Επειδή ή “βρώσις” και η “πόσις” των ημερών
κατανάλωσαν αρκετό από τον διαθέσιμο εορταστικό μας χρόνο
κι επειδή “Ουκ επ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος”
καλό είναι να αποκαταστήσουμε τις σχέσεις μας με τα Βιβλία μας,
ως την κατεξοχήν φιλική δύναμη με την πνευματικότητά μας.
“Πες μου τι διαβάζεις να σου ποιος είσαι. Αυτό είναι αρκετά σωστό, αλλά θα σε γνώριζα καλύτερα αν μου έλεγες τι ξαναδιαβάζει” (FrancoisMauriac).
Πειθαρχώντας στο έθιμο των ημερών θα προσπαθήσω να επιλέξω και να προτείνω για ανάγνωση κάποια βιβλία που σχετίζονται με την επικαιρότητα αλλά και εμπεριέχουν και πολλά στοιχεία διαχρονικότητας. Κι αυτό γιατί τα βιβλία δεν είναι ένα αναλώσιμο είδος, ένα εμπόρευμα μιας χρήσης αλλά κάτι που μπορεί και φιλοδοξεί να τέρπει, να ψυχαγωγεί, να διδάσκει και να μας χαρίζει γνώσεις.
Μία από τις πολλές ιδιοτροπίες που με χαρακτηρίζουν είναι και η αδιακρισία ή για άλλους η περιέργεια που με χαρακτηρίζει όταν επισκέπτομαι για πρώτη φορά κάποιο σπίτι, φιλικό ή μη. Η πρώτη μου ενέργεια μετά τους τυπικούς εναγκαλισμούς και χειραψίες με τους οικοδεσπότες είναι να ανιχνεύσω και να βρω τη βιβλιοθήκη του σπιτιού ή κάποιο χώρο που θα φιλοξενεί τα βιβλία του σπιτιού. Οποία απογοήτευση αν αυτός ο χώρος δεν υπάρχει και τα βιβλία συνιστούν είδος “εν ανεπαρκεία”. Και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αυτές.
Αν παρόλα αυτά σταθώ τυχερός και υπάρχει βιβλιοθήκη τότε είναι που χάνομαι για ώρες αναζητώντας τους τίτλους των βιβλίων. Η περιέργειά μου και το ενδιαφέρον μου εστιάζονται στο είδος των βιβλίων. Δηλαδή, ποια είναι η προτίμηση του οικοδεσπότη; Λογοτεχνία, Ιστορία, Πολιτική, Ψυχολογία, Φιλοσοφία, Κοινωνιολογία, Ταξιδιωτικά…
Ίσως είναι από τους λίγους τρόπους για να γνωρίσεις καλύτερα και σε βάθος κάποιον άνθρωπο, αφού τα βιβλία που διαβάζει κάποιος τον διαμορφώνουν ή αποκαλύπτουν τις βαθύτερες ανησυχίες του σε όλα τα θέματα. Εδώ ισχύει κατ΄αναλογία το“Πες μου ποια βιβλία διαβάζεις να σου πω ποιος είσαι”.
Αν όλα τα παραπάνω έχουν κάποια αξία για τις Βιβλιο-Προτάσεις μου, τότε ας διακινδυνεύσω μία επιλογή βιβλίων που συνδυάζουν το στοιχείο της επικαιρότητας αλλά και της διαχρονικότητάς τους. Είναι ένας συνδυασμός δύσκολος αλλά τόσο αναγκαίος για να προσελκύσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να συντηρήσει την προσοχή του και την αυτοσυγκέντρωσή του μέχρι την τελευταία σελίδα.
Α.«Τα παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο. Γονείς θέλουν!»
Στην κατηγορία αυτών των βιβλίων ανήκει και το βιβλίο του Νίκου Σιδέρη «Τα παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο. Γονείς, θέλουν!».(Εμπιστευτική επιστολή σε γονείς που σκέφτονται, Εκδόσεις Μεταίχμιο).
