Και πρώτα πρώτα με το ξέσπασμα του Α παγκοσμίου πολέμου γίνεται εθελόντρια αδελφή. Τρέχει παντού, από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, να περιθάλψει, να ενισχύσει, να ενθαρρύνει. Είναι άγγελος παρηγοριάς και ελπίδας. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή το ενδιαφέρον της στρέφεται στους άστεγους αδελφούς της. Αναζητεί τα παιδάκια, τα ορφανά, τα χλωμά, τα γυμνητεύοντα για να τα προστατεύσει Προς το σκοπό αυτό πρωτοστατεί στην ίδρυση του «Ορφανοτροφείου Εθνικής Στέγης» Νέας Σμύρνης. Με συνεχείς προσπάθειες ενθαρρύνει την ίδρυση παιδικών δικαστηρίων – ειδικών να λειτουργούν περισσότερο ως παιδαγωγικά και ψυχοθεραπευτικά κέντρα. Επίσης προεδρεύει του Συμβουλίου της «Εταιρείας Προστασίας ανηλίκων». Όπως Βλέπουμε, γίνεται η μάνα του ορφανού και αδικημένου παιδιού.
Τέλος, γίνεται εκπρόσωπος ενός υγιούς φεμινισμού. Συμμετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο του «Συνδέσμου για τα δικαιώματα της γυναίκας» (παροχή ψήφου) και παρέχει τη δυνατότητα σε πολλές Ελληνίδες να συμμετάσχουν υπεύθυνα σε έργα κοινής ωφελείας. Η δράση της Ευανθίας Γκινοπούλου δεν πέρασε απαρατήρητη από την Πολιτεία. Η Ακαδημία Αθηνών την εβράβευσε με το βραβείο των καλών έργων και ο Βασιλιάς Παύλος της απένειμε τον χρυσό Σταυρό του Τάγματος της ευποιίας! Η ηρωίδα μας ανεπαύθη εν ειρήνη το 1956 έτος από Χριστού…
Παραπομπές: 1. Μερική άποψη του μνημείου έχει κανείς στο: Αριστείδη Μπαρχαμπά, « Τε Αγρίνιο κάποτε.,.». Αδήνα 2003, σελ. 69. | 2. Υπόμνηση:Η Σπυριδούλα χήρεψε πολύ νέο, γι’ αυτό και ξαναπαντρέφτηκε Πήρε άντρα της τον αξιωματικό της εφίππου χωροφυλακής Κωνσταντίνο Ευθυμίου, σωστό παλληκάρι, με τον οποίο απέκτησε τρία παιδιά Μια νέα γενιά…
Βιβλιογραφία: Θεόδωρου Θωμόπουλου, Το Αγρίνιο – απ’ την αρχαιότητα μέχρι σήμερα Αθήνα 1954, σα. 135, 139 εξ., 169. | Ευάγγελου Πσπαστράτου, Η δουλειά κι ο κόπος της. Ασήνσ 1964, 12.| «Αιτωλοακαρνανική και Ευρυτανικη Εγκυκλοπαίδεια» {Α.Ε.Ε.}, τόμ. Α'(1964), 192. | Σάσας Μόσχου – Σακορράφου. Ιστορία του Ελληνικού Φεμινιστικού Κινήματος. ΑΘήνα 1990, 82. | Χρηστου Ευαγγελάτου, Η Τριχωνία (Εφημ. «Παναιτωλική» φ. 11 -2-70). | Γερ. Ηρ. Παπατρέχα, Ιστορία του Αγρινίου 119911 368 – 9. | Αριστείδη Μπαρχαμπά, Παναιτωλικός Γ.Φ.Σ. Αγρινίου. Αγρίνιο 1998, 48-59. | Κώστα Τριανταφυλλίδη, Ένα Φεμινιστικό Κίνημα στο Αγρίνιο [Περιοδ. «Ρίζα Ανρινιωτών», τχ. 28-29 (Μάρτιος 19981 21 -23]. | Βασίλη Λαμνάτου, Τρεις Ιστορικές Οικογένειες της Ρούμελης (Σκαλτσοδήμου, Στάικου και Παπαϊωάννου). Αθήνα 1994). | Μαίρης Χρυσικαπούλου, Γυναικείες Μορφές της Αιτωλοακαρνανίας. Αγρίνιο 2000,75-92. | Ελένης Γιαννακοπούλου, Η διαμόρφωση του κοινωνικού ιστού στο Βραχώρι 119ος α’,μισό του 20ού αι.). Τομ. «Η μνήμη του επαρχιακού αστικού τόπου και τοπίου». Α8ήνα 2003, σα. 37 – 48. | Ιωάννη Β. Κωστάκη, Μορφές του τόπου (Δωρητές – Ευεργέτες!. Έκδοση Μορφωτικού Ιδρύματος «Παλλάδιον», Αγρίνιο 2003 51-53. | Γεράσιμου Σπ. Γερολυμάτου, Αγρίνιο -Δρόμοι που γράφουν Ιστορία.
*Το άρθρο του Κώστα Τριανταφυλλίδη πρωτοδημοσιεύτηκε στη “Ρίζα” τεύχος 69, σελίδες 10-11
Φωτογραφία: Ευανθία Γκινοπούλου
