Οδηγίες αντιμετώπισης των βασικών ασθενειών της καλλιέργειας.
Τι πρέπει να κάνουν οι ελαιοπαραγωγοί.
Το κυκλοκόνιο και το γλοιοσπόριο είναι δύο φυτοπαθογόνοι μύκητες που προσβάλλουν την ελιά. Συγκεκριμένα, το κυκλοκόνιο προσβάλλει κυρίως τα φύλλα και το γλοιοσπόριο κυρίως τον ελαιόκαρπο, ιδιαίτερα όταν αυτός πλησιάζει την ωρίμανση. Τα παραπάνω παθογόνα μπορούν να αντιμετωπισθούν συγχρόνως με τα ίδια καλλιεργητικά και καταπολέμησης μέτρα. Η καρκίνωση προκαλεί ξήρανση κλαδιών και εξασθένηση των δέντρων. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη συγκομιδή, ειδικά σε περιόδους βροχών.
ΚΥΚΛΟΚΟΝΙΟ ή ΚΗΛΙΔΩΣΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ
Οφείλεται στο μύκητα Spilocaeaoleagina. Προσβάλλει κυρίως τα φύλλα καθώς και τους μίσχους των φύλλων και τους ποδίσκους των ανθέων αλλά σπανιότερα τους καρπούς και τους τρυφερούς βλαστούς. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα του μύκητα είναι η εμφάνιση κυκλικών κηλίδων (μάτια παγωνιού) στην επάνω επιφάνεια των φύλλων της ελιάς, οι οποίες στη συνέχεια γίνονται πιο καστανές περιφερειακά, ενώ περιβάλλονται συχνά και από χλωρωτική άλω. Μεγαλύτερος αριθμός κηλίδων εντοπίζεται στα παλαιότερα φύλλα και στα κατώτερα μέρη του δένδρου.
Τα προσβεβλημένα φύλλα κιτρινίζουν και πέφτουν πρόωρα. Σε περιοχές με υγρό κλίμα η προσβολή μπορεί να επιφέρει μέχρι και καθολική φυλλόπτωση στα ελαιόδενδρα. Εξαιτίας της μεγάλης φυλλόπτωσης που προκαλεί οδηγεί στην μεγάλη εξασθένιση των δέντρων καθώς και στη μείωση της παραγωγής αλλά και στην ακαρπία.
Η μόλυνση και η εξάπλωση της ασθένειας ευνοείται από μέτριες θερμοκρασίες 10-20 0C και βροχοπτώσεις ή πολύ αυξημένη υγρασία. Την θερμή και ξηρή περίοδο του καλοκαιριού η ανάπτυξη του μύκητα αναστέλλεται αλλά επιβιώνει επάνω στα προσβεβλημένα φύλλα που παραμένουν στο δένδρο.
Η ένταση της ασθένειας σε μια περιοχή επηρεάζεται όχι μόνο από το ύψος και τις ημέρες της βροχής, αλλά και από την πολύ υψηλή πρωϊνή υγρασία την άνοιξη και το καλοκαίρι, σε συνδυασμό με την ύπαρξη μολύσματος.
ΓΛΟΙΟΣΠΟΡΙΟ ή ΠΑΣΤΕΛΛΑ
Οφείλεται στο μύκητα Gloeosporiumolivarum.Ο μύκητας προσβάλλει κυρίως τους καρπούς όταν πλησιάζουν στην ωρίμανση ή όταν είναι ώριμοι και αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα για την παραγωγή, προκαλώντας χαρακτηριστική σήψη (συρρίκνωση).
Η ασθένεια εμφανίζεται όταν ο καρπός αλλάζει χρώμα, αποκτά σκούρες κηλίδες που με ευνοϊκές συνθήκες υγρασίας επεκτείνονται, καλύπτοντας ολόκληρο τον καρπό. Τότε οι καρποί πέφτουν στο έδαφος ή αν παραμείνουν στο δέντρο, αποσαθρώνονται και συρρικνώνονται.
Η βασική αιτία εκδήλωσης της νόσου είναι η αυξημένη υγρασία. Οι ελιές που προσβάλλονται πέφτουν πρόωρα μειώνοντας την απόδοση της συγκομιδής και στο στάδιο της ελαιοπαραγωγής παράγουν ένα κοκκινωπό λάδι χαμηλής ποιότητας, πολύ θολό και με υψηλό βαθμό οξύτητας. Επιβάλλεται οπωσδήποτε η συλλογή-απομάκρυνση του πεσμένου στο έδαφος καρπού, γιατί αποτελεί πολύ σημαντική πηγή μόλυνσης για το επόμενο έτος.
Αντιμετώπιση και των δύο παθογόνων
Μείωση της σχετικής υγρασίας στο περιβάλλον των δένδρων με κατάλληλο κλάδεμα για αερισμό της κόμης (κυκλοκόνιο, γλοιοσπόριο). Προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα μυκητοκτόνα, ιδιαίτερα τις βροχερές περιόδους (κυκλοκόνιο).
Ψεκασμός μέχρι απορροής με χαλκούχο μυκητοκτόνο αμέσως μετά τη συγκομιδή με ράβδισμα (κυκλοκόνιο, γλοιοσπόριο).