Το στοιχείο της επικαιρότητας του βιβλίου είναι δεδομένο και αυτονόητο αφού η κοινωνία μας στενάζει από φαινόμενα νεανικής βίας ή κατά πολλούς το γνωστόBoullying.Η νεανική παραβατικότητα ανησυχεί ειδικούς και μη, αφού έλαβε πλέον τη μορφή επιδημίας. Περισσότερο, όμως, ανησυχεί τους γονείς που βρίσκονται σε καθεστώς αμηχανίας και αδυναμίας όχι μόνον να κατανοήσουν τη βίαιη συμπεριφορά των παιδιών τους αλλά και να την προλάβουν ή να την ακυρώσουν.
Το περιεχόμενο και οι τολμηρές όσο και αντισυμβατικές θέσεις-προτάσεις του συγγραφέα εμπεριέχουν και το στοιχείο της διαχρονικότητας. Κι αυτό γιατί το «χάσμα γενεών» είναι πάντα παρόν, όπως και οι σχέσεις γονέων και παιδιών. Προβληματικός, επίσης, είναι και ο τρόπος που επιλέγουν οι γονείς για να δηλώσουν ότι δυσκολεύονται πολύ να ασκήσουν τα «δικαιώματα» και τις «υποχρεώσεις» που απορρέουν από την ιδιότητα και το λειτούργημα του Γ ο ν έ α.
Μία από τις συνήθεις κινήσεις και αντιδράσεις του κράτους, των ειδικών και των γονέων είναι να επικαλούνται τη βοήθεια των ψυχολόγων. Αυτή η επίκληση της βοήθειας των ψυχολόγων για να κατανοήσουν και να βοηθήσουν τα παιδιά τους περισσότερο υποδηλώνει την αδυναμία και τις ενοχές τους από την πλημμελή εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Ίσως-ίσως κατά βάθος οι γονείς με την επίκληση των ψυχολόγων να δηλώνουν υπόρρητα την αδυναμία τους να δηλώσουν την παρουσία τους ως Γονείς και με όσα απορρέουν από αυτό το χρέος-ιδιότητα. Διακρίνεται, δηλαδή, μία φοβία και μία άγνοια περί του πρακτέου, αφού τα προβλήματα της νεανικής παραβατικότητας υπερβαίνουν τις παλιές συνταγές που ακολουθούσαν οι γονείς προς φρονηματισμό των παιδιών.
Το οπισθόφυλλο του βιβλίου συνιστά μία συμπύκνωση των στόχων του συγγραφέα και ταυτόχρονα μία κατάθεση θέσεων και προτάσεων για τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς πρέπει να ξαναγίνουν ή να νιώσουν γονείς.
Το κείμενο αυτό είναι ταυτόχρονα επιστημονική μελέτη και εμπιστευτική επιστολή σε γονείς που σκέφτονται. Απευθύνεται σε συνήθεις γονείς, που μέσα σε συνήθεις οικογένειες ανατρέφουν συνήθη παιδιά. Και στην πορεία συναντούν δυσκολίες, απορίες, προβλήματα, ίσως και αδιέξοδα.
Όλο και συχνότερα, αυτοί οι συνήθεις γονείς θέτουν το ερώτημα: «Μήπως το παιδί χρειάζεται ψυχολόγο;».
Η εμπειρία και ο στοχασμός, ωστόσο, με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, κατά κανόνα, τα παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο. Γονείς θέλουν! Αυτή η ανοιχτή επιστολή, λοιπόν, εξηγεί με τρόπο κατανοητό τι σημαίνει η σχέση γονιού-παιδιού, τι περιμένει το παιδί απ’ τους γονείς του, πώς μπορεί να στέκεται ο γονιός στη θέση του και πώς ν’ αντιμετωπίζει τα προβλήματα που εκδηλώνονται με συμμετοχή του παιδιού. Παράλληλα, εκθέτει τη θεμελιώδη λογική και συγκεκριμένες οδηγίες, που μπορούν να υποστηρίξουν την τέχνη του γονιού. Μια τέχνη βασισμένη σε δύο πράγματα που κάθε συνήθης γονιός μπορεί να προσφέρει στο παιδί του: Αγάπη και Κανόνες”.
Ο συγγραφέας επισημαίνει και στηλιτεύει τις τρεις εσφαλμένες στάσεις του γονιού:
Την 1.“Φυσική απουσία και συναισθηματική αποξένωση ή αστάθεια”(Το να είσαι γονιός απρόσιτος ή απρόβλεπτος-συναισθηματική ανεμοδούρα), την 2.“Υπαρξιακή άρνηση, παραγνώριση ή αντιφατικότητα”(Το να μην είναι σε θέση οι γονείς να υποστηρίξουν το παιδί τους καθώς αναζητά τη θέση του στον κόσμο) και 3. Την “Οικογενειακή ακυβερνησία”(που δηλώνει, κατά κύριο λόγο, το να μην ξέρουν οι γονείς πότε και πώς να πουν «Μη!» και «Όχι» χωρίς να φοβούνται).
Στα ενδιαφέροντα στοιχεία-αφορισμό του βιβλίου είναι και η θέση του συγγραφέα πως «Δεν υπάρχει πλάσμα τραγικότερο από το ακυβέρνητο παιδί – ένα παιδί απαίδευτο, αποπροσανατόλιστο, απροστάτευτο, ακαθοδήγητο, έρμαιο των παθών και της ακρισίας της παιδικότητας, και ταυτόχρονα πάντα εύκολο κορόιδο στα παιχνίδια των μεγαλύτερων παιδιών και των μεγάλων…».
Ο συγγραφέας, επίσης, μάς υπενθυμίζει πως στην οικογένεια υπάρχουν κάποια σταθερά και αυτονόητα, όπως: «Συνεπώς, σ’ ένα σπίτι, όλοι είναι ισότιμοι ως προς την ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους, ενώ ταυτόχρονα είναι ασύμμετροι ως προς τις ιδιότητές τους. Η ισοτιμία συνοδεύει, δεν καταργεί την ασυμμετρία της πραγματικότητας».
Ίσως το πιο ενδιαφέρον κεφάλαιο του βιβλίου είναι το κεφάλαιο IV «Μη φοβάσαι να είσαι γονιός».
Ο πίνακας που ακολουθεί περιγράφει εμφαντικά και με πληρότητα τις τέσσαρες αρετές του γονιού, πάντα και σύμφωνα με τη γνώμη του συγγραφέα.
Ως επίλογο αυτής της σύντομης περιήγησης στις σελίδες του Βιβλίου «Τα παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο. Γονείς θέλουν!»επέλεξα τα παρακάτω λόγια-θέσεις του συγγραφέα σχετικά με την απάντηση-υπόμνηση που οφείλουν να δώσουν οι γονείς στα παιδιά τους, όταν αυτά απορρίπτουν κάθε επέμβαση των γονέων στη ζωή τους:
“Θελήσαμε να σε γεννήσουμε γιατί υπήρχε αγάπη μεταξύ μας και προς το παιδί που θα γεννιόταν-εσένα. Κανείς δεν ρωτιέται για να γεννηθεί, όπως δεν ρωτιέται για το πόσα πόδια ή μάτια έχει, για το πώς λειτουργεί η καρδιά και τα νεφρά του, για το αν χρειάζεται να αναπνέει… Αυτά είναι όλα δεδομένα. Όλοι ανήκουμε αντικειμενικά, θέλοντας και μη, στην αλυσίδα της ανθρώπινης τεχνολογίας και ο καθένας από μας λαμβάνει, λειτουργεί και μεταδίδει το δώρο της ζωής και του πολιτισμού σε άλλους. Το ζητούμενο, λοιπόν, για σένα είναι, με αυτά που σου προσφέρθηκαν και υπάρχεις, να αναζητήσεις και να βρεις τον δικ΄λο9 σου δρόμο στη ζωή, τον δικό σου τρόπο για να ζήσεις ευτυχισμένος/η…”.