Ψεκασμός μέχρι απορροής με χαλκούχο μυκητοκτόνο αμέσως μετά τη συγκομιδή (κυκλοκόνιο). Τα χαλκούχα σκευάσματα για το κυκλοκόνιο και γλοιοσπόριο της ελιάς έχουν μορφή βρέξιμης σκόνης ή βρέξιμων κόκκων (Βορδιγάλειος Πολτός, Οξυχλωριούχος χαλκός, Υδροξείδιο του Χαλκού, Θειικός Τριβασικός Χαλκός κλπ)
Η αντιμετώπιση για το κυκλοκόνιο στην ελιά βασίζεται σε προληπτικούς ψεκασμούς των δέντρων με χαλκούχα σκευάσματα. Στις περιοχές που υπάρχει πρόβλημα συνιστώνται 3-4 ψεκασμοί με χαλκούχο σκεύασμα, 2 στις αρχές του φθινοπώρου πριν την έναρξη των βροχών και 1-2 στις αρχές της άνοιξης όταν τα νέα φύλλα αποκτήσουν μήκος 2 εκ.
Όσον αφορά τις διάφορες ποικιλίες ελιάς, η Χονδρολιά Αγρινίου είναι ιδιαίτερα ευπαθής, ενώ η Κορωνέικη παρουσιάζει σχετική αντοχή. Η αντιμετώπιση του γλοιοσπορίου μπορεί να γίνει το φθινόπωρο, όταν ο καρπός αρχίζει να ωριμάζει, με χαλκούχα σκευάσματα.
Αν οι καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν είναι ευνοϊκές για το μύκητα θα χρειαστεί και δεύτερος ψεκασμός μετά από 20-25 περίπου ημέρες. (Αναμονή 2 εβδομάδες πριν από τη συγκομιδή).
ΚΕΡΚΟΣΠΟΡΑ
Σηµαντική µυκητολογική ασθένεια που µαζί µε το κυκλοκόνιο προκαλούν πρόωρη φυλλόπτωση.
Στην κάτω επιφάνεια των φύλλων εµφανίζεται µεταχρωµατισµός σκούρου χρώµατος που µοιάζει µακροσκοπικά µε καπνιά ενώ στην πάνω επιφάνεια χλωρωτικές ή κίτρινες κηλίδες που νεκρώνονται, µε αποτέλεσµα έντονη φυλλόπτωση την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Στους άωρους καρπούς προκαλεί καστανές κηλίδες, ελαφρά βυθισµένες, ενώ στους ώριµους η συνένωση των γειτονικών κηλίδων προκαλεί σήψη.
Συχνά οι µολύνσεις συνυπάρχουν µε έντονες προσβολές ακαρέωνEriophyidae.
Για την προστασία των ελαιοδέντρων από προσβολές συστήνεται άµεσα προληπτικός ψεκασµός µε χαλκούχα µυκητοκτόνα που έχουν ταυτόχρονη δράση και κατά του κυκλοκόνιου.
⇒ Μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας έχουν ελαιώνες που βρίσκονται σε περιοχές υγρές ή πεδινές µε ανεπαρκή αερισµό, όπως και ελαιώνες πυκνής φύτευσης.
ΚΑΡΚΙΝΩΣΗ
Ένα από τα συνηθέστερα σφάλματα που κάνουν οι παραγωγοί, είναι αυτό της συγκομιδής σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, ακόμη και αμέσως μετά τη βροχή, ενόσω τα δέντρα είναι βρεγμένα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη βακτηρίου, που εκδηλώνεται µε το σχηματισμό εξογκωµάτων (καρκινώµατα) στα κλαδιά, στους µεγάλους κλάδους, στον κορµό και σπανιότερα στα φύλλα.
Προκαλεί ξήρανση κλαδιών και εξασθένηση των δέντρων. Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας ή βροχής και σχετικά χαµηλέςθερµοκρασίες το βακτήριο µπορεί να προσβάλει τα δέντρα µέσω πληγών που δηµιουργούνται συνήθως από παγετό, χαλάζι, δυνατό άνεµο ή µετά από ράβδισµα ή κλάδεµα. Η ποικιλία Κορωνέϊκη είναι πολύ ευαίσθητη στο βακτήριο. Σοβαρά προβλήματα, ωστόσο, δημιουργούνται και στις υπόλοιπες ποικιλίες, όταν δεν τηρούνται οι κανόνες ορθής διαχείρισης.
Η καρκίνωση αντιµετωπίζεται µε προληπτικά µέτρα:
- Αποφεύγετε ράβδισµα και κλάδεµα των δέντρων µε βροχερό καιρό.
- Αµέσως µετά τη συγκοµιδή, κλάδεµα, παγετό ή χαλάζι συστήνεται προληπτικός ψεκασµός µε εγκεκριµένο χαλκούχο σκεύασµα.
- Αφαίρεση, αποµάκρυνση και καταστροφή των προσβεβληµένων κλαδιών στη διάρκεια ξηρών περιόδων για να αποφευχθούν νέες µολύνσεις.
- Τα εργαλεία κλαδέµατος να απολυµαίνονταισυστηµατικά σε διάλυµαοινοπνεύµατος ή χλωρίνης 5%.
Στη σύσταση νέου ελαιώνα αποφεύγετε την πυκνή φύτευση και χρησιµοποιείτε υγιή δενδρύλλια που προέρχονται από φυτώρια που δεν έχουν την ασθένεια.
Προσοχή: Δεν ραβδίζουμε ούτε κλαδεύουμε τα δέντρα μετά από βροχή.