Β. «Τι απομένει από τον πατέρα;»
Ένα άλλο βιβλίο που συνεχίζει τον προβληματισμό του παραπάνω βιβλίου του Ν. Σιδέρη είναι το βιβλίο του Μάσσιμο Ρεκαλκάτι, Ιταλού ψυχαναλυτή, «Τι απομένει από τον πατέρα;»(Εκδόσεις “Κέλευθος”, Αθήνα 2023).
Στο έργο του αυτό ο Ιταλός Ψυχαναλυτής αναζητά και διερευνά το νέο ρόλο του Πατέρα σε μία εποχή που η αυθεντία και η εξουσία του έχουν υποχωρήσει ή και αποδομηθεί πλήρως. Η εξάχνωση του πατέρα και τα φαινόμενα κρίσης της εξουσίας του-πραγματικής και συμβολικής-δημιουργεί πολλά προβλήματα τόσο στη λειτουργία της οικογένειας όσο και στηνδιαπαιδαγώγηση, ανάπτυξη και ωρίμαση του παιδιού.
Στο εξώφυλλο του βιβλίου επισημαίνονται τα νέα δεδομένα που σχετίζονται με τη δύση της πατριαρχίας και το άγχος και το κενό που δημιουργείται από την αναζήτηση ενός νέου ρόλου του πατέρα, ως φυσικής ύπαρξης και συμβόλου.
«Ο πατέρας που απομένει στη δύση του πατέρα της πατριαρχίας είναι ο πατέρας του δώρου του λόγου και όχι της δήμευσής του, είναι το σύμβολο του Νόμο που δεν πραγματοποιείται στην απαγόρευση και την αποστέρηση, αλλά που ξέρει να ανοίγει τη ζωή στη δύναμη της επιθυμίας. Είναι αυτή η μορφή που ξέρει να προκαλεί τον σεβασμό ο οποίος δεν περνάει από τον φόβο αλλά προκύπτει από τη μαρτυρία.
Στο ερώτημα πολλών αν πρέπει ως κοινωνία να απαλλαγούμε άμεσα και τελειωτικά από την εξουσία του πατέρα ο Μάσσιμο Ρεκαλκάτι θεωρεί πως “Το ζητούμενο είναι να απαλλαγούμε άμεσα από τον πατέρα νοούμενο ως ένα ανυπόφορο όριο στην ελευθερία μας και στην απεριόριστη θέλησή μας για απόλαυση.. Η εποχή μας, υπό αυτήν την έννοια, είναι μία εγγενώς πατροκτόνος εποχή”.(Διάβαζε σχετικό άρθρο «Ο Πατέρας και ο ρόλος της συμβολικής “Πατροκτονίας», Ηλία Γιαννακόπουλου,Blog ΙΔΕΟπολις).
Βέβαια ο συγγραφέας σε ένα άλλο σημείο του βιβλίου του δεν επιθυμεί το ολοκληρωτικό γκρέμισμα του πατέρα ούτε τους θρήνους για το θάνατό του, αλλά μία διαφορετική σχέση προς την κληρονομιά που μας αφήνει ή άφησε. Σχετικά γράφει: “Αυτό σημαίνει πρωτίστως να μην απαρνηθεί τον πατέρα, αποφεύγοντας ωστόσο να τον τοποθετήσει στην κάθετη θέση του Ιδεώδους, του Αφέντη, του αλάνθαστου οδηγού, της αυθεντίας που έχει τον τελευταίο λόγο στο νόημα της ζωής και του θανάτου , στο καλό και στο κακό, στο δίκαιο και στο άδικο”.
Αξιοπρόσεκτες είναι και οι θέσεις του Μάσσιμο Ρεκαλκάτι σχετικά με τη λειτουργία και το ρόλο της οικογένειας , που οφείλει να εξασφαλίζει τόσο την ανάγκη για προστασία και ασφάλεια όσο και την ανάγκη για ελευθερία και αυτονομία: “Ο οικογενειακός δεσμός είναι σπίτι, συμμαχία, ρίζες. Απαντά στην απαίτηση του ανήκειν που χαρακτηρίζει το ανθρώπινο ον. Ωστόσο, η απαίτηση αυτή συνοδεύεται πάντα από την εξίσου δυνατή απαίτηση της περιπλάνησης, της ώθησης σε αυτό που δεν έχουμε ακόμη δει, γνωρίσει, βιώσει. Ανήκειν και περιπλάνησηορίζουν τους δύο πόλους της ανθρώπινης υποκειμενικότητας”.
Οι δύο αυτές ισχυρές επιθυμίες-ανάγκες(ανήκειν και περιπλάνηση) μάς παραπέμπουν στην διαλεκτική και συγκρουσιακή σχέση ανάμεσα στον «κοινωνισμό» και στον «ναρκισσισμό», όπως διακήρυξε και ο Μπίον. Η ισορροπία, λοιπόν, ανάμεσα στο «ανήκειν» και στην επιθυμία-ανάγκη για περιπλάνηση συνιστούν την αναγκαία για την εποχή μας σωστή λειτουργία της οικογένειας.
Τέλος αξιοπρόσεκτες είναι και οι παρατηρήσεις του Μάσσιμο Ρεκαλκάτι σχετικά με τη σχέση των γονέων και των παιδιών στη σύγχρονη οικογένεια. Θεωρεί πως η σημερινή οικογένεια είναι υπερβολικά παιδοκεντρική και τα «παιδιά απολαμβάνουν απεριόριστη επιτρεπτικότητα και αποδοχή».
Το άγχος, δηλαδή, των σύγχρονων γονέων είναι να νιώθουν πως αγαπιούνται από τα παιδιά τους, δημιουργώντας έτσι μία ασυμμετρία στις σχέσεις τους και στην επιτέλεση του παιδαγωγικού ρόλου των γονέων. Σχετικά ο συγγραφέας επισημαίνει: “Δεν είναι πια τα παιδιά που ζητούν να αναγνωριστούν από τους γονείς τους, αλλά είναι οι γονείς που ζητούν να αναγνωριστούν από τα παιδιά τους”.
Έτσι, όμως, αποδομείται και ανατρέπεται πλήρως η συμβολική διαφορά και η γενεαλογική ασυμμετρία με αποτέλεσμα οι νέες γενιές να φαίνονται χαμένες. Κι αυτό γιατί το άγχος των γονέων για την ενδεχόμενη αποτυχία του παιδιού τους συνοδεύεται από μία υπερβολική κινητοποίησή τους και αφαιρεί από τα παιδιά την εμπειρία της αποτυχίας και του λάθους.
Κι ας μην ξεχνάμε πως ο άνθρωπος και περισσότερο ο νέος ωριμάζει μέσα από τα λάθη του κι είναι λάθος των γονέων να λένε πάντα «ναι» στο όνομα της αποφυγής της σύγκρουσης με το παιδί. Ως επιλογική σκέψη-θέση περί του πρακτέου από την πλευρά των γονέων παραθέτω τη σχετική θέση του Μάσσιμο Ρεκαλκάτι:
“Οι νέοι είναι εκτεθειμένοι στην αποτυχία γιατί η αυθεντική οδός της διαμόρφωσης είναι η οδός της αποτυχίας…Υπάρχει πάντα στην πορεία της ζωής μας μία πτώση από το άλογο, μία συνάντηση με το χώμα, μία μετωπική σύγκρουση με την αιχμηρή γωνία του πραγματικού”.
Υπακούοντας και διακονώντας τον συμπαντικό νόμο της ανθρώπινης επιβίωσης που συμπυκνώνεται στο“αν δεν παινέσεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει” θαπροτείνω και τα τρία μου βιβλία ως μία πρόταση Βιβλιο-Αναγνωσίας αυτές τις μέρες.
Και τα τρία μου βιβλία έχουν εκείνα τα στοιχεία που περιέγραψα στην αρχή που τα καθιστούν ενδιαφέροντα και “ωφέλιμα” για κάθε αναγνώστη. Την επικαιρότητα και τη διαχρονικότητα.
Ι. « Ι Δ Ε Ο π ο λ ι ς »
“Οι ιδέες δεν είναι μόνο εργαλεία γνώσης, αλλά κτητικές οντότητες . Οι ιδέες μας χειραγωγούν περισσότερο από ό,τι τις χειραγωγούμε εμείς” ( Εντγκάρ Μορέν).
Είμαστε όλοι-άνθρωποι, κοινωνίες, πολιτισμός- γεννήματα των ιδεών, από την στιγμή που εμείς, ως δημιουργοί τους, τις χρησιμοποιούμε για να αποκωδικοποιήσουμε την πραγματικότητα. Κάθε πνευματικό μας βήμα ή άλμα εμπεριέχει μια ιδέα ως πλοηγό. Οι ιδέες μάς καθορίζουν, αλλά και μάς χαρακτηρίζουν.
Οι λέξεις μας, οι συγκρούσεις μας, η φιλοσοφία μας, ο πατριωτισμός μας, η ελευθερία μας, η πολιτική μας συμπεριφορά, οι μηχανισμοί χειραγώγησης, η βιοθεωρία μας, οι ευθύνες μας και ο τρόπος που χειριζόμαστε τον χρόνο και το νόημα που δίνουμε στην ζωή μας είναι πλημμυρισμένα από τις ιδέες και τα παράγωγά τους.
Είμαστε όλοι πολίτες «Στων Ιδεών την Πόλιν», στην “ΙΔΕOπολη”. Οι ιδεολογίες, οι ιδεοληψίες, τα ιδεολογήματα, τα ιδανικά, τα ιδεώδη και ο ιδεαλισμός διαποτίζουν κάθε ενέργειά μας και συνθέτουν με έναν μυστηριακό τρόπο την τοιχογραφία τόσο των παραδοσιακών όσο και των σύγχρονων κοινωνιών.
Τα δοκίμια αυτού του βιβλίου μπορούν να μάς βοηθήσουν να δούμε την αθέατη πλευρά της πραγματικότητας και της ζωής, Οδηγός μας η επινοητικότητα του Οδυσσέα, η «αυθάδεια» του Θερσίτη, η προσπάθεια του Σισύφου και βέβαια το Απολλώνιο Φως που αντιμάχεται το Διονυσιακό πνεύμα ( Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2019,σελ.238).
*Κείμενα ξεχωριστά: 1.”Των Ιδεών η Πόλις”, 2. ” Οι μεγάλες συγκρούσεις”, 3. ”Θερσίτης και πολιτική ανυπακοή”
ΙΙ. « Σκέψης Εγκώμιον»
“Πιστέψτε εκείνους που ψάχνουν την αλήθεια και αμφισβητήστε εκείνους που την βρήκαν” (Αντρέ Ζιντ).
Η αναζήτηση, η αποκάλυψη και αποδοχή της αλήθειας συνιστούν προϊόν όχι μόνον μιας επίπονης προσπάθειας αλλά και μιας συνειδητής εσωτερικής απόφασης να προσαρμόζεσαι σε ό,τι αποδεικνύεται και όχι σε ό,τι κολακεύει τις αναπόδεικτες βεβαιότητές σου. Να επιλέγεις το μονοπάτι του αναστοχασμού όταν ένα επιχείρημα ή μία άλλη λογική ερμηνεία πείθει περισσότερο ή φωτίζει μία άγνωστη πτυχή της πραγματικότητας.
Χρήσιμο εργαλείο σε όλα τα παραπάνω και ευχάριστος συνοδοιπόρος ο “δοκιμιακός” λόγος.
H συνθετότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, τα αναπάντητα ερωτήματα για το νόημα της ζωής και η πολυπλοκότητα της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας αποτελούν τον προνομιακό χώρο του δοκιμιακού λόγου του παρόντος βιβλίου. Η φιλοσοφία, η ψυχολογία, η γλώσσα, η πολιτική, η θρησκεία, ο άνθρωπος, η βία, οι προτάσεις ζωήςκι ένα πλήθος άλλων θεμάτων συνθέτουν τον ιστό του βιβλίου.
Στόχος δεν είναι η απόλυτη απόδειξη ή η επιβολή μιας θέσης αλλά η πρόκληση να δούμε κάποια «αυτονόητα» και δεδομένα με «άλλη ματιά” (Εκδόσεις “Απόπειρα”, Αθήνα 2022,σελ.456).
*Κείμενα ξεχωριστά: 1.”To Επιχείρημα της Ολισθηρής Πλαγιάς, 2.”Το Υποκείμενο νόσημα των Ελλήνων”, 3.”Τα όρια των Ηγεμονιών και η Ηθική της Δύναμης”.
ΙΙΙ. «Ουκρανικός Πόλεμος»
“Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί” (Hράκλειτος) και “βίαιος διδάσκαλος” (Θουκυδίδης).
O Ουκρανικός πόλεμος δεν αποκάλυψε μόνον τον εύθραυστο χαρακτήρα της ειρήνης, δεν επιβεβαίωσε μόνον τον ρόλο των αυταρχικών ηγετών στην κήρυξη ενός πολέμου, δεν επικύρωσε μόνον την απόλυτη αλληλεξάρτηση των εθνικών οικονομιών αλλά επανέφερε εμφαντικά το διαχρονικό ερώτημα για τον παράγοντα που πυροδοτεί και τρέφει τον πόλεμο ως ιστορικό φαινόμενο
Ιστορικοί και διεθνολόγοι μπροστά στην νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει ο Ουκρανικός πόλεμος αναγκάζονται να προσφύγουν στον διαχρονικό Θουκυδίδη και στην γνωστή “Παγίδα του Θουκυδίδη” του Άλλισον .
Η λογοτεχνία, η φιλοσοφία, η ψυχολογία, οι διάφοροι στοχαστές και η ηθική φιλοσοφία εστιάζουν στις πολλές εκδοχές του πολέμου και αποκαλύπτουν τις κρυφές πτυχές του.
Βέβαια το ζητούμενο εξακολουθεί να είναι ο τερματισμός του πολέμου και η αποτροπή κάθε μελλοντικού πολέμου. Οι οδυνηρές συνέπειες του πολέμου καταδεικνύουν την ηθική παρεκτροπή του πολιτισμού μας και την ανάγκη να καταστεί η “Κατηγορική Προσταγή» του Καντ οδηγός κάθε προσωπικής και κρατικής συμπεριφοράς.
“Πράττε έτσι ώστε ο κανόνας από τον οποίο εμπνέεται η δράση σου να μπορεί να ισχύει ταυτόχρονα ως αρχή μιας καθολικής νομοθεσίας”. (Εκδόσεις“Γραφή”, Tρίκαλα2022,σελ.184).
Ξεχωριστά κείμενα: 1.”H «Παγίδα του Θουκυδίδη» και η αρκούδα που βρυχάται”, 2.”Ο «αναθεωρητισμός» του Πούτιν και το τέλος της ευρωπαϊκής αθωότητας”, 3.”Ουδετερότητα: Φρόνιμη επιλογή ή μία ανήθικη στάση;”
Όλα τα κείμενα βρίσκονται και στο blog του συγγραφέα «ΙΔΕΟπολις»
Όλα τα βιβλία διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία
* ΠΗΓΗ: Blog“ΙΔΕΟπολις” Ηλίας Γιαννακόπoυλος
Τα ενυπόγραφα κείμενα που δημοσιεύουμε
εκφράζουν τον συντάκτη τους,
χωρίς να συμπίπτουν εξ ολοκλήρου
και κατ’ ανάγκη με την άποψη μας
